Bilten Centralne banke Crne Gore Bulletin of Central Bank of Montenegro Centralna banka Crne Gore Central Bank of Montenegro
IZDAVAČ: WEB ADRESA: Centralna banka Crne Gore Bulevar Svetog Petra Cetinjskog br. 6 81000 Podgorica telefon +382 20/665-331 fax + 382 20/665-336 http://www.cbcg.me SAVJET CENTRALNE BANKE: dr Radoje Žugić, guverner dr Nikola Fabris, viceguverner Miodrag Radonjić, viceguverner dr Milorad Jovović Ruždija Tuzović dr Nikola Milović dr Zorica Kalezić GRAFIČKO UREĐIVANJE: Odjeljenje za publikacije Podaci objavljeni u ovom Biltenu su preliminarni i moguće su korekcije nakon dobijanja konačnih podataka. Molimo korisnike ove publikacije da prilikom korišćenja podataka iz izvještaja obavezno navedu izvor. Bilten Centralne banke Crne Gore ii
PUBLISHED BY: WEBSITE: CENTRAL BANK COUNCIL: Central Bank of Montenegro Bulevar Svetog Petra Cetinjskog 6 81000 Podgorica Telephone: +382 20 665 331 Fax: +382 20 665 336 http://www.cbcg.me Radoje Žugić, PhD, Governor Nikola Fabris, PhD, Vice-Governor Miodrag Radonjić, Vice-Governor Milorad Jovović, PhD Ruždija Tuzović Nikola Milović, PhD Zorica Kalezić, PhD TRANSLATED BY: DESIGNED BY: Translation Services Division Publications Division Data published in this Bulletin are preliminary and subject to revision as final data become available. Users of this publication are requested to make reference to the source of information whenever they use data from the Report. iii Bulletin of Central Bank of Montenegro
Bilten Centralne banke Crne Gore predstavlja mjesečnu publikaciju koju priprema Centralna banka Crne Gore. Bilten je pregled najvažnijih statističkih podataka koji predstavljaju dobru bazu za sadašnje i buduće analize kretanja u crnogorskom bankarstvu i privredi. Osnovni akcenat je na podacima čiji je izvor Centralna banka Crne Gore, vezanim za monetarna kretanja, bankarski sistem, platni bilans i platni promet. Takođe je napravljena statistička baza drugih makroekonomskih pokazatelja iz realnog i fiskalnog dijela, emisije državnih zapisa i tržišta kapitala, kao i neki uporedni podaci o zemljama koje su u procesu Evropskih integracija. Sadržajno se sastoji iz dva dijela: kratkog pregleda kretanja i statističkog pregleda sa metodološkim objašnjenjima tabela. Bilten Centralne banke Crne Gore iv
The Bulletin of Central bank of Montenegro is a monthly publication prepared by the Central Bank of Montenegro. Bulletin has been envisaged as an overview of the most important statistical data that represent a good base for current and future analyses of developments in the Montenegrin banking system and economy. The emphasis was put on data whose source is the Central Bank of Montenegro and which are related to monetary developments, banking developments, the balance of payments, and the payment operations. There is also a statistical base of other macroeconomic indicators in the real and the fiscal sphere, issued Treasury bills and the capital market, as well as some comparative data on countries undergoing the European integration process. The content consists of two parts: a short overview of developments and a statistical overview with methodological explanations of tables. v Bulletin of Central Bank of Montenegro
Sadržaj MAKROEKONOMSKA KRETANJA 8 STATISTIČKI BILTEN 30 Monetarna statistika 30 Statistika kamatnih stopa 38 Emisija državnih zapisa 40 Tržište kapitala 40 Platni bilans 44 Platni promet 46 Realni sektor 48 Fiskalni sektor 50 Bilten Centralne banke Crne Gore vi
Contents MACROECONOMIC ENVIRONMENT 9 STATISTICAL BULLETIN 31 Monetary Statistics 31 Interest Rates Statistics 39 Issued Treasury bills 41 Capital Market 41 Balance of Payments 45 Payment System Transactions 47 Real Sector Developments 49 Fiscal Developments 51 vii Bulletin of Central Bank of Montenegro
