untitled

Транскрипт

1 Osnovi konstruisnj Prolemi torelnije pri konstruisnju Složen odstupnj i merni lni Složen odstupnj su rezultti sirnj ili oduzimnj dveju ili više tolerisnih kot koje se u vidu ln nstvljju jedn n drugu u jednom ili drugom smeru. Prolem složenih odstupnj pojvljuje se u dv vid: ) kod nlegnj dvju ilindričnih delov istih nzivnih mer zzori i preklopi, ) kod ređnj dvju ili više tolerisnih kot u vidu ln n jednom mšinskom delu ili ko nlegnje dveju rvni koje pripdju rzličitim delovim jednog sklop. od svkog sklop rzlikuju se: torelisne kote, ko dužinske mere koje se propisuju d i se ostvrile ordom i koje se morju kontrolisti d li zdovoljvju dte tolernije i rezultujuć ili funkionln mer koj se ne kontroliše već nstje u rezulttu. d z D tolerisne kote: d,d rezultujuć mer: z tolerisn kontrolisn kot!!! Primer rednog kotirnj - mx = mx + mx -min = min + min Primer: A = T + T = mx min gde je A - visin polj odstupnj rezultujuče mere - = 50 ± 0,300 = 0 ± 0,00»»» = 70 ± 0,400

2 Osnovi konstruisnj Primer prlelnog kotirnj Primer : = 70 ± 0,300 =0 ± 0,00 mx = mx min min = min mx A = T +T = mx - min A Visin polj odstupnj rezultujuće mere Rezultujuć mer često je rstojnje krjnjih površin koje pripdju rzličitim delovim jednog sklop. Primer: =50 ± 0,400 = 0 ± 0,00 = 5 ± 0,50 3 = 30 ± 0,300 mx = 3mx min min = = (30+0,300)-(5-0,50)-(0-0,00) mx = 5+0,550 3 min = 3min - mx mx = = (30-0,300)-(5+0,50)-(0+0,00) min = 5-0,550 A = 0,550 = 00µ m T + T + T = 0, , , 00= 00µ m 3 Iz npred izloženog proizilzi d sve dužinske mere koje orzuju merni ln nisu rvnoprvne.

3 Osnovi konstruisnj 3 I. ere psolutno tčne = + = = Unošenje treće mere nepotreno, li ne dovodi do kontrdiktornih rezultt II. Ako se rdi o tolerisnim kotm. rezultujuć mer = mx min min = min mx mx i - tolerisne - kontrolisne kote. rezultujuć mer = mx min min = min mx mx 3. rezultujuć mer = mx min min = min mx mx doijju se tri grupe rezultt koji ne slede jedn iz drugog. Zključk: Od tri kote (dužine) toleristi se mogu smo dve -»» to su tolerisne kote, treć se ne može i ne sme propisivti, već nstje u rezulttu ko rezultujuć ili funkionln mer.

4 Osnovi konstruisnj 4 erni ln dkle predstvlj veći roj tolerisnih kot koje se nstvljju jedn n drugu u jednom ili drugom smeru ztvr je rezultujuć ili funkionln mer. x rezultujuć mer -»» sirnje gornjih oduzimnje donjih grničnih mer tolerisnih kot. in rezultujuć mer -»» sirnje donjih oduzimnje gornjih grničnih mer tolerisnih kot Visin polj odstupnj rezultujuće mere jednk je ziru visin tolerisnih polj komponentnih kot Inverzni zdtk zdt: trži se: rezultujuć mer i jedn ili više komponentlnih kot. komponentln kot koj nedostje. Odstupnj rezultujućih mer tre d ostnu u određenim, unpred propisnim grnim, li se ove grnie ne mogu uneti n rtež ko tolernije određenih kot ilo zto što one predstvljju rstojnje rzličitih delov sklop ili što je merenje ovih kot nezgodno - zmen kot Rstojnje rzličitih delov sklop Grnie odstupnj se ne mogu uneti n rtež zto što predstvljju rstojnje rzličitih delov sklop ) Primer: A B Dto: tolerisn kot = 0 ± 0,00 Odrediti tolernije kote tko d rstojnje površine A i B iznosi: 30 ± 0,300 Rstojnje A - B -»» rezultujuć mer

5 Osnovi konstruisnj 5 = 30 ± 0,300 mx = mx min; min = min mx; mx = mx + min = (30 + 0,300) + (0 0,00) = , 00 min = min + mx = (30 0,300) + (0 + 0,00) = 50 0, 00 = 50 ± 0, 00 T = 0, 00; T = 0, 400; T+ T = 0, 600 = A Zdtk je moguće rešiti ko je A > T ) Zmen kot Prelz s prlelnog n redno kotirnje dte: dve tolerisne kote i ( prlelno kotirnje ) vezne z istu rvn Izvršiti zmenu kot tko d se umesto prlelnog doije redno kotirnje ( d se pri tome tolernije zdtih kot i ne promene) = 3 =? 3 Zmen kot smo ko su visine tolernijskih polj kot i rzličite; ot kojoj odgovr već visin tolernijskog polj pretvr se u rezultujuću meru, umesto rezultujuće mere uvodi se tolerisn kot. Ako je T > T zdtk se svodi n određivnje kote 3 tko d rezultujuć mer im odstupnj koj su jednk odstupnjim tolerisne kote. = 3 = + = 3mx mx 3mx mx = + = 3min min 3min min

6 Osnovi konstruisnj 6 odvde je: = 3mx mx mx = 3min min min Primer: = 50 ± 0,300; = 0 ± 0,00; = 30 ± 0, 400 3mx 3min = (50 + 0,300) (0 + 0,00) = , 00 = (50 0,300) (0 0,00) = 30 0, 00 3 = 30 ± 0, 00 3 Ako i zdtk io formulisn sledećim podim: ) = 50 ± 0,00 = 0 ± 0,300 3mx 3min = (50 + 0,00) (0 + 0,300) = 30 0,00; min = (50 0,300) (0 0,00) = , 00; mx ) = 50 ± 0, 00 = 0 ± 0, 00 -»» 3mx 3min = 30 = 30 Prelz s rednog n prlelno kotirnje 3 < = 30 ± 0, 00 = 40 ± 0,500 3 = 70 ± 0,700 3 = 3 = = 3mx 3mx min min = = 3min 3min mx min = + = (40 + 0,500) + (30 0,00) = ,300 3mx mx min = + = (40 0,500) + (30 + 0,00) = 70 0,300 3min min mx

7 Osnovi konstruisnj 7 3 = 70 ± 0,300 = 70 ± 0, Umesto uskih tolernij -»» ompenzirti - elstični elementi - pločie od tnkih limov erni Ln Primer: Z pločiu prikznu n slii odrediti tolernije koje tre propisti z dužinske mere i koje će oezediti isprvnu funkiju pločie? x y + x = y = 40 ± 0,4 =70 ± 0, ) x x = Tolerisne kote: i Rezultujuć mer : x + + x = 0 x = 0 x = x mx mx mx = min min min = mx mx mx = x x min min min min mx = =0 =0 +0, +0,5 +0,-0,5-0,4 = =0 =0-0, -0, -0,-0, +0, + =

8 Osnovi konstruisnj 8 ) y Tolerisne kote: i y Rezultujuć mer : + y + = 0 y = 0 y = y mx mx min = = y min min mx = y =70 40 =30 min mx min mx min min +0, +0,4-0,3 = y =70 40 =30-0, -0,4 +0,3 = 30 ± 0. 3