IZVJEŠTAJ O RADU

IZVJEŠTAJ O RADU ZAVOD ZA HIDROMETEOROLOGIJU I SEIZMOLOGIJU CRNE GORE 2014.

Zavd za hidrmeterlgiju i seizmlgiju Crne Gre Izvještaj radu za 2014. gdinu Zavd za hidrmeterlgiju i seizmlgiju (ZHMS) Crne Gre je frmiran dlukm Vlade Crne Gre (Uredba rganizaciji i načinu rada državne uprave, br.5/12, d 23.01.2012.), spajanjem Hidrmeterlškg zavda i Seizmlškg zavda. Hidrmeterlški zavd, ka rgan državne uprave, snvan je za vršenje stručnih i sa njima pvezanih upravnih pslva, uz primjenu naučnih metda i saznanja i u tm smislu, zadužen je da se bavi svim fizičkim i hemijskim prcesima u atmsferi i hidrsferi, dnsn hidrlškim i meterlškim pslvima u najširem smislu. Spajanjem Hidrmeterlškg zavda sa Zavdm za seizmlgiju, Zavd za hidrmeterlgiju i seizmlgiju (ZHMS) dbija i funkciju smatranja i praćenja seizmičke aktivnsti na teritriji Crne Gre. Zavd pd vim imenm je pče da funkciniše 1. jula 2012.gdine, dk su aktivnsti bije institucije u nvj strukturi stale neprmijenjene. Zavd za hidrmeterlgiju i seizmlgiju, ka rgan državne uprave, snvan je za vršenje stručnih i sa njima pvezanih upravnih pslva uz primjenu naučnih metda i saznanja i u tm smislu, zadužen da se bavi svim fizičkim i hemijskim prcesima u atmsferi i hidrsferi, litsferi, dnsn hidrlškim i meterlškim pslvima u najširem smislu. Tkm 2013. gdine preduzet je više aktivnsti, čiji je cilj da se jačaju kapaciteti Zavda u bavljanju snvne djelatnsti. Zbg dinamičng tehničk-tehnlškg razvja hidrmeterlške djelatnsti u svijetu, aktivn sm se prilagđavali svim tehničkim i telekmunikacinim zahtjevima sistema Svjetske meterlške rganizacije (SMO), Evrpskg centra za srednjrčnu prgnzu vremena (ECMWF) i Evrpske mreže meterlških servisa (EUMETNET), u prvm redu je t bi Sistem svjetskg meterlškg bdijenja. Zavd je rganizvan u Sektre, Odjeljenje i Službu, čije aktivnsti buhvataju smatranja, ispitivanja, analiziranja i bavještavanja gtv svim kmpnentama živtne sredine, sa fkusm na atmsferu i hidrsferu. Sistematizacija ZHMS-a je dnijeta na snvu Čl.36, 38, 66, Uredbe rganizaciji i načinu rada državne uprave, 26.juna 2013.gdine, prema kjj je ZHMS rganizvan ka samstalni državni rgan, rganizvan u: 1. Sektr za prgnzu vremena i meterlški mnitring 2. Sektr za meterlgiju 3. Sektr za hidrlgiju 4. Sektr za ispitivanje kvaliteta vda i vazduha 5. Sektr za seizmlgiju 6. Sektr za hidrgrafiju i keangrafiju Pdršku rada sektrima pružaju: 7. Odjeljenje za infrmisanje i međunardnu saradnju 8. Odjeljenje za hidrmeterlški i seizmlški infrmacini sistem i državanje 9. Služba za pšte pslve i finansije 1

Osnvni zadaci hidrmeterlške i seizmlške službe Crne Gre su definisani Zaknm hidrmeterlškim pslvima (Sl.l.CG 26/10) i Zaknm hidrgrafskj djelatnsti (Sl.l.CG 26/10,30/12 ), ka i Uredbm rganizaciji i načinu rada državne uprave ("Sl.list CG", br. 5/12 i 25/12, Čl.38.) i dređeni su ka pslvi kji se dnse na: Osmatranje i mjerenje meterlških, hidrlških, eklških i agrmeterlških parametara; analiziranje, bradu i arhiviranje izmjerenih i smtrenih parametara; Izradu studija, elabrata, analiza i infrmacija klimi, stanju tla, vazduhu, pvršinskim i pdzemnim vdama i pribalnm mru; Prgnziranje i davanje pdataka iz blasti meterlgije, hidrlgije, eklgije i agrmeterlgije; Frmiranje infrmacing sistema sa bankm klimatlških, hidrlških, eklških i agrmeterlških istraživanja, snivanje i državanje meterlških, hidrlških i agrmeterlških stanica za praćenje stanja vremena, vda, vazduha i zemljišta; Izradu i vđenje katastra zagađivača vda i vazduha; Izradu i vđenje katastra izvra, vrela i vdnih bjekata; Ispitivanje nansa u vdtcima; Kntrlu i cjenu kvaliteta pvršinskih i pdzemnih vda, padavina, vazduha i tla na snvu analiza fizičk-hemijskih, bihemijskih i radilških parametara; Davanje pdataka, infrmacija i studija za ptrebe pmrskg, vazdušng i drumskg sabraćaja, elektrprivrede, vdprivrede, pljprivrede, građevinarstva, turizma, vjske, siguranja imvine i lica i drugih interesenata; Aerlška i radisndažna mjerenja viših sljeva atmsfere, fenlška psmatranja; Psredn bezbjeđenje vazdušne plvidbe, Ostvarivanje i čuvanje etalna meterlških i hidrlških instrumenata i baždarenje instrumenata na meterlškim i hidrlškim stanicama; Izvršavanje međunardnih baveza u blasti meterlgije i hidrlgije i kntrle kvaliteta vazduha, vda, ka i druge pslve, kji su mu dređeni u nadležnsti; 2

Uspstavljanje, državanje i razvj savremene tehničke infrastrukture za seizmički i gedinamičke i akcelgrafske mreže stanica; Frmiranje i državanje digitalne baze svih seizmlških, gedinamičkih i akcelgrafskih pdataka, ka i izradu i državanje Gegrafskg infrmacing sistema (GIS) za blast seizmičnsti Crne Gre; Urgentn i rutinsk kvantifikvanje svih relevantnih parametara žarišta dgđenih zemljtresa, radi frmiranja stručne dkumentacine građe i upznavanja javnsti, psebn jačih zemljtresa; Pručavanje i dkumentvanje makrseizmičkih efekata na građevinskim bjektima i tlu; Pručavanje strukturne građe zemljine unutrašnjsti i geneza zemljtresa; razvijanje i primjenu prcedura utvrđivanja seizmičkg hazarda; Izradu seizmičke rejnizacije većih djelva teritrije države, ka i seizmičke mikrrejnizacije urbanih zna; Izradu studija, prjekata i elabrata seizmičkim parametrijam lkacija za ptrebe prjektvanja građevinskih bjekata; Realizacija razvjnih i istraživačkih prjekata u blasti seizmlgije. DJELOKRUG RADA I NADLEŽNOST Za hidrmeterlšku djelatnst, d međunardnih akata, kji se nepsredn primjenjuju i na taj način dređuju djelkrug rada hidrmeterlške službe je Knvencija Svjetskj meterlškj rganizaciji (Sl. list FNRJ, br. 80/48). Svjetska meterlška rganizacija (SMO) je specijalizvana agencija Ujedinjenih nacija, a Knvencija SMO, kju je Jugslavija ratifikvala jš 1948. gdine, je istg tipa ka i Knvencija OUN. Regulatrna dkumenta, kja se dnse na snvu rezlucija Svjetskg meterlškg kngresa ka najvišeg knstitutivng tijela Organizacije, za države članice su bavezujuća, ka i rezlucije Generalne skupštine OUN. Aktivnsti sprvde državne meterlške, dnsn hidrmeterlške službe, kje sačinjavaju integralne djelve glbalnih tehničk-tehnlških sistema kje je ustanvila SMO. Stga su državne hidrmeterlške službe u rganizacinm, funkcinalnm, tehničkm, prceduralnm i kadrvskm pgledu usaglašene sa regulatrnim dkumentima SMO u svim državama članicama. Crna Gra je prek ZHMS pstala članica SMO 2007.gdine. Prema Knvenciji SMO, države su dužne: da uspstave mreže stanica za meterlška, hidrlška i druga gefizička smatranja i bezbijede njihv perativn funkcinisanje u kviru svjetskg i reginalnih smatračkih sistema; da uspstave meterlški telekmunikacini sistem na svjj teritriji i da ga uključe u međunardne meterlške i hidrlške telekmunikacine sisteme; da siguraju primjenu standarda u meterlškim, hidrlškim i drugim gefizičkim smatranjima, bradama, arhiviranju, međunardnj razmjeni i bjavljivanju pdataka i infrmacija; da bezbijede razvj meterlške i hidrlške djelatnsti, istraživanja u meterlgiji i hidrlgiji i primjenu u vazduhplvstvu, pmrstvu, pljprivredi i drugim privrednim i društvenim djelatnstima; da bezbijede šklvanje i buku kadrva; da jačaju bilateralnu i multilateralnu saradnju u vim blastima i transfer znanja i tehnlgije; 3

da bezbijede institucinalne, kadrvske i druge uslve za razvj i funkcinisanje državne hidrmeterlške službe. Osim vih, značajne baveze u meterlgiji i hidrlgiji prizilaze iz Knvencije međunardnj civilnj avijaciji, Knvencije spasavanju ljudskih živta na mru (SOLAS), Knvencije klimi, Knvencije snivanju Evrpskg centra za srednjerčne prgnze vremena, Knvencije prekgraničnm zagađenju vazduha na velikim udaljenstima, Okvirne knvencije UN klimatskim prmjenama, Bečke Knvencije zaštiti znskg mtača i dr. ZHMS u skladu sa međunardnim knvencijama i sprazumima, izvršava funkcije i stručn tehničke pslve "Nacinalng meterlškg centra Crne Gre" u Međuvladinj keangrafskj kmisiji, SOLAS knvenciji za bezbjednst plvidbe na mru, Prgramu za praćenje transprta zagađujućih materija putem atmsfere u Mediteran (MEDPOL) u kviru Knvencije zaštiti Sredzemng mra d zagađenja sa kpna i iz vazduha. Zavd stvaruje saradnju sa nacinalnim meterlškim, hidrmeterlškim i seizmlškim službama drugih država i međunardnim rganizacijama u blastima meterlgije, hidrlgije, seizmlgije i kntrle živtne sredine, hidrmeterlškim službama u kruženju, ka i sa dgvarajućim državnim rganima i rganizacijama u Crnj Gri. Zavd za hidrmeterlgiju i seizmlgiju je putem Sektrra za hidrgrafiju i keangrafiju, stvari članstv u Međunardnu hidrgrafsku rganizaciju (IHO), 3. decembra 2013.gdine, čime je Zavd u bavezi da u daljem peridu pštuje Knvenciju IHO i njene regulative. 4

1. SEKTOR ZA PROGNOZU VREMENA I METEOROLOŠKI MONITORING 1.1. Odsjek za analizu i prgnzu vremena 1.1.1. Grupa za prgnzu vremena i numeričke mdele 1.2. Odsjek za meterlški mnitring 1.2.1. Grupa za satelitsku i radarsku meterlgiju 1.2. Odsjek za analizu i prgnzu vremena Pslvi i aktivnsti tkm 2014.gdine bavljani su u skladu su sa aktm unutrašnjj rganizaciji i sistematizaciji ZHMS, Zakna hidrmeterlškim pslvima i drugm zaknskm regulativm (npr. Zakn zaštiti i spašavanju); primarni pslvi su analiza i prgnza vremenskih prilika na teritriji Crne Gre, analiza meterlških situacija, izrada perativnih prgnza, izrada upzrenja; redvn ažuriranje infrmacija vremenskim prilikama na zvaničnj web strani ZHMS (urađen k 365 analiza i 365 dnevnih prgnza vremena, 365 šestdnevnih tekstualnih prgnza za CG I sit tlik grafičkih prgnza); ažuriranje i izdavanje METEOALARM upzrenja i sistemu EUMETNET-a (Mreža nacinalnih meterlških službi Evrpe); uradjen k 1460 ppunjavanja PHP frmulara za metelarm za ptrebe EUMETNET-a, svakdnevn za dva prgnstička dana; izdat k izdat je k 140 metealarm nacinalna upzrenja (za različite kategrije, žut, narandžast i crven na značajne i pasne meterlške pjave) za teritriju CG za ptrebe integrisang EUMETNET sistema; uradjen 730 mete biltena za Upravu pmrske sigurnsti; uradjen k 730 tekstualnih prgnza sa upzrenjem za južni Jadran za pmrce za web stranu; uradjen i mailm dstavljen je 1000 elektrnskih mete biltena analizi i prgnzi vremena za ptrebe javng medijskg servisa; državanje, ažuriranje, razvijanje i svakdnevn više puta startvanje numeričkih prgnstičkih mdela u perativnj uptrebi; pripremanje ulaznih pdataka za numeričke prgnstičke mdele; pripremanje grafičkih prikaza-vizuelizacija prgnstičkih plja meterlških parametara; uradjen i mejlm dstavljen 365 elektrnskih prgnza vremena za 6dana (Mete bilten Izgledi vremena ) za ptrebe javng medijskg servisa; pripremljen je i izdat k 360 izjava, sapštenja i gstvanja u raznim emisjima za razne vrste medija, agencija i web prtala (TV, Radi, Štampa, Internet Prtali); primjena nvg mdela kdiranja BUFR (Binary Universal Frm fr the Representatin f Meterlgical Data) kd za medjunardnu razmjenu paraleln sa tradicinalnim SYNOP kdm; učešće u prjektu primjena Eurkdva u gradjevinarstvu na izradi nvih standarda za pterećenje d meterlških parametara u CG; izdavanje upzrenja nailasku ekstremnih meterlških situacija kd bilnih padavina, lujnih vjetrva i ekstremn viskih temperatura za Direktrat za vanredne situacije, MUP i učešće na vanrednim skupvima pvdm esktremnih situacija; priprema materijala za sjednicu skupštinskg dbra za eklgiju pvdm ekstremne situacije zbg zagađenja u Pljevljima, kada je prglašen stanje ugržensti čime je ZHMS zadužen da vanredn prati situaciju; izrada vanrednih analiza i prgnza pvdm ekstemne situacije u Pljevljima tkm nvembra i decembra 2014. gdine; vanredni izvještaj pvdm ekstremne situacije kja je brila dizalicu u Luci Bar 5