Makroekonomska kretanja Inflacija se kreće u projektovanim okvirima. U maju je registrovan rast aktivnosti u turizmu i industrijskoj proizvodnji, a pad u oblasti šumarstva. Bankarski sistem je stabilan. Neto priliv stranih direktnih investicija je u porastu. Kretanje cijena Potrošačke cijene su u maju 2019. godine, u odnosu na prethodni mjesec, zabilježile rast od 0,2%. Najveći rast cijena zabilježen je u kategoriji hoteli i restorani (1,5%) zbog rasta cijena usluga smještaja za 3,5%. Rast je zabilježen i u kategorijama hrana i bezalkoholna pića i namještaj, oprema za domaćinstvo i rutinsko održavanje stana po 0,4% i prevoz za 0,2%, dok je pad cijena zabilježen u kategoriji odjeća i obuća (-0,9%). Cijene su ostale nepromijenjene u kategorijama: alkoholna pića i duvan, stanovanje, voda, struja, gas i druga goriva, zdravlje, komunikacije, rekreacija i kultura, obrazovanje i ostala dobra i usluge. Godišnja inflacija u maju 2019. godine, mjerena potrošačkim cijenama iznosila je 0,7%, dok je inflacija mjerena harmonizovanim indeksom potrošačkih cijena iznosila 0,6%. Grafik br. 1 Potrošačke cijene Izvor: MONSTAT Bilten Centralne banke Crne Gore 8
Macroeconomic environment Inflation trended within the projected range. In May, tourism and industrial output trended up, while forestry trended down. Banking system was stable. Net FDI inflow showed an uptrend. Prices In May 2019, consumer prices recorded the month-on-month increase of 0.2%. The highest price growth was recorded in hotels and restaurants (1.5%), due to an increase in the prices of accommodation services (3.5%). Price increase was also recorded in food and non-alcoholic beverages and furnishings, household equipment and routine household maintenance (0.4% each), and transport (0.2%), while prices under clothing and footwear declined by 0.9%. Prices under in the categories alcoholic beverages and tobacco, housing, water, electricity gas and other fuels, health, communications, recreation and culture, education, and miscellaneous goods and services remained unchanged. The annual CPI inflation amounted to 0.7% in May 2019, while the HICP inflation stood at 0.6%. Graph 1 Consumer prices Source: Monstat 9 Bulletin of Central Bank of Montenegro
Cijene proizvođača industrijskih proizvoda Cijene proizvođača industrijskih proizvoda su u maju 2019. godine ostvarile pad od 1,1% u odnosu na prethodni mjesec, zbog pada cijena u sektoru vađenje ruda i kamena (-6,5%), dok je sektor prerađivačka industrija zabilježio rast od 0,3%. U sektoru snabdijevanje električnom energijom, gasom i parom nije bilo promjena cijena u odnosu na april 2019. godine. Na godišnjem nivou, cijene proizvođača industrijskih proizvoda zabilježile su rast od 1,9%, zbog rasta cijena u sektorima vađenje ruda i kamena 4% i prerađivačka industrija od 2,2%, dok u sektoru snabdijevanje električnom energijom, gasom i parom nije bilo promjena cijena. Grafik br. 2 Cijene proizvođača industrijskih proizvoda Izvor: MONSTAT Industrijska proizvodnja 1 U maju 2019. godine industrijska proizvodnja zabilježila je rast od 9,1% u odnosu na prethodni mjesec. Rast proizvodnje je zabilježen u sektorima vađenje ruda i kamena (13,7%) i snabdijevanje električnom energijom, gasom i parom (68%), dok je u sektoru prerađivačka industrija ostvaren pad proizvodnje (-8,7%). Industrijska proizvodnja je u prvih pet mjeseci 2019. godine u odnosu na isti period 2018. godine zabilježila pad od 15,5%. Pad proizvodnje je ostvaren u sektoru prerađivačka industrija (-3,8%) i u sektoru snabdijevanje električnom energijom, gasom i parom (-31,2%), dok je rast proizvodnje zabilježen u sektoru vađenje ruda i kamena (14,9%). U prerađivačkoj industriji, u uporednom periodu, sedam oblasti bilježi pad proizvodnje pri čemu je najveći pad zabilježen u oblasti proizvodnja metalnih proizvoda, osim mašina i uređaja (-21%), proizvodnja proizvoda od ostalih nemetalnih minerala (-20,8%), proizvodnja papira i proizvoda od papira (-15,6%), proizvodnja osnovnih metala (-14,3%), proizvodnja mašina i opreme na drugom mjestu nepomenute (-12,5%), proizvodnja odjevnih predmeta (-10,4%) i proizvodnja proizvoda od gume i plastike (-0,1%). Najveći rast ostvaren je u oblasti proizvodnja kože i predmeta od kože (100%), a najmanji u oblasti proizvodnja prehrambenih proizvoda (6%). 1 Preliminarni podaci Bilten Centralne banke Crne Gore 10
