Genetics, Plant Breeding and Seed Production IZVORNI ZNANSTVENI RAD Regresijska analiza mase zrna po biljci kod pšenice Sofija Petroviš, Miodrag Dimit

Слични документи
2007_Letopis_31.pdf

Agriculturae Conspectus Scientificus

На основу члана 5. став 2. Закона о признавању сорти пољопривредног биља ( Службени гласник РС, број 30/10), Министар пољопривреде, шумарства и водопр

SA2010 Paper Template

УНИВЕРЗИТЕТ У КРАГУЈЕВЦУ АГРОНОМСКИ ФАКУЛТЕТ У ЧАЧКУ Цара Душана 34, Чачак Тел: 032/ ; Факс: 032/ е-пошта: kg.ac.rs РАС

УНИВЕРЗИТЕТ У КРАГУЈЕВЦУ АГРОНОМСКИ ФАКУЛТЕТ У ЧАЧКУ Цара Душана 34, Чачак Тел: 032/ ; Факс: 032/ е-пошта: kg.ac.rs РАС

Agrostemin

Microsoft Word doc

Пољопривредни факултет у Бањој Луци

Slide 1

46th Croatian & 6th International Symposium on Agriculture

GENETSKI TREND PRINOSA MLEKA I MLEČNE MASTI U PROGENOM TESTU BIKOVA ZA VEŠTAČKO OSEMENJAVANJE

SA2010 Rad Predlozak

NovaFerm Agrotehnologija Žitarice U proizvodnji žitarica NovaFerm proizvodi pozitivno utiču na mikrobiološke procese i živi svet u oraničnom sloju zem

46th Croatian & 6th International Symposium on Agriculture

dfgthdfgh

Microsoft Word - EP podkorica.doc

НАСТАВНО-НАУЧНОМ ВЕЋУ ПОЉОПРИВРЕДНОГ ФАКУЛТЕТА УНИВЕРЗИТЕТА У БЕОГРАДУ Датум: Предмет: Извештај Комисије о оцени урађене докторске дисерта

Regresija

INSTITUT 001.indb

На основу члана 22. став 1. и члана 24. став 2. Закона о признавању новостворених, одобравању увођења у производњу страних и заштити сорти пољопривред

Универзитет у Крагујевцу Агрономски факултет у Чачку Чачак, Цара Душана 34 Тел: 032/ ; Факс: 032/ ;

TF_Template_Word_Windows_2010

Bilten br. 2. istraživačkog projekta Procjena adaptabilnosti hrvatskog sortimenta kukuruza i soje u funkciji oplemenjivanja za tolerantnost na sušu AG

SVEUČILIŠTE J.J. STROSSMAYERA U OSIJEKU POLJOPRIVREDNI FAKULTET U OSIJEKU Marijan Tomić Diplomski studij Bilinogojstvo Smjer Oplemenjivanje bilja i sj

MAZALICA DUŠKA.pdf

poljoprivreda 16-1.indd


Raspodjela i prikaz podataka

UNIVERZITET U SARAJEVU POLJOPRIVREDNO-PREHRAMBENI FAKULTET Broj: /18 Sarajevo, godine Na osnovu čl. 63. stav (7) i člana 64. st

Microsoft Word - 02 Valentina Spanic i G Drezner_Vaznost fungicida prosaro

VRAČEVIĆ FRANJO.pdf

Makroekonomija

Sveučilište J.J. Strossmayera Fizika 2 FERIT Predložak za laboratorijske vježbe Određivanje relativne permitivnosti sredstva Cilj vježbe Određivanje r

Doktorat.docx

Microsoft Word - II CIKLUS STUDIJA- izmijenjeni JUNSKI ISPITNI ROKOVI (Vazeci)

Microsoft Word - Aleksandar Radovic istrazivac saradnik

УНИВЕРЗИТЕТ У БАЊОЈ ЛУЦИ ПОЉОПРИВРЕДНИ ФАКУЛТЕТ Катедра за хортикултуру Школска Предмет Шифра Студијски програм Циклус Година Семестар Број Број група

