Jernej Stritih

Ospsbljavanje pštine Mjkvac za pristup IPA fndvima EU Nacrt izveštaja Jernej Stritih Jul 2009

Sadržaj 1. Uvd... 3 Ciljevi... 5 Strategija... 5 2. Prces... 6 3. Rezultati radinice 3. juna... 7 3.1 Evaluacija vaţećeg prgrama razvja... 8 3.2 SWOT analiza (analiza Snaga, Slabsti, Mgućnsti, Opasnsti)... 15 3.3 Glavni elementi buduće vizije pštine... 16 3.4 evi... 17 3.5 Mgući prjekti... 19 3.6 Učesnici u razvju... 19 Mntenegr cuntry cmpnent - Mjkvac Lead and Zinc Tailing Mine Impund Page 2/20

1. Uvd Opština Mjkvac je jedna d pština sa velikim prblemima drživg razvja na pdručju sjevera Crne Gre. Prjekt UNDP Jačanje kapaciteta zemalja zapadng Balkana za svladavanje eklških prblema prek sanacije žarišta viskg pririteta ima za cilj: - sanaciju dabrang finansiski zahtjevng i slženg prblema živtne sredine, i - spsbljavanje lkalne zajednice i države za sprećavanje sličnih prblema i siguravanje drživg razvja u budućnsti. Ovaj drugi cilj treba da se, među stalim, pstigne i prvđenjem pilt prjekata drživg razvja lkalne zajednice, kjima se pstižu sa jedne strane rezultati u smislu eknmskg i scialng razvja uz drživ krišćenje pstjećih resursa, a sa druge strane stećena znanja i iskustva mgu da služe kd cjelkupng budućeg razvja lkalne zajednice. U gdini 2008 u kviru prjekta UNDP identifikvani su pilt prjekti drživg razvja u Mjkvcu, kji uključuju uvđenje kajakaštva na Tari i prmciju rganske prizvdnje hrane na pdručju Mjkvca. U ist vrijeme u kviru prjekta prstrng planiranja UNDP i uz pdršku Crngrsk Austrijskg partnerstva pčela je izrada nvg prstrng plana pštine, kji treba da se završi u 2009. U vezi prstrng plana prepručen je da se izvede strateška prcjena uticaja na živtnu sredinu tg plana i da se u njega integrišu i prjekti i incijative drživg razvja u pštini. Opština Mjkvac ima približn 70 zapslenih, d kjih k plvina su sa viskm stručnm spremm. Organiziranst pština pretstavljena je u diagramu 1. Bitan prblem je vrl lša eknmska situacija Mjkvca, kja nemgučava kreiranje vlastitih investicinih fndva u pštini. U budžetu pštine za 2009. d ukupn 4,15 meur, tekućem pslvanju namjenjen je 1,85 meur, a unutar 2,3 miljn nemjenjena kapitalskim investicijama, 1,8 milijna se čekuje d državng niva i dnatra. T stavlja dbra pla milijna vlastitih sredstava za investicije, kje mgu da se smatraju razvjnim budžetm pd diskrecijm same pštine. Opština dakle ima dređene ljudske resurse i sredstva, kje mže da usmjeri prema reginalnm razvju s smislu predpristupnih fndva IPA Eurpske unije. Mntenegr cuntry cmpnent - Mjkvac Lead and Zinc Tailing Mine Impund Page 3/20

Diagram 1: Organizacija pštine Mjkvac Predsjednik pštine Skupština pštine Sluţba predsjednika pštine i glavng administratra Sluţba skupštine pštine Glavni administratr Menadţer Sekretarijat za pštu upravu Sekretarijat za finansije i eknmski razvj Sekretarijat za ureďenje prstra, zaštitu ţivtne sredine, kmunaln stambene pslve i sabračaj Javn kmunaln stamben preduzeće»gradac«sekretarijat za društvene djelatnsti, prpise i kadrve Uprava javnih prihda Sluţba zaštite i kmunalna plicija Sluţba za pljprivredu, puteve i vde Lkalna turistička rganizacija Mjkvac Direkcija za imvinu Agencija za investicije, graďevinsk zemljište i razvj Centar za infrmacini sistem Centar za kulturu Mntenegr cuntry cmpnent - Mjkvac Lead and Zinc Tailing Mine Impund Page 4/20

