Volksbank Banja Luka a.d. Finansijski izvještaji 31. decembra 2010.
Sadržaj Odgovornost Uprave i Nadzornog odbora za pripremu i odobravanje godišnjih finansijskih izvještaja Izvještaj nezavisnog revizora akcionarima Izvještaj o finansijskom položaju Izvještaj o sveobuhvatnoj dobiti Izvještaj o promjenama u kapitalu i rezervama 1 2 4 5 6 Izvještaj o nov anom toku 8 Bilješke uz finansijske izvještaje 10
Izvještaj nezavisnog revizora akcionarima Volksbank a.d. Banja Luka Obavili smo reviziju priloženih finansijskih izvještaja (u daljem tekstu: "Banka"), koji se sastoje od izvještaja o finansijskom položaju na dan 31. decembra 2010. godine, kao i izvještaja o sveobuhvatnoj dobiti, izvještaja o nov anom toku i izvještaja o promjenama na kapitalu i rezervama za godinu koja je tada završila te sažetog prikaza zna ajnih ra unovodstvenih politika i drugih bilješki uz finansijske izvještaje. Odgovornost Uprave za finansijske izvještaje Uprava je odgovorna za sastavljanje i objektivan prikaz finansijskih izvještaja u skladu s Me unarodnim standardima finansijskog izvještavanja za takve interne kontrole koje Uprava odredi kao nužne za sastavljanje finansijskih izvještaja bez materijalno zna ajnih grešaka koje mogu nastati kao posljedica prevare ili pogreške. Odgovornost revizora Naša je odgovornost izraziti mišljenje o ovim finansijskim izvještajima na osnovu naše revizije. Reviziju smo obavili u skladu s Me unarodnim revizijskim standardima koji nalažu pridržavanje relevantnih eti kih pravila te planiranje i provo enje revizije kako bi se s razumnom mjerom sigurnosti utvrdilo da finansijski izvještaji ne sadrže materijalno zna ajne greške. Revizija uklju uje provo enje procedura u svrhu pribavljanja revizijskih dokaza o iznosima i objavama u finansijskim izvještajima. Odabir procedura zavisi o našem prosu ivanju, uklju uju i i procjenu rizika materijalno zna ajnih grešaka u finansijskim izvještajima koje mogu nastati kao posljedica prevare ili pogreške. U procjenjivanju tih rizika, razmatramo interne kontrole relevantne za sastavljanje i objektivan prikaz finansijskih izvještaja u svrhu osmišljavanja revizijskih procedura prikladnih u postoje im uslovima, ali ne u svrhu izražavanja mišljenja o efikasnosti internih kontrola Banke. Revizija isto tako uklju uje ocjenu primijenjenih ra unovodstvenih politika, primjerenosti ra unovodstvenih procjena koje je donijela Uprava, kao i ocjenu ukupnog prikaza finansijskih izvještaja. Uvjereni smo da su nam pribavljeni revizijski dokazi dovoljni te da ine odgovaraju u osnovu za potrebe izražavanja našeg mišljenja. 2
Izvještaj nezavisnog revizora akcionarima Volksbank a.d. Banja Luka (nastavak) Mišljenje Po našem mišljenju, finansijski izvještaji objektivno i istinito prikazuju finansijski položaj Banke na dan 31. decembra 2010. godine, kao i rezultate njenog poslovanja i nov ane tokove za godinu koja završava na taj dan, u skladu s Me unarodnim standardima finansijskog izvještavanja. Ostale zakonske i regulatorne obveze Na osnovu Zakona o ra unovodstvu i reviziji Republike Srpske od 8. aprila 2009. godine (broj: 01-640/09), Uprava Banke izradila je obrasce prikazane na stanicama 70 do 78 ( Obrasci ) koji sadrže Bilans stanja (Izvještaja o finansijskom položaju) na dan 31. decembra 2010. godine, Bilans uspjeha (Izvještaj o ukupnom rezultatu u period) od 1. januara do 31. decembra 2010. godine, Izvještaj o promjenama u kapitalu ze period koji se završava na dan 31. decembra 2010. godine, Bilans tokova gotovine (Izvještaj o tokovima gotovine) za period od 1. januara do 31. decembra 2010. godine i Vanbilansne evidencije na dan 31. decembra 2010. godine. Uprava Društva je odgovorna za ove Obrasce. Finansijske informacije u Obrascima izvedene su iz finansijskih izvještaja Banke prikazanih na stranicama 4 do 69 na koje smo izrazili pozitivno mišljenje kao što je gore navedeno. KPMG B-H d.o.o. za reviziju Ovlašteni revizori 15. aprila 2011. Fra An ela Zvizdovi a 1 71000 Sarajevo Bosna i Hercegovina Za i u ime KPMG BiH d.o.o za reviziju: Manal Be irbegovi Izvršni direktor Senad Pekmez FBiH ovlašteni revizor Broj licence: 3090044102 3
Izvještaj o finansijskom položaju Na dan 31. decembra 2010. Prepravljeno 2009. Prepravljeno 2008. Bilješke 000 KM 000 KM 000 KM IMOVINA Nov ana sredstva i sredstva kod centralne banke 12 79.665 78.231 102.347 Krediti i potraživanja od banaka 13 10.269 4.091 82.073 Krediti i potraživanja od komitenata 14 320.336 288.220 265.944 Hartije od vrijednosti raspoložive za prodaju 15 425 1.057 171 Investicione nekretnine 16 - - 1.441 Nekretnine i oprema 17 6.491 6.320 6.759 Nematerijalna imovina 18 585 538 678 Obra unata kamata i ostala aktiva 19 4.541 4.636 4.544 Ukupno imovina 422.312 383.093 463.957 OBAVEZE Depoziti banaka i drugih finansijskih institucija 20 93.914 77.379 56.521 Depoziti komitenata 21 205.070 202.648 328.933 Uzeti krediti 22 52.497 37.439 16.166 Obra unata kamata i ostale obaveze 23 7.887 6.782 7.158 Odložena poreska obaveza 25 145 208 143 Teku a obaveza za porez na dobit 473 235 216 Rezervisanja 24 433 434 231 Ukupno obaveze 360.419 325.125 409.368 KAPITAL Akcionarski kapital 26 23.728 23.728 23.728 Premija na akcionarski kapital 15.235 15.235 15.235 Zakonske rezerve 2.772 2.748 2.653 Rezerva fer vrijednosti 67 616 - Revalorizacione rezerve 1.242 1.258 1.289 Regulatorne rezerve za kreditne gubitke 12.092 12.092 9.777 Zadržana dobit 6.757 2.291 1.907 Ukupno kapital 61.893 57.968 54.589 Ukupno obaveze i kapital 422.312 383.093 463.957 Ra unovodstvene politike i ostale bilješke na stranicama od 10 do 69 ine sastavni dio ovih finansijskih izvještaja. 4
Izvještaj o sveobuhvatnoj dobiti Za godinu Prepravljeno 2010. 2009. Bilješke 000 KM 000 KM Prihod od kamata 7a 26.121 24.607 Rashod od kamata 7b (9.235) (10.814) Neto prihod od kamata 16.886 13.793 Prihod od naknada i provizija 8a 6.416 6.168 Rashod od naknada i provizija 8b (1.008) (1.043) Neto prihod od naknada i provizija 5.408 5.125 Ostali poslovni prihod 9 823 984 Poslovni prihod 23.117 19.902 Gubici od umanjenja vrijednosti i rezervisanja 12,13, 14,19,24 (3.609) (2.297) Neto kursne razlike 18 24 Ostali poslovni rashod 10 (14.370) (14.496) Dobit prije poreza 5.156 3.133 Trošak poreza na dobit 11 (682) (370) Dobit za godinu 4.474 2.763 Ostala sveobuhvatna dobit Neto dobici i gubici od promjene fer vrijednosti hartija od vrijednosti raspoloživih za prodaju, neto od odloženog poreza (549) 616 Ukupna sveobuhvatna dobit za godinu 3.925 3.379 KM KM Zarada po akciji 26 188,55 116,44 Ra unovodstvene politike i ostale bilješke na stranicama od 10 do 69 ine sastavni dio ovih finansijskih izvještaja. 5