Kntenjerski terminali Bar; vanredni mete izvještaj Upravi pmrske sigurnsti Bar, pvdm ekstremne situacije Cikln u južnm Jadranu ; Izrada vanrednih izvještaja pvdm ekstremnih vremenskih prilika tkm ljetnje turističke sezne zbg učestale pjave kiše i ugrženst turističke sezne za ptrebe Ministarstva drživg razvja i turizma; materijal krišćen za sjednicu Skupštine CG; učešće u radnj grupi za usvajanje Nacinalne platfrme za smanjenje rizika d katastrfa; učešće u radnj grupi za izmjene Zakna sabraćaju MUP CG; učešće na sastanku IPA II 2014-2020, u vezi prjekta meterlškg radarskg sistema; učešće u pripremi upitnika za GFCS knsultacije u Antaliji, učešće u radnj grupi za izradu pravilnika, rad na nvm servisu prgnstičkih prdukata kji je perativn uveden 5. decembra 2014. gdine; prgnstički metegrami prikazani na Ggle Map platfrmi; upitnik za redistribuciju pdaka i sistemu medjunardne razmjene; izrada studije za pterećenje čeličnih mstva za željezničku infrastrukturu za ptrebe prjekta reknstrukcije mstva na pruzi Bar-Bijel Plje; za 21 čelični mst izvršeni su prračuni za pterećenje d vjetra, snijega i ekstremnih temperatura sa vjervatnćm d P=0.02, u skladu sa EU kdvima iz ve blasti; učešće u INVO prjektu Ministarstva nauke-nadzr nad invazivnim i dmaćim vrstama kmaraca i patgenima kje ni mgu da prense u Crnj Gri prjekat LOVĆEN; učešće u prjektu Plenskih stanica Agencije za živtnu sredinu CG; učešće u pripremi prezentacije za klimatske prmjene na tribini u CANU; priprema predavanja za skup u rganizaciji Prne, prmcija nauke iz blasti prgnze vremena za srednje škle, učešće u aktivnstima tzv. upgrade satelitske stanice, MSG druge generacije-dawbee, sa ekspertm iz Hrvatske; učešće u aktivnstima tzv. upgrade klimatske baze pdataka Clidata sa ekspertima iz Češke; priprema materijala za direktna uključenja u jutarnji prgram RTCG i pripreme za gstvanje u centralnim infrmativnim emisijama TV CG kada su bile na snazi esktremne vremenske prilike. učešće na radinici Atlas vjetrva za zapadni Balkan, kja je držana u Pdgrici; učešće na buci u blasti satelitske meterlgije za tzv. Nwcasting prgnzu, uptrebm satelitskih prdukata EUMETSAT-a, kja je držana u Darmštatu, Njemačka, 17-21. marta 2014. gdine; učešće na Reginalnj knferenciji na viskm nivu i seminaru adaptaciji na klimatske prmjene, ECRAN (Envirnment and Climate Reginal Accessin Netwrk), kja je držana u Skplju, Makednija, 2-3. jula 2014. gdine; učešće na buci u blasti satelitske meterlgije,, kja je u rganizaciji EUMETSAT-a držana u Slunu, Grčka, u septembru 2014. gdine; učešće na Radinici nacinalnim plitikama u blasti adaptacije na klimatske prmjene i legislativi, faza 1, u kviru Radne grupe 4 za adaptaciju na klimatske prmjene u kviru Reginalne mreže za živtnu sredinu i klimatske prmjene - ECRAN, kja je držana u Tirani, Albanija, 23-25. nvembra 2014. gdine; učešće na prezentaciji nline servisa stanja kvalitet vazduha pmću autmatskih stanica u kviru državne mreže stanica za mnitring kvaliteta vazduha, kju je rganizvala Agencija za živtnu sredinu CG, u Pdgrici; učešće na prezentaciji pripremi Nacinalne Strategije klimatskim prmjenama, kju je rganizval Ministarstv drživg razvja i turizma, u Pdgrici. 1.1.1. Grupa za prgnzu vremena i numeričke mdele Tkm 2014 gdine u grupi za numeričk mdeliranje i prgnzu vremena nastavljene sve redvne perativne i razvjne aktivnsti; perativne aktivnsti buhvataju državanje u perativnm radu svih numeričkih mdela, kdiranje i dekdiranje analitičkg materijala u ptrebnj frmi za sve krisnike razmjene 6

pdataka sa GTS-m; implementacija nve verzije WRF-NMM mdela Ver-3.5 na različitim ulaznim pdacima, kak na grib1 tak i na grib2 ulaznim pdacima d različitih GFS, glbalnih mdela ( ECMWF/Reading i NCEP-USA / Washingtn); nakn 6 meseci testiranja nva verzija WRF-NMM mdela puštena je u perativni rad; u uptrebi numerički mdel WRF NMM rezlucije 12km, 4km i 1km za blast integracije, Crna Gra, Balkan i Evrpa; implementiran prgnstički mdel WRF-NMM Verzija 3.5.1 spušten na preciznu rezluciju d 1km sa perativng WRF-NMM mdela rezlucije 4km; pvezivanje perativnih prgnstičkih mdela na nve ulazne pdatke sa NCEP-a u nvm frmatu Grib2 umjest starg Grib1 frmata; kreiran nvi vrl perativni web interaktivni panel sa integrisanm listm perativnih prgnstičkih mdela, kji imaju inpute iz ECMWF (GFS Lndn) i NCEP-a(GFS Washingtn); prširena paleta prdukata numeričkih mdela (EMAGRAMI za enegetsk stanje atmsfere i vertikalni presjek na više niva stanja meterlških prgnstičkih parametara, kji su važni i za predikciju razvja lujnih nepgda); u perativnj uptrebi talasni mdel WAM za stanje mra, numerički mdel za prgnzu talasa na mru, čija je blast integracije WAM mdela pdručje Mediterana i ugnježden je 3 dwnscaling-a, 96 sati integracije, hrizntalne rezlucije 25km, 12km i 6 km. u perativnj uptrebi Eta DREAM, numerički mdel za simulaciju transprta mineralnih aersla (pustinjski pjesak) iz Sahare; učešće u aktivnstima tzv. upgrade satelitske stanice, MSG druge generacije-dawbee, sa ekspertm iz Hrvatske; učešće u aktivnstima tzv. upgrade klimatske baze pdataka Clidata sa ekspertima iz Češke; rad na nvm servisu prgnstičkih prdukata kji je perativn uveden 5. decembra 2014. gdine; prgnstički metegrami prikazani na Ggle Map platfrmi; upitnik za redistribuciju pdaka i sistemu medjunardne razmjene; učešće u pripremi upitnika za GFCS knsultacije u Antaliji, primjena nvg mdela kdiranja BUFR (Binary Universal Frm fr the Representatin f Meterlgical Data) kd za medjunardnu razmjenu paraleln sa tradicinalnim SYNOP kdm; ddatne višemjesečne aktivnsti za ptrebe perativng rada prgnstičke službe, u vidu zamjene na pslvima prgnstičara. U tku 2014. gdine evidentni su sledeći prblemi: nedstatak stručng kadra; brz zastarijevanje kmjutersk-serverske tehnike u perativnj uptrebi, nedvljni cluster računarski resursi, kji su platfrma za numeričke prgnstičke mdele; nemgućnst učešća na redvnim stručnim radinicama wrkshp-vima u rganizaciji ECMWF (evrpski centar za prgnzu vremena), METEOALARMA (integrisani sistem alarma na značajne i pasne mete pjave u sistemu EUMETNET-a), EUMETSAT (evrpska agencija za meterlške satelite identifikacija i praćenje meterlških sistema za ptrebe analize i prgnze vremena). U 2015. gdini ptrebn je: nabaviti napredniju kmjutersku platfrmu klaster računarske sisteme; pbljšati ulaganja u nabavku stale preme, kja će pratiti zahtjeve numeričkih prgnstičkih mdela; jačanje kapaciteta za Nwcasting prgnze ; bezbijediti finansijska sredstva za implementaciju najnvijih numeričkih mdela viske rezlucije i prširenje paleta prdukata i nabavka sftvera za autmatsk elektrnsk generisanje prgnstičkih mapa za CG i regin na snvu prdukata izlaza iz numeričkih mdela; prikupljane pdataka i generisanje SYNOP kda primjenm PHP tehnlgije sa ugradnjm filtera kak bi se izbjegle grube greške. 7

1.2. Odsjek za meterlški mnitring U 2014. gdini u Odsjeku za meterlški mnitring su uspješn izvršeni pslvi predviđeni planm i prgramm rada; uspstavljen je rad i vršena upredna mjerenja na tri autmatske klimatlške stanice (Danilvgrad, Virpazar i Dragvića Plje) u kviru GIZ prjekta; završen je Master plan klimatlških i padavinskih stanica; sastanak sa rukvdstvm Republičkg hidrmeterlškg zavda Republike Srbije (RHMZ) u vezi sa kalibracijm meterlških instrumenata, shdn Sprazumu naučn tehničkj saradnji između dva Zavda, kji je držan u januaru 2014. gdine u Begradu, Srbija; dabir i priprema meterlških instrumenata za kalibraciju u akreditvanj meterlškj labratriji RHMZ Srbije; kalibracija urađena u januaru i julu 2014. gdine; dgvren i realizvan trajn napajanje električnm energijm meterlške stanice u Ulcinju sa rukvdstvm Elektrdistribucije Ulcinj, nvembar 2014. gdine; sa rukvdstvm Opštine Plužine dgvren preuzimanje baveza plaćanja hnrara smatrača na klimatlškj stanici Plužine, št je ptpisivanjem ugvra ptvrđen; učešće u izradi i publikvanju Gdišnjaka meterlških i hidrlških pdataka za 2012. gdinu ; izvršen izbr reprezentativne lkacije i dbijena saglasnst d direktra snvnih škla u Danilvgradu, Virpazaru i Dragvića Plju za pstavljanje autmatskih klimatlških stanica, u krugu pmenutih škla, u kviru GIZ prjekta; izvršen gdišnje cjenjivanje rada službenika i namještenika u Odsjeku; dbijen dbrenje d uprave JU Dječji vrtić Budva da se na njihvm zemljištu u krugu vrtića pstavi klimatlška stanica u Petrvcu; na zahtjev nvfrmirane Opstine Petnjica dgvren pstavljanje i puštanje u rad klimatlške stanice; izrada mjesečng CLIMAT izvještaja za ptrebe WMO; razrađivana nvpristigla uputstva iz WMO i vršena ddatna edukacija smatrača na stanicama; pripremljeni za štampu ptrebni materijali (dnevnici, trake, brasci i sl.) za upisivanje izmjerenih i smtrnih pdataka meterlških parametara. U 2015. gdini: planiran je pstavljanje autmatske mjerne preme na glavnj meterlškj stanici u Beranama; planiran je uspstavljanje rada na nvj klimatlškj stanici u Petnjici, nvj autmatskj klimatlškj stanici u Crkvicama i 7 autmatskih padavinskih stanica; planiran je dislciranje nve klimatlške stanice u Petrvcu; planiran je prširenje prgrama rada na 4 meterlške i 4 klimatlške stanice (agrmeterlška mjerenja i smatranja); planirana je nabavka dredjeng brja knvencinalnih i elektrnskih (autmatskih) mjernih instrumenata i meterlške preme; ptrebn je (kak je sistematizacijm predviđen) zapsliti na nedređen radn vrijeme 2 samstalna referenta-smatrača, p jedng u Pdgrici i Klašinu. 1.2.1. Grupa za satelitsku i radarsku meterlgiju učešće na Prvj radinici reginalnim kapacitetima za razvj niskkarbnskih strategija i mdela prezentacija u kviru reginalne mreže za živtnu sredinu i klimatske prmjene i 8

prezentacija aktivnsti Crne Gre u blasti mitigacije klimatskih prmjena-ecran, kja je držana u Zagrebu, Hrvatska, 23. januar 2014. gdine; učešće na sastanku Savjeta za naučn-istraživačku djelatnst u vezi nvg zakna naučnistraživačkj djelatnsti; učešće u Radnj grupi za živtnu sredinu u kviru prgramiranja IPA II za perid 2014-2020, januar 2014. gdine, Budva; kmunikacija i nminvanje za rad u Glbalnm frumu za klimatske servise u kviru WMO, u Ženevi prcedura u tku; priprema predlga prjekta za uspstavljanje meterlškg radarskg sistema i nabavke radara u kviru aktivnsti Radne grupe za IPA II 2014-2020; intervju u vezi uspstavljanja meterlškg radarskg sistema u Dnevnim nvinama; priprema predlga prjekta za nabavku preme za kvalitet vazduha i labratriju za vde u kviru aktivnsti Radne grupe za IPA II 2014-2020; učešće u radnim grupama za dinšenje zaknske regulative u blasti zaštite vazduha i živtne sredine; učešće u izradi Sektrskg planskg dkumenta u blasti živtne sredine; učešće na buci u blasti satelitske meterlgije za tzv. Nwcasting prgnzu, uptrebm satelitskih prdukata EUMETSAT-a, kja je držana u Darmštatu, Njemačka, 17-21. marta 2014. gdine; učešće na sastancima Radne grupe za adaptaciju i mitigaciju na klimatske prmjene u kviru NSORKP; učešće na 10. Zasijedanju Radne grupe 2 zadužene za pitanja adaptacije na klimatske prmjene i ugržensti i 38. Plenarnm zasijedanju Međuvlading panela za klimatske prmjene (IPCC), kja je držana u Jkhami, Japan, 25-29. marta 2014. gdine; intervju dnevnm listu Pbjeda dprinsu Radne grupe za adaptaciju Petm izvještaju Međuvlading panela klimatskim prmjenama, na knferenciji u Jkhami, Japan; u kviru NATO prgrama Nauka za mir i bezbjednst prjekta učešće na treningu u kviru prjekta pd nazivm Gegraphical Infrmatin Prcessing fr Envirnmental Pllutin Related Security within Urban Scale Envirnments - GEPSUS, kja je držana u Pdgrici, jun-jul 2014. gdine; učešće na Reginalnj knferenciji na viskm nivu i seminaru adaptaciji na klimatske prmjene, ECRAN (Envirnment and Climate Reginal Accessin Netwrk), kja je držana u Skplju, Makednija, 2-3. jula 2014. gdine; priprema prjekta za apliciranje za sredstva u blasti naučn-istraživačke djelatnsti, u blasti mdifikacije vremena pd nazivm Rain inducer, u knzrcijumu kji je inicirala kmpanija AD Pliex-Berane ; učešće na drugm sastanku u kviru prjekta Izrada Nacinalng akcing plana (NAP) za zaštitu zemljišta u Crnj Gri, kji je držan u Pdgrici, 24. ktbra 2014. gdine; učešće na 40. Plenarnm zasijedanju Međuvlading panela za klimatske prmjene (IPCC), kja je držana u Kpenhagenu, Danska, u peridu d 26. ktbra d 1. nvembra 2014. gdine; krspndencija sa Mercuri Urval UK na snvu pnude za učešće u pregvrima za direktra Atmsphere Mnitring and Climate Change Services u kviru Cpernicus prgrama, ktbar 2014. gdine; priprema prezentacije i sažetka za Reginalnu knferenciju drživm razvju, kja je držana u Budvi, 7-8. nvembra 2014. gdine; intervju u vezi uspstavljanja meterlškg radarskg sistema u Pbjedi ; 9