Ciljevi U smislu spsbljavanja pštine za št veće krištenje IPA fndva, a time ispunjavanju razvjnih ciljeva pštine, predlažu se četiri cilja sa čekivanim razultatima za 2009 gdinu. Tabela 1: Ciljevi i čekivani rezultati Cilj 1. Opšte razumijevanje sistema reginalng razvja i predpristupnih fndva Evrpske Unije 2. Osnvna spsbljenst uže ekipe pštine za participativn stratešk planiranje 3. Osnvna spsbljenst uže ekipe za pripremu prjekta razvja 4. Ospsbljenst pštine za upravljanje prjektima razvja Očekivani rezultat Većina stručnjaka u pštini upzanata je sa snvima reginalng razvja i EU Plan strateškg razvja pštine Mjkvac uključujući stratešku prcjenu uticaja Minimaln dva prjekta iz Plana razvja spremna za finansiranje IPA fndva Uspstavljen sistem prjektng upravljanja u pštini Strategija Predlženi ciljevi pstići se sa kmbinacijm frmalnih treninga i stručne pdrške radu pretstavnika pštine na samim prjektima. U cilju pšteg razumijvanja sistema Eurpskih fndva, rganizirće se dvije radinice za sve stručne nemještenike u pštini, a na prjektima radiće sledeća uža grupa ključnih saradnika, kju je imenva predsjednik pštine: 1.Predrag Zejak, dipl.ing.mašinstva, Menadžer Opštine Mjkvac, 2.Ranka Brajkvić, dipl.ing.građevine, 3.Siniša Minić, dipl.ing.arhitekture, Glavni urbanista, 4.Maja Ikervari, dipl.pravnik, Glavni administratr, 5.Dejan Medjević, prfesr istrije i gegrafije,direktr Turističke rganizacije Mjkvac, 6.Magdalena Mrdvić, prfesr istrije i gegrafije, Rukvdilac Službe za pljprivredu, puteve i vde, 7.Rajk Ksvić, prfesr engleskg jezika, Direktr Srednje škle u Mjkvcu, 8. Olivera Rakčević, dipl.eknmista, Direktr Uprave javnih prihda, 9. Dušk Jkić, SSS, namještenik u Upravi javnih prihda, 10. Ljubmir Jvanvić, građevinski tehničar, službenik JKP "Gradac", 11. Maja Blažević, Fakultet za turizam i htelijerstv, pripravnik TO Mjkvac Osnvni cilj ve grupe u 2009 gdini će biti da pripremi nv Plan strateškg razvja za pštinu i spremi najmanje dva prjekta d niva da su spremni za finansiranje d strane IPA. Pjedini članvi uže ekipe biće rukvditelji pjedinih prjekata na svjim pdručjima rada, a u svm radu primiće pdršku knsultantskg tima UNDP. Na snvu stećeng iskustva sa radm na samim prjektima i saradnjm u timu, uspstavit će se i sistem upravljanja prjektima u pštini uključujući pstavljanje ciljeva, budžetiranje, planiranje radnih zadataka i vremena i unutrašnju kntrlu trškva i kvaliteta. Uža ekipa će uz pdršku UNDP sprvesti i stratešku prcjenu utjecaja na živtnu sredinu, a time će u prces planiranja ukljućiti relevantne zainteresirane strane i širu javnst. Mntenegr cuntry cmpnent - Mjkvac Lead and Zinc Tailing Mine Impund Page 5/20

Predlaže se da se za rad uže grup premi prstrija, kja će da mgući prezentacije i mderan timski rad. Uz rad na prjektima predlaže se da se paraleln izvede prgram učenja engleskg jezika, kji će biti nephdan za kntakte sa EU i za razumijevanje evrpskih dkumenata. Prema ptrebama tima, spremiće se i traning kmunkacije i rada i timu. 2. Prces U tabeli 2 prestavljen je plan rada na spsbljavanju u 2009. gdini. Tabela 2: Plan spsbljavanja Mjesec 2009 Aktivnst Očekivani utputi Mgući datumi treninga april - Analiza situacije - Plan spsbljavanja maj/juni jul avgust/ septembar ktbar nvembar decembar - Priprema plana spsbljavanja - Opšti trening za stručne namještenike pštine - Frmiranje uže ekipe - Pčetak rada na strategiji: SWOT, prblemska analiza, vizija, lgički kvir, analiza»stakehldera«- Uža ekipa i izvđači prstrng plana: usklađivanje ciljeva strategije i prstrng plana - Radinice sa»stakehlderima«- Frmulacija priritetnih prjekata - Nacrt strategije razvja - Definicija sistema upravljanja prjektima u pštini - Pčetak rada na studijama izvdljivsti priritetnih prjekata - Trening kmunikacije - Rad na studijama izvdljivsti - Prezentacija nacrta strategije razvja stručnim namješetnicima u pštini, - Javna rasprava strategiji - Prezentacija nacrta Vladi i dnatrima - Rad na studijama izvdljivsti - Knačna verzija strategije razvja - Priprema priručnika za rukvđenje prjekata - Opšti trening pla dana - Uža ekipa 2 x pla dana - SWOT, vizija, pšti ciljevi strategije, duga lista prjekta - Prstrni plan i strategija razvja usklađeni - Pčetni izveštaj SEA - Nacrt strategije razvja - Plan sistema upravljanja prjektima - Prjektni zadaci za studije izvdljivsti - 2 dana trening na drugj lkaciji - Primjedbe sa prezentacija i javnih raprava - Strategija razvja - Barem 2 razvjna prjekta - Priručnik za rukvdenje prjekata 1.-4. 6. 29.6-18.7 24.8-4.9 28.9-9.10 26.10.- 6.11. 7.-18.12. Mntenegr cuntry cmpnent - Mjkvac Lead and Zinc Tailing Mine Impund Page 6/20

Sa radinicama d 1.-3. juna frmirana je uža ekipa, napravljena je pšta prezentacija EU i fndvima EU, i pčet je rad na nvm prgramu razvja. Detaljniji prgram radu u ta tri dana pretstavljen je u tabeli 3. Tabela 3: Izvršene radinice 1.-3. Jun 2009 Datum Vrijeme Lkacija Aktivnst Očekivani utputi 1. jun 12.00 15.00 Restran Tiha nć - Frmiranje uže ekipe - Pretstavljanje prgrama spsbljavanja i učesnika - Rasprava ciljevima i čekivanjima - Upznavanje učesnika - Prgram rada 2. jun 10.00-13.00 Dm kulture - Opšti trening za stručne namještenike pštine - Generaln razumijevanje EU i njezinih prgrama 3. jun 10.00-15.00 Gimnazija Pčetak rada na strategiji: SWOT, prblemska analiza, vizija, lgički kvir, analiza»stakehldera«- SWOT, vizija, pšti ciljevi strategije, duga lista prjekta 3. Rezultati radinice 3. juna Na radinici uže ekipe 3. juna učestvvali su: - Jernej Stritih, knzultant UNDP - Predrag Zejak, dipl.ing.mašinstva, Menadžer Opštine Mjkvac, - Ranka Brajkvić, dipl.ing.građevine, - Siniša Minić, dipl.ing.arhitekture, Glavni urbanista, - Maja Ikervari, dipl.pravnik, Glavni administratr, - Dejan Medjević, prfesr istrije i gegrafije,direktr Turističke rganizacije Mjkvac, - Magdalena Mrdvić, prfesr istrije i gegrafije, Rukvdilac Službe za pljprivredu, puteve i vde, - Rajk Ksvić, prfesr engleskg jezika, Direktr Srednje škle u Mjkvcu, - Olivera Rakčević, dipl.eknmista, Direktr Uprave javnih prihda, - Dušk Jkić, SSS, namještenik u Upravi javnih prihda, - Ljubmir Jvanvić, građevinski tehničar, službenik JKP "Gradac", - Maja Blažević, Fakultet za turizam i htelijerstv, pripravnik TO Mjkvac U tku radinice brađene su sledeće teme: - Evaluacija implementacije važećeg Prgrama razvja pštine Mjkvac - SWOT analiza (analiza Snaga, Slabsti, Mgućnsti, Opasnsti) - Glavni elementi buduće vizije pštine - Učesnicia u razvju - Mgući prjekti - evi Mntenegr cuntry cmpnent - Mjkvac Lead and Zinc Tailing Mine Impund Page 7/20