Izvještaj o promjenama u kapitalu i rezervama Za 2009. godinu Akcionarski kapital Premija na akcionarski kapital Zakonske rezerve Rezerva fer vrijednosti Revalorizacio ne rezerve Regulatorne rezerve za kreditne gubitke Zadržana dobit Ukupno 000 KM 000 KM 000 KM 000 KM 000 KM 000 KM 000 KM 000 KM Stanje na dan 1. januar 2009., prethodno objavljeno 23.728 15.235 2.653-1.432-1.907 44.955 Prepravke: Odloženi porez - - - - (143) - - (143) Umanjenje vrijednosti za kredite i ostalu imovinu - - - - - - 9.777 9.777 Prenos iz zadržane dobiti u rezerve za kreditne gubitke po regulatornom zahtjevu - - - - - 9.777 (9.777) - Stanje na dan 1. januar 2009. prepravljeno 23.728 15.235 2.653-1.289 9.777 1.907 54.589 Dobit teku e godine, prepravljeno - - - - - - 2.763 2.763 Ostala sveobuhvatna dobit Neto dobici od promjene fer vrijednosti hartija od vrijednosti raspoloživih za prodaju - - - 684 - - - 684 Odloženi porez - - - (68) - - - (68) Ostala sveobuhvatna dobit za razdoblje - - - 616 - - - 616 Transfer u zadržanu dobit usljed prodaje - - - - (34) - 34 - Odloženi porez - - - - 3 - (3) - Prenos na rezerve Banke - - 95 - - - (95) - Prenos iz zadržane dobiti u rezerve za kreditne gubitke po regulatornom zahtjevu - - - - - 2.315 (2.315) - Stanje na dan 31. decembar 2009., prepravljeno 23.728 15.235 2.748 616 1.258 12.092 2.291 57.968 6
Izvještaj o promjenama u kapitalu i rezervama (nastavak) Za 2010. godinu Akcionarski kapital Premija na akcionarski kapital Zakonske rezerve Rezerva fer vrijednosti Revalorizacione rezerve Regulatorne rezerve za kreditne gubitke Zadržana dobit Ukupno 000 KM 000 KM 000 KM 000 KM 000 KM 000 KM 000 KM 000 KM Stanje na dan 1. januar 2010., prepravljeno 23.728 15.235 2.748 616 1.258 12.092 2.291 57.968 Dobit teku e godine, prepravljeno - - - - - - 4.474 4.474 Ostala sveobuhvatna dobit Neto gubici od promjene fer vrijednosti hartija od vrijednosti raspoloživih za prodaju, neto od realizovanih iznosa - - - (610) - - - (610) Odloženi porez - - - 61 - - - 61 Ostala sveobuhvatna dobit za razdoblje - - - (549) - - - (549) Transfer u zadržanu dobit - - - - (18) - 18 - Odloženi porez - - - - 2 - (2) - Prenos na rezerve Banke - - 24 - - - (24) - Stanje na dan 31. decembar 2010. 23.728 15.235 2.772 67 1.242 12.092 6.757 61.893 Kao što je objašnjeno u bilješci 4 na dan 31. decembra 2010.ve formirane rezerve za kreditne gubitke po regulatornom zahtjevu iznose 12.092 hiljada KM, dok iznos nedostaju ih rezervi po zahtjevu regulatora na dan 31. decembra 2010. iznosi 3.873 hiljada KM. U skladu sa Uputstvom Agencije za bankarstvo RS o izmijenjenom na inu formiranja, evidentiranja i izvještajnog iskazivanja rezervi za kreditne gubitke, kao i Odlukom o izmjenama i dopunama Odluke o minimalnim standardima za upravljanje kreditnim rizikom i klasifikacija aktive banaka, navedeni iznos e se pokriti iz dobiti teku eg perioda. Ra unovodstvene politike i ostale bilješke na stranicama od 10 do 69 ine sastavni dio ovih finansijskih izvještaja. 7
Izvještaj o nov anom toku Za godinu Nov ani tokovi iz poslovnih aktivnosti 2010. 2009. 000 KM 000 KM Prilivi od kamata 24.052 22.682 Odlivi po osnovu pla enih kamata (8.739) (10.606) Neto prilivi po osnovu naknada i provizija 6.877 6.497 Napla ena prethodno otpisana potraživanja 134 1.600 Odlivi po osnovu pla anja zaposlenim i dobavlja ima (13.424) (13.430) Pla eni porez na dobit (446) (354) Nov ani priliv prije promjena na poslovnim sredstvima i obavezama 8.454 6.389 Promjene na poslovnim sredstvima i obavezama Neto pove anje kredita i potraživanja od komitenata (35.350) (25.038) Neto smanjenje obra unate kamate i ostale aktive 316 345 Neto pove anje depozita banaka 16.535 20.858 Neto pove anje /(smanjenje) depozita komitenata 2.421 (126.285) Neto pove anje /(smanjenje) obra unatih kamata i ostalih obaveza 611 (516) Promjene na poslovnim sredstvima i obvezama (15.467) (130.636) Neto nov ani odlivi iz poslovnih aktivnosti (7.013) (124.247) Nov ani tokovi iz aktivnosti investiranja Sticanje hartija od vrijednosti raspoloživih za prodaju - (270) Sticanje nekretnina i opreme (932) (1.201) Sticanje nematerijalne imovine (284) (171) Prilivi iz prodaje nekretnina i opreme i investicionih nekretnina 65 2.519 Prilivi od prodaje hartija od vrijednosti 685 - Neto nov ani prilivi iz aktivnosti investiranja (466) 877 Nov ani tokovi iz aktivnosti finansiranja Neto pove anje/(smanjenje) uzetih kredita 15.058 21.273 Neto nov ani prilivi iz aktivnosti finansiranja 15.058 21.273 Kursne razlike 18 24 Neto pove anje/(smanjenje) novca i nov anih ekvivalenata 7.597 (102.073) Novac i nov ani ekvivalenti na po etku godine 82.347 184.420 Novac i nov ani ekvivalenti na kraju godine 89.944 82.347 8
Izvještaj o nov anom toku (nastavak) Za godinu Novac i nov ana sredstva se sastoje od sljede ih pozicija: 2010. 2009. 000 KM 000 KM Nov ana sredstva i sredstva kod Centralne banke, bruto (bilješka 12) 79.672 78.242 Krediti i potraživanja od banaka do 3 mjeseca, bruto (bilješka 13) 10.272 4.105 89.944 82.347 Ra unovodstvene politike i ostale bilješke na stranicama od 10 do 69 ine sastavni dio ovih finansijskih izvještaja. 9
Bilješke uz finansijske izvještaje 1. Društvo koje je predmet izvještavanja Volksbank a.d., Banja Luka (u daljem tekstu ''Banka'') je društvo osnovano u Republici Srpskoj. Sjedište Banke je u Banjoj Luci, ulica Jevrejska bb. Banka je osnovana 29. januara 1999. godine kao nezavisna banka pod imenom Komerc banka a.d., Banja Luka. Banka je po ela sa radom na osnovu odluke Agencije za bankarstvo Republike Srpske broj 03-608-I/98. Rješenjem Osnovnog suda u Banjoj Luci broj U/I 438/99 od 31. marta 1999. godine Banka je dobila naziv Zepter Komerc banka, a Rješenjem Osnovnog suda u Banjoj Luci broj 071-0-REG-07-002019 od 19. septembra 2007. godine Banka je promjenila naziv i posluje kao Volksbank a.d., Banja Luka. Banka je registrovana u Republici Srpskoj za obavljanje kreditnih i depozitnih poslova u zemlji i inostranstvu, te poslova platnog prometa. U skladu sa propisima Republike Srpske, dužna je da posluje na principima likvidnosti, solventnosti i rentabilnosti. Na 31. decembar 2010. godine Banka ima centralu u Banjoj Luci i 18 organizacionih