priprema dgvra na upitnik Glbalng kvira klimatskim servisima (GFCS) za reginalne knsultacije u Antaliji; učešće na 12. Sastanku Fruma Jugistčne Evrpe klimatskim izgledima (SEECOF-12), 17-18. nvembra 2014. gdine; učešće na 3. Sastanku Fruma zemalja Mediterana klimatskim izgledima (MEDCOF-3), Antalija, Turska, 19-20. nvembra 2014. gdine; učešće na Reginalnim knsultacijama Glbalng kvira klimatskim servisima (GFCS), i prezentvanje aktivnsti ZHMS u klimatskim servisima, Antalija, Turska, 21-22. nvembra 2014. gdine; krdinacija aktivnsti za učešće predstavnika ZHMS na Reginalnj knferenciji pjedinačnm dprinsu zemalja Glbalnm klimatskm sprazumu u 2015. gdini, u kviru Reginalne mreže za živtnu sredinu i klimatske prmjene za zemlje kje teže ulasku u Evrpsku uniju (ECRAN), kja je držana u Briselu, Belgija, 28-29. ktbra 2014. gdine; krdinacija aktivnsti za učešće predstavnika ZHMS na buci Sistemu za dugrčn planiranje energetskih alternativa (Lng-range Energy Alternatives Planning system - LEAP), kja je držana u Skplju, Makednija, 4-7. nvembra 2014. gdine; krdinacija aktivnsti za učešće predstavnika ZHMS na seminaru Orientgate Seminar n urban adaptatin and health, REC, 12-14. nvembar 2014. gdine; učešće na Radinici nacinalnim plitikama u blasti adaptacije na klimatske prmjene i legislativi, faza 1, u kviru Radne grupe 4 za adaptaciju na klimatske prmjene u kviru Reginalne mreže za živtnu sredinu i klimatske prmjene - ECRAN, i prezentvanje aktivnsti ZHMS u klimatskim servisima, kja je držana u Tirani, Albanija, 23-25. nvembra 2014. gdine; učešće u predprjektnim aktivnstima nastavka tzv. Carpatclim prjekta za apliciranje prema JRC-iju i zajedničkm izjavi HMZ Republike Srpske; učešće na predavanju CERN Vrata ka nauci i tehnlgiji, u rganizaciji Ministarstva nauke, 8. decembra 2014. gdine u Pdgrici; učešće na prezentaciji i priprema kmentara na Studiju jačanja administrativnih kapaciteta u blasti živtne sredine u Crnj Gri, kju priprema Institut za javnu plitiku, u krdinaciji UNDP, MORT; učešće u pripremi prezentacije za učešće predstavnika ZHMS na Okruglm stlu u Nikšiću pd nazivm Klimatske prmjene i zelena eknmija, u rganizaciji FORS, kja je držana u Nikšiću, 11. decembra 2014. gdine; učešće u pripremi infrmacija radu ZHMS u blasti smanjenja rizika d katastrfa za psjetu zvaničnika UNISDR, 12. decembra 2014. gdine; učešće u Radnj grupi za izmjena i dpuna Pravilnika sistematizaciji radnih mjesta ZHMS; praćenje vebinara na temu Radar infrastucture and maintenance calibratin, u rganizaciji kmpanije Vaisala; priprema infrmacija u dijelu Kntakti/rganizacija na sajtu ZHMS; učešće na sastanku radne grupe za praćenje situacije zagađenja vazduha u Pljevljima i aktivnstima na pripremi infrmacija i vanrednih prgnza na teritriji pštine Pljevlja; sastanak sa šefm Štaba za vanredne situacije Glavng grada i dgvaranje dalje saradnje. U 2014. gdini evidentan je prblem kji se gleda u nemgućnsti učešća na redvnim stručnim radinicama u rganizaciji WMO, ECMWF, EUMETNET, EUMETSAT (Evrpska agencija za meterlške satelite identifikacija i praćenje meterlških sistema za ptrebe analize i prgnze vremena), uklik nijesu pkriveni trškvi d strane rganizatra za predstavnike ZHMS na pmenutim skupvima. 10

U 2015. gdini: ptrebn je ppuniti slbdn radn mjest u Grupi (VSS) uklik budu bezbijeđena finansijska sredstva; nastaviti na aktivnstima prmcije uspstavljanja radarskg sistema i nabavke prvg meterlškg radara; bezbijediti buke viskstručng kadra dva sektra meterlgije za krišćenje satelitske stanice i usavršavanje znanja u blasti satelitske meterlgije. 11

2. SEKTOR ZA METEOROLOGIJU 2.1. Odsjek za klimatlgiju 2.2. Odsjek za primijenjenu meterlgiju 2.1. Odsjek za klimatlgiju Pslvi i aktivnsti tkm 2014.gdine bavljani su u skladu sa aktm unutrašnjj rganizaciji i sistematizaciji ZHMS, Zakna hidrmeterlškim pslvima i drugm zaknskm regulativm: kntrla, uns i brada pdataka vršeni su ka redvni pslvi za tekuću gdinu; uns nearhiviranih i nebrađenih meterlških parametara iz istrijskg niza; kntrla, uns i validacija klimatlških pdataka sa meterlških stanica: Ulcinj, Bar, Herceg Nvi, Budva, Nikšić, Žabljak, Pljevlja, Pdgrica, Pdgrica- Glubvci, Tivat, Klašin, Šavnik, Krstac, Plav, Andrijevica, Župa, Grahv, Cetinje, Bijel Plje, Crkvice, Ržaje, Berane i arhiviranje materijala sa pmenutih stanica; uns klimatlških pdataka sa 17 padavinskih stanica: Jasenv Plje, Štitarica, Stabna, Ban, Lukv, Matešev, Orahv, Mišići, Gradac, Kvren, Njeguvuđa, Vraćenvići, Čev, Njeguši, Kvačica, Velimlje i Virpazar; arhiviranje traka sa registrirnih instrumenata anemgrafa (Berane), termgrafa, higrgrafa, bargrafa, heligrafa, aktingrafa (Žabljak) i pluvigrafa (Klašin i Cetinje), arhiviranje izvještaja trajanju sijanja sunca, temperaturi mra, sniježnm pkrivaču, isparavanju (Bar) i radiaktivnsti (Žabljak); praćenje i cjena klime p mjesecima, sezni i gdini, kje buhvataju izračunavanje dstupanja temperature vazduha i padavina u dnsu na klimatlšku nrmalu, njihv rangiranje prema percentilima i analiziranje; priprema kmentara na Elabrat za ptrebe reknstrukcije željeznih mstva na dijelu pruge Bar-Begrad, kji se nalaze na pdručju Crne Gre; kntrla baze pdataka, p ptrebi; brada 548 zahtjeva za meterlškim pdacima i izvještajima (siguravajuće kuće, sudvi); brada 76 zahtjeva privatnih lica i državnih firmi, d kjih je 26 naplaćen i uplaćen u Budžet Crne Gre 520 eura; brada meterlških pdataka i pjava p zahtjevu krisnika i priprema infrmacija stanju vremena, priprema analiza klimatskih parametara, 80 zahtjeva, p snvu kjih je uplaćen u Budžet Crne Gre ukupn 9341.50 eura; učešće u reviziji Studije prcjeni vjetra u kviru prjekta: Prcjene prizvdnje energije na planiranj farmi vjetrenjača u Ulcinju; priprema infrmacija za ptrebe implementacije prjekta Gas master plana Crne Gre ; učešće u prjektu primjena Eurkdva u gradjevinarstvu na izradi nvih standarda za pterećenje d meterlških parametara u CG; brada meterlških pdataka i pjava za izradu diplmskih, magistarskih, stručnih radva i dktrskih disertacija; priprema redvnih gdišnjih izvještaja klimi, klimatskim ekstremima i njihvim psledicama za ptrebe Svjetske meterlške rganizacije (SMO); učešće u pripremi izvještaja statusu zimske i ljetnje sezne ptrebne za validaciju SEECOF/MEDCOF seznske prgnze, ka fcal pint za SEECOF i MEDCOF; učešće na radinici na kjj su predstavljeni rezultati izvještaja Druge nacinalne kmunikacije Crne Gre prema UNFCCC - kmpnenta Ranjivsti i adaptacija i Plitike, 12

mjere i prcjene smanjenja emisija gasva sa efektm staklene baste, kja je držana u Pdgrici, 20. februara 2014. gdine; učešće na treningu za krišćenje CLIDATA baze, upgrade baze, kji je držan u Pdgrici, 3-7. marta 2014. gdine; učešće u izradi Master plana za razvj hidrmeterlške i eklške mreže stanica di za meterlgiju; učešće u izradi Gdišnjaka meterlških i hidrlških pdataka za 2012. gdinu ; phađanje Kursa engleskg jezika (nivi B1 i B2) u rganizaciji Uprave za kadrve, u peridu mart-jun 2014. gdine; učešće u INVO prjektu Ministarstva nauke-nadzr nad invazivnim i dmaćim vrstama kmaraca i patgenima kje ni mgu da prense u Crnj Gri prjekat LOVĆEN; učešće na Reginalnj knferenciji na viskm nivu i seminaru adaptaciji na klimatske prmjene, ECRAN (Envirnment and Climate Reginal Accessin Netwrk), kja je držana u Skplju, Makednija, 2-3. jula 2014 gdine; učešće na buci za krišćenje WIND ATLAS BALKAN KFW (Kreditanstalt für Wiederaufbau), kja je držana u Pdgrici, 22. ktbra 2014. gdine; učešće na radinici za buku kvantitativnim mdelima i razvju scenarija, kji će se kristiti za prcjenu pcija klimatske i energetske plitike i pstavljanja emisinih ciljeva u kviru ECRAN-a, jedinice Evrpske kmisije za TAIEX instrument; buka Sistemu za dugrčn planiranje energetskih alternativa (Lng-range Energy Alternatives Planning system - LEAP), kja je držana u Skplju, Makednija, 4-7. nvembra 2014. gdine. U 2014. gdini evidentan je prblem kji se gleda u nemgućnsti učešća na redvnim stručnim radinicama u rganizaciji ECMWF, EUMETNET, EUMETSAT, ESSL, uklik nijesu pkriveni trškvi d strane rganizatra za predstavnike ZHMS na pmenutim skupvima. U 2015. gdini ptrebn je: pstavi AMS u Budvi s bzirm na česte zahtjeve za pdacima, kada se zbg nedstatka istih izdaju pdaci za Bar; pstavi anemgraf u Baru, Herceg Nvm i Pdgrici zat št pri vremenskim situacijama kada padaju jake i pljuskvite kiše praćene jakim i lujnim vjetrm pdaci sa AMS imaju velike vrijednsti brzine vjetra (udar vjetra),a kji mže biti psledica udara kiše ; na klimatlškj stanici u Petrvcu zapsliti hnrarng smatrača, kji će vršiti mjerenja u 21h, vikendm i praznicima, kja se trenutn ne vrše ili da se pstavi term-higrgraf da bi se skidale maksimalne i minimalne temperature vazduha; upisivati u GMS dnevnicima u dijelu DIJAGRAMI vrijednsti sledećih parametara: srednja satna brzina vjetra, maksimalna satna brzina vjetra, prevlađujući pravac, zbg bržeg pregleda pdataka za ptrebe ptvrda; vi pdaci pstje u GMS dnevnicima sa stanice u Ulcinju, Tivtu i Glubvcima; prikupiti i unijeti metapdatke iz svesaka u kjima su zabilješke stanicama i iz napmena i zapažanja smatrača u dnevnicima, ka i iz evidencije Odsjeka za meterlški mnitring. 2.2. Odsjek za primijenjenu meterlgiju Uns i brada pdataka temperaturi zemljišta na standardnim dubinama d 2, 5, 10, 20, 30, 50 i 100 cm za 10 agrmeterlških stanica; Uns i brada fenlških pdataka u kategrijama za vćarstv, vinvu lzu, ratarstv, šumsk drveće, biljne blesti i štetčine, pčelarstv i pšte pljske radve; izrada gdišnjaka temperaturama zemljišta za 2014. gdinu; izrada fenlškg gdisnjaka za 2014. gdinu; priprema dgvarajućih infrmacija na mjesečnm nivu temperaturi zemljišta za zvanični sajt: www.mete.c.me; 13

peridična priprema dgvarajućih infrmacija fenlškim pdacima i pjavama za zvanični sajt: www.mete.c.me učešće u izradi Gdišnjaka meterlških i hidrlških pdataka za 2012. gdinu aktivnsti na prikupljanju i bradi dgvarajućih agrmeterlških parametara za ptrebe Bitehnickg instituta, vezan za prgnzu pjave plamenjače na pljprivrednim kulturama, kja se vrši svakdnevn pčev d 2000. gdine; priprema infrmacija zemljištu za ptrebe prezentacije Primjena meterlških pdataka za prcjenu rizika u pljprivredi ; priprema i slanje pdataka sa 4 stanice (Bar, Cetinje, Klašin, Nikšić i Pdgrica ) u kviru PEP 725 (www.pep725.eu) u kviru Evrpskg fenlškg prjekta; prikupljanje i brada dgvarajućih agrmeterlških parametara za ptrebe Bitehničkg instituta u vezi sa prgnzm pjave plamenjače na pljprivrednim kulturama, kje se vrši svakdnevn pčev d 2000. gdine; priprema agrmeterlških infrmacijama, analiza i biltena, kji se dnse na uticaj meterlških faktra na razvj pjedinih pljprivrednih kultura; priprema prezentacije i sažetka izvještaja za ptrebe radinice u vezi Druge nacinalne kmunikacije (DNK), kji su se dnsili na klimatske prmjene, mdel i njegve rezultate, kja je držana u Pdgrici, 20. februara 2014. gdine; aktivnsti u kviru Međuvlading panela za klimatske prmjene (IPCC), kje su se dnsile na: nminaciju članva za redakciju radnih grupa za adaptaciju i mitigaciju u vezi 5. Izvjestaja IPCC-a prcjeni; učešće na treningu za krišćenje CLIDATA baze, upgrade baze, kji je držan u Pdgrici, 3-7. marta 2014. gdine; jednmjesečni rad u Centru za upravljanje sušm za regin jugistčne Evrpe (DMCSEE), na uspstavljanju dnevng praćenja SPI indeksa za sušu i test gleda za praćenje satelitskih pdataka suši; testirana blast AD Plantaža, za sada iz tehničkih razlga DMCSEE asistira u izračunavanju vih indeksa; učešće u nacinalnj Radnj grupi za pglavlje 27-živtna sredina; rad na prcijeni rizika d meterlških hazarda i pdizanja niva mra u kviru prjekta CAMP; učešće u pripremi prezentacije Negativni uticaji klimatskih prmjena u Crnj Gri u kviru radne grupe za klimatske prmjene u kviru Nacinalng savjeta za drživi razvj i klimatske prmjene, kja je držana u Pdgrici, 5. marta 2014. gdine; priprema i prezentacija izvještaja za televiziju PRVA u vezi vremenskih uslva za pljprivrednike u peridu d 11-30. marta 2014. gdine, zbg bjazni d mraza; Priprema prezentacije klimatskim prmjenama za djecu u snvnj škli, a pvdm bilježavanja Dana bale; učešće u pripremi prezentacije za ptrebe bilježavanja dana meterlgije i vda, u kviru CANU stručn naučne tribune kja je tm prilikm rganizvana pd temm "Uticaj klimatskih prmjena na prirdni ambijent u Crnj Gri u svijetlu V izvjestaja IPCC-a; priprema pdataka ekstremima i ranjivsti na klimatske prmjene p sektrima za grad Pdgricu u kviru GIZ prjekta ranjivsti na klimatske prmjene di za adaptaciju gradva; učešće u pripremi dgvra na upitnik GFCS za reginalni sastanak u Antaliji; priprema izvještaja statusu zimske i ljetnje sezne ptrebne za validaciju SEECOF/MEDCOF seznske prgnze, ka fcal pint za SEECOF i MEDCOF; rad na gdišnjem biltenu statusu klime i ekstreme za ptrebe WMO-a; 14