3.1 Evaluacija važećeg prgrama razvja Opština ima Strateški prgram razvja, kji je napravljen 2004. gdine d strane u kviru prjekta Razvj Strateških planva u crngrskim pštinama ka di USAID-vg prgrama Efikasna Lkalna Samuprava, a uz tehničku pmć i pdršku Urban Institute Mntenegr, CHF Mntenegr i Agencije za Lkalnu Demkratiju i Partnerstv Crne Grei. Prgram ističe u 2009. gdini. Vizija vg prgrama je: Opštinu Mjkvac vidim ka razvijenu pštinu u svim blastima, sa velikim brjem malih preduzeća iz blasti pljprivrede, stčarstva, turizma, uz maksimaln iskrišćavanje pstjećih prirdnih i ljudskih ptencijala. Prgram je pdeljen na četiri strateška pitanja, 77 strateških ciljeva i 171 pdciljeva. Ti ciljevi i ptciljevi su pretstavljeni u sledećj tabeli uz mišljenje učesnika radinice njihvj realizaciji. Tabela 4: Pregled ispunjavanje ciljeva strateškg prgrama razvja 2004-2009 Stratešk pitanje Pdcilj Kmentar Stratešk pitanje Pdcilj 1. (1.1.1) Za Grnji Mjkvac Urađen 1. Kak izgraditi i državati 1.(1.1) Pdcilj 2. (1.1.2) Za centar Mjkvca Urađen infrastrukturu Reknstrukcija Pdcilj 3. (1.1.3) Za Dnji Mjkvac Urađen pštine? sekundarne vdvdne mreţe Pdcilj 4. (1.1.4) Za prigradska naselja: Babića Plje, Pdbišće, Ureševina, Urađen Ambarine, Brskv 2.(1.2) Izgradnja dječijeg zabavng parka Urađen Pdcilj 1. (1.3.1) Razvdn pstrjenje 3.(1.3) Reknstrukcija i izgradnja dalekvda, trafstanica i NN mreţe Slatina 10 KV Pdcilj 2. (1.3.2) Dalekvd 10 KV Ckara - Ruţica Pdcilj 3. (1.3.3) Trafstanica 10 KV Ţari Pdcilj 4. (1.3.4) Trafstanica 10 KV Burenski D Pdcilj 5. (1.3.5) Trafstanica 10/04 KV Vragda Pdcilj 6. (1.3.6) Trafstanica 10/04 KV Vrica Pdcilj 7. (1.3.7) Trafstanica 10/04 KV Sjenksi Pdcilj 8. (1.3.8) Trafstanica 10/04 KV Grtulja Pdcilj 9. (1.3.9) Trafstanica 10/04 KV Industrijska zna Rudnik Pdcilj 10. (1.3.10) Trafstanica Kula 2 Pdcilj 11. (1.3.11) NN mreţa i trafstanica Jkvići 4.(1.4) Tehničk premanje za izradnju i drţavanje infrastrukture (utvarivač, rvkpač, PP vzil, cistijerna, buldzer, kamin, dizalica, pumpe) 5.(1.5) Izgradnja zgrade lkalne uprave sa salm za vjenčanja i prširenjem trtara 6.(1.6) Sanacija fekalne kanalizacije i izgradnja sistema za prečišćavanje fekalnih vda (Grnji Mjkvac, Centar, Većina uraďena Djelmičn Uz jalvište Mntenegr cuntry cmpnent - Mjkvac Lead and Zinc Tailing Mine Impund Page 8/20

Dnji Mjkvac) 7.(1.7) Završetak radva na fudbalskm stadinu 8.(1.8) Izgradnja bjekata za smještaj scijaln ugrţenih i invalidnih lica 9.(1.9) Rješavanje lkacije za gradsk grblje 18.(1.18) Izgradnja mstva prek Tare i drugih vdtka Radi se za MOSI U izgradnji Prstrni plan, nema dgvra? Zna zaštite 10.(1.10) Završetak radva na kaptaţi izvrišta Gjakvić 11.(1.11) Izgradnja ljetnje bašte biskp, pzrnica Djelmičn 12.(1.12) Završetak radva na izgradnji trga sa fntanm i infkulm i stalim sadrţajima 13.(1.13) Sanirati dmve Mjesnih Zajednica pštine Djelmičn (Ţari, Stevanvac, Lepenac, Pršćenje, Štitarica, Plja, Urševina, Rudnica, Bistrica) 14.(1.14) Izgradnja česama i vdpja na Sinjavini, Djelmičn Bjelasici i Pršćenskim planinama 15.(1.15) Izgradnja dma mladih 16.(1.16) Reknstrukcija i izgradnja atmsferske i Djelmičn fekalne kanalizacije 17.(1.17) Izgradnja reginalnih puteva prek Bjelasice, Sinjavine i Pršćenskih planina Pdcilj 1. (1.18.1) Dbrilvina Kuline Zapčet Pdcilj 2. (1.18.2) Industrijska zna Pdbišće 19.(1.19) Saniranje klizišta 20.(1.20) Izgradnja lkalnih puteva u Mjesnim zajednicama Pdcilj 3. (1.18.3) Pljska Bistrica Pdcilj 4. (1.18.4) Lepešnica Mntenegr cuntry cmpnent - Mjkvac Lead and Zinc Tailing Mine Impund Page 9/20 Pdcilj 5. (1.18.5) Zekića Rijeka u Ţarima Urađen Pdcilj 1. (1.19.1) Kd ţeljezničkg msta Pdcilj 2. (1.19.2) Kd škle u Stevanvcu Pdcilj 3. (1.19.3) Kd MZ Stevanvić (kd Fuštića) Pdcilj 1. (1.20.1) Slatina - Gstilvina Pdcilj 2. (1.20.2) Cer - Ţari Pdcilj 3. (1.20.3) Krstac - Lepenac Pdcilj 4. (1.20.4) Štitarica Grnja Štitarica Ruţica Pdcilj 5. (1.20.5) Rudnica Blatine Završen Pdcilj 6. (1.20.6) Mramr Jakvići Završen Pdcilj 7. (1.20.7) Krstac Stevanvac Djelmičn Pdcilj 8. (1.20.8) Pripr škla u Bistrici Pdcilj 9. (1.20.9) Pripr Gstilvina Pdcilj 10. (1.20.10) Plja Vdenica Pdcilj 11. (1.20.11) Mramr Crvena Lkva Pdcilj 12. (1.20.12) Magistrala Razbj Cer Pdcilj 13. (1.20.13) Ravni Bjna Njiva Djelmičn