RadoviZHP 47 VOL1 za hrcak.pdf

Microsoft Word - EP podkorica.doc

Pomology, Viticulture and Enology Izvorni znanstveni rad Potapanje plodova Idareda poslije berbe u otopinu kalcija Ivo Krpina 1, Diana Jankoviš-Ţoko 1

Microsoft PowerPoint - Basic_SIREN_Basic_H.pptx

DRUŠTVO GENETIČARA SRBIJE PRVI SIMPOZIJUM ZA OPLEMENJIVANJE ORGANIZAMA SA MEĐUNARODNIM UČEŠĆEM SOCIETY OF GENETICISTS OF SERBIA THE FIRST SYMPOSIUM ON

EKONOMSKI RAST I RAZVOJ

РЕПУБЛИКА СРПСКА ВЛАДА МИНИСТАРСТВО ЗА НАУЧНОТЕХНОЛОШКИ РАЗВОЈ, ВИСОКО ОБРАЗОВАЊЕ И ИНФОРМАЦИОНО ДРУШТВО ФОНД ДР МИЛАН ЈЕЛИЋ Трг Републике Српске 1, Б

Toplinska i električna vodljivost metala

Pridruživajuće kartiranje sastavnica eteričnog ulja ljekovite kadulje Jerko Gunjača Sveučilište u Zagrebu, Agronomski fakultet

Zlatibor 2016

Strna žita Najbolje iz Austrije RWA od 1876.

Microsoft Word - 6. Originalni_Jevdjovic R i sar (2)

Microsoft PowerPoint - Predavanje_Šatović_HBoD_2014.ppt

На основу члана 22. став 1. и члана 24. став 2. Закона о признавању новостворених, одобравању увођења у производњу страних и заштити сорти пољопривред

REPUBLIKA HRVATSKA VISOKO GOSPODARSKO UČILIŠTE U KRIŽEVCIMA ANTONELA VUKADIN, student UTJECAJ VREMENSKIH PRILIKA NA FAZE RAZVOJA SOJE U MIKROPOKUSU NA

Impress

UNIVERZITET U BEOGRADU POLJOPRIVREDNI FAKULTET Mr Jelena M. Damnjanović GENETIČKA VARIJABILNOST I STABILNOST OSOBINA PLAVOG PATLIDŽANA (Solanum melong

IRL201_STAR_sylab_ 2018_19

43rd Croatian and 3rd International Symposium on Agriculture

Obrazac broj 10. Tehniĉki opis i struktura doktorske disertacije kao monografije

Agroekonomika i agrosociologija STRUČNI RAD Informiranost hrvatskih poljoprivrednika o Europskoj uniji i poljoprivredi u njoj Miroslav Kovaţ Hrvatski

ACDSee PDF Image.

Microsoft Word doc

Grupiranje podataka: pristupi, metode i primjene, ljetni semestar 2013./ Standardizacija podataka Predavanja i vježbe 8 Ako su podaci zadani

РЕПУБЛИКА СРПСКА ВЛАДА МИНИСТАРСТВО ЗА НАУЧНОТЕХНОЛОШКИ РАЗВОЈ, ВИСОКО ОБРАЗОВАЊЕ И ИНФОРМАЦИОНО ДРУШТВО ФОНД ДР МИЛАН ЈЕЛИЋ Трг Републике Српске 1, Б

Slide 1

Slide 1

Sos.indd

Sveučilište J.J. Strossmayera Fizika 2 FERIT Predložak za laboratorijske vježbe Lom i refleksija svjetlosti Cilj vježbe Primjena zakona geometrijske o

Kontrola plodnosti

PowerPoint Presentation

PLAN I PROGRAM ZA DOPUNSKU (PRODUŽNU) NASTAVU IZ MATEMATIKE (za 1. razred)