aktivnsti sprvedene u tehničkm dijelu aplikacije prjekta nastavka tzv. CARPATClim-a, kje se dnse na gridvanje meterlških pdataka nephdnih za hidrlška ispitivanja vezana za Dunav i njegv sliv; učešće na 3. Agrmeterlškj radinici pd nazivm Zaštita kliša i šumski pžari, držanj 24.03.2014. gdine u Dubrvniku, Hrvatska; učešće na Svjetskj knferenciji za agrmeterlgiju, kja je držana u Antaliji, d 7-13. aprila 2014. gdine; učešće na Tehničkj knferenciji Svjetske meterlške rganizacije (WMO) i 16. knferenciji kmisije za klimatlgiju u Hajdelbergu, Njemačka, 30. juna - 8. jula 2014. gdine; predstavnik Evrpe u ekspertskj grupi, kja se dnsi na definiciju ekstremnih dgađaja OPACE 2, na glbalnm nivu, mandat d 4 gdine; učešće na Reginalnj knferenciji na viskm nivu i seminaru adaptaciji na klimatske prmjene, ECRAN(Envirnment and Climate Reginal Accessin Netwrk), kja je držana u Skplju, Makednija, 2-3. jula 2014 gdine; priprema prezentacije ranjivsti na klimatske prmjene na nacinalnm treningu Analiza sjetljivsti u rješavanju bezbjednsnih rizika pvezanih sa adaptacijm na klimatske prmjene u Crnj Gri u rganizaciji REC-a u Pdgrici, ktbra 2014. gdine; učešće na zajedničkj knferenciji vdama i suši, na kjj su predstavljeni rezultati centra DMCSEE i na internj sjednici izabran tim, kji će se baviti planiranjem budućih aktivnsti centra, kja je držana u Budimpešti, ktbra 2014. gdine; buka uticaju vjetra na balu u kviru aktivnsti PlanBleu i IUOP, kja je držana u Istanbulu, Turska, ktbra 2014. gdine; učešće na drugm sastanku u kviru prjekta Izrada Nacinalng akcing plana (NAP) za zaštitu zemljišta u Crnj Gri, kji je držan u Pdgrici, 24. ktbra 2014. gdine; Učešće na Reginalnj knferenciji pjedinačnm dprinsu zemalja Glbalnm klimatskm sprazumu u 2015. gdini, u kviru Reginalne mreže za živtnu sredinu i klimatske prmjene za zemlje kje teže ulasku u Evrpsku uniju (ECRAN), kja je držana u Briselu, Belgija, 28-29. ktbra 2014. gdine; učešće na radinici za buku kvantitativnim mdelima i razvju scenarija, kji će se kristiti za prcjenu pcija klimatske i energetske plitike i pstavljanja emisinih ciljeva u kviru ECRAN-a, jedinice evrpske kmisije za TAIEX instrument; buka Sistemu za dugrčn planiranje energetskih alternativa (Lng-range Energy Alternatives Planning system - LEAP), kja je držana u Skplju, Makednija, 4-7. nvembra 2014. gdine učešće na Reginalnj ministarskj knferenciji drživm razvju, kja je držana u Budvi, 7-8. nvembra 2014. gdine; krdinacija u kviru aktivnsti za pristupanje više krisnika iz ZHMS-a mapi munja Linetview-a i ddatnim prduktima, pčev d 18. nvembra 2014. gdine; učešće u svjstvu revizra za Strategiju drživg razvja Mediterana u dijelu radne grupe 3 kja se dnsi na klimu i klimatske prmjene na Knsultativnj radinici, kja je držana u Sfi Antipliju u Francuskj, 20. nvembra 2014. gdine; učešće na Radinici nacinalnim plitikama u blasti adaptacije na klimatske prmjene i legislativi, faza 1, u kviru Radne grupe 4 za adaptaciju na klimatske prmjene u kviru Reginalne mreže za živtnu sredinu i klimatske prmjene - ECRAN, kja je držana u Tirani, Albanija, 23-25. nvembra 2014. gdine; učešće na sastanku JICA Japan Internatinal Cperatin Agency, kji je držan u Pdgrici, 26. nvembra 2014. gdine; učešće u svjstvu paneliste u diskusiji Klimatske prmjene i zelena eknmija držanj u Klašinu 27. nvembra 2014. gdine; 15

praćenje vebinara na temu Mnitring vegetacije i suša, u rganizaciji EUMETRAIN, kji je držan 2. decembra 2014. gdine; preprema prezentacije za sjednicu NSORKP, kja je držana u Pljevljima, 6. decembra 2014. gdine; U Odsjeku za primijenjenu meterlgiju ptrebn je: 1. bnviti prekinuta mjerenja temperaure zemljišta u Bijelm Plju, Ulcinju i Beranama; 2. razmtriti slanje izvještaja sa stanica Ulcinj, Bijel Plje, Berane, Ržaje, Plav i Mjkvac; 3. ptrebn je i fenlšk izvještavanje sa teritrije Bke; 4. regulisati dstavu fenlških izvještaja, kja je prekinuta zbg neisplaćenih hnrara hnrarnim smatračima. 16

3. SEKTOR ZA HIDROLOGIJU 3.1. Odsjek mreže hidrlških stanica 3.1.1. Grupa za hidrmetrijska mjerenja i bradu 3.2. Odsjek za hidrlške analize 3.1. Odsjek mreže hidrlških stanica Najznačajniji pslvi kji se vrše u vj rganizacinj jedinici dnse se na:snivanje, izgradnju i premanje mreže hidrlških stanica (pvršinskih vdtka, jezera, mra, pdzemnih vda, izvra i vrela ); pstavljanje instrumentalne preme za sve vrste hidrlških mjerenja i istraživanja; katastar izvra i vda i snvnu bradu hidrmetrijskih pdataka za knstrukciju krivih prticaja i krdinaciju rada sa hidrlškim punktvima; Tkm 2012. gdine rad u Odsjeku mreže hidrlških stanica bi je usmjeren na bavljanje redvnih pslva i zadataka, na pslve kji prističu iz zaknskih baveza pri izdavanju vdprivrednih uslva, međunardnu saradnju i kmercijalne pslve. Rasplažem sa 40 hidrlških stanica, kje su raspređene na svim glavnim tkvima u Državi, d Bjane na jugu d Ćehtine na krajnjem sjeverzapadu, ka i Skadarskm jezeru. Redvna mjerenja i smatranja na terenu vršile su perativne terenske ekipe hidrlških tehničara, ka i nephdne ppravke i zamjene instrumenata. Tkm 2014. gdine Grupa za hidrmetrijska mjerenja i bradu izvršila je 78 hidrmetrijskih mjerenja (hidrmetrijskim krilm standardnm metdm ''brzina-pvršina''), 9 hidrmetrijskih mjerenja (Ultrazvučnim dplerm ''SnTek River Surveyr M9'') i 5 hidrmetrijskih mjerenja (Ultrazvučnim dplerm ''OTT Q liner'') na vdtcima. T su radvi kji p jednm mjerenju zahtijevaju minimum dva izvršica, dk sama mjerenja i pripremni radvi zahtijevaju dva d tri dana p seriji mjerenja, kjih ima d 3 d 5 u jednm terenskm bilasku. Brj mjerenja je smanjen imajući u vidu brj zapslenih u Sektru i rasplživa sredstva za njihv rad. Obrada pdataka se izvršavala u ubičajenim kvirima nakn št nam se predaju gdišnji pregledi vdstaja sa kjima se, kak je t redvna praksa, završavaju d kraja prve plvine naredne gdine. U sklpu realizacije prjekta u sardanji sa GIZ-m ''Adaptacija na klimatske prmjene u zapadnm Balkanu'' (CCAWB), je izvršena zamjena instrumenata tipa ''lgsens'' na ''dusens'' (Pdgrica, Zlatica, Pernica, Plavnica, Tanki rt, Plavnica i Ckla) i takđe, je izgrađena nva hidrlška stanica u Danilvgradu na rijeci Zeti. Predstavnici Odsjeka su tkm 2014.gdine radili na Prjektu ''Adaptacija na klimatske prmjene u zapadnm Balkanu'' (CCAWB). Predstavnici Odsjeka su tkm 2014.gdine radili na Drugm nacinalnm izvještaju Crne Gre klimatskim prmjenama prema kvirnj knvenciji Ujedinjenih Nacija klimatskim prmjenama, za ptrebe UNDP. 17

Tkm 2014 predstavnici Odsjeka su radili na Activities by the IHMS in the implementatin f the prject 00078478 Capacity Building fr integratin glbal envirnmental cmmitments in investment/ develpment decisins, kji je finansira UNDP. Tkm 2014 završili sm i baveze kje je vaj Odsjek ima u IPA prjektu Develpment f hydrlgical and hydraulic study f regulatin f Skadar Lake and Bjana river water regime, ka partner CANU. Tkm 2014. gdine predstavnici Odsjeka su radili na realizaciji mngih prjekata, studija i izvještaja za ptrebe drugih krisnika, pa i na kmercijalnm principu. 3.2. Odsjek za hidrlške analize Obrada pdataka se izvršavala u ubičajenim kvirima nakn št nam se predaju gdišnji pregledi vdstaja sa kjima se, kak je t redvna praksa, završavaju d kraja prve plvine naredne gdine. Za duggdišnje serije prticaja p ubičajenm pstupku vršim statističku analizu malih srednjih i velikih vda sa grafičkim prikazm na skali vjervatnće. Kak se, ddatkm sam jedng pdatka, mijenja statistički niz, a sa njim parametri raspdjele, t je ubičajen da se vakve analize vda vrše krz svaku petu gdinu. Imajući ispred naveden u vidu bradili sm i neke prfile za kje d sada nikakvih brada nije bil a rasplagal se duggdišnjm serijm vdstaja i preskrmnim brjem hidrmetrijskih mjerenja prtka. Te brade pdrazumijevaju i statističke pdlge karakterističnim dekadnim, mjesečnim i gdišnjim prtcima, analizu trajnsti prsječnih mjesečnih i gdišnjeg prticaja, te statističke analize malih, srednjih i velikih vda. U Sftverskm dijelu prgrama kje kristim imali sm dsta prblema, bzirm na nve tehnlgije kje se ugrađuju na hidrlškim stanicama i zahtjevima u međunardnj razmjeni pdataka, pristupil se nabavci nve hidrlške baze pdataka WISKI, kja se kristi u zemljama Evrpske Unije. Baza je dabrana p prepruci Nrveškg Direktrata za vde sa kjim imam duggdišnju saradnju. Definisani su sviptrebni uslvi(kadrvski, hardverski, sftverski) za instaliranje baze pčetkm2009.gdine. Baza će mgućiti savremen način prikupljanja, arhiviranja i brade hidrlških pdataka i njihvu prezentaciju svim ptencijalnim krisnicima. Predviđena buka za rad u bazi nije držana bzirm da nism izmirili finansijske baveze njemačkj firmi kja nam je ispručila sftver, pa se mže reći da sam dijelm kristim nvnabavljenu bazu, te da se kmbinuju pdaci sa pstjećm bazm pdataka. U 2014.gdini ptpisan je ugvr partnerstvu između ZHMS-a i Evrpskg sistema upzrenja na pplave (EFAS). EFAS je pan-evrpski sistem, a njegv hidrlški mdel je pstavljen na 5x5km2 rezluciji i bezbjeđuje dva puta dnevn ran upzrenje na pplave, u 6-časvnim i 24-časvnim vremenskim peridima. EFAS rezultati se baziraju na brjnim prgnzama vremena sa različitim prstrnim i vremenskim rezlucijama, uključujući pdatke iz različitih meterlških službi, determinističke i ansamb prdukte, kratk-rčne i srednj-rčne prdukte. Trenutn uključuje sve prdukte iz DWD, ECMWF i COSMO knzrcijuma. Prjekat je u tku. 18

Spisak izvještaja, prjekata i studija realizvanih u kviru Odsjeka za hidrlške analize u tku 2014 g. Pslvi kji spadaju u bavljanje redvnih pslva i zadataka Operativni terenski pslvi Obrada pdataka i njihva analiza Priprema, frmatiranje i izdavanje pdataka za ptrebe raznih naručica. Davanje mišljenja i pjašnjenja na hidrlške pdlge za ptrebe ministarstava, ka i privatnim licima i firmama. Tkm 2014. gdine Odsjek za hidrlške analize je realizva mnge prjekte, studije i izvještaje za ptrebe drugih krisnika. Najznačajniji su: Razvj studijskg mdela bazičnih parametara za dizajn malih hidrelektrana na primjeru rijeke Vrbnice Izrada hidrlških pdlga za ptrebe prjektvanja malih hidrelektrana Izvještaj stanju pdmrskg dijela balnih zidva luka i pristanista: Zelenika, Lepetani, Sveti Matija, Dbrta, Bjelila, Bazdanj i Obala Đuraševića. Fisibility study fr the implementatin f a hidrlgical and water quality infrmatin integrated system (HWQIS) in the Skadar lake basin (Mntenegr) Hidrlška analiza velikih vda vdtka Raštak u prfilu 645mnm Izrada Hidrlškg gdišnjaka za 2012 gdinu. Učešće u radu Savske Kmisije i priprema pdataka za izradu Gdišnjaka iz sliva Save. Učešće na reginalnj radinici Reginal Wrking meeting zastiti živtne sredine u slivu Drima i Bjane dnsn Skadarskg jezera, u sklpu reginalng prjekta Adaptacije na klimatske prmjene na Zapadnm Balkanu. Izvršena je prezentacija dsadašnjih i narednih aktivnsti, u kviru prjekta. 19