21.(1.21) Vdsnabdjevanje sela, katuna i prigradskih naselja 24.(1.24) Izgradnja trţnica Pdcilj 14. (1.20.14) Magistrala škla u Dbrilvini Pdcilj 15. (1.20.15) Magistrala Lepenac Cer Ove gdine Završen Pdcilj 1. (1.21.1) Ravni i Juškvića Ptk Završen Pdcilj 2. (1.21.2) Urševina U tku Pdcilj 3. (1.21.3) Pdbišće (Grnje Sel) Završen Pdcilj 4. (1.21.4) Ckara Pdcilj 5. (1.21.5) Zabj Pdcilj 6. (1.21.6) Crvena Lkva Pdcilj 7. (1.21.7) Buren Pdcilj 8. (1.21.8) Ţarski Pdcilj 9. (1.21.9) Lanište Pdcilj 10. (1.21.10) Vragd 22.(1.22) Izgradnja bjekta za sprtske, humanitarne i NVO, zavičajni muzej i medije 23.(1.23) Nabavka kanalizacing dţeta za prduvavanje kanalizacije Pdcilj 1. (1.24.1) Kaminska Lkacija Pdcilj 2. (1.24.2) Zelena Napravljen a 25.(1.25) Saniranje zgrada za klektivn stanvanje 26.(1.26) Završetak radva na rasvjeti u gradu i prigradskim naseljima Mntenegr cuntry cmpnent - Mjkvac Lead and Zinc Tailing Mine Impund Page 10/20 Pdcilj 3. (1.24.3) Stčna Pdcilj 4. (1.24.4) Mješvita Napravljen a Pdcilj 1. (1.25.1) Mikrnaselje Veći di završen Pdcilj 2. (1.25.2) Zgrada Jugbanke Pdcilj 3. (1.25.3) Zgrada Mntenegrbanke Završena Pdcilj 4. (1.25.4) Zgrada kd Šumskg Djelmičn Pdcilj 5. (1.25.5) Zgrada Pplavljenih Pdcilj 6. (1.25.6) Zgrada penzinera Djelmičn Pdcilj 7. (1.25.7) Zgrada Br Pdcilj 8. (1.25.8) Zgrada Slidarnsti Pdcilj 9. (1.25.9) Zgrada u ulici M. Damjanvića Pdcilj 1. (1.26.1) Ulica V. Šćepanvića Završen Pdcilj 2. (1.26.2) Naselje Urševina Pdcilj 3. (1.26.3) Ulica F. Ţurića Pdcilj 4. (1.26.4) Ulica Đ. Đukića Pdcilj 5. (1.26.5) Ulica D. Tmvića Završen Pdcilj 6. (1.26.6) Ulica Junaka mjkvačke bitke Završen Pdcilj 7. (1.26.7) Naselje Karaula Pdcilj 8. (1.26.8) MZ Pdbišće (Grtulja Šuškvina) Završen