dijelova u gradovima: Banja Luka, Kozarska Dubica, Bijeljina, Gradiška, Srbac, Prijedor, Isto no Sarajevo, Trebinje, Prnjavor, Brod, Doboj, Gacko, Laktaši, Ljubinje, Trn i Novi Grad. 2. Osnovne ra unovodstvene politike a) Izjava o uskla enosti U toku 2009. godine Narodna skupština Republike Srpske je usvojila novi Zakon o ra unovodstvu i reviziji Republike Srpske ( Zakon ), koji reguliše sastavljanje i reviziju finansijskih izvještaja za privredne subjekte u Republici Srpskoj, a koji se primjenjuje od 1. januara 2010. godine. Prema novom Zakonu, pravna lica sa sjedištem u Republici Srpskoj su obavezna da svoje finansijske izvještaje, za periode koji po inju od 1. januara 2010. godine, sastavljaju u potpunoj saglasnosti sa Me unarodnim standardima finansijskog izvještavanja ( MSFI ) i Me unarodnim Ra unovodstvenim Standardima ( MRS ). U skladu sa navedenim izmjenama u zakonu, Banka prvi put finansijske izvještaje priprema u skladu sa MSFI. Prethodni finansijski izvještaji bili su pripremljeni u skladu sa Zakonom o ra unovodstvu i raviziji, Zakonom o bankama i odlukama Agencije za bankarstvo Republike Srpske (u daljem tekstu: ABRS ), koja je centralna nadzorna institucija bankarskog sistema u Republici Srpskoj. Banka je novi korisnik MSFI i u skladu s time primijenjen je MSFI 1 Prva primjena me unarodnih ra unovodstvenih standarda. Objašnjenje i efekti prelaska Banke na MSFI te uticaj na finansijski položaj i rezultate poslovanja nalazi se u bilješci 4 - Prva primjena MSFI-eva. Finansijski izvještaji odobreni su za izdavanje od strane Uprave na dan 15. aprila 2011. i dostavljeni organima Banke na usvajanje. 10
2. Osnovne ra unovodstvene politike b) Funkcionalna i prezentaciona valuta Finansijski izvještaji iskazani su u konvertibilnim markama ( KM ) koja je funkcionalna i prezentaciona valuta. Vrijednosti su zaokružene na najbližu hiljadu (ako druga ije nije navedeno). Centralna banka Bosne i Hercegovine ( CBBiH ) provodi politiku kursa na principu currency board-a prema kojem je KM vezana za EUR u odnosu 1 : 1,95583, koji je koriš en kroz 2009. i 2010. godinu. O ekuje se da e se ovo zadržati i u doglednoj budu nosti. c) Osnove mjerenja Finansijski izvještaji sastavljeni su na osnovu istorijskog troška ili amortizacionog troška sa izuzetkom hartija od vrijednosti raspoloživih za prodaju koja se vodi po fer vrijednosti i gra evinskih objekata koji se vode po tržišnoj vrijednosti umanjenoj za akumuliranu amortizaciju. d) Koriš enje procjena i pretpostavki Priprema finansijskih izvještaja zahtijeva od Uprave donošenje procjena i pretpostavki koje uti u na primjenu politika i iskazane iznose imovine, obaveza, prihoda i rashoda. Procjene i uz njih vezane pretpostavke zasnivaju se na istorijskom iskustvu i raznim drugim faktorima za koje se smatra da su razumni u datim uslovima i uz raspoložive informacije na datum izrade finansijskih izvještaja, a rezultat ine osnovu za prosu ivanje knjigovodstvene vrijednosti imovine i obaveza koja nije lako utvrdiva iz drugih izvora. Stvarni rezultati mogu se razlikovati od ovih procjena. Procjene i uz njih vezane pretpostavke kontinuirano se pregledavaju. Izmjene ra unovodstvenih procjena priznaju se u razdoblju u kojem je procjena izmijenjena i budu im razdobljima, ako izmjena uti e i na njih. Procjene Uprave koje se odnose na primjenu MSFI-a koje imaju zna ajan uticaj na finansijske izvještaje i procjene sa znatnim rizikom mogu eg zna ajnog uskla ivanja u idu oj godini opisane su u bilješci 6. 11
3. Specifi ne ra unovodstvene politike a) Prihodi i rashodi od kamata Prihodi i rashodi od kamata iskazuju se u izvještaju o sveobuhvatnoj dobiti za sve instrumente koji donose kamatu po na elu obra unatih kamata primjenom metode efektivne kamatne stope, to jest, po stopi koja diskontuje procijenjene nov ane tokove na neto sadašnju vrijednost tokom trajanja ugovora. Takvi prihodi i rashodi prikazani su kao prihodi od kamata i sli ni prihodi te rashodi od kamata i sli ni rashodi u izvještaju o sveobuhvatnoj dobiti. Prihodi i rashodi od kamata tako e uklju uju prihode i rashode od naknada i provizija od kredita i potraživanja od klijenata ili pozajmice od banaka, priznatih na osnovi efektivne kamatne stope. Metoda efektivne kamate je metoda izra una amortizovanog troška finansijske imovine ili finansijske obaveze i raspore ivanja prihoda ili rashoda od kamata u odgovaraju em vremenskom periodu. Efektivna kamatna stopa je stopa koja diskontuje procijenjene budu e gotovinske isplate ili uplate kroz o ekivano trajanje finansijskog instrumenta ili, tamo gdje je prikladno, kra i period, na neto knjigovodstvenu vrijednost finansijske imovine ili finansijske obaveze. Prilikom ra unanja efektivne kamatne stope, Banka vrši procjenu gotovinskih tokova uzimaju i u obzir sve uslove ugovora koji se odnose na finansijski instrument, ali ne uzimaju i u obzir budu e kreditne gubitke. Obra un uklju uje sve naknade i provizije koje su ugovorne strane platile ili primile, a koje ine sastavni dio efektivne kamatne stope, troškove transakcija i sve druge premije ili diskonte. b) Prihodi i rashodi od naknada i provizija Prihodi i rashodi od naknada ve inom se sastoje od naknada za obavljanje doma eg i me unarodnog platnog prometa, izdavanje garancija i akreditiva, karti no poslovanje i upravljanje imovinom, te se priznaju u izvještaju o sveobuhvatnoj dobiti nakon što je usluga pružena. c) Prera unavanje stranih valuta Transakcije u stranim valutama se prera unavaju u funkcionalnu valutu po važe em kursu na dan transakcije. Dobici i gubici po osnovu kursnih razlika proizašli iz izvršenja takvih transakcija i po osnovi svo enja monetarne imovine i obaveza denominovanih u stranim valutama po kursu krajem godine priznaju se u izvještaju o sveobuhvatnoj dobiti. Nemonetarna imovina i stavke u stranoj valuti koje se mjere po istorijskom trošku prera unavaju se po kursu na datum transakcije i ne prera unavaju se ponovno na datum bilansa. d) Neto dobici i gubici od kupoprodaje valuta, kursnih razlika po prera unavanju monetarne imovine i obaveza i finansijske imovine raspoložive za prodaju Neto dobici i gubici od kupoprodaje valuta uklju uju nerealizovane i realizovane dobitke i gubitke po osnovu kupoprodaje valuta i derivatnih finansijskih instrumenata. Neto dobici i gubici od kursnih razlika nastalih svo enjem monetarne imovine i obaveza denominovanih u stranoj valuti, klasifikuju se kao ostali poslovni prihodi ili rashodi. Neto dobici i gubici od hartija od vrijednosti raspoloživih za prodaju uklju uju realizovane neto dobitke i gubitke od prodaje finansijske imovine raspoložive za prodaju. e) Pla anja po osnovu zakupa Pla anja po osnovu operativnog zakupa priznaju se u izvještaju o sveobuhvatnoj dobiti linearnom metodom tokom trajanja zakupa. 12