4. SEKTOR ZA ISPITIVANJE KVALITETA VODE I VAZDUHA 4.1. Odsjek za kvalitet vazduha 4.2. Odsjek za kvalitet vda 4.1. Odsjek za kvalitet vazduha I Redvne aktivnsti I-1. Izvještavanje Izrada i dstavljanje Gdišnjeg izvještaja kvalitetu vda i vazduha u Crnj Gri za 2013. I-2. Redvni mnitring kvaliteta vazduha U mreži 7 stanica za kvalitet vazduha, sakupljen je i brađen 2047 uzraka sumpr-diksida, 1681 uzraka dima i 707 uzraka NOx, ukupn 4435 analiza U mreži 12 stanica za kvalitet padavina sakupljen je i brađen 1364 uzraka padavina sa 14445 analiza U mreži 5 stanica za kvalitet padavina sakupljen je i brađen 57 uzraka sedimenta, sa ist tlik analiza II-1. Stručna mišljenja Mišljenje na Izvještaj SEA Državne studije lkacije Virpazar Mišljenje na Predlg gdišnjeg prgrama mnitringa stanja kvantiteta i kvaliteta vda Mišljenje na Nacrt zakna živtnj sredini Mišljenje na Nacrt Zakna izmjenama i dpunama Zakna kvalitetu vazduha Učešće u prjektu UNDP Eklški indikatri Učešće u saradnji sa MONSTAT za izbr i definisanje agreklških indikatra Učešće u ppunjavanju Upitnika MONSTAT iz sektra vda Učešće u intervjuu i diskusiji sa ekspertm UNECE u kviru EPR iz sektra vda u rganizaciji EPA Rad u Uređivačkm dbru za izradu Hidrmeterlškg gdišnjaka za 2012 Priprema učešća Sektra za Centar izvrsnsti Vanredne labratrijske aktivnsti U pršlj gdini nije bil zahtjeva za analizu kvaliteta vazduha p snvu usluga trećim licima. III Ostale aktivnsti III-1 Prjekti Učešće u prjektu CAMP za Crngrsk primrje, Aktivnsti iz IPA prekgraničng prjekta JASPPeR sa Hrvatskm, 20

Realizacija CSBL prjekta sa temm zajedničkg mnitringa Skadarskg jezera sa Albanijm, u rganizaciji GIZ Učešće u kncipiranju pripreme za aplikaciju za neklik prjekta III-2 Knferencije, seminari, radinice Učešće u Radnj grupi za kvalitet vazduha i vda, u pregvaračkm prcesu za Pglavlje 27- živtna sredina, u prcesu pridruživanja EU Učešće na Knferenciji transnacinalnim prgramima za Jugistčnu Evrpu i blast Sredzemlja Prezentacija rezultata II nacinalne kmunikacije CG preema UNFCCC (ranjivst i adaptacija) Učešće na Tribini Uticaj klimatskih prmjena na prirdni ambijent u Crnj Gri u svijetlu 5. izvještaja IPPC, CANU Priprema i realizacija IV nadzrne psjete Akredatacing tijela Crne Gre (ATCG) u ktbru 2014., ka i realizacija krekcinih mjera. MEDPOL redvne aktivnsti (učešće na sastancima UNEPMAP-MEDPOL) Učešće na UNECE CLRTAP WGSR, EMEP i EB sastancima u Ženevi (april, septembar i decembar) Učešće na stručnj knferenciji Zaštita vda 14 na Tari, Srbija Učešće na Okruglim stlvima i Završnj knferenciji prjekta CAMP CG Učešće na radinici Pririteti Nacinalne strategije IUOP CG i prezentacija aktivnsti na uspstavljanju zaštićeng marinskg pdručja Platamuni Učešće na Tribini Inženjerske kmre i CANU Usaglašavanje crngrskg zakndavstva vdama sa ODV Učešće na naprednj buci iz blasti krišćenja GIS za prekgraničn upravljanje dbranm d pplava u slivu Lima (sftwer ARCGIS), u rganizaciji Uprave za vde III-3. Pravn-administrativne aktivnsti Učešće u radu Radne grupe za član 27 za živtnu sredinu, u prcesu pridruživanja EU Izvještaj prgramu rada za 2013 Ocjenjivanje službenika Sektra Priprema Plana javnih nabavki u 2015 Nabavka analitičke preme i ptršng materijala Učešće u pripremi izmjena Pravilnika bližim uslvima kje treba da ispunjavaju pravna lica kja vrše ispitivanje kvaliteta vda, kji priprema MPRR Učešće u kncipiranju Prgrama mnitringa vda u 2015 u skladu sa WFD Kncipiranje i priprema za ptpisivanje Prtkla saradnji sa Ruskm Akademijm nauka iz St. Petersburga Učešće u ptpisivanju Memranduma saradnji sa Univerzitetm Ferara, Italija Priprema izvještaja za Vladin Predlg mjera za smanjenje negativng uticaja na živtnu sredinu, sa Predlgm akcing plana, za sektr vda i vazduha Izrada kmentara za pripremu nvg Zakna vdama Učešće u akciji prcjene rizika u dnsu na prcese rada izlžene krupciji III-4. Obuka, interkalibracija Učešće na buci za primjenu WFD u sektru vda, u rganizaciji ECRAN Učešće na buci finansijskim aspektima primjene WFD u sektru vda, u rganizaciji ECRAN Učešće na buci za primjenu GIS u prekgraničnm upravljanju pplavama u slivu Lima 21

4.2. Odsjek za kvalitet vda U kviru redvne djelatnsti tkm 2014. gdine vršena su ispitivanja kvalitativnih karakteristika pvršinskih i pdzemnih vda, sa ciljem praćenja eklškg statusa vda. Ispitivan je kvalitet vda: - 13 glavnih vdtka u 4 serije, u peridu 10. jun - 25. nvembar, sa 36 mjernih mjesta i uzet je 144 uzrka u kjima je drađen p 33 fizičk - hemijska i mikrbilška parametra, dnsn urađene su 4752 analize, - saprbilška ispitivanja sprvedena su na 11 vdtka, u 2 serije, d 10-24. juna i 19 avgusta - 17. septembara i uzet je 56 uzraka, - 3 jezera (Skadarsk, Crn i Plavsk) u 4 serije, sa 11 mjernih mjesta u peridu 10. jun - 25.nvembar i uzet je 44 uzrka u kjima je drađen p 33 hemijska i mikrbilška parametra, dnsn urađene su 1452 analize, - Skadarskg jezera (Vranjina) prek autmatske stanice, kja prati 6 parametara kvaliteta (ali jednim djelm gdine bil je prblema u njenm radu i njen rad je stvaren sam k 28%), - balng mra u 4 serije, u peridu 25. jun - 30. ktbar, sa 16 mjernih mjesta (na ptezu Herceg Nvi - Ulcinj, Velika plaža), rađen je 64 uzraka, u kjima je drađen p 15 fizičk - hemijskih i mikrbilških parametra, dnsn drađen je 960 analiza, - pdzemnih vda Zetske ravnice u 3 serije, sa 6 bunara, u peridu 20. jun - 12. nvembar, u karakterističnim hidrlškim uslvima i uzet je 15 uzraka u kjima je drađen p 15 fizičk - hemijskih i mikrbilških parametra, dnsn urađene su 420 analize. Ocjena kvaliteta vda utvrđena je na snvu brade pdataka i dređivanja klasa kvaliteta vde, na snvu mjerdavnih vrijednsti parametara, dređenih u skladu sa metdlgijm prpisanm Uredbm kategrizaciji vda u Crnj Gri (Sl.l.RCG br.2/07). Pdaci mjerenjima su u bliku Gdišnjeg izvještaja dstavljeni primarnim krisnicima: nadležnm Ministarstvu pljprivrede i ruralng razvja, Upravi za vde i Agenciji za zaštitu živtne sredine. Izvještaj kvalitetu vda kristi se za izradu Izvještaja stanju živtne sredine u Crnj Gri, kji dnsi Ministarstv drživg razvja i turizma. Izvještaji kvalitetu vda se nalaze i na web stranici Zavda. Pdaci će se arhivirati u Bazu pdataka Zavda, kju čini višedecenijski niz pdataka i služiće, sim u primarne svrhe, ka snva raznih eklških pdlga i studija iz predmetne blasti. U kviru vanredng prgrama vršena su ispitivanja vda: - za krisnike (tpadne i pvršinske vde): 175 uzrka, u kjima je urađen 2100 analiza fizičk-hemijskih parametara i 103 uzraka, u kjima je urađen 400 mikrbilških analiza. - u kviru vanredng prgrama rađen je uzrkvanje 07. februara vda Skadarskg jezera p prgramu prjekta GIZ-a, a 27.avgusta uzrkvan je mre u zalivu Trašte u kviru IPA prjekta JASPPer. U labratriji je 02. ktbra d strane Akredicing tijela CG bila psjeta u cilju prduženja akreditacije. Ovim je bnvljena akreditacija p Standardu MEST EN ISO IEC 17025, za uzrkvanje i ispitivanje dređenih fizičk-hemijskih parametara pvršinskih vda, ka i 22

sticanje Sertifikata za uzrkvanje i ispitivanje dređenih tpadnih vda. fizičk-hemijskih parametara Tkm gdine pripremani su, frmatirani i izdavani pdaci za ptrebe raznih naručica. Tkm juna mjeseca, 7 učenika Hemijske škle iz Pdgrici bil je na praksi i na terijskj buci u Labratriji. Četiri deljenja učenika OŠ Sav Pejanvić su 26. Septembra, psjetili su labratriju p prgramu Festivala nauke - Nć istraživača. Tkm gdine učestvval se na radinicama, radnim sastancima i knferencijama. - Od 4-7. juna se učestvval na 43. Knferenciji aktuelnim prblemima krišćenja i zaštite vda, držanj na Tari; prezentirana su 2 stručna rada iz blasti vda, kja su bjavljena u Zbrniku radva VODA 2014 u rganizaciji SDZV. - U peridu d 2. d 5.septembra u Nvm Sadu na PMF, učestvval se na buci u Škli za zaštitu živtne sredine Kvalitet vda, Kntrla prečišćavanje tpadnih vda, gdje su se stekla 2 sertifikata buke. - U peridu d 28-29 ktbra učestvval se na sastanku, p prgramu Ekran prjekta- Cntributins t the Glbal Climate Agreement in 2015. u Briselu, a u peridu 4-7.nvembra u Skpju, p prgramu Ekran mdelling. - U peridu 9-11. nvembra, učestvval se na wrkshpu u Sent Andreji, u rganizaciji Rec-a, na temu Adaptatin t Climate change, nexus between Urban Areas and Health Sectr. 23

5. SEKTOR ZA SEIZMOLOGIJU 5.1. Odsjek za instrumentalnu i inžinjersku seizmlgiju 5.2. Odsjek za analizu i bradu seizmlških pdataka Tkm 2014. gdine realizacija prfesinalne misije i aktivnsti Sektra za seizmlgiju Zavda za hidrmeterlgiju i seizmlgiju, stvarivana je krz primjenu dugrčng Prgrama razvja ve institucije, za ptrebe unapređenja ukupng znanja gelškim i gefizičkim prcesima geneze zemljtresa na teritriji Crne Gre, ka i njihvg dejstva na bjekte i infrastrukturne sisteme, knkretn implementiran krz stvarivanje metdlški i tehnički vrl savremeng i funkcinalng sistema kntinualng seizmičkg i gedinamičkg mnitringa prstra Crne Gre, južnih Dinarida i južng Jadrana, ka i krz prces stalne analize elemenata seizmičkg hazarda cijele teritrije Crne Gre. 2. Osnvni Prgram rada: Seizmički mnitring i seizmlške analize Realizacija prgrama rada Sektra za seizmlgiju, dvija se u kviru dva dsjeka: Odsjeka za instrumentalnu i inžinjersku seizmlgiju Odsjeka za analizu i bradu seizmlških pdataka Prfesinalne aktivnsti u kviru dsjeka dvijale su se saglasn Prgramu rada Vlade Crne Gre za prethdnu gdinu, sadržaju djelatnsti Zavda u cjelini, ka i smjernicama Dugrčng prgram rada i razvja ve institucije. Sektr za seizmlgiju je je aktivnst u tku izvještajng perida psebn kncentrisa na sljedeće ključne elemente: a) Priprema terenske lkacije na Čevu i izrada specijalng šahta i bjekta za smještaj seizmlške stanice; b) Instalacija seizmlške i kmunikacine preme na nvim akcelergrafskim stanicama i testiranje rada uređaja; c) Unapređenje prcesa autmatske digitalne akvizicije i brade seizmičkih signala i diseminacije infrmacija dgđenim zemljtresima krz razvj i primjenu savremenih tehničkih rješenja u akvizicinm Centru u Pdgrici; d) Obuka kadrva i e) Međunardna saradnja i aktivnsti u razvjnim i istraživačkim prjektima. 2.1. Mdernizacija autmatske mreže stanica za seizmički mnitring U cilju daljeg savremenjavanja tehničkih kapaciteta i unapređenja dstignutg stepena funkcinalnsti i efikasnsti prcesa seizmičkg mnitringa teritrije Crne Gre i regina, saglasn dugrčnm Prgramu rada Sektra za seizmlgiju Zavda za hidrmeterlgiju i seizmlgiju, tkm 2014. gdine uspstavljene su tri ddatne akcelermetrijske stanice viskih tehničkih perfrmansi, sa seizmičkim senzrima viske rezlucije i frekventng spektra. Tehnička prema je nabavljena krz istraživački Prjekat kji finansira NATO, Prgram nauka za mir i bezbjednst. Nve akcelermetarske stanice lcirane su u renu sela Kuril kd Danilvgrada, u Sutmru i selu Strp u Bk-ktrskm zalivu. 24

Za te ptrebe izvršen je iskp šahti u stijenskj masi, dubine k 3 metra, izveden betnskarmaturni radvi, izgrađen manji građevinski bjekat za smještaj kmunikacine preme, baterijskg napajanja i fizičk bezbjeđenje uređaja. Ove stanice su puštene u funkciju krajem izvještajng perida i sada funkcinišu u sistemu autmatskg seizmičkg mnitringa teritrije Crne Gre i regina. Struktura Mreže gefizičkih stanica Crne Gre (seizmlška, akcelergrafska i permanentna GPS) /lijev/, primjer izgleda nvg bjekta autmatske seizmlške stanice (sel Dračevica na Skadarskm jezeru) /u sredini/ i prces instaliranja seizmičkg senzra na piadestalu u dubkj šahti ispd tg bjekta (desn). Tkm prethdne gdine dalje je unaprijeđen i prširen sistem savremeng načina prensa digitalnih seizmičkih signala u realnm vremenu, krišćenjem kapaciteta radi linka Radi Difuzng Centra Crne Gre. Na taj način, seizmički signali sa nve stanice Čev su uključeni u sistem nacinalne seizmlške i akcelergrafske mreže. Pred namjenskih sredstva Budžeta Vlade Crne Gre, za mdernizaciju seizmlške preme krišćena su i sredstva bezbijeđena u kviru međunardng istraživačkg Prjekta Harmnzacija karata seizmičkg hazarda za zemlje zapadng Balkana kji finansira NATO Prgram Nauka za mir i bezbjednst. Takđe, učešćem i dnatrskg fnda italijanske nacinalne seizmlške mreže, crngrska mreža seizmlških i gedinamičkih stanica značajn je unaprijeđena. Prdukti vg sistema će biti direktn krišćeni u realnm vremenu u Sektru za zaštitu i spašavanje, kji je frmiran pri Ministarstvu unutrašnjih pslva i javne uprave Vlade Crne Gre, ka segment implementacije Nacinalne strategije za vanredne situacije u Crnj Gri. Na pstjećj mreži digitalnih seizmlških stanica, za ptrebe registrvanja, analize, brade i diseminacije pdataka seizmičkj aktivnsti na teritriji Crne Gre, Medite-rana i Svijeta, tkm izvještajng perida, izveden je više tehničkih pbljšanja, kji su imali za cilj unapređenje kvaliteta i puzdansti rada cijelg sistema seizmičkg mnitringa teritrije naše države, ka i smanjenja ukupnih trškva zakupa prstra na terenskim bjektima Radi-difuzng Centra. Sva tehnička pbljšanja i unapređenja na sistemu seizmičkg mnitringa, ka sve instalacine aktivnsti na terenu, izvedena su d strane tehničkg sblja Zavda (jedng inženjera elektrnike i dva tehničara) čime su takđe učinjene značajne uštede u ukupnim trškvima u prethdnj gdini. 25