27.(1.27) Izgradnja bjekata za pbljšanje TV signala - repetitra Pdcilj 1. (1.28.1) Ulica Oslbdilačkih ratva Pdcilj 2. (1.28.2) Ulica Balkanska Završen Pdcilj 3. (1.28.3) Ulica Đ. Đukića Pdcilj 4. (1.28.4) Ulica Ljubavi i prijateljstva Pdcilj 5. (1.28.5) Ulica pred Tare u Pljima 28.(1.28) Izgradnja Nva nvih ulica, parking Pdcilj 6. (1.28.6) Ulica u Pdbišću (Grnje prstra itd. u Plje) gradu Pdcilj 7. (1.28.7) Ulica u Industrijskj Zni prema Ambarinama Pdcilj 8. (1.28.8) Ulica prema J. Ptku i Ravnima Pdcilj 9. (1.28.9) Ulica prek Urševine Završen Pdcilj 10. (1.28.10) Ulica d autbuske stanice prema F. Ţurića 29.(1.29) Izgradnja plivačkg bazena, teniskih i drugih terena 30.(1.30) Izgraditi plan sabraćaja i hrizntalnvertikalne i svjetlsne signalizacije U tku 31.(1.31) Uvesti kablvsku televiziju Pdcilj 1. (1.32.1) Na trgu 32.(1.32) Izgradnja staza i prilaza za hendikepirana lica 33.(1.33) Sanacija kulturnih spmenika 34.(1.34) Tplifikacija grada 35.(1.35) Izgradnja mini-hidrcentrala Pdcilj 1. (1.36.1) Tara Raičevići Mntenegr cuntry cmpnent - Mjkvac Lead and Zinc Tailing Mine Impund Page 11/20 Pdcilj 2. (1.32.2) Ulica Serdara Janka Vuktića Pdcilj 3. (1.32.3) Ulica F. Ţurića Pdcilj 4. (1.32.4) Ulica Njegševa Djelmičn Pdcilj 5. (1.32.5) Ulica Vuka Karadţića Pdcilj 6. (1.32.6) Ulica D. Tmvića Pdcilj 7. (1.32.7) Ulica S. Drbnjaka Pdcilj 8. (1.32.8) Ulica Valjevska Pdcilj 9. (1.32.9) Ulica Đ. Đukića Pdcilj 1. (1.33.1) Junaka mjkvačke bitke Urađen Pdcilj 2. (1.33.2) Partizansk grblje Grtulja Urađen Pdcilj 3. (1.33.3) Ţrtava fašizma Urađen Pdcilj 4. (1.33.4) Razvršje Pdcilj 1. (1.34.1) Objekat ktlarnice Pdcilj 2. (1.34.2) Tplvdi za Grnji Mjkvac Pdcilj 3. (1.34.3) Tplvdi za Dnji Mjkvac Pdcilj 4. (1.34.4) Tplvdi za centar Pdcilj 5. (1.34.5) Tplvdi za Urševinu Pdcilj 1. (1.35.1) Bjeljevićka rijeka (2 centrale) Pdcilj 2. (1.35.2) Štitarička rijeka Pdcilj 3. (1.35.3) Ribnjak Idejni prjekt Kncesije dbrene

Stratešk pitanje 2. Kak ubrzati eknmski razvj? 36.(1.36) Regulacija krita rijeka 37.(1.37) Elektrifikacija katuna Pdcilj 2. (1.36.2) Tara Stanići Pdcilj 3. (1.36.3) Tara Kneţevići UraĎen Pdcilj 4. (1.36.4) Tara Rvčani Pdcilj 5. (1.36.5) Tara Bškvići UraĎen Pdcilj 6. (1.36.6) Tara, kd ţelj. msta Pdcilj 7. (1.36.7) Tara Kaludra Pdcilj 8. (1.36.8) Tara Gstilvina Pdcilj 9. (1.36.9) Štitarica Dnja Djelmičn Pdcilj 10. (1.36.10) Rudnica UraĎen Pdcilj 11. (1.36.11) MeĎujšje Pdcilj 12. (1.36.12) Stevanvac kd Smlvića Pdcilj 13. (1.36.13) Juškvića Ptk UraĎen Pdcilj 1. (1.37.1) Katun Vragd Pdcilj 2. (1.37.2) Katun Zabj Pdcilj 3. (1.37.3) Sjenksi Pdcilj 4. (1.37.4) Ruţica Pdcilj 5. (1.37.5) Ţarski Pdcilj 6. (1.37.6) Bistrički Pdcilj 7. (1.37.7) Brva Glava Pdcilj 8. (1.37.8) Studenac Pdcilj 9. (1.37.9) Muleč Pdcilj 1. (1.37.1) Katun Vragd 2.(2.2) Organizvati lkalnu samupravu (sekretarijati, djeljenja, sluţbe) 1.(2.1) Razviti međupštinsku i međunardnu eknmsku saradnju 3.(2.3) Frmiranje biznis centra 4.(2.4) Razvijanje zanatstva 5.(2.5) Razvijanje turizma 6.(2.6) Iskristiti ljudske resurse UraĎen Član zajednice pština, meďunard na saradnja Pdcilj 1. (2.4.1) Staklrezac Ima Pdcilj 2. (2.4.2) Precizna mehanika Pdcilj 3. (2.4.3) Kvač Pdcilj 1. (2.5.1) Osnivanje turističkg centra u kviru lkalne zajednice Završen Pdcilj 2. (2.5.2) Izgradnja zimskg ski centra Prjekti Pdcilj 3. (2.5.3) Izgradnja ek-katuna (Ckara, Crkva Ruţica, Studenica, Dke, Ţarski Katun, Vrica, Vragd, Burenski D) Pdcilj 4. (2.5.4) Rafting UraĎen Pdcilj 1. (2.6.1) Prekvalifikacija nezapslenih U tku Pdcilj 2. (2.6.2) Invacija znanja kd Mntenegr cuntry cmpnent - Mjkvac Lead and Zinc Tailing Mine Impund Page 12/20