3. Specifi ne ra unovodstvene politike (nastavak) f) Porez na dobit Porez na dobit se bazira na oporezivoj dobiti za godinu i sastoji se od teku eg i odgo enog poreza. Porez na dobit iskazuje se u izvještaju o sveobuhvatnoj dobiti s izuzetkom poreza na dobit koji se odnosi na stavke priznate direktno u kapitalu i rezervama, kada se porez na dobit priznaje u kapitalu i rezervama. Teku i porez predstavlja o ekivanu poresku obavezu obra unatu na oporezivu dobit za godinu prema zakonima Republike Srpske, koriste i poreske stope koje su bile na snazi ili su u suštini bile važe e na datum bilansa i sva uskla enja poreske obaveze iz prethodnih razdoblja. Odloženi porezi izra unavaju se metodom bilansne obaveze. Odloženi porez na dobit odražava neto poreske efekte privremenih razlika izme u knjigovodstvene vrijednosti imovine i obaveza za potrebe finansijskog izvještavanja i iznosa koji se koriste za potrebe izra una poreza na dobit. Mjerenje odložene poreske imovine i obaveza prikazuje poreske posljedice koje bi proizašle iz na ina na koji društvo na datum izvještavanja o ekuje naplatiti odnosno podmiriti knjigovodstvenu vrijednost imovine odnosno obaveza, na osnovi poreskih stopa koje su bile na snazi ili su u suštini bile važe e na datum izvještavanja. Odložena poreska imovina i obaveze se ne diskontuju, a u izvještaju o finansijskom položaju se iskazuju kao dugoro na imovina i/ili dugoro ne obaveze. Odložena poreska imovina priznaje se do iznosa za koji je vjerovatno da e se ostvariti oporeziva dobit dovoljna za njeno koriš enje. Na svaki datum izvještavanja, Banka ponovno procjenjuje nepriznatu potencijalnu odloženu poresku imovinu i knjigovodstvenu vrijednost priznate odgo ene poreske imovine. g) Finansijski instrumenti Klasifikovanje Banka klasifikuje svoje finansijske instrumente u sljede e kategorije: krediti i potraživanja, hartije od vrijednosti raspoložive za prodaju i ostale finansijske obaveze. Klasifikovanje zavisi od namjere s kojom su finansijski instrumenti ste eni. Rukovodstvo odre uje klasifikovanje finansijskih instrumenata prilikom po etnog priznavanja. 1) Krediti i potraživanja Krediti i potraživanja uklju uju nederivativnu finansijsku imovinu koja ima fiksna ili odrediva pla anja, i koja ne kotira na aktivnom tržištu. Krediti i potraživanja nastaju kada Banka odobrava nov ana sredstva komitentima bez namjere trgovanja s tim potraživanjima te uklju uju kredite i potraživanja od banaka, kredite i potraživanja od komitenata i sredstva kod CB BiH. 2) Hartije od vrijednosti raspoložive za prodaju Hartije od vrijednosti raspoložive za prodaju su nederivativna finansijska imovina koja se namjerava držati na neodre eno vrijeme, ali se može i prodati u svrhu održavanja likvidnosti ili u slu aju promjena kamatnih stopa, kurseva valuta ili cijena vlasni kih instrumenata. Hartije od vrijednosti raspoložive za prodaju uklju uju vlasni ke hartije od vrijednosti. 3) Ostale finansijske obaveze Finansijske obaveze klasifikovane su kao ostale finansijske obaveze. Ostale finansijske obaveze uklju uju teku e i depozitne ra une i uzete kredite. 13
3. Specifi ne ra unovodstvene politike (nastavak) g) Finansijski instrumenti (nastavak) Priznavanje i prestanak priznavanja Kupovina i prodaja finansijskih instrumenata koji su raspoloživi za prodaju, priznaju se na datum trgovanja, odnosno datum kada se Banka obavezuje na kupovinu ili prodaju instrumenta. Krediti i potraživanja i ostale finansijske obaveze priznaju se u trenutku kada je finansijska imovina predana zajmoprimcima, odnosno obaveza primljena od zajmodavaca. Banka prestaje priznavati finansijske instrumente (u cijelosti ili djelimi no) kada prava na gotovinske prilive od finansijskog instrumenta isteknu ili kada izgubi kontrolu nad ugovornim pravima nad tom finansijskom imovinom. Navedeno se doga a kada Banka u suštini prenese sve rizike i koristi od vlasništva na drugi poslovni subjekt ili kada su prava ostvarena, dospjela ili predata. Banka prestaje priznavati finansijske obaveze samo kada prestanu postojati, tj. kada su ispunjene, otkazane ili zastarjele. Ukoliko se uslovi finansijske obaveze promijene, Banka e prestati priznavati tu obavezu i istovremeno priznati novu finansijsku obavezu sa novim uslovima. Po etno i naknadno mjerenje Finansijska imovina i obaveze po etno se priznaju po fer vrijednosti uve anoj za transakcione troškove koji se direktno povezuju sa sticanjem ili izdavanjem finansijske imovine ili finansijske obaveze. Nakon po etnog priznavanja, Banka vrednuje finansijsku imovinu raspoloživu za prodaju po njenoj fer vrijednosti, bez umanjenja za troškove prodaje. Vlasni ke hartije od vrijednosti klasifikovane kao raspoložive za prodaju koje nemaju kotiranu tržišnu cijenu na aktivnom tržištu i ija se fer vrijednost ne može pouzdano utvrditi vrednuju se po trošku sticanja smanjenom za umanjenje vrijednosti. Krediti i potraživanja i ostale finansijske obaveze se vrednuju po amortizovanom trošku. Dobici i gubici Dobici ili gubici od promjene fer vrijednosti finansijske imovine po fer vrijednosti kroz dobit ili gubitak priznaju se u izvještaju o sveobuhvatnoj dobiti. Promjene u fer vrijednosti monetarnih vrijednosnica klasifikovanih u kategoriju hartija od vrijednosti raspoloživih za prodaju denominiranih u stranoj valuti sastoje se od te ajnih razlika koje proizlaze iz promjena u amortizovanom trošku i ostalih promjena u knjigovodstvenoj vrijednosti vrijednosnice. Dobici ili gubici od promjene fer vrijednosti monetarne imovine raspoložive za prodaju priznaju se direktno u rezervu fer vrijednosti u kapitalu i rezervama te su objavljeni u izvješ u o promjenama u kapitalu i rezervama. Gubici od umanjenja vrijednosti, dobici i gubici od te ajnih razlika, prihodi od kamata i amortizovanje premije ili diskonta primjenom metode efektivne kamatne stope na monetarnu imovinu raspoloživu za prodaju priznaju se u izvještaju o sveobuhvatnoj dobiti. Kod prodaje ili umanjenja vrijednosti vrijednosnica raspoloživih za prodaju, akumulirana nerealizirana dobit ili gubitak, priznati u kapitalu i rezervama, uklju uju se u izvještaj o sveobuhvatnoj dobiti. Kamata na vrijednosnice raspoložive za prodaju ra una se metodom efektivne kamatne stope i priznaje se kao prihod od kamata u izvještaj o sveobuhvatnoj dobiti. Dobici ili gubici koji proizlaze iz finansijske imovine i obveza koji se vode po amortizovanom trošku uklju uju se u izvještaj o sveobuhvatnoj dobiti tijekom razdoblja amortizovanja, primjenom metode efektivne kamatne stope. Dobici ili gubici tako er mogu biti priznati u izvještaju o sveobuhvatnoj dobiti kod prestanka priznavanja finansijskog instrumenta ili kada je njegova vrijednost umanjena. 14