3.2. Rezultati seizmičkg mnitringa u tku 2014. gdine U tku 2014. gdine, Sektr za seizmlgiju Zavda za hidrmeterlgiju i seizmlgiju je mrežm d 14 seizmlških i 8 akcelergrafskih stanica, na teritriji Crne Gre registrva seizmičnst relativn umjereng intenziteta, a krajem gdine izvjesn intenziviranje seizmičke aktivnsti, psebn u pribalju Ulcinja. Karta epicentara zemljtresa kji su se dgdili na teritriji Crne Gre i kruženju tkm 2014. gdini (bje simbla indiciraju dubine hipcentara zemljtresa, a njihve dimenzije veličinu magnitude zemljtresa). Najsnažniji tkm 2014. gdine dgdi se dana 29. decembra čiji epicentar je bi lciran na 16 km južn d Ulcinja, a njegva jačina je bila karakterisana magnitudm d 4.8 jedinica Rihterve skale. Zemljtres se sjeti sa intenzitetm d V-VI stepeni Merkalijeve skale u svim krajnjim južnim naseljima Crne Gre, a sa blažim intenzitetm praktičn u svim naseljima centralne i južne Crne Gre. 3.3. Obuka kadrva Krišćenjem sredstava međunardng prjekta kji fnasira NATO Prgram Nauka za mir i bezbjednst Harmnizacija karata seizmičkg hazarda zemalja zapadng balkana, ka i evrpskg prjekta Seizmički hazard Evrpe kji finansira Evrpski fnd za nauku (FP7), u Sektr za seizmlgiju tkm prethdne gdine bavljena je stručna buka dva službenika, kji su bravili na specijalističkm seminaru iz blasti savremenih metda akvizicije seizmlških pdataka u Njemačkj. Takđe, jedan službenik i dva namještenika Zavda su aktivn učestvvali na kursevima u Upravi za kadrve, u cilju buke za implementaciju Kadrvskg infrmacing sistema. U cilju kntinualng unapređenja i savremenjavanja stručng znanja svih službenika i namještenika i tkm 2014. gdine je držan veći brj predavanja i interaktivnih prezentacija sa stručnm tematikm, interng karaktera. Pri tme je najveći brj službenika i namještenika uze aktivng učešća u pripremi i izlaganju predavanja i prezentacija iz dmena svga rada, kje su d interesa i za stale službenike, št je mgućil frmiranje bjektivnije cjene radu službenika i namještenika za prethdni perid. Vrl pzitivna iskustva stečena vakvm praksm biće nastavljena i u narednm peridu. Ova iskustva su prezentirana i na kruglm stlu u Upravi za kadrve, gdje su bila vema pzitivn cijenjena. 26

3.4. Međunardna saradnja i aktivnsti u naučnistraživačkim prjektima Realizacija Prjekta kji finansira NATO Prgram Nauka za mir i bezbjednst pd nazivm Nadgradnja harmnizvanih karata seizmičkg hazarda za zemlje zapadng Balkana, tkm 2014. gdine stvarena je saglasn dgvarajućim prjektnim dkumentima. Pred Sektra za seizmlgiju, u vm prjektu učestvuje veći brj seizmlških i gefizičkih institucija iz pet zemalja kruženja: Hrvatske, Bsne i Hercegvine, Srbije, Makednije i Albanije. Prjekat Glbalni mdel atenuacije ubrzanja tla je naučni prjekat planetarnih razmjera, u kjem Sektr za seizmlgiju učestvuje u dmenu implementacije rezultata pručavanja karakteristika ubrzanja tla registrvanih na prstru Crne Gre i šireg regina, dnsn zapadng Balkana. Saglasn međunardnm prtklu razmjeni seizmlških, akcelergrafskih i gedinamičkih pdataka u realnm vremenu Sektr za seizmlgiju je tkm 2014. gdine stvariva vrl intenzivnu saradnju i razmjenu seizmlških pdataka sa većim brjem zemalja južne Evrpe, čime je značajn pvećan kapacitet seizmlške baze pdataka Sektra i istvremen unaprijeđene stručne i naučne veze sa brjnim institucijama Evrpe slične stručne prfilacije. Ovaj blik saradnje stvri je pgdnsti za dalje usavršavanje stručnih kadrva u vrl naprednim institucijama Evrpe i Svijeta, uz krišćenje fndva tih institucija. 3.5. Druge značajnije aktivnsti Tkm prteklg izvještajng perida, saglasn pmenutm Dugrčnm prgramu rada Zavda, stvarene su sve planirane aktivnsti vezane za redvan rad. U cjelsti je stvaren prces redvng državanja tehničke ispravnsti svih elemenata reginalne mreže autmatskih telemetrijskih seizmlških stanica Crne Gre, ka i svih drugih seizmlških gedinamičkih i akcelergrafskih uređaja, zatim rutinski pslvi registrvanja, analize, brade i diseminicije pdataka svim zemljtresima dgđenim na pdručju Države, susjednih seizmgenih zna, ka i svih snažnijih zemljtresa u Svijetu. Regularn je vršen publikvanje i diseminacija seizmlških biltena i stvarivana stručna i naučna saradnja sa brjnim seizmlškim i gefizičkim institucijama iz instranstva. Na urgentnj, ka i na regularnj snvi, vršena je intenzivna razmjena seizmlških infrmacija sa svim seizmlškim centrima zemalja u kruženju, evrpskim seizmlškim centrm u Strazburgu, ka i sa neklik svjetskih centara. Uspješn su stvareni i svi stali pslvi iz redvne djelatnsti Sektra. I tkm prethdne gdini je realizvan prširenje i dpuna seizmlške infrmacine baze pdataka, kja je smještena na tzv. data-strage-u sa kapacitetm d 6 TB pdataka, a kja buhvata sve rasplžive infrmacije seizmičnsti teritrije Crne Gre i susjednih seizmgenih žarišta, psebn tkm perida između XV i XXI vijeka, ka i digitalne seizmgrame svih zemljtresa na tm prstru, kji su registrvani nacinalnm mrežm seizmlških stanica Crne Gre. Ova kmpjuterska baza pdataka predstavlja vrl značajan izvr infrmacija za pručavanje specifičnsti geneze zemljtresa na prstru Crne Gre, ali i cijelih južnih Dinarida, ka i sjeverng bda Mediterana. Vrl je značajna i za pručavanje karakteristika strukturne građe Zemljine kre u tm reginu, prračun elemenata seizmičkg hazarda i rizika, ka i za izučavanje fenmena zemljtresa upšte. 27

6. SEKTOR ZA HIDROGRAFIJU I OKEANOGRAFIJU 6.1 Odsjek za hidrgrafiju 6.2. Odsjek za keangrafiju i maregrafiju Glavne aktivnsti vg Sektra usmjerene su ka bezbjeđivanju pdataka nephdnih za sigurnst plvidbe na Crngrskm dijelu Jadranskg mra i Skadarskg jezera. Osim sigurnsti plvidbe, pstji i druga ptreba za hidrgrafskim i keangrafskim pdacima, a tiču se pmrske privrede, zaštite živtne sredine, ka i njihv krištenje u naučne svrhe, prije svega za ptrebe istraživanja klimatskih prmjena. Iz tg razlga, nephdn je vršiti knstantna mjerenja i istraživanja na mru, kak bi se bezbijedi jedan pravilan niz pdataka, kji ka takav mže pslužiti i dmaćim i međunardnim privrednim i naučnim subjektima. Hidrgrafski sektr, sem grube pdjele na Odeljenja za hdrgrafiju i keangrafiju, p pisu psla mže se izdijeliti na više segmenata, kji su međusbn pvezani, ali na dređeni način zahtijevaju i neki vid autnmnsti. 6.1 Odsjek za hidrgrafiju Hidrgrafski pslvi se prvenstven dnse na hidrgrafski premjer kji u snvi buhvata batimetrijski i tpgrafski premjer, ka i snimanje panramskim snarm (SSS - Side Scan Snar) i magnetmetrm, radi dbijanja tačnih i puzdanih pdataka pdmrju. ZHMS je knkurisa i dbi na tenderu psa premjera i kartiranja pristana za ptrebe J.P. Mrsk Dbr. Tkm gdine izvršen je premjer i izrada nautičkih planva za sledeće pristane: Bazdanj, Žukvac (bala Đuraševića), Bjelila, Lepetane, Dbrta Sv. Matija, Dbrta (mandrač Kriva ulica). 6.2. Odsjek za keangrafiju i maregrafiju Okeangrafija je grana nauke kja se bavi fizikm i hemijm mra. U fiziku mra spada mjerenje, analiza i prgnza mrskih struja, mjerenje, analiza i prgnza mrskih mijena ka i mjerenje karakteristika mrskih talasa. Pd hemijm mra pdrazumijeva se istraživanje termhalinskih svjstava vde. U hidrgrafskim premjerima bavezn se kristi CTD snda. Na svim lkacijama, na kjima je vršen batimetrijski premjer, vršena su mjerenja brzine zvuka, tempereture vde i 28

knduktiviteta, a iz tih pdataka su izvedeni salinitet i gustina vde. Ovi pdaci sim za ptrebe premjera, mgu pslužiti ka valjani pdaci u budućim analizama keangrafskih karakteristika dređeng pdručja. Maregrafija je unaprijeđena nabavkm prfesinalng sftvera za analizu i prgnzu mrskih mijena TASK (Tidal Analysis Sftware Kit) i instalisanjem nve stalne maregrafske stanice u Rsama na ulazu u Bku Ktrsku, tak da ZHMS sada rasplaže sa četiri stalne stanice i jednim prensnim maregrafm. Neke d snvnih djelatnsti Sektra su: Kartgrafski pslvi Svi pdaci, dbijeni hidrgrafskim premjerm ili digitalizvani sa već pstjećih pdlga, smiještaju se u prstrnu bazu pdataka (Gemedia, ArcGis). Iz te baze pdaci se kriste za kreiranje pmrskih karata u više standardnih razmjera. Uz izradu nautičkih planva za prethdn navedene tkm gdine premjerene lkacije, značajn je i redvn ažuriranje karte Bke Ktrske u razmjeri 1:25 000 p metdu štampe p zahtjevu (Print n demande). Nastavljena je saradnja sa nrveškim Hidrgrafskim Institutm, na izradi ćelija ENC naše akvatrije. D sada je urađen pet ćelija i t: luke Ktr, Bar, Zelenika, Herceg Nvi i Budvanski zaliv. U prcesu izrade je ENC Bke Ktrske. Pslvi vezani za sigurnst plvidbe Pd vim pslvima pdrazumijeva saradanja na pripremi i bjavljivanju Oglasa i Obavještenja za pmrce i državanje pmrskih karata i nautičkih publikacija u ažurnm stanju putem redvnih ispravki. Izdavačka djelatnst ZHMS redvn priprema i bjavljuje peridičnu publikaciju Oglasi za pmrce, kja daje infrmacija svim prmjenama na mru, značajnim za sigurnst plvidbe. Tkm gdine je nabavljen prfesinalni sftver za analizu i prgnzu mrskih mijena TASK (Tidal Analysis Sftware Kit). Urađena je analiza i prgnza mrskih mijena za luke Ktr, Budva i Bar i p prvi put d samstaljenja države pripremljena za štampu i izdata peridična publikacija Tablice mrskih mijena za 2015. gdinu. Izdavanjem ve nve publikacije, uz već pstjeće publikacija (Peljar, Ppis svjetala, Nautički gdišnjak i Oglasi za pmrce) ZHMS je praktičn kmpletira set važnih nautičkih publikacija kje jedna pmrska država treba imati. Treba napmenuti da je izdavanje vih publikacija predviđen međunardnim standardima i knvencijama, i da je naša zemlja u bavezi da pštuje sve zahtjeve kji prizilaze iz članstva u međunardnim rganizacijama. 29

Međunardna saradnja Crna Gra je članica Svjetske hidrgrafske rganizacije (IHO), međunardne rganizacije za pmrsku signalizaciju (IALA), međunardne pmrske rganizacije (IMO), ka i ptpisnica SOLAS knvencije, međunardne knvencije za spašavanje ljudskih živta na mru. Time Crna Gra sebi bezbjeđuje epitet zemlje puzdane za plvidbu, št je d izuzetng značaja za razvj nautičkg turizma Predstavnici ZHMS su učestvvali na Petj vanrednj Knferenciji Međunardne hidrgrafske rganizacije (IHO Knferencija) kja je držana d 05. d 10. ktbra u Mnaku. Knferenciji je prisustvval 260 delegata iz 66 zemalja članica IHO, 40 delegata iz 12 zemalja kje su aplicirale za prijem u članstv i zemalja kje nisu članice IHO, 35 psmatrača iz međuvladinih i nevladinih rganizacija i skr 120 predstavnika iz 26 kmpanija iz dmena hidrgrafske industrije kje učestvuju na Knferenciji. Pšt je Crna Gra u vremenu d zadnje Knferencije pstala punpravna članica Međunardne hidrgrafske rganizacije (IHO) njeni predstavnici su, u skladu s tradicijm, tkm ceremnije tvaranja Knferencije služben predstavili zastavu svje zemlje. Knferencija je, s bzirm na dužinu trajanaja i prfil učesnika bila idealna prilika za susrete sa predstavnicima zemalja kje su nam interesantne u smislu saradnje i pmći u razvju naše hidrgrafske djelatnsti. T se psebn dnsi na zemlje kje u svjim pmrskim kartama i nautičkim publikacijama pkrivaju i akvatriju Crne Gre (Velika Britanija, Italija, Francuska, Hrvatska,..); susjedne zemlje i zemlje kje su ptencijalni dnatri u dmenu hidrgrafije. Sa predstavnicima vih zemalja je razgvaran mgućnstima saradnje i izvršena je razmjena nautičkih publikacija. Sektr za hidrgrafiju i keangrafiju, zajedn sa Sektrm za kvalitet vda i vazduha, već skr 2 gdine, uspješn sprvde prekgranični IPA prjekat Hrvatska-Crna Gra Zajedničke aktivnsti na prevenciji zagađenja mra. Prjekat je zapče u maju mjesecu 2013.gdine, a završetak prjekta je planiran za maj mjesec 2015. Partneri u prjektu su, sa hrvatske strane Hidrgrafski Institut iz Splita, ka funkcinalni vdeći partner i Univerzitet u Dubrvniku Institut za mre i pribalje, a sa crngrske strane, Univerzitet Crne Gre Institut za bilgiju mra iz Ktra. Pred brjnih sprvedenih aktivnsti, čiji je cilj stvaranje preduslva za dugrčnu saradnju nadležnih i stručnih institucija u pgraničnm pdručju za zajedničk planiranje drživg upravljanja tpadnim vdama u pribalju, jedna d pslednjih je bila nabavke specifične preme za labratrije za ispitivanje kvaliteta vda ZHMS-a i IBM-a (Instrument za mjerenje turbiditeta i jn-selektivna elektrda, multiparametarska snda, TOC/TN analizer sa aut-uzrkivačem / ZHMS i spektrftmetar / IBM). 30