Pisanje predloga projekta

Microsoft Word - Finale 2 Vera.doc

Matematika 1 - izborna

dfgthdfgh

Slide 1

УНИВЕРЗИТЕТ У НОВОМ САДУ ПОЉОПРИВРЕДНИ ФАКУЛТЕТ Департман за ратарство и повртарство Кандидат: Дејан Ђаконовић дипл. инж. Ментор: др Боривој Пејић ван

Zadatak 1 U tablici se nalaze podaci dobiveni odredivanjem bilirubina u 24 uzoraka seruma (µmol/l):

Microsoft Word - 5. Originalni_Jevdjovic R i sar (1)

Slide 1

01-03 Nikola Hristov

Slide 1

PREGLED RTGS I ŽIRO-KLlRING TRANSAKCIJA

(Microsoft Word - MATB - kolovoz osnovna razina - rje\232enja zadataka)

Slide 1

Sport radovi izvan teme RAZLIKE U FUNKCIONALNO-MOTORIČKIM KAPACITETIMA NOGOMETAŠA U10 RAZLIČITOG NATJECATELJSKOG STATUSA I IGRAČKE POZICIJE Dražen Koš

Agoecology, Organic Agriculture and Environment Protection IZVORNI ZNANSTVENI RAD Utjecaj benefitnih bakterija na intenzitet infekcije gljivom C. beti

Prilog 5 REZIME IZVEŠTAJA O KANDIDATU ZA STICANJE NAUČNOG ZVANJA I Opšti podaci o kandidatu: Ime i prezime: Katarina M. Banjanac Datum rođenja:

Sveučilište J.J. Strossmayera Fizika 2 FERIT Predložak za laboratorijske vježbe Cilj vježbe Određivanje specifičnog naboja elektrona Odrediti specifič

Microsoft PowerPoint - Ispitivanje povezanosti Regresija redovni decembar 2007 [Compatibility Mode]

PREDMET: MAKROEKONOMIJA

Microsoft PowerPoint - fakultet - Gajić.ppt [Način kompatibilnosti]

Microsoft PowerPoint - KoMoMa -predavanje Sinteza mehanizama manipulatora

M. Grüner i sur.: Komparacija dviju metoda... Mljekarstvo 43 (1) 49 54, Komparacija dviju metoda utvrđivanja laktoze u sirutici* Matilda Grüner,

Мустра за презентацију за избор у звање истраживач сарадник

(Microsoft Word - Dr\236avna matura - kolovoz ni\236a razina - rje\232enja)

55. hrvatski i 15. međunarodni simpozij agronoma veljače godine, Vodice, Hrvatska

ZBORNIK APSTRAKTA BR. 1.ai

ТЕОРИЈА УЗОРАКА 2

Транскрипт:

IZVORNI ZNANSTVENI RAD Regresijska analiza mase zrna po biljci kod pšenice Sofija Petroviš, Miodrag Dimitrijeviš Univerzitet u Novom Sadu, Poljoprivredni fakultet Trg Dositeja Obradovića 8, 21000 Novi Sad, Srbija (e-mail: sonjap@polj.ns.ac.yu) Saţetak Poznavanje genskih sistema nasljeťivanja, kao i kvantificiranje utjecaja vanjske sredine na fenotip su stalni uvjeti uspješnog oplemenjivanja. Dialelnim kriţanjem ţetiri divergentna genotipa pšenice (Pesma, Peking 11, Atlas 66 i Talent) je ispitan uţinak gena za masu zrna po biljci. Analiza varijance kombinirajuših sposobnosti ukazuje na znaţajan udio aditivne i multivarijacijske komponente u nasljeťivanju ispitivanog svojstva. Regresijskom analizon je ustanovljena razliţita raspodjela dominantnih i recesivnih gena, te sloţene interakcije, kao rezultat divergentnosti roditelja. Sorta Atlas 66 je sadrţavala vešinu recesivnih gena, dok je sorta Pesma sadrţavala više dominantnih gena. Kljuţne rijeţi: pšenica, masa zrna po biljci, dialel, regresijska analiza Uvod Pšenica je ratarska kultura od velikog ekonomskog znaţaja i predstavlja osnovu ljudske ishrane. UnapreŤenjem proizvodnje pšenice, kao i stalnom teţnjom da se dobiju superiorni genotipovi u odnosu na postoješe, dolazi do suţavanja genetske varijabilnosti i osiromašenja genskog fonda. Zbog toga je izuzetno vaţno da se šire genetski divergentni genotipovi pšenice, koji se nadopunjuju u urodu i kvaliteti, a pogotovu u svojstvima kojim se suprotstavljaju nepovoljnim uvjetima vanjske sredine (Borojeviš i Mišiš, 1987). Masa zrna po biljci je komponenta uroda ţije je nasljeťivanje uslovljeno sloţenom poligenom genetskom osnovom te je izloţena jakom selekcijskom pritisku u programima oplemenjivanja. Prijelomni momenat u oplemenjivanju pšenice je uţinjen skrašenjem visine stabljike, ţime je uspostavljen optimalniji omjer izmeťu vegetativnih i generativnih djelova biljke, što je olakšalo proizvodnju pšenice, ali i povešalo genetski potencijal za urod (Borojeviš, 1990). Posljedica ove genetske promjene je povješanje mase zrna po biljci, odnosno povešanje ţetvenog indeksa, kao odnosa izmeťu ekonomskog i biološkog uroda. Cilj rada je primjenom modela regresijske analize u dialelnim kriţanjima ustanoviti genski sistem nasljeťivanja mase zrna po biljci, kao i raspodjelom dominantnih i recesivnih gena izmeťu roditeljskih komponenti prouţiti efekat genske interakcije. Materijal i metode Za ispitivanje su odabrana ţetiri divergentna genotipa pšenice, koja su dialelno kriţana, te je dobijena F 1 generacija potomstva. Kombinacije kriţanja su: Atlas 66 x Peking11, Atlas 66 x Pesma, Atlas 66 x Talent, Pesma x Peking 11, Talent x Peking 11 i Talent x Pesma. Sorte su sijane u redove duljine 2m, sa meťurednim razmakom 20cm i razmakom izmeťu biljaka u redu 10cm, na pokusnom polju Instituta za ratarstvo i povrtarstvo u Novom Sadu u tri ponavljanja, po sluţajnom blok sustavu, u dvije vegetacijske sezone. Analizirana je 370