Stratešk pitanje 3. Kak eklški urediti pštinu Mjkvac? 7.(2.7) Razviti male pgne 8.(2.8) Izgraditi tkupne stanice 9.(2.9) Eksplatisati vdu u prehrambene svrhe zapslenih Pdcilj 3. (2.6.3) Stipendiranje Pdcilj 1. (2.7.1) Prerada pljprivrednih prizvda Pdcilj 2. (2.7.2) Mini farme Pdcilj 3. (2.7.3) Razviti vćarstv Pdcilj 4. (2.7.4) Ek bilje Pdcilj 1. (2.8.1) Za pljprivredne prizvde Pdcilj 2. (2.8.2) Za tkup stke Pdcilj 3. (2.8.3) Za tkup ljekvitg bilja i šumskih pldva Pdcilj 4. (2.8.4) Za tkup mlječnih prizvda Pdcilj 1. (2.9.1) Pgn za flaširanje Lkanja, Štitarica 10.(2. 10) Iskrišćavanje i eksplatacija rudng i mineralng bgatstva i stalih sirvina (šume, kamen, šljunak itd.) 11.(2.11) Zaustavljanje neplanskg krišćenja šumskg bgatstva krz intezivan uzgj i pšumljavanje 12.(2.12) Dnšenje zaknskih prpisa kji su u nadleţnsti lkalne uprave, radi lakšeg pkretanja nvih prjekata 1.(3.1) Edukacija građana 2.(3.2) Zaštita d erzije Pdcilj 1. (3.1.1) Organizvanje tribina, kampanja, seminara, prpagandnih TV i radi emisija, infrmisanje putem štampe Pdcilj 1. (3.2.1) Grnji Mjkvac Pdcilj 2. (3.2.2) Juškvića Ptk Pdcilj 3. (3.2.3) Brskv Pdcilj 4. (3.2.4) Pršćenje Pdcilj 5. (3.2.5) Paklješica Pdcilj 6. (3.2.6) Fuštića Ptk Pdcilj 7. (3.2.7) Vučji Ptk Pdcilj 8. (3.2.8) Plja Pdcilj 9. (3.2.9) Bistrica Pdcilj 10. (3.2.10) Štitarica Pdcilj 11. (3.2.11) Bjeljevići 3.(3.3) Saniranje pvršinskg kpa Brskv Mntenegr cuntry cmpnent - Mjkvac Lead and Zinc Tailing Mine Impund Page 13/20 Ima Mbiln Kncesije Opština dnsi prpise Zapčet Pšumljav anje Studija prcjene uticaja u tku izrade 4.(3.4) Sanacija jalvišta U tku 5.(3.5) Prgram prizvdnje zdrave hrane 5 prizvďač a rganske hrane 6.(3.6) Pšumljavanje (Bjelasica, Sinjavina, Gleti) i hrtikultura (gradsk jezgr parkvi, drvredi, cvjetne aleje, uređenje stalih zelenih pvršina) 7.(3.7) Infrastruktura za prikupljanje i transprt tpada (kntejneri i krpe, vzila za transprt, infrmacine table) 8.(3.8) Depnija kmunalng tpada sa izgradnjm pgna za reciklaţu tpada Većinm Ima Prjekt reginalne

9.(3.9) Zaštita d aerzagađenja Pdcilj 1. (3.19.1) Ugradnja filtera u drvnj industriji, ktlarnicama, bazi u Štitarici depnije UgraĎen u bazi u Štitarici Stratešk pitanje 4. Kak unaprijediti društveni razvj? 10.(3.10) Zaštita d bizagađenja 1.(4.1) Osnvati javnu ustanvu za kulturu, sprt i infrmisanje 2.(4.2) Frmirati amatersk pzrište 3.(4.3) Organizvati likvne izlţbe 4.(4.4) Prilagditi brazvne prfile ptrebama eknmskg i društveng razvja Pdcilj 1. (4.5.1) Fudbalski stadin (tribune, atletski sadrţaji, semafri itd.) Pdcilj 2. (4.5.2) Sprtska sala (adaptacija, 5.(4.5) krv, pdlga, sanitarni čvr, semafr itd.) Nadgradnja Pdcilj 3. (4.5.3) Stadin malih sprtva sprtske (eknmat ) infrastrukture Pdcilj 4. (4.5.4) Masvni sprt (rekreativni sprt, šklski sprt, sprt invalida, amaterski sprt, vrhunski sprt) 6. Pdcilj 1. (4.6.1) Regulisati prblem grijanja (4.6) Unaprijediti predšklsku Pdcilj 2. (4.6.2) Obgatiti rekreativne ustanvu sadrţaje Ima Ima UraĎen Radi se Adaptacija MOSI Igre Završen 7. (4.7) Tehnički spsbiti zdravstv i ulagati u kadrve zdravstva 8. (4.8) Pbljšati uslve rada u šklama Pdcilj 1. (4.8.1) Osavremeniti kabinetsku nastavu Pdcilj 2. (4.8.2) Pbljšati infrmacini sistem Pdcilj 3. (4.8.3) Reknstruisati bjekte u pdručnim djeljenjima Pdcilj 4. (4.8.4) Reknstruisati šklske sprtske bjekte (tvrene i zatvrene) 9. (4.9) Stvriti uslve za frmiranje maldinskih udruţenja Van nadleţnsti, radi se Radjen 10. (4.101) Stvriti uslve za rad likvnih klnija Bila jedna 11. (4.11) Obgatiti knjiţevni fnd 12. (4.12) Izgraditi infrastrukturu za razvj kulture Pdcilj 1. (4.12.1) Reknstrukcija centra za kulturu Pdcilj 2. (4.12.2) Nabavka tehničke preme Zapčet prjekat Pdcilj 3. (4.12.3) Osavremeniti infrmacini sistem u kulturi (računari i stala prema) 13. (4.13) Osnvati lkalne medije (štampa, elektrnski Pstji Mntenegr cuntry cmpnent - Mjkvac Lead and Zinc Tailing Mine Impund Page 14/20