Producers prices of manufactured products The producers` prices of manufactured products recorded a monthly decrease of 1.1% in May 2019 as a result of a 6.5% decrease in mining and quarrying, while there was an increase in prices under manufacturing industry (0.3%). Prices under electricity, gas, steam and air conditioning supply remained unchanged compared to April 2019. Producers` prices of manufactured products recorded annual growth of 1.9%, due to price increase in mining and quarrying, and manufacturing industry with respective 4% and 2.2%, while prices under electricity, gas and steam supply remained unchanged. Graph 2 Producers` prices of manufactured products Source: Monstat Industrial output 1 In May 2019, industrial output recorded the month-on-month increase of 9.1%. Mining and quarrying and electricity, gas and steam supply sectors recorded output respective increases of 13.7% and 68%, while manufacturing industry recorded output decline (-8.7%). In the first five months of the current year, industrial output recorded the year-on-year decline of 15.5%. Manufacturing industry and electricity, gas and steam supply recorded output decline of 3.8% and 31.2%, respectively, while the mining and quarrying sector recorded output increase of 14.9%. In the manufacturing industry, seven areas recorded output decline in the comparative period. The largest one was recorded in the production of metal products, other than machinery and equipment (-21%), production of other non-metal minerals products (-20.8%), production of paper and paper products (-15.6%), production of basic metals (-14.3%), production of machinery and equipment otherwise not mentioned (-12.5%), production of apparel (-10.4%), and production of rubber and plastic products (-0.1%). The highest growth was recorded in the area of production of leather and leather products (100%), and the lowest in the production of food products (6%). 1 Preliminary data 11 Bulletin of Central Bank of Montenegro
Grafik br. 3 Industrijska proizvodnja Izvor: MONSTAT Šumarstvo U šumarstvu je u prvih pet mjeseci 2019. godine, proizvedeno ukupno 44.767 m³ šumskih sortimenata, što je za 36,5% 2 manje nego u istom periodu 2018. godine. Turizam Broj dolazaka turista, u kolektivnom smještaju, u prvih pet mjeseci 2019. godine iznosio je 342.349 što je za 30,3% više u odnosu na isti period prethodne godine. Ukupno je ostvareno 863.846 noćenja, što je za 18,6% više nego u istom periodu 2018. godine. Tržište rada U maju 2019. godine, prema evidenciji MONSTAT-a, bilo je zaposleno 205.164 lica, što je za 2,3% više u odnosu na prethodni mjesec, a za 8,4% u odnosu na maj 2018. godine. Najveći broj lica zaposlen je u sljedećim djelatnostima: trgovina na veliko i malo, popravka motornih vozila i motocikala (19,3%), državna uprava i odbrana, obavezno socijalno osiguranje (10,8%), usluge smještaja i ishrane (9,4%), obrazovanje (7,3%), građevinarstvo (6,9%), prerađivačka industrija (6,4%), zdravstvena i socijalna zaštita i administrativne i pomoćne uslužne djelatnosti po (6,2%) i saobraćaj i skladištenje (6,1%). Broj nezaposlenih lica u maju 2019. godine u odnosu na prethodni mjesec manji je za 3,8%, a u odnosu na isti mjesec prethodne godine za 16,1%. Prosječne bruto i neto plate su u maju 2019. godine u odnosu na prethodni mjesec veće za 0,4%. Prosječna realna zarada bez poreza i doprinosa u maju 2019. godine zabilježila je rast od 0,2% na mjesečnom nivou. 2 Iskazano ponderisanim indeksom, a neponderisanim proizvodnja je manja za 37,7% za isti period. Bilten Centralne banke Crne Gore 12