3. Specifi ne ra unovodstvene politike (nastavak) g) Finansijski instrumenti (nastavak) Banka sa svakim datumom izvještavanja provjerava da li postoje objektivne naznake umanjenja vrijednosti finansijske imovine. Umanjenje vrijednosti finansijske imovine ili grupe finansijske imovine priznaje se ukoliko postoji objektivan dokaz o umanjenjui vrijednosti kao rezultat jednog ili više doga aja nastalih nakon po etnog priznavanja imovine koji ima uticaj na procijenjene budu e nov ane tokove od finansijske imovine ili grupe finansijske imovine, koji se može pouzdano procijeniti ( doga aj koji uzrokuje umanjenje vrijednosti ). Ispravka vrijednosti finansijske imovine 1) Krediti i potraživanja Banka redovno provjerava i prati da li postoje objektivni dokazi za umanjenje vrijednosti kredita i potraživanja kao i ostale finansijske imovine. Ukoliko postoji objektivni dokaz za umanjenje vrijednosti kredita i potraživanja, gubitak usljed umanjenja vrijednosti utvr uje se kao razlika izme u knjigovodstvene vrijednosti imovine i sadašnje vrijednosti o ekivanih budu ih nov anih tokova diskontovanih originalnom efektivnom kamatnom stopom finansijske imovine. Obra un gubitka koji nastaje usljed umanjenja vrijednosti se sprovodi na individualnoj osnovi, odnosno korištenjem individualnih podataka o sadašnjoj vrijednosti budu ih nov anih tokova za sve individualno zna ajne kredite i potraživanja, i na grupnoj osnovi, odnosno korištenjem jedinstvenih podataka na nivou odgovaraju ih homogenih grupa o vrijednosti budu ih nov anih tokova za sve kredite i potraživanja koji imaju dokaz za umanjenje vrijednosti i koji nisu individualno zna ajni. Knjigovodstvena vrijednost imovine umanjuje se putem ra una ispravke vrijednosti, a iznos gubitka priznaje se u izvještaju o sveobuhvatnoj dobiti. Ukoliko kredit ili potraživanje imaju varijabilnu kamatnu stopu, diskontnu stopu za utvr ivanje gubitka od umanjenja vrijednosti predstavlja teku a efektivna kamatna stopa utvr ena ugovorom u trenutku kad nastupi umanjenje vrijednosti. Finansijska imovina za koju ne postoji objektivni dokaz za umanjenje vrijednosti uklju uje se u finansijsku imovinu koja se grupiše u odgovaraju e homogene grupe sli nih karakteristika koje se onda razmatraju za umanjenje vrijednosti na portfolio osnovi. Ukoliko je kredit nenaplativ, a sve pravne procedure su dovršene te je poznat kona ni iznos gubitka, kredit se direktno otpisuje. Ako se u narednom periodu iznos gubitka od umanjenja vrijednosti smanji, a umanjenje se direktno može povezati s doga ajem koji se dogodio nakon otpisa, otpisani iznos ili ispravka vrijednosti se tada prihoduje u izvještaju o sveobuhvatnoj dobiti. Otpis nenaplativih potraživanja vrši se na osnovu odluka Uprave Banke, a u skladu sa odlukama suda, dogovorima zainteresovanih strana i procjenama Banke. U skladu sa regulativom Banka obra unava i rezervisanja prema propisima ABRS koje se definišu kao rezerve za kreditne gubitke po regulatornom zahtjevu. Krediti, plasmani i druga izloženost Banke klasifikuju se u kategorije propisane od strane ABRS zavisno od stepena naplativosti koji se odre uje na osnovu broja dana koliko je prekora en rok dospije a, procjene finansijskog položaja dužnika i kvaliteta instrumenata obezbje enja naplate. Iznos ukupnih rezervi po regulatornom zahtjevu se obra unava primjenom procenata propisanih od strane ABRS. Ukoliko je iznos ukupno obra unatih rezervi po regulatornom zahtjevu u skladu s propisima ABRS ve i od sume vrijednosti ispravke vrijednosti obra unate u skladu sa zahtjevima MSFI-a i vrijednosti ve formiranih rezervi za kreditne gubitke po regulatornom zahtjevu, navedena razlika se definiše kao nedostaju e rezerve za kreditne gubitke. 15
3. Specifi ne ra unovodstvene politike (nastavak) g) Finansijski instrumenti (nastavak) 2) Hartije od vrijednosti raspoložive za prodaju Banka na svaki datum izvještavanja provjerava postoji li objektivni dokaz za ispravku vrijednosti pojedine finansijske imovine ili grupe finansijske imovine. U slu aju vlasni kih instrumenata klasifikovanih kao raspoloživi za prodaju, zna ajno ili produženo smanjenje fer vrijednosti instrumenata ispod troška sticanja uzima se u obzir kod utvr ivanja mogu nosti postojanja dokaza za umanjenje vrijednosti. Ukoliko postoji takav dokaz za finansijsku imovinu raspoloživu za prodaju, kumulativni gubitak, utvr en kao razlika izme u troška sticanja i teku e fer vrijednosti, umanjen za gubitak od ispravke vrijednosti po toj finansijskoj imovini prethodno priznat u izvještaju o sveobuhvatnoj dobiti, prenosi se iz kapitala i rezervi i priznaje u izvještaju o sveobuhvatnoj dobiti. Gubici od ispravke vrijednosti priznati u izvještaju o sveobuhvatnoj dobiti po vlasni kim instrumentima ne ukidaju se kroz dobit ili gubitak. Ukoliko, u narednom periodu, fer vrijednost dužni kog instrumenta klasifikovanog kao raspoloživog za prodaju poraste i porast je objektivno vezan za doga aj nastao nakon što je gubitak od ispravke vrijednosti priznat u izvještaju o sveobuhvatnoj dobiti, gubitak od ispravke vrijednosti ukida se u korist bilansa uspjeha. Specifi ni instrumenti 1) Novac i nov ani ekvivalenti Novac i nov ani ekvivalenti sastoje se od nov anih sredstva i sredstva kod CB BiH i kredita i potraživanja od banaka s originalnim dospije em do tri mjeseca. 2) Krediti i potraživanja od banaka Krediti i potraživanja od banaka se klasifikuju kao krediti i potraživanja te se vode po amortizovanom trošku. 3) Krediti i potraživanja od komitenata Krediti i potraživanja od komitenata iskazuju se po amortizovanom trošku umanjenom za ispravku vrijednosti kako bi se prikazali procijenjeni nadoknadivi iznosi. 4) Hartije od vrijednosti raspoložive za prodaju Hartije od vrijednosti raspoložive za prodaju uklju uju vlasni ke hartije od vrijednosti. Vlasni ke hartije od vrijednosti klasifikovane su kao imovina raspoloživa za prodaju i vrednuju se po fer vrijednosti, osim ukoliko ne postoji pouzdana mjera fer vrijednosti, kada se one vrednuju po trošku sticanja, umanjenom za umanjenje vrijednosti. 5) Depoziti banaka i drugih finansijskih institucija i depoziti komitenata Depoziti banaka i drugih finansijskih institucija i depoziti komitenata klasifikovani su kao ostale obaveze i po etno se priznaju po fer vrijednosti umanjenoj za transakcione troškove, a naknadno se iskazuju po njihovom amortizovanom trošku metodom efektivne kamatne stope. 6) Uzeti krediti na koje se pla a kamata Uzeti krediti na koje se pla a kamata inicijalno se priznaju po fer vrijednosti priliva, umanjenoj za pripadaju e transakcione troškove. Naknadno vrednovanje provodi se po amortizovanom trošku primjenom linearne metode. 16