7. ODJELJENJE ZA INFORMISANJE I MEĐUNARODNU SARADNJU Odjeljenje za infrmisanje i međunardnu saradnju je tkm 2014. gdine, bavljal redvne pslve iz blasti infrmisanja i međunardne saradnje, pružajući slnac Sektrima u bavljanju njihvih međunardnih baveza i sprvđenja prjekata. Redvni pslvi su se dnsili i na prezentvanje Zavda za hidrmeterlgiju i seizmlgiju na dmaćim i međunardnim skupvima, rganizvanje radinica, skupva i press knferencija, saradnja sa NVO. Ujedn Odjeljenje je u dgvru sa rukvdicima, pripremal infrmacije za javnst djelatnstima Zavda. Neke d najvažnijih aktivnsti sprvedenih tkm 2014.gdine, dnsile su se na prisustv na najznačajnijim međunardnim knferencijama, rganizvanje radinica, pripremu dkumentacije ptrebne za članstv u međunardnim tijelima, prezentvanje najvažnijih aktivnsti ZHMS-a u javnsti: Infrmisanje javnsti dva značajna datuma / Svjetskm danu vda (22.mart) i Svjetskm danu meterlgije (23.mart), kji je u skladu sa temm bi bilježen na pseban način. ZHMS je u saradnji sa par snvnih i srednjih škla u Pdgrici, Danilvgradu, Nikšiću i Cetinju, rganizva edukativne časve sa temm Svjetskg dana meterlgije 2014. Vrijeme i klima: Angažvanje mladih. Učenici su tkm predavanja upznati sa fenmenm klimatskih prmjena, njihvim uticajima na prirdni ambijent u Crnj Gri, Svjetskj meterlškj rganizaciji, razlgm za dabir vgdišnje teme Svjetskg dana meterlgije, mgućnšću angažvanja mladih u istraživanjima fenmena prmjena klime i klimatskih varijabila i sl.; Odjeljenje je pružil pdršku rganizaciji i infrmisanju naučnj tribini Uticaj klimatskih prmjena na prirdni ambijent u Crnj Gri u svijetlu V izvještaja IPCCa. Tribina je rganizvana uz pdršku Crngrske Akademije nauka i umjetnsti, a predavač je bi direktr ZHMS-a, mr Luka Mitrvić; Učešće na XIII Knferenciji direktra nacinalnih hidr-meterlških službi jugistčne Evrpe, držanj u Banja Luci, Republika Srpska, 28-29.septembar 2015. Osnvni cilj ve vrste sastanaka je da se steknu preduslvi za unaprijeđenje međusbne saradnje službi u reginu i razviju kntakti i saradnja u blastima meterlgije, hidrlgije, seizmlgiju i kvaliteta vda i vazduha. Prvi di sastanka je bi psvećen prezentacijam predstavnika zemalja članica dstignućima svjih institucija u intersesijskm peridu, prgrama i prjekta kji realizuju, ka i prbleme u funkcinisanju institucija. U drugm dijelu sastanka akcenat je bi na prezentacijama i diskusijama prezentacijama i diskusijama u vezi sa tekućim reginalnim prjektm SMO/UNISDR Jačanje tprnsti zemalja zapadng Balkana i Turske na prirdne nepgde ; razvju i kriterijumima Metealarma u pjedinim zemljama i njegvj harmnizaciji psebn u pgraničnim pdručjima, prstru za unaprijeđivanje i blje razumijevanje Metealarma; Predstavnik Odjeljenja je prisustvva II Hidrlškm frumu reginalne ascijacije VI (Evrpa), držanm u Varšavi, Pljska, 24-26.septembar 2014. Frum je tretira važna pitanja i ključne aktivnsti kmisije za hidrlgiju pri SMO, Reginalne ascijacije VI, ka i Glbalng kvira za klimatske servise (GFCS). Prvi hidrlški frum, držan u Njemačkj u maju 2012.gdine, da je dređene prijedlge aktivnsti čijj se realizaciji razgvaral krz više tema, između stalih: prcedurama 31

perativng državanja mreže hidrlških stanica; ptimizaciji hidrlških mreža i strateškm planiranju; harmnizaciji metdlgija, kntrli kvaliteta i pristupa pdacima; pziciniranja RA VI hidrlške zajednice u dnsu na dnsice dluka i druge eksperte i naučnu zajednicu. Ddatn, fkus je bi i na ptrebama u harmnizaciji smatračkih mreža, bradi hidrlških pdataka u prekgraničnim slivvima, pbljšanje frmalnih prcedura razmjene pdataka, pjednstavljivanje sistema razmjene pdataka ptrebnih za dnevn funkcinisanje hidrlških službi itd.; Uređivanje, priprema za štampu i infrmisanje javnsti prvm izdanju Gdišnjaka meterlških i hidrlških pdatka 2012.. Ov prv izdanje gdišnjaka bjedinjava hidrlške i meterlške pdatke iz 2012.gdine i predstavlja snv kji će pslužiti za dalja izdanja Gdišnjaka. U sledećj gdini planirana su sva izdanja za 2011. I 2014.gdinu; Pružanje tehničke pmći u realizaciji prjekata iz blasti hidrlgije - GIZ reginalni prjekat Adaptacije na klimatske prmjene u zapadnm Balkanu / Rani sistemi upzrenja na pplave u slivu Skadarskg jezera, Drima i Bjane. Prjekat je uspješn implementiran tkm 2014.gdine, tak da ZHMS sada rasplaže sa ptpun autmatizvanim hidrlškim i padavinskim stanicama u prjektnj blasti (više prjektu na http://www.mete.c.me/hidrlgija/fld/index.php/); Pružanje tehničke pmći u stvarivanju članstva u Evrpskm sistemu upzrenja na pplave EFAS. EFAS je pan-evrpski sistem, a njegv hidrlški mdel je pstavljen na 5x5km2 rezluciji i bezbjeđuje dva puta dnevn ran upzrenje na pplave, u 6-časvnim i 24-časvnim vremenskim peridima. EFAS rezultati se baziraju na brjnim prgnzama vremena sa različitim prstrnim i vremenskim rezlucijama, uključujući pdatke iz različitih meterlških službi, determinističke i ansamb prdukte, kratk-rčne i srednj-rčne prdukte. Trenutn uključuje sve prdukte iz DWD-Njemačka, ECMWF i COSMO knzrcijuma. 32

8. ODJELJENJE ZA HIDROMETEOROLOŠKI I SEIZMOLOŠKI INFORMACIONI SISTEM I ODRŽAVANJE U Odjeljenju se bavljaju pslvi kji se dnse na državanje, unapređenje i razvj jedinstveng infrmacing sistema, ka i pslvi kreiranja, nadzra i upravljanja bazm pdataka, pstavljanja, državanja i pvezivanja autmatske mjerne preme. Radni prcesi u Zavdu bavljaju se uz krišćenje računarske preme. Na većini radnih stanica instaliran je Windws 7, manji brj jedinica sa Windws XP perativnim sistemm, ka i Windws 2003 serveri nadalje serveri sa Linux perativim sistemm, pvezani u lkalnu mrežu, sa internet kmunikacijm i VPN knekcijm prema Mbilnm perateru. Obim i specifičnsti pslva administriranja i unapređivanja infrmacing sistema nameću ptrebu stalng angažvanja, praćenja i implementacije nvih infrmatičkih dstignuća. BAZA PODATAKA U tku 2014 gdine sprvedene su sljedeće aktivnsti: Pčetkm marta mjeseca 2014.gdine pd vđstvm stručng razvjng tima Atac kmpanije, kji je razvi CLIDATA bazu pdataka i radnika Zavda urađen je upgrade baze pdataka CLIDATA na nviju veziju Oracle-Oracle release (Oracle 11g (11.2.0.4.0), Standard Editin). Implementiran je nvi Rich Java client, nvi Web klijent-captr za izradu izvještaja grafva i tabela krz web brwser i unaprijeđeni Clidata Area Cntrl. Rich Java Client predstavlja glavni administrativni alat, razvijen u Javi, kji mgućava upravljanje svim dijelvima aplikacije. Kreiran je rješenje za autmatski imprt u Clidatu višegdišnjeg niza pdataka iz baze pdataka za autmatske stanice, ka i imprta istrijskg niza. U tm cilju su: Definisani nvi elementi za satne i dnevne vrijednsti za autmatske stanice u CLIDATI Imprtvani su istrijski pdaci sa četiri autmatske stanice Implementiran metd autmatskg imprta pdataka iz.asc fajlva 33

AUTOMATSKE STANICE Pslvi nadzra, servisiranja i državanja hardvera i primjene ka i razvja sftvera u dijelu kji se tiče vg segmenta hidrmeterlškg sistema bavljani su u tku cijele gdine. U tku 2014 gdine je: Vršena redvna kntrla i državanje svih segmenata. Za ptrebe Web prezentacije Zavda izvršena prepravka i dpuna prethdn kreirang rešenja za vizualizaciju pdataka sa autmatskih meterlških stanica. Vršen staln praćenje, kntrla rada hardvera i skupa aplikacija i tklanjanje tekućih prblema u funkcinisanju sistema za vizualizaciju pdataka. Izvršen servis (pravka) ptpun ili djelimičn havarisanih autmatskih meterlških stanica u Nikšiću i Ulcinju. Vršen redvn državanje i preventivni servis autmatskih meterlških stanica u Pdgrici, Žabljaku, Nikšiću, Pljevljima, Klašinu, Baru, Herceg Nvm i Ulcinju, Bijelm Plju i Ktru ka i nv-pstavljenih stanica dbijenih iz GIZ prjekta Sistem za rane najave pplava. ODRŽAVANJE Pslvi nadzra, servisiranja i državanja hardvera i primjene ka i razvja sftvera takđe su bavljani u tku cijele gdine. U tku 2014. gdine je: U kviru prjekta GIZ-a za Sistem za rane najave pplava: izvršen instaliranje i knfigurisanje servera za prikupljanje hidrlških pdataka (perativni sistem, ftp server, sftveri za akviziciju i kmunikaciju Hydras 3 pr i Hydras 3 rx) izvršen knfigurisanje računara u lkalnj mreži za ptrebe autmatskg imprta pdataka sa GIZ stanica napravljene prcedure za distribuciju pdataka prema ptrebi brade i/ili arhiviranja i kreirana pjedinačna rješenja knfigurisane i puštene u rad stanice iz hidrlške mreže (Ckla, Plavnica, Vranjina, Pdgrica, Zlatica, Pernica, Danilvgrad) ka i klimatlške stanice Danilvgrad, Dragvica Plje i Virpazar. Napravljen je prgram za knvertvanje pdataka kji stižu s autmatskih stanica Nikšić i Pdgrica u frmat kji mgućava autmatsk imprtvanje tih pdataka u Hydras 3. Definisane su nve stanice u Wiski bazi i definisani elementi za dnevna, mjesečna i gdišnja mjerenja napravljen je autmatsk kreiranje txt fajlva i grafika za vdstaj, temperaturu i padavine za GIZ-ve stanice (24h i 12 dana) kreirane su psebne web stranice za predstavljanje i dwnlad pdataka kji se tiču ranih najava pplava. Dwnlad.txt fajla sa pdacima kji su predstavljeni na grafiku (http://195.66.163.23/hidrlgija/fld/index.php) je mgućen sam krisnicima sa šifrm. izrada sftvera za prilagđavanje frmata pdataka za autmatski imprt ka i za praćenje i usklađivanje sadržaja imprta sa datumima prethdn izvrsenih 34

kreirana su psebna rešenja za kmunikaciju sa stanicm i crtanje grafika za web za Nikšić i Danilvgrad u skladu da prmjenm knfiguracije stanice Urađena unapređenja u dijelu prikaza prdukata mdeliranja: za numeričke mdele na sajtu je ddata mgućnst biranja datuma i prikaz ranijih rezultata mdela iz arhive (npr:http://195.66.163.7/nwp/mdeli/dust/per1/scripts/depwnew.php ) upgrade sftvera za slanje metealarm izvještaja http://www.zhms.gv.me/metealarm/razvj/danas/ kreirane su 4 web-stranice za kreiranje prgnstičkih metegrama za 4 različita mdela (pred metegrama kji se kreiraju svaki dan za dabrana mjesta, mgućen je i dinamičk kreiranje metegrama biranjem lkacije pmću naziva mjesta, krdinata ili klikm na mapu ) http://195.66.163.7/nwp/mdeli/wrfv35/per11/metegrami1/new/grads/index.php Redvn državanje: Instaliran i knfigurisan antivirusni prgram KAV na svim Windws serverima i desktpvima. Knfigurisana dva nva servera OS Linux (Ubuntu) za ptrebe implementacije nve verzije WRFNMM 3.6.1 numeričkg mdela. Vršeni su i pslvi na državanju pstjeće preme. Zamjenjena su napajanja i prema (nvm računarskm premm ili krišćenm, kja je mgla biti adekvatna zamjena) kak u prstrijama upravne zgrade Zavda tak i na meterlškim stanicama na teritriji cijele Crne Gre. 35