Graph 3 Industrial output Source: Monstat Forestry During the first five months of 2019, some 44,767 m³ of forest assortments were produced, which was 36.5% 2 less compared y-o-y. Tourism In the first five months of the current year, the number of tourist arrivals in collective accommodation establishments amounted to 342,349, which is the year-on-year increase of 30.3%. Overnights amounted to 863,846, which is the year-on-year increase of 18.6%. Labour market Monstat records show that there were 205,164 employed persons in May 2019, which is the month-on-month increase and the year-on-year increase of 2.3% and 8.4%, respectively. The highest number of persons was employed in: wholesale and retail trade and repair of motor vehicles and motorcycles (19.3%), state administration and defence, compulsory social insurance (10.8%), accommodation and food service activities (9.4%), education (7.3%), construction (6.9%), manufacturing industry (6.4%), human health and social work activities and administrative and ancillary service activities (6.2% each), and transport and warehousing (6.1%). In May 2019, monthly decrease in unemployment amounted to 3.8%, whilst the year-onyear decline reached 16.1%. In May 2019, average gross and net salaries recorded monthly increase of 0.4%. The average real wages and salaries without taxes and contributions recorded monthly increase of 0.2% in May this year. 2 Presented in the weighted index, while presented in the non-weighted index the output was 37.7% lower in the same period. 13 Bulletin of Central Bank of Montenegro
Grafik br. 4 Struktura zaposlenih po sektorima, maj 2019. godine Izvor: MONSTAT Ukupna aktiva i pasiva banaka Bilansna suma banaka na kraju maja 2019. godine iznosila je 4.298,8 miliona eura i manja je za 0,9% nego na kraju prethodnog mjeseca, dok u odnosu na maj 2018. godine bilježi rast od 0,5%. U strukturi aktive banaka, u maju 2019. godine dominantno učešće od 68,4% ostvarili su ukupni krediti, nakon kojih slijede novčana sredstva i računi depozita kod centralnih banaka sa 18,4%, i hartije od vrijednosti sa 12%, dok se 1,2% odnosilo na preostale stavke aktive. U strukturi pasive, dominantno učešće od 76,8% ostvarili su depoziti, nakon kojih slijedi kapital sa 12,3%, pozajmice sa 7,5%, dok se na ostale stavke odnosilo 3,4% ukupne pasive. Ukupan kapital banaka na kraju maja 2019. godine iznosio je 527 miliona eura i bilježi neznatan rast na mjesečnom nivou, dok na godišnjem nivou bilježi rast od 4,4%. Krediti Ukupno odobreni krediti banaka na kraju maja 2019. godine iznosili su 2.939,2 miliona eura i bilježe pad na mjesečnom nivou od 0,2%, dok u odnosu na maj 2018. godine ostvaruju rast od 1,5%. Koeficijent krediti/depoziti iznosio je 0,89 na kraju maja 2019. godine, i viši je nego u maju 2018. godine kada je iznosio 0,86. Po osnovu kredita banke su na kraju maja 2019. godine najviše (80%) potraživale od nefinansijskog sektora i stanovništva. Bilten Centralne banke Crne Gore 14
Graph 4 Employment structure by sectors, May 2019 Source: Monstat Total assets and liabilities of banks At end-may 2019, total assets and liabilities of banks amounted to 4,298.8 million euros, thus recording the month-on-month decrease of 0.9% yet the year-on-year growth of 0.5%. In the structure of banks assets, total loans accounted for the main share with 68.4%, followed by cash and deposits with central banks with 18.4%, securities with 12%, while other asset items accounted for the remaining 1.2%. In the structure of liabilities and capital, the main share of 76.8% referred to deposits, followed by capital with 12.3%, borrowings with 7.5%, while other liabilities items accounted for 3.4% of total liabilities. At end-may 2019, total banks' capital amounted to 527 million euros, recording insignificant monthly growth, yet y-o-y increase of 4.4%. Loans At end-may 2019, total banking loans amounted to 2,939.2 million euros, recording monthly decrease of 0.2% and the y-o-y increase of 1.5%. Loans to deposits ratio was 0.89 at end-may 2019, being higher than in May 2018 when it amounted to 0.86. Loans disbursed to the non-financial and household sectors accounted for the main share of 80% in banks loan receivables as at end-may 2019. 15 Bulletin of Central Bank of Montenegro