3. Specifi ne ra unovodstvene politike (nastavak) h) Nekretnine i oprema Nekretnine i oprema se priznaju po istorijskom trošku te se umanjuju za akumulisanu amortizaciju i mogu e umanjenje vrijednosti. U ranijim godinama (prije 1999. godine) su revalorizovani primjenom zvani no objavljenih koeficijenata revalorizacije na prvobitnu nabavnu ili revalorizovanu vrijednost i ispravku. Rukovodstvo Banke periodi no vrši upore ivanje sadašnje knjigovodstvene vrijednosti opreme, investicija u toku i nematerijalnih ulaganja sa njihovom ''nadoknadivom vrijednoš u'', radi utvr ivanja eventualnih ispravki vrijednosti. Amortizacija se ravnomjerno obra unava na nabavnu vrijednost, primjenom sljede ih propisanih godišnjih stopa, s ciljem da se sredstva u potpunosti otpišu u toku njihovog korisnog vijeka trajanja: 2010. i 2009. Zgrade 1,3% - 1,52% Oprema i ostala sredstva 7% - 30% Rukovodstvo Banke smatra da stope amortizacije realno odražavaju ekonomsko svrsishodni vijek koriš enja osnovnih sredstava. i) Nematerijalna imovina Nematerijalna imovina ste ena od strane Banke vrednuje se po trošku smanjenom za akumulisanu amortizaciju i umanjenje vrijednosti. Troškovi razvoja kapitalizuju se ako zadovoljavaju sve uslove navedene u MRS-u 38: Nematerijalna imovina. Nematerijalna imovina amortizuje se linearnom metodom tokom procijenjenog korisnog ekonomskog vijeka upotrebe kako slijedi: 2010. i 2009. Softver 20% Ulaganja u tu u imovinu 20% Korisni vijek upotrebe provjerava se i koriguje, ukoliko je potrebno, na svaki datum bilansa. Rezidualne vrijednosti ne uzimaju se u obzir. j) Investicione nekretnine Investicione nekretnine su materijalna imovina koja se dugoro no drži s namjerom ostvarivanja zarade od najamnine i/ili porasta tržišne vrijednosti, a Banka je ne koristi u svrhu pružanja usluga ili druge administrativne svrhe. Investicione nekretnine iskazane su po trošku nabavke umanjenom za akumuliranu amortizaciju i ispravku vrijednosti. Investicione nekretnine obuhvataju ulaganja Banke u nekretnine s namjerom ostvarivanja zarade od iznajmljivanja ili rasta tržišne vrijednosti. 17
3. Specifi ne ra unovodstvene politike (nastavak) j) Investicione nekretnine (nastavak) Sve investicione nekretnine, osim imovine u pripremi, amortizuju se linearnom metodom po propisanim stopama utvr enim tako da se trošak nabavke imovine otpisuje u toku procijenjenog korisnog vijeka upotrebe imovine kako slijedi: 2009. Zgrade 1,33% Korisni vijek upotrebe provjerava se i koriguje, ukoliko je potrebno, na svaki datum bilansa. Rezidualne vrijednosti ne uzimaju se u obzir. k) Imovina u zakupu Zakupi u kojima Banka preuzima sve rizike i nagrade povezane s vlasništvom, klasifikuju se kao finansijski zakupi. Na datum bilansa, Banka nije imala finansijskih zakupa, bilo kao zakupodavac ili zakupoprimac. Ostali zakupi su operativni zakupi. l) Ispravka vrijednosti nefinansijske imovine Imovina koja ima nedefinisan korisni vijek upotrebe, kao goodwill, ne podliježe obra unu amortizacije, a za navedenu imovinu provodi se provjera ispravke vrijednosti najmanje jednom godišnje. Imovina koja se amortizuje provjerava se radi ispravke vrijednosti uvijek kada doga aji ili promjene uslova ukazuju da knjigovodstvena vrijednost možda ne e biti nadoknadiva. Nematerijalna imovina koja još nije raspoloživa za koriš enje procjenjuje se na svaki datum bilansa. Gubitak od ispravke vrijednosti priznaje se u svim slu ajevima kada je knjigovodstvena vrijednost imovine ve a od njezinog nadoknadivog iznosa. Gubici od ispravke vrijednosti priznaju se u izvještaju o sveobuhvatnoj dobiti. Nadoknadivi iznos nekretnina i opreme, investicione nekretnine te nematerijalne imovine je neto prodajna vrijednost ili vrijednost u upotrebi, zavisno od toga koji je iznos viši. U svrhu procjene ispravke vrijednosti, imovina se grupiše na najnižem nivou za koji je mogu e utvrditi posebno odredive gotovinske tokove (jedinice koje generišu gotovinu). Vrijednost u upotrebi se procjenjuje diskontovanjem o ekivanih budu ih nov anih tokova na njihovu sadašnju vrijednost koriste i diskontnu stopu prije poreza koja odražava trenutnu tržišnu procjenu vremenske vrijednosti novca i rizike specifi ne za imovinu ili jedinicu koja generiše gotovinu. Ostala nefinansijska imovina, osim goodwill-a, nad kojom je provedena ispravka vrijednosti, procjenjuje se na svaki datum bilansa radi mogu eg ukidanja ispravke vrijednosti. Gubitak od ispravke vrijednosti se ukida ukoliko je došlo do promjene u procjenama koje su bile koriš ene za odre ivanje nadoknadivog iznosa. Gubitak od umanjenja vrijednosti se ukida samo do knjigovodstvene vrijednosti imovine, ispravke za akumuliranu amortizaciju, kakva bi bila izra unata da nije priznat gubitak od ispravke vrijednosti. 18