9. SLUŽBA ZA OPŠTE POSLOVE I FINANSIJE 9.1. Kancelarija za pravne pslve 9.2. Kancelarija za računvdstven-finansijske pslve Pslvi kji se vrše u vj rganizacinj jedinici dnse se na: izradu pštih akata Zavda kji su u vezi sa djelkrugm rada Zavda; pripremu nacrta Budžeta CG u dijelu kji se dnsi na predračun ptrebnih budžetskih sredstava za rad Zavda i izradu finansijskg plana; praćenje i pručavanje zakna i davanje stručnih bjašnjenja primjeni zakna, drugih prpisa i pštih akata u vezi rješavanja knkretnih pitanja i prblema kji se javljaju u prcesu rada Zavda; stvarivanje krespdencije sa drugim rganima uprave, ustanvama i pjedincima i druge pravne i rganizacine pslve; pripremu i bjedinjavanje prgrama, planva rada i izvještaja radu Zavda; finansijsk - računvdstvene pslve; javne nabavke, bezbjeđivanje bavljanja unutrašnje revizije; kancelarijske i pmćne pslve i druge prateće pslve u skladu sa prpisima. 9.1. Kancelarija za pravne pslve U Kancelariji za pravne pslve vrše se pslvi kji se dnse na: izradu akta unutrašnjj rganizaciji i sistematizaciji Zavda; pripremu i izradu pjedinačnih akata stvarivanju prava iz radng dnsa zapslenih; bezbjeđivanje sprvđenja pstupka javng glašavanja slbdnih radnih mjesta u saradnji sa Upravm za kadrve; sprvđenje pstupaka p zahtjevima službenika i namještenika p snvu prava iz radng dnsa; sprvđenje pstupaka p zahtjevima za slbdan pristup infrmacijama; sprvdjenje disciplinskg pstupka; sprvdjenje pstupka prijavljivanja i djavljivanja službenika i namještenika kd nadležnih ustanva pvdm zasnivanja i prestanka radng dnsa; pripremu pdataka i akata za bračun zarada, naknada i drugih primanja zapslenih; izradu ugvra, rješenja, dluka i drugih pjedinačnih akata; primjenu Kadrvskg infrmacing sistema; vđenje persnalne evidencije; zastupanje Zavda pred sudvima, sim u slučajevima kada t čini Državni tužilac ka zaknski zastupnik ili angažvani advkat; saradnju sa Upravm za kadrve; prijem, raspređivanje, evidentiranje, razvđenje i arhiviranje akata i predmeta (kancelarijsk pslvanje); daktilgrafske i druge srdne pslve; pslve vzača, kurira i državanja čistće i druge pslve u skladu sa prpisima. U Službi za pšte pslve i finansije tkm 2014 gdine, bavljeni su pslvi i t: Nrmativn-pravni, stručn-izvršni, administrativni i drugi pslvi Na zahtjev Ministartsva drživg razvja i turizma dat je mišljenje i sugestije na Predlg Zakna izmjenama i dpunama zakna raftingu, sa stanvišta nadležnsti vg Zavda u blasti hidrlških pslva i same hidrlške struke, u pgledu mgućih parametra za klasifikaciju rijeka za rafting na teritriji naše države. P zahtjevu Ministartsva drživg razvja i turizma u čijjj je nadležnsti dnšenje Pravilnika bližim uslvima kje treba da ispunjava pravn lice za bavljanje hidrgrafskg premjera, vlašćeni službenik Kancelarije je učestvva u pripremi i 36

izradi teksta vg pdzaknskg akta sa stanvišta nadležnsti vg Zavda u blasti hidrgrafskg premjera. U skladu sa zaknskm bavezm dnšenja kadrvskg plana prpisanm članm 148 i 149 Zakna državnim službenicima i namještenicima, pripremljen je i izrađen Kadrvski plan Zavda za hidrmeterlgiju i seizmlgiju za 2015 gdinu, na kji je dbijena saglasnst d strane Ministarstva finansija. Vršeni su pslvi zastupanja Zavda za hidrmeterlgiju i seizmlgiju pred sudvima i drugim državnim rganima u sudskim i drugim pstupcima u više predmeta i t: u dva predmeta iz radnih sprva, jednm pred Osnvnim sudm Pljevljima, u prvm stepenu i jednm pred Osnvnim sudm Pdgrici, u prvm stepenu, ka i u jednm predmetu iz privredng spra pred Privrednim sudm u Pdgrici. Sprveden je prvstepeni upravni pstupak p zahtjevima stranaka za slbdan pristup infrmacijama, kje su u psjedu Zavda za hidrmeterlgiju i seizmlgiju, u 7 predmeta, u kjima je izrađen i dnijet 7 rješenja kjima se dzvljava priistup infrmacijama i priprema i dstavljene tražene infrmacije; Sprveden je prvstepeni upravni pstupak p zahtjevima pdacima kjima se vde službene evidencije, p članu 165 ZUP-a, u 37 predmeta u kjima su izrađene i izdate ptvrde ili uvjerenja; Pripremljen je i izrađen više ugvra zakljućenih između Zavda i drugih subjekata radi stvarivanja raznih blika saradnje, ka i ugvra djelu sa hnrarnim smatračima i drugim licima. Psebn je izrađen veliki brj ugvra iz javnih nabavki; Pripremani su i dstavljani pdaci, infrmacije i drugi infrmacin-dkumentacini materijali p zahtjevima ministarstava i drugih državnih rgana, krz stvarenu dgvarajuću krespdenciju sa tim rganima. Pripremljena je i sprvedena prcedura javng knkursa radi ppune upražnjenih radnih mjesta viskg rukvdng kadra, u skladu sa važećim aktm unutrašnjj rganizaciji i sistematizaciji, bjavljeng 28.07.2014 gdine, i t: za radn mjest Pmćnika direktra za Sektr za prgnzu vremena i meterlški mnitring i Sektr za meterlgiju, i radn mjest Pmćnika direktra za Sektr za hidrgrafiju i keangrafiju i Sektr za seizmlgiju; Pripremljena je i sprvedena prcedura javng knkursa za ddjelu stipendija za 2015. gdinu, u kviru budžetm predviđenih sredstava za ddjelu stipendije, bjavljeng 17.11.2014 gdine, i t: za jedng studenta fakulteta za fiziku studijska grupa za meterlgiju, kji je redvn upisa prvu gdinu redvnih studija vg fakulteta i za jedng studenta fakulteta za fiziku studijska grupa za meterlgiju, kji je redvn upisa drugu gdinu redvnih studija vg fakulteta. Pripremljene su i sprvedene prcedure javng glašavanja i zapšljavanja, dnsn raspređivanja službenika i namještenika Zavda za hidrmeterlgiju i seizmlgiju, u skladu sa važećim aktm unutrašnjj rganizaciji i sistematizaciji i t: za ppunu 2 radna mjesta, p javnm glasu bjavljenm 24.02.2014 gdine, za zapšljavanje 2 pripravnika p javnm glasu bjavljenm 21.03.2014 gdine, i za ppunu 1 radng mjesta p internm glasu unutar državng rgana bjavljenm 15.09.2014 gdine; Izrađen je velik brj pjedinačnih akata stvarivanju prava iz službeničkih dnsa zapslenih: dluke i rješenja zapšljavanju i raspređivanju za nvzapslene u 2014 gdini, (za ukupn 5 zapslenih), rješenja prestanku radng dnsa za 3 zapslena kjima je presta radni dns u 2014 gdini, rješenja gdišnjim dmrima za sve zapslene kji su kristili gd. dmr u tku 2014 gdine, rješenja cjenama 37

rada državnih službenika i namještenika i lica kja vrše pslve viskg rukvdng kadra za 2013 gdinu, za ukupn 104 zapslena, d kjih se 103 rješenja dnsi na službenike i namještenike, dk se jedn rješenje dnsi na viski rukvdni kadar pmćnika direktra; Pripremljeni su predlzi za cjenjivanje i napredvanje službenika i namještenika Službe za 2014 gdinu; Vđene su evidencije iz blasti rada i službeničkih dnsa i ažurirana je elektrnska baza pdataka za CKE (Centralnu kadrvsku evidenciju) krz KIS aplikaciju. Blagvremen su dstavljani svi pdaci za upis u CKE-u, dnsn vršen uns svih pdataka ka št su sva rješenja zapslenih među kjima i rješenja cjenama za 2013 gdinu; Realizvan je veći brj buka kd Uprave za kadrve, u skladu sa gdišnjim Planm i prgramm stručng usavršavanja državnih službenika i namještenika. Sprvden je pstupak prijavljivanja i djavljivanja zapslenih na penzijsk siguranje, kji su zasnvali radni dns u 2014 gdini,dnsn kjima je presta radni dns u 2014 gdini, ka i pstupci prijavljivanja i djavljivanja službenika i namještenika kd nadležnih ustanva pvdm zasnivanja i prestanka radng dnsa, za sve kji su zasnvali radni dns u 2014 gdini, dnsn kjima je presta radni dns u 2014 gdini; Pripremani su pdaci za bračun zarada, naknada i drugih primanja zapslenih u 2014 gdini; Vršeni su pslvi prijema, raspređivanja, evidentiranja, razvđenja i arhiviranja akata i predmeta (kancelarijsk pslvanje) kurirski pslve i pslvi državanja čistće; 38

Izvještaj rješavanju prvstepenih upravnih predmeta p zahtjevu za perid d 1.1.2014. d 31.12.2014. gdine. Opis upravnih pslva Brj neriješenih predmeta (stanje 01.01.2013.) Brj primljenih predmeta u tku gdine Ukupan brj predmeta (2+3) Zahtjev dbačen Zahtjev dbijen Brj neriješenih predmeta Zahtijev usvjen Pstupak bustavljen Ukupn riješen predmeta 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Rješavanje p zahjevima za pristup infrm. i dr. zahtjevima kji se itču upravnih stvari iz nadležnsti vg Zavda / 7 7 / / 7 / 7 Pdnesene žalbe Brj drugstepenih dluka Administrativn izvršenje Prvst epena dluk a zamij enjena Pred met dsta vljen drug st. rgan u Svega žalbi u tku gdine Žalba dbač. Žalb a dbi jena Žalb a usv j. Pstup ak busta vljen Ukupan brj riješenih žalbi Ukupan brj izvršnih rješenja Dnesen zaključaka dzvli izvršenja Izvršen rješenja Izvršenje sprvede n prinudni m putem 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 / / / / / / / / / / 8 / Izvještaj izdatim uvjerenjima za perid d 1.1.2014. d 31.12.2014. gdine Opis upravnih pslva Brj neriješenih zahtjeva u prethdnj gdini Brj zahteva primljenih u tku gdine Ukupn (2+3) P članu 165. ZUP-a Brj izdatih uvjerenja P članu 166. ZUP-a Ukupn Brj dbijenih zahtjeva za izdavanje uvjerenja Brj žalbi na negativnu dluku (ukupn) Brj dluka izmijenjenih p žalbi 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Izdavanje uvjerenja i ptvrda činjenicama kjima Zavd vdi službene evidencije / 37 37 37 / 37 / / / 39

9.2. Kancelarija za računvdstven-finansijske pslve U Kancelariji za računvdstven-finansijske pslve vrše se pslvi kji se dns na: praćenje i pručavanje prpisa i davanje stručnih bjašnjenja primjeni zakna i drugih prpisa u blasti djelkruga rada Zavda i praćenje i izvršavanje prpisa iz blasti finansija i računvdstva, pripremu nacrta Budžeta CG kji se dnsi na predračun ptrebnih budžetskih sredstava za rad Zavda; izradu finansijskg plana i finansijskih iskaza (bilansa uspjeha, bilansa stanja, imvine i baveza), izradu kvartalnih finansijskih izvještaja i dstavljanje pdataka Državnm trezru; bezbjeđivanje bavljanja unutrašnje revizije d strane jedinice unutrašnje revizije drugg subjekta, na snvu sprazuma, uz prethdnu saglasnst Ministarstva finansija; pripremu i bjedinjavanje prgrama, planva i izvještaja radu Zavda; vjeravanje tačnsti i punvažnsti plaćanja državnim nvcem; staranje zaknitsti akata i ažurnsti vđenja računvdstvenih i finansijskih pslva; javne nabavke, priprema pdataka za bračun zarada, naknada i drugih primanja zapslenih; pripremu i dstavu statističkih izvještaja; pripremu pdataka za utvrđivanje staža siguranja i zarada zapslenih i dstavu brađenih pdataka; vđenje evidencije pklnima u skladu sa Zaknm sprečavanju sukba interesa; vđenje blagajničkg pslvanja; fakturisanje i evidentiranje izlaznih faktura; vrši bradu preskih prijava za prez na ddatu vrijednst; vđenje evidencije nabavljenim i izdatim snvnim sredstvima, sitnm inventaru i ptršnm materijalu i druge pslve u skladu sa prpisima; vrši i druge pslve kje mu dredi nepsredni rukvdilac. U Kancelariji za računvdstven-finansijske pslve tkm 2014.gdine bavljeni su pslvi i t: Pripremljen je nacrt Budžeta za 2015.gdinu, kji se dnsi na predračun ptrebnih budžetskih sredstava za rad Zavda Pripremljeni su i dstavljeni Kvartalni izvještaji neizmirenim bavezama za 2014. gdinu Državnm trezru Urađen je ppis pkretnih i nepkretnih stvari u državnj svjini, izvršen je ppis imvine, baveza, ptraživanja i gtvg nvca, usaglašen je knjigvdstven i stvarn stanje imvine i baveza Sastavljen je i dstavljen Završni račun za 2014. gdinu Državnm trezru Ppunjen i dstavljen Obrazac realizaciji prgramskg budžeta za 2014.gdinu Državnm trezru Obezbijeđen je bavljanje unutrašnje revizije d strane jedinice unutrašnje revizije drugg subjekta, na snvu Sprazuma pvjeravanju pslva unutrašnje revizije brj 13-184/16 d 07.03.2013. gdine Pripremljen je i dstavljen Gdišnji izvještaj radu unutrašnje revizije za 2014.gdinu (GI-UR) Direktratu za centralnu harmnizaciju Obrađene su i predate preske prijave preza na ddatu vrijednst za 2014.gdinu Preskj upravi Obrađeni su i predati IOPPD brasci (Izvještaj bračunatim i plaćenim prezima i dprinsima) za 2014. gdinu Preskj upravi Pripremljen je i dstavljen Gdišnji izvještaj investicijama u snvna sredstva za 2014. gdinu Zavdu za statistiku 40

Pripremljen je i dstavljen izvještaj Stanje neizmirenih baveza za 2014. gdinu i ranijih gdina kje su na dan 31.12.2014. gdine stale neizmirene Direktratu državng trezra Pripremljen je i dstavljen Gdišnji izvještaj sprvđenju planiranih aktivnsti na uspstavljanju i razvju sistema finansijskg upravljanja i kntrla, Zavda za hidrmeterlgiju i seizmlgiju Crne Gre, za 2014.gdinu Centralnj jedinici za harmnizaciju Pripremljeni i dstavljeni kvartalni izvještaji realizaciji prepruka i mjera iz Akcing plana za 2014.gdinu Državnm trezru Pripremljeni i dstavljeni kvartalni izvještaji za utvrđivanje prtflija dugva za 2014. gdinu Direktratu državng trezra Izrada Gdišnjeg izvještaja javnim nabavkama za 2013. gdinu i dstavljanje istg nadležnm rganu uprave Izrada Plana javnih nabavki za 2014. gdinu Izrada peridičnih izvještaja za ptrebe Ministrastva finansija Tkm 2014.gdine sprvedene su dgvarajuće prcedure javnih nabavki, uz primjenu metda kje predviđa Zakn javnim navakama, u cilju izbra najpvljnijih pnuđača za zaključivanje ugvra pslvnj saradnji (10 tvrenih pstupaka javne nabavke, 22 špinga) Praćenje realizacije međunardnih prjekata i drugih međunardnih aktivnsti u kjima učestvuje Zavd i vđenje dgvarajuće evidencije Priprema i dstavljanje pdataka za bračun plata, naknada i drugih primanja službenika i namještenika Zavda Priprema zahtjeva za blagvremen krišćenje sredstava za namjene predviđene Budžetm i finansijskim planm, dnsn stvaranje materijalnih uslva za nesmetan sprvđenje predviđenih aktivnsti u instituciji i Drugi pslvi p nalgu rukvdica 41

Pdgrica, februar 2015. 42