Grafik br. 5 Krediti i depoziti, u 000 eura Grafik br. 6 Krediti stanovništvu, nefinansijskom sektoru i ukupni krediti banaka, u 000 eura Depoziti Depoziti u bankama u maju 2019. godine iznosili su 3.303,6 miliona eura, i zabilježili su mjesečni pad od 0,6%. U ročnoj strukturi ukupnih depozita na kraju maja najveće učešće od 67,8% imali su depoziti po viđenju, dok su oročeni depoziti činili 32,1% ukupnih depozita. Preostalih 0,1% odnosilo se na sredstva na escrow računu. U strukturi ukupnih oročenih depozita najveće učešće imali su depoziti ročnosti od tri mjeseca do jedne godine (45,8%) i jedne do tri godine (38,7%). Tabela br. 1 Ročna struktura depozita, kraj perioda, % V 2018. IV 2019. V 2019. Depoziti po viđenju 63,2 67,6 67,8 Oročeni depoziti 36,0 32,3 32,1 do tri mjeseca 1,4 2,9 2,3 od tri mjeseca do jedne godine 17,3 14,7 14,7 od jedne do tri godine 14,2 12,0 12,4 Preko tri godine 3,2 2,7 2,7 Sredstva na escrow računu 0,8 0,1 0,1 Bilten Centralne banke Crne Gore 16
Graph 5 Loans and deposits, in thousand euros Graph 6 Loans to households, corporate loans, and total banking loans, in thousand euros Deposits Total banks deposits amounted to 3,303.6 million euros at end-may 2019 and they recorded monthly decrease of 0.6%. The maturity structure of total deposits shows that demand deposits accounted for the main share of 67.8% and time deposits accounted for 32.1% of total deposits. The remaining 0.1% referred to funds at escrow account. In the structure of time deposits, the highest share was of deposits with agreed maturity from 3 months up to one year (45.8%) and deposits with agreed maturity from one up to three years (38.7%). V 2018 IV 2019 V 2019 Demand deposits 63.2 67.6 67.8 Time deposits 36.0 32.3 32.1 Up to 3 months 1.4 2.9 2.3 From 3 months up to 1 year 17.3 14.7 14.7 From 1 up to 3 years 14.2 12.0 12.4 Over 3 years 3.2 2.7 2.7 Funds at escrow accounts 0.8 0.1 0.1 Table 1 Maturity structure of deposits, period-end, % 17 Bulletin of Central Bank of Montenegro
Posmatrano po sektorima, na kraju maja 2019. godine u ukupnim depozitima dominirali su depoziti stanovništva sa 36,7%. Tabela br. 2 Sektorska struktura depozita, kraj perioda V 2018. IV 2019. V 2019. V 2018. IV 2019. V 2019. u 000 EUR u % Finansijski sektor 29.739 24.686 26.374 0,9 0,7 0,8 Nefinansijski sektor 1.160.792 976.283 982.417 34,5 29,4 29,7 Opšta vlada 167.586 209.086 205.775 5,0 6,3 6,2 Stanovništvo 1.233.667 1.202.270 1.214.011 36,7 36,2 36,7 Nevladine i druge neprofitne organizacije 46.126 51.471 53.078 1,4 1,5 1,6 Nerezidenti 724.816 859.978 821.988 21,6 25,9 24,9 UKUPNO DEPOZITI 3.362.726 3.323.774 3.303.643 100 100 100 Depoziti stanovništva Depoziti stanovništva na kraju maja 2019. godine iznosili su 1.214 miliona eura i bilježe rast od 1% u odnosu na prethodni mjesec. U ročnoj strukturi depozita stanovništva, na kraju maja tekuće godine depoziti po viđenju su činili 58%, a oročeni depoziti 42%. Grafik br. 7 Depoziti stanovništva po ročnosti, u 000 eura Likvidnost banaka Likvidna aktiva banaka u maju 2019. godine iznosila je 905,8 miliona eura i bila je za 28,3 miliona eura ili 3% manja nego u prethodnom mjesecu, dok je u odnosu na maj 2018. godine manja za 46,2 miliona eura ili 4,9%. U maju 2019. godine koeficijenti likvidnosti za bankarski sistem u cjelini na dnevnom i dekadnom nivou bili su iznad propisanih minimuma. Bilten Centralne banke Crne Gore 18
Observed by sectors, household deposits accounted for the main share of 36.7% in total deposits at end-may 2019. V 2018 IV 2019 V 2019 V 2018 IV 2019 V 2019 in thousand euros in % Financial sector 29,739 24,686 26,374 0.9 0.7 0.8 Non-financial sector 1,160,792 976,283 982,417 34.5 29.4 29.7 General government 167,586 209,086 205,775 5.0 6.3 6.2 Households 1,233,667 1,202,270 1,214,011 36.7 36.2 36.7 Non-governmental and other non-profit institutions 46,126 51,471 53,078 1.4 1.5 1.6 Non-residents 724,816 859,978 821,988 21.6 25.9 24.9 Total deposits 3,362,726 3,323,774 3,303,643 100 100 100 Table 2 Structure of deposits by sectors, period-end Retail deposits Total retail deposits amounted to 1,214 million euros at end-may 2019, and they recorded monthly growth of 1%. The maturity structure of