Genetika, oplemenjivanje bilja i sjemenarstvo masa zrna po biljci, u fazi pune zrelosti biljaka. Osnovni uzorak se sastojao od 10 biljaka po ponavljanju. Za obradu podataka je korišten model regresijske analize (Hayman, 1954; Mather i Jinks, 1977). Opše kombinatorne sposobnosti (OKS) i posebne kombinatorne sposobnosti (PKS) su odreťene po metodi 2 (roditelji i F 1 generacije), model Griffing (1956). Korišten je program AGROBASE Generation II ( 2007-2008 Agronomix Software Inc.). Rezultati i rasprava Srednje vrijednosti ispitivanog svojstva roditeljskih sorti i potomstava su se znaţajno razlikovale. Najmanju srednju vrijednost mase zrna po biljci je imala sorta Atlas 66 (11,1g), a najvešu sorta Pesma (14,6g). U F 1 generaciji srednje vrijednosti svojstva se krešu od 7,6g u kriţanju Atlas 66 x Peking 11, do 19,7g u kriţanjima Atlas 66 x Talent i Pesma x Talent (Tablica 1). Dobijeni rezultat je posljedica postojanja genetskih razlika izmeťu korištenih roditelja. Tablica 1. Srednje vrijednosti mase zrna po biljci (g) pšenice u dialelnom kriţanju Genotipovi Atlas 66 Peking 11 Pesma Talent Atlas 66 11,1 7,6 14,4 19,7 Peking 11 11,4 13,7 14,5 Pesma 14,6 19,7 Talent 12,6 LSD 0.05 = 2,60 LSD 0.01 = 3.58 Analiza varijance kombinatornih sposobnosti pokazuje visoko znaţajne vrijednosti za OKS i PKS, što ukazuje na udio aditivne i neaditivne komponente genetske varijance u nasljeťivanju mase zrna po biljci (Tablica 2). Navedeni rezultat je u skladu sa rezultatima koje navode Kamaluddin i sur. (2007). Tablica 2. Analiza varijance kombinirajućih sposobnosti u dialelnom kriţanju pšenice Izvor Stupnjevi Sume Sredine F F0.05 varijacije slobode kvadrata kvadrata F0.01 OKS 3 151,76 50,59 22,40** 3,16 5,09 PKS 6 221,14 36,86 16,32** 2,34 3,37 Pogreška 18 40,66 2,26 Obzirom da je vrijednost aditivne komponente varijance (D=1,87) manja od vrijednosti dominantne komponente (H1=47,49 i H2=35,69), znaţi da je genetska varijanca mase zrna po biljci uslovljena preteţno djelovanjem gena sa dominantnim efektom. Pošto je vrijednost H1 veša od vrijednosti H2, pozitivni i negativni aleli na ovim lokusima nisu u podjednakom omjeru kod roditelja. Ovo se oţituje i u relaciji u v, gdje je vrijednost frekvence dominantnih gena (u= 0,25) i frekvence recesivnih gena (v= 0,75). Negativna vrijednost F (interakcija aditivni x dominantni efekat), F= -5,57 ukazuje na veši utjecaj recesivnih gena u odnosu na dominantne, što je u skladu sa vrijednoššu frekvence 44. hrvatski i 4. međunarodni simpozij agronoma 371

dominantnih i recesivnih gena. O nejednakoj raspodjeli dominantnih i recesivnih alela govori i vrijednost H2/4H1= 0,19. Dobijena vrijednost prosjeţnog stupnja dominacije (H1/D)= 5,04 ukazuje na superdominantni naţin nasljeťivanja mase zrna po biljci. Odnos ukupnog broja dominantnih prema recesivnim alelima je K D /K R = 0,54 pokazuje da je veši utjecaj recesivnih gena u nasljeťivanju promatrane komponente uroda (Tablica 3). Tablica 3. Komponente varijance za masu zrna po biljci Komponente Vrijednosti D 1,87 H1 47,49 H2 35,69 F -5,57 E 0,75 H2/4H1 0,19 u = p 0,25 v = q 0,75 (H1/D) 5,04 K D /K R 0,54 Pozicija toţaka roditelja na dijagramu pokazuje, pak, da je sorta Atlas 66 sadrţavala vešinu recesivnih gena, obzirom na najveše vrijednosti Wr i Vr. Najmanje vrijednosti Wr i Vr za sortu Pesma, su indicija da je relativni broj dominantnih gena veši od recesivnih za posmatrano svojstvo, kod ovog genotipa. Nešto izbalansiraniji omjer dominantnih i recesivnih gena su iskazale sorte Peking 11 i Talent. Iako linija regresije sijeţe ordinatu iznad koordinatnog poţetka, a = 0,56, mala razlika od a=0 više ukazuje na dominaciju, nego na parcijalnu dominaciju u nasljeťivanju mase zrna po biljci u analiziranom pokusu (Grafikon 1). 372