3. Specifi ne ra unovodstvene politike (nastavak) m) Beneficije za zaposlene Kratkoro ni troškovi Za ra un zaposlenika, Banka upla uje penziono i zdravstveno osiguranje koje se obra unava na bruto plate, kao i pripadaju e poreze po ovom osnovu za koje je osnovica neto plata. Ovi se doprinosi upla uju na ra un relevantnih državnih fondova prema važe oj zakonskoj regulativi tokom cijele godine. Naknada za topli obrok i transport, kao i regres za godišnji odmor se obra unavaju i pla aju u skladu sa lokalnom zakonskom regulativom. Ovi se troškovi priznaju u izvještaju o sveobuhvatnoj dobiti u razdoblju u kojem su nastali troškovi osoblja. Obaveze za doprinose za penzione fondove s propisanim iznosom doprinosa priznaju se kao trošak u izvještaju o sveobuhvatnoj dobiti razdoblja u kojem su nastali. Dugoro ni troškovi: otpremnine za penzije i bonusi za prijevremeno penzionisanje U skladu s zakonom o radu Banka nema obavezu upla ivati otpremnine za penzije za penzionere do vremena odlaska u penziju. Dugoro na obaveza koja se odnosi na penzione doprinose se ra una kao sadašnja vrijednost budu ih nov anih uplata koju obra unava ovlaš eni aktuar. n) Rezervisanja Rezervisanja se priznaju kad Banka ima sadašnju zakonsku ili izvedenu obavezu kao posljedicu prošlih doga aja i ako je vjerovatno da e biti potreban odliv sredstava koji sadrže ekonomske koristi radi podmirivanja obaveze te ako se iznos obaveze može pouzdano procijeniti, ili kao što je propisano zakonom, u slu aju rezervisanja za neidentifikovane gubitke po vanbilansnim izloženostima kreditnom riziku. Rezervisanja za obaveze i troškove održavaju se na nivou koji rukovodstvo Banke smatra dovoljnim za pokrivanje nastalih i mogu ih budu ih gubitaka. Rukovodstvo odre uje adekvatnost rezervisanja na osnovu uvida u pojedine stavke, važe e ekonomske uslove, karakteristike rizika odre enih kategorija transakcija kao i u ostale relevantne faktore. Rezervisanja se ukidaju samo za one troškove za koja su rezervisanja inicijalno i priznata. Ako odliv ekonomskih koristi za podmirenje obaveza više nije vjerovatan, rezervisanje se ukida. 19
3. Specifi ne ra unovodstvene politike (nastavak) o) Akcionarski kapital Akcionarski kapital predstavlja nominalnu vrijednost upla enih redovnih akcija klasifikovanih kao kapital i denominovan je u KM. p) Premija na akcionarski kapital Premija na akcionarski kapital predstavlja razliku izme u upla enog iznosa i nominalne vrijednosti izdatih akcija. q) Zakonske rezerve Zakonske rezerve su formirane u skladu sa Zakonom o preduze ima Republike Srpske koji zahtijeva da se 5% dobiti godine prenosi u zakonske rezerve sve do iznosa 10% akcionarskog kapitala. Zakonske rezerve do 10% akcionarskog kapitala mogu se koristiti za pokri e gubitka teku e i prošlih godina. r) Zarada po akciji Banka iskazuje osnovnu zaradu po akciji. Osnovna zarada po akciji ra una se dijeljenjem dobiti ili gubitka teku eg perioda namijenjene redovnim akcionarima Banke ponderisanim prosje nim brojem redovnih akcija u opticaju tokom godine. Zarada po akcije se priznaje kao obaveza u razdoblju u kojem je odobrena od strane akcionara Banke. s) Vanbilansne preuzete i potencijalne obaveze U okviru redovnog poslovanja Banka sklapa ugovore kojima preuzima vanbilansne finansijske obaveze i koje vodi u vanbilansnoj evidenciji, a koje prvenstveno obuhvataju garancije, akreditive, neiskoriš ene okvirne kredite. Banka navedene preuzete finansijske obaveze pokazuje u bilansu ako i kada postanu plative. t) Sredstva u ime i za ra un tre ih osoba Banka upravlja sredstvima u ime i za ra un pravnih lica i gra ana. Navedena sredstva ne ine dio imovine Banke te su stoga isklju ena iz njezinog bilansa. Za pružene usluge Banka ostvaruje naknadu. 20
3. Specifi ne ra unovodstvene politike (nastavak) u) Djelovanje finansijske krize Me unarodna finansijska kriza koja je po ela sredinom 2008. godine, dovela je do, izme u ostalog, nižeg nivoa finansiranja na tržištu kapitala, nižeg nivoa likvidnosti u bankarskom sektoru, viših kamatnih stopa tokom 2008. i jednog dijela 2009., nakon ega su referentne kamatne stope zna ajno pale, i otežanog pristupa novcu na me ubankarskom tržištu, te veoma izražene turbulentnosti na berzama. Nesigurnost na me unarodnim finansijskim tržištima je dovela do propadanja, ali i spašavanja banaka putem državnih intervencija u SAD-u, Zapadnoj Europi, Rusiji i u drugim zemljama. Zahvaljuju i, prije svega, izolovanosti lokalnih banaka od svjetskih tržišta i usmjerenosti na doma e tržište, bankarski sektor Republike Srpske je izbjegao direktne posljedice globalne finansijske krize. Indirektne posljedice su se osjetile poja ano u 2009. i 2010. godini kroz pove anu stopu gubitaka od ispravke vrijednosti kredita komitentima te se o ekuje nastavak tih trendova i u 2011. godini. Uticaj na rizik likvidnosti Konzervativne politike poslovanja Banke kao i strogi propisi Agencije za bankarstvo Republike Srpske, te mjere CB BiH, dodatno su amortizovali negativan uticaj krize na likvidnost Banke. U zadnjem kvartalu 2008. godine bilo je došlo do povla enja depozita klijenata iz komercijalnih banaka, kao posljedica izraženijeg nepovjerenja klijenata u sigurnost bankarskog sistema, što je bilo poja ano i injenicom da država nije u potpunosti riješila pitanja stare devizne štednje. Situacija se stabilizovala kroz 2009. i 2010. godinu, kad su depoziti ponovo rasli, posebno nakon što je država krajem godine isplatila jedan dio sredstava vezan za staru deviznu štednju. U cilju zaštite Banke od rizika likvidnosti, uz redovnu mjese nu izradu polugodišnjih planova likvidnosti, Banka i dalje nastavlja s praksom upravljanja likvidnoš u na na in da raspolaže dnevnim informacijama o svim promjenama koje direktno uti u na likvidnost, odlu uje o njima u okvirima optimalne likvidnosti, te izra uje projekcije likvidnosti prema lokalnoj regulativi. Banka je tokom cijelog perioda imala zadovoljavaju u likvidnost. Uticaj na kreditni rizik Banka je u 2010. godine zadržala svoju konzervativnu politiku odobravanja kreditnih plasmana, što se dosljednom primjenom tokom prethodnih godina u vrijeme finansijske krize pokazalo kao ispravan pristup upravljanju rizicima. Banka, pored redovnog pra enja formiranih rezervi prema svakom komitentu i prema vrsti potraživanja, tako e prati ukupnu izloženost na nivou grupa me usobno povezanih lica. Postoje a Politika instrumenata osiguranja potraživanja Banke se pokazala kao zaštita Banke. Banka svojom politikom za manje izloženosti definiše obavezne odgovaraju e instrumente osiguranja, obi no nematerijalne prirode, a za ve e izloženosti i duži period otplate u pravilu ugovara materijalno vrijedne instrumente osiguranja. U inak na založene nekretnine: Iznos rezerviranja za zajmove umanjene vrijednosti temelji se na procjeni ove imovine od strane stru nih službi Banke na datum izvještavanja uzimaju i u obzir nov ane tokove koji mogu nastati kao rezultat zapljene imovine umanjene za troškove dobivanja i prodaje zaloga. Tržište mnogih vrsta zaloga, posebno nekretnina u Republici Srpskoj, zna ajno je pogo eno nedavnom nepostojanoš u na globalnim financijskim tržištima, rezultat ega je niža razina likvidnosti za odre ene vrste imovine. Kao rezultat toga, stvarna ostvariva vrijednost kod zapljene može se razlikovati od vrijednosti pripisane kod procjene rezerviranja za umanjenje vrijednosti. 21