mediji i sl.) 14. (4.14) Frmirati sekcije (flklr, dramska, recitatrska) 15. (4.15) Pbljšati Pdcilj 1. (4.15.1) Osnvati dnevni centar za scijalnu zaštitu lica sa psebnim ptrebama RTV Mjkvac Pstji Pdcilj 2. (4.15.2) Frmirati fnd za scijalnu zaštitu Pdcilj 1. (4.16.1) Stručn spsbljavanje Pdcilj 2. (4.16.2) Organizvanje takmičenja i seminara Budţetska stavka 16.(4.16) Frmirati pštinski sprtski savez MOSI Igre 17.(4.17) Frmirati strukvna udruţenja Udruţenje preduzetni ka, eknmist a 18. (4.18) Stvriti uslve za rad mjesnih zajednica Pdcilj 1. (4.18.1) Reknstrukcija i izgradnja dmva mjesnih zajednica Pdcilj 2. (4.18.2) Tehničk premanje Djelmičn Iz pregleda ispunjavanja pjedinih ciljeva i ptciljeva visi se das je pslednjih pet gdina dbar di tih ciljev ispunjen ili je pče rad na njihvm ispunjavanju, dk neki d ciljeva staju za budućnst, št stvara dbru snvu za dalji rad i planiranje razvja. Mišljenje grupe je da je sadašnji plan realn pstavljen i da je dsta urađen u pslaednje dve i p gdine sadašnje pštinske uprave. U njemu su dbr definisani glavni prblemi, a sadrži i neke elemente kji nisu ptrebni u kviru pštinskg prgrama. Plan pkuša da riješi sve prbleme razvja u pštini, št nije mguće da se završi u pet gdina, zat neki pdciljevi jš nisu pstignuti. U prgramu nisu definisani indikatri uspjeha, a staretški ciljevi i pdciljevi pstavljeni su previše detaljn ni bi mgli da se tretiraju više ka predviđene aktivnsti. Nvi prgram bi trebal dpuniti nvim prjektima, pgtv nim kji uključuju privatni kapital. U vj gdini sprema se prstrn planska dkumentacija, kja čini bitan element i preduslv budućeg plana, a bitn je da ciljevi i prjekti prstrng plana i prgrama razvja integrišu. U budućnsti veći priritet treba da se pstavi na zapšljevanje i prizvdnju. Pgtv treba da se psveti pažnja mali pgnima i preduzećima, te da se u planiranje ukljući preduzetnike. Za pdručje pljprivrede i seskih pdručja bitna je infrastruktura kja ukljućuje puteve, elektriku i kmunikacijske tehnlgije. 3.2 SWOT analiza (analiza Snaga, Slabsti, Mgućnsti, Opasnsti) Tabela 5: SWOT analiza Snage Prirdni resursi Planine Slabsti Odliv kadrva i stanvništva Nema radnih mjesta u prizvdnji i drugim Mntenegr cuntry cmpnent - Mjkvac Lead and Zinc Tailing Mine Impund Page 15/20

Tara i pritke Nacinalni parkvi Sabraćajn gegrafski plţaj: magistrala, ţeljeznica Ljudski resursi: Brj, brazvanje Kulturn istrijske znamenitsti Pkrivenst infrastrukturm sva sela imaju struju Mgućnsti Turistički razvj Sprt Organska pljprivreda, zdrava hrana, kvalitet Mala preduzeća Ne-devastiran prstr Saniran jalvište Male HE, fabrike vde Ljekvit bilje Prerada drva, metala Industrijska zna IPA fndvi, MeĎupštinska saradnja Publikacija resursa djelatnstima Niske zarade Lš kvalitet ţivta Slaba rganizacija društveng ţivta Kmunalna infrastruktura, drţavanje zimi Klima surva Nedstatak biznes iniciativa Nema kmunikacija na selu Prijetjnje Autput zabilazi Mjkvac Otpad nerješen ZagaĎivanje Tare d Klašina Kncesije za šume, šljunak, vdeţ Recesija Smanjenje turizma Knkurentni ski centri Klimatske prmjene 3.3 Glavni elementi buduće vizije pštine Učesnici radinice su predlţili sledeće elemente buduće vizije pštine Mjkvac, kji su grupisani u lgičke grupe: Tabela 6: Predlženi elementi vizije Grupa Pedlţeni elementi Opšte Miran, harmničan planinski gradič Upravljanje prstra Infrastruktura Arhitektura, urbanizam Ţivtna sredina Zdrava sredina Eklški zdrava sredina Primjer zdrave ţivtne sredine Pljprivreda Eknmski razvj Pljprivreda Značajan prizvďač eklške hrane Prizvdnja zdrave hrane Strana ulaganja Pvećan brj preduzetnika Veća eknmska mć Zapšljavanje Inkubatr za preduzetnike Preduzeća Razvj malih i srednjih preduzeća Mala i srednja preduzeća na pdrućju turizma, usluga i pgni kji ne zagaďuju ţivtnu sredinu Mntenegr cuntry cmpnent - Mjkvac Lead and Zinc Tailing Mine Impund Page 16/20

Turizam Sprt Turistička destinacija, Turistički centar, Turizam, turizam Planinski turizam (Hiking, biking, rafting, kajaking) Turistički razvijena pština, ptenciali Tare i ek-turizam Ski centar mjkvac Turističk eklška aza Sprtski centar Crne Gre Na snvu predlţenih elemenata predlaţe se sledeća izjava viziji: Opština Mjkvac je harmnična eklšk zdrava i ljepa sredina seskih pdručja k mirng planinskg gradića, sa dbrm infrastrukturm, kja je privlačn mjest za živt i rad, a time i za ulaganja dmaćih i stranih preduzetnika. Odlikuje se ka centar planinskg ek-turizma i sprta, prizvdnje zdrave hrane i industrije kja ne zagađuje živtnu sredinu. Ova izjava u suštini ne razlikuje se d ne iz 2004, ali je nešt specifičnija. Jače ukljućuje i elemente kji su nedstajali u prgramu 2004-2009. 3.4 evi Tabela 7: Predlženi elementi strateških ciljevi pštine Pdručje Ključni čekivani rezultati Turizam: avanturistički turizam, pvećanje smeštaja, ski turizam - 1000 ležajeva - Pvećanje kvaliteta pnude Zdrava hrana: zadrţavanje prihda u reginu - Organizvana prizvdnja i prdaja zdrave hrane - Prepznatljivst and dmaćem tržištu i za turiste Infrastruktura: stvriti preduslv za razvj turizma, pljprivrede, SMP - Putevi - Internet - Vda - Struja Strana ulaganja i pvećanje eknmske mći - Privatne investicije - Javn privatna partnerstva Zaštićena ţivtna sredina i ureďen prstr - Prstrni planvi - Zadržan karakter prstra Tabela 8: Preliminarni lgički kvir na snvu predlžene vizije i ciljeva Objektivn Objektivni Lgika intervencije prvjerljivi izvri prvjere indikatri/pkazatelji Vizija Opština Mjkvac je harmnična eklšk zdrava i ljepa sredina seskih pdručja k mirng planinskg gradića, sa dbrm Brj stanvnika BDP/p stanvniku Mnstat Pretpstavke i rizici Mntenegr cuntry cmpnent - Mjkvac Lead and Zinc Tailing Mine Impund Page 17/20

Strateški ciljevi Očekivani rezultati infrastrukturm, kja je privlačn mjest za živt i rad, a time i za ulaganja dmaćih i stranih preduzetnika. Odlikuje se ka centar planinskg ekturizma i sprta, prizvdnje zdrave hrane i industrije kja ne zagađuje živtnu sredinu. Sva naselja imaju kvalitetnu kmunalnu infrastukturu Puna zapslenst prek ulaganja i razvja dmaćih i stranih preduzetnika Razvijen je diverzificiranj planinski ek-turizam U većini seskih dmaćinstava prizvdi i prdaje se kvalitetna rganska hrana Visk kvalitet ţivtne sredine, prirde i prstra IzgraĎena mreţa lkalnih i reginalnih puteva Puna pskrba dmaćinstava s vdm Puna elektrifikacija (dali stvarn i katuni) Pkrivenst dmaćinstva GSM i internetm Odvz smeća d svih dmaćinstava UreĎaji za prčišćavanje Uspjeh pstjećih i stvaranje nvih SMP dmaćih preduzetnika Pvećanje stranih ulaganja Barem 1000 turističkih smještaja, većinm u malim bjektima Udi dmaćinstva sa priključkm na asfaltni put, vdu, elektriku, internet, dvz smeća, prčišćavanje tpadnih vda Stpa zapslensti stanvništva Brj nćenja gdišnje Dnevna ptršnja p turistu Brj certifikata rganske prizvdnje hrane Dhdak d prdaje rganske hrane ZagaĎenst Tare Pvršina zaštićenih pdručja Duţina asfaltnih puteva prema standard ima Brj dmaćinstava Brj dmaćinstava Brj dmaćinstava Brj dmaćinstava Brj centralnih ureďaja Brj malih i individualnih ureďaja Brj preduzeća u pštini Brj nvih radnih mjesta Brj nvih radnih mjesta Brj smeštaja Opština, kmunaln pduzeće Zavd za zapšljavanje Mntenegr cuntry cmpnent - Mjkvac Lead and Zinc Tailing Mine Impund Page 18/20 LTO Opština Agencija za ţivtnu sredinu Opština Opština Opština Opština Kmunaln pduzeće Opština Opština Zavd za zapšljavanje Zavd za zapšljavanje LTO Pnuda usluga za planinarenje Brj krisnika gdišnje LTO Pnuda usluga za biciklizam Brj krisnika gdišnje LTO Pnuda usluga za kajak i rafting Brj krisnika gdišnje LTO Pnuda usluga za skijanje Brj krisnika gdišnje LTO Pnuda usluga za paragliding Brj krisnika gdišnje LTO Organizvana prizvdnja i Gdišnji prmet f Opština

prdaja rganske hrane prdaje Prepznatljivst and dmaćem Pstjeća trţišna marka Opština trţištu i za turiste kvaliteta Prstrni plan pštine Brj ilegalnih gradnji Opština Detaljini urbanistički planvi Brj ilegalnih gradnji Opština Eliminisan negativni uticaj jalvišta Sanacija jalvišta Agencija za ţivtnu sredinu Eliminisan negativni uticaj nekadašnjeg rudnika Sanacija rudnika Agencija za ţivtnu sredinu Smanjenje uticaja preduzeća i dmaćinstava na ţivtnu sredinu Gdišnje emisije CO2 Gdišnje emisije Agencija za ţivtnu sredinu i klimu prašine Nacinalni park Durmitr Plan upravljanja JP NPCG Nacinalni park Bigradska gra Plan upravljanja JP NPCG Park prirde Sinjajevina- Tara Pršćenske planine Park prirde uspsatvljen Opština Ulazni resursi: Trškvi: Aktivnsti 3.5 Mgući prjekti Ka mguće buduće prjekta prgrama razvja učesnici radinice prdlţili su sledeću preliminarnu listu: - Razvj pnude avanturističkg turizma - Sprtski turizam - Staze hiking & biking & kajak - Agrturizam - Depnija - Marketing (Suveniri) - Prmcija / Brand - Ljekbilje, rganska prizvdnja hrane 3.6 Učesnici u razvju Učesnici radinice su identifkvali su ključne učesnike u razvju pštine Mjkvac, kje bi valjal ukljućiti u pripremu prrgrama razvja i u njegvu implementaciju. Oni su pretstavljeni u tabeli 8. Tabela 8: Učesnici (stakehlderi) u razvju pštine Mjkvac Pdručje Organizacija Brj radnih mjesta Javna uprava Opština Vlada i Ministarstva MeĎunardne rganizacije Javne ustanve Turistička rganizacija Centar za kulturu Kmentar Mntenegr cuntry cmpnent - Mjkvac Lead and Zinc Tailing Mine Impund Page 19/20

3 snvne škle 200 Srednja škla Pretšklska ustanva Zdravstvena 10 Javn kmunaln pduzeće 70 Veterinarska ambulanta Šumska uprava Elektrprens Elektrdistriubucija Ţeljeznica Plicija 100 Nevladine rganizacije Udruţenje preduzetnika Udruţenje eknmista Fudbal Rukmet Odbjka Rafting Paragliding Kajak Ski Jiu-jitsu Atletski 2 planinarska KUD Vesna Amatersk pzrište Udruţenje penzinera (Veliki brj) Privreda Fabrika Tara: dve firme namjenska 150 prizvdnja i mašinski dijelvi Elksirana bravarija Drvprerada Trudbenik 300 Drvprerada mali preraďivaći Prerada ljekbilja Trgvina i ugstiteljstv 500 4 Banke Ruralna pdručja Mjesne zajednice/sela 5000 ljudi na Udruţenja pčelara Registrvana gazdinstva Udruţenje stčara Udruţenje vlasnika šuma selu Ribnjaci Mntenegr cuntry cmpnent - Mjkvac Lead and Zinc Tailing Mine Impund Page 20/20