Genetika, oplemenjivanje bilja i sjemenarstvo Grafikon 1. Regresijska analiza VrWr za masu zrna po biljci pšenice Dobijeni rezultati po metodi Hayman nisu u potpunoj sukladnosti sa vrijednoššu (H1/D) po metodi Griffing. MeŤutim, treba imati u vidu da su analizirani veoma divergentni genotipovi, što se i pokazalo rasporedom toţaka roditelja na dijagramu. U sluţaju kada se pored domaše sorte Pesma u pokusu pojavljuje ameriţka sorta Atlas 66, kao i atlantski tip pšenice sa LAD (long leaf area duration dugo trajanje zelene lisne površine), kao što je francuska sorta Talent i izrazito aridni tip, kineska sorta Peking 11, za oţekivati je da se pojave sloţene interakcije koje mogu dovesti do izvjesne distorzije prosjeţnih rezultata pokusa. Da bi se dobili potpuniji rezultati potrebno je razmatrati rezultate vešeg broja roditelja i njihovih kriţanja u više agroekoloških sredina (razliţitih godina). Ovaj stav je u suglasnosti sa pokusom i rezultatima koje navode Singh i sur., (2004), koji se zasnivaju na dialelu od 10 roditelja, F 1 i F 2 generacijama potomstva. Zakljuĉak Prema dobijenim rezultatima analize dialela po metodima Griffing i Hayman, uoţava se sloţen sistem nasljeťivanja mase zrna po biljci u promatranim dialelnim kriţanjima. Ovo je posljedica izrazite divergentnosti roditelja, kao i kompleksne genetske osnove ispitivanog kvantitativnog svojstva. Sorta Atlas 66 je sadrţavala veši omjer recesivnih alela, a sorta Pesma je naprotiv imala najveši udio dominantnih alela. Literatura Borojeviš, S. i Mišiš, T. (1987). Sorta kao faktor unapreťenja poljoprivredne proizvodnje. Jugoslovensko savetovanje Uslovi i mogušnosti proizvodnje 6 miliona tona pšenice, Novi Sad: 15-28. Borojeviš, S. (1990). Genetski napredak u povešanju prinosa pšenice. VII Jugoslovenski simpozijum o nauţno-istraţivaţkom radu na pšenici, Novi Sad. Savremena poljoprivreda, 38: 25-47. Griffing, B. (1956). Concept of general and specific combining ability in relation to diallel crossing systems. Australian Journal of Biological Sciences, 9: 463. Hayman, B.I. (1954). The theory and analysis of diallel crosses. Genetics, 39: 251-271. 44. hrvatski i 4. međunarodni simpozij agronoma 373

Kamaluddin, R., Singh, M., Prasad, L.C., Abbin, M.Z., Joshi, A.K. (2007). Combining ability analysis for grain filling duration and yield traits in spring wheat (Triticum aestivum L.em. Thell). Genetics and Molecular Biology, Brazil 30, 2: 411-416. Mather, K. and Jinks, J.L. (1977). Introduction to biometrical genetics. Cornell University Press, Ithaca, New York. Singh, H., Sharma, S.N. and Sain, R.S. (2004). Combinig ability for some quantitive characters in hexaploid wheat (Triticum aestivum L.em Thell). 4th International Crop Science Congress, September 2004, Brisbane, Australia. Crop Science: 1125-1127. Regression Analysis of Grain Weight per Plant in Wheat Crosses Abstract The knowledge of inheritance mode, as well as, environmental influence on phenotypic variation is a permanent requirement in successful plant breeding. Grain weight per plant has been investigated in a trial consisting of 4 divergent wheat varieties (Pesma, Peking 11, Atlas 66 and Talent) grown in 4x4 diallel. ANOVA showed meaningful contribution both, additive and non-additive components in total variation. Regression analysis revealed different array of dominant and recessive alleles, as well as, complex inheritance system was detected. The variety Atlas 66 held predominant number of recessive genes, while variety Pesma harbored more dominant genes for the trait in study. The results were strongly influenced by parental divergence and complexity of the inheritance system for the trait in study. Key words: wheat, grain weight per plant, diallel, regression analysis 374