3. Specifi ne ra unovodstvene politike (nastavak) u) Djelovanje finansijske krize (nastavak) Iako uticaj finansijske krize nije bilo mogu e u potpunosti predvidjeti ili zaštititi se od nje, Banka je ipak preduzimala i dalje preduzima niz poja anih aktivnosti u pra enju kvaliteta postoje eg portfolija, uz kontinuiranu aktivnu ulogu odgovornih za pra enje i restrukturiranje kvaliteta portfolija. Uticaj na tržišni rizik U pogledu poslovanja s finansijskim institucijama i kao odgovor na globalnu finansijsku krizu, iji su se efekti uticali na poslovanje bankarskog sektora Republike Srpske u 2010. godini, nastavljen je proces informisanja o neobi nim kretanjima i kriznim situacijama za specifi ne finansijske institucije i rizi ne zemlje. v) Standardi, dodaci i tuma enja postoje ih standarda koja nisu još na snazi i koji nisu bili primjenjeni u pripremi ovih finansijskih izvještaja Odre eni broj novih standarda, izmjena postoje ih standarda i tuma enja izdati su od strane Odbora za me unarodne ra unovodstvene standarde i Odbora za tuma enje me unarodnih standarda financijskog izvještavanja do datuma izvještavanja, ali još nisu stupili na snagu za ra unovodstveno razdoblje koje završava 31. decembra 2010. godine i nisu primijenjeni u pripremi ovih finansijskih izvještaja. Ve ina novih standarda, izmjena postoje ih standarda i tuma enja koja još nisu u primjeni nisu zna ajni za poslovanje Banke i ne e imati uticaj na finansijske izvještaje, osim kako slijedi: MSFI 9 Finansijski instrumenti (primjenjiv za razdoblja koja zapo inju na dan ili nakon 1. januara 2013., ranija primjena je dopuštena). Standard zamjenjuje smjernice MRS-a 39, Finansijski instrumenti: Priznavanje i mjerenje, u vezi sa klasifikacijom i mjerenjem finansijske imovine. Standard ukida postoje e kategorije MRS-a 39: držanje do dospije a, raspoloživo za prodaju i kredite i potraživanja. Finansijska imovina bi e klasifikovana u jednu od dvije kategorije pri po etnom priznavanju: Finansijska imovina mjerena po amortizovanom trošku; ili Finansijska imovina mjerena po fer vrijednosti. Finansijska imovina se mjeri po amortizovanom trošku ako su ispunjena dva uslova: ako se imovina drži unutar poslovnog modela iji je cilj držanje imovine radi prikupljanja ugovorenih nov anih tokova; i njegovi ugovorni uslovi rezultuju na odre eni datum nov anim tokovima koji su isklju ivo otplate glavnice ili kamate na preostalu glavnicu. Dobici i gubici koji nastaju pri ponovnom mjerenju finansijske imovine koja se mjeri po fer vrijednosti priznaju se u dobiti ili gubitku, osim što kod ulaganja u vlasni ke instrumente koji nisu namijenjeni trgovanju, MSFI 9 pruža mogu nost neopozivog izbora pri po etnom priznavanju, da se sve promjene u fer vrijednosti ulaganja prezentuju unutar ostale sveobuhvatne dobiti. Izbor je mogu posebno za svaku pojedina nu akciju. Iznos koji je priznat unutar ostale sveobuhvatne dobiti se naknadno nikad ne reciklira u dobit ili gubitak. 22
3. Specifi ne ra unovodstvene politike (nastavak) v) Standardi, dodaci i tuma enja postoje ih standarda koja nisu još na snazi i koji nisu bili primjenjeni u pripremi ovih finansijskih izvještaja (nastavak) O ekuje se da e Standard kad bude primijenjen po prvi put imati zna ajan uticaj na finansijske izvještaje jer e se primjenjivati retrospektivno. Banka nije u mogu nosti pripremiti analizu utjecaja koji e primjena Standarda imati na financijske izvještaje sve do same prve primjene. Banka još nije odlu ila kada e po eti primjenjivati novi Standard. 4. Prva primjena MSFI-eva Kao što je navedeno u u bilješci 2 a) ovo su prvi izvještaji Banke pripremljeni u skladu s MSFI - evima. Banka je u prethodnim periodima pripremala finansijske izvještaje u skladu sa Zakonom o ra unovodstvu i reviziji, Zakonom o bankama i odlukama ABRS-a. Osnovna razlika izme u MSFI i prethodnog ra unovodstvenog okvira odnosi se na sljede e: Iznos procjene posebnih ispravki vrijednosti finansijskih instrumenata, što se posebno odnosi na kredite i potraživanja, u skladu sa relevantnim propisima ABRS nije bila usla ena sa zahtjevima MRS 39 "Finansijski instrumenti: Priznavanje i mjerenje" ("MRS 39")koji zahtjeva da se vrednovanje ispravki vrijednosti i rezervisanja za procijenjenu nenaplativost kredita i potraživanja vrši na osnovu diskontovanja o ekivanih budu ih nov anih tokova primjenom originalne efektivne kamatne stope u trenutku odobravanja. ABRS zahtijeva od banaka da priznaju gubitke od umanjenja vrijednosti, u izvještaju o sveobuhvatnoj dobiti, na imovinu koja nije pojedina no identifikovana za rezervisanje korištenjem propisane stope od 2%. Takva politika rezultira odstupanjem od metodologije mjerenja ukupnog umanjenja vrijednosti na portfolio osnovi koja se bazira na MSFI, a koja pretpostavlja priznavanje samo gubitaka koji su se dogodili ali još nisu prijavljeni ( IBNR ). IBNR predstavlja situaciju gdje su se gubici dogodili ali još nije evidentno koja finansijska imovina je umanjena te se izra unava primjenom procijenjene stope gubitka kroz procijenjeni period od trenutka nastanka gubitka do trenutka kada Banka taj doga aj registruje na stanje kredita koji nisu rezervisani. Suspendovana kamata predstavlja ve obra unatu nenapla enu kamatu na aktivu koja se klasifikuje kao nekvalitetna aktiva (aktiva klasifikovana kao substandardna aktiva, sumnjiva aktiva i gubitak). U skladu sa regulativom ABRS-a nakon klasifikacije rizi ne aktive kod sredstava umanjene vrijednosti, Banka otpisuje puni iznos obra unate a nenepla ene kamate na teret bilansa uspjeha. Banka obustavlja dalji obra un dospjele kamate na nekvalitetnu aktivu u svojim zvani nim knjigama i obra un pomenute dospjele kamate vodi u svojim vanbilansnim evidencijama, sve do trenutka dok dužnik ne izvrši gotovinsku uplatu. Jedini izuzetak od ovog pravila može da bude slu aj kada je nekvalitetna aktiva pokrivena prvoklasnim ili kvalitetnim kolateralom i istovremeno se nalazi u postupku naplate. Ova ra unovodstvena politika nije u skladu sa MRS 18 "Prihodi" kao i MRS 39 "Finansijski instrumenti: Priznavanje i mjerenje" koji zahtijevaju da se prihodi od kamata na nekvalitetne kredite obra unavaju koriste i metodu efektivne kamatne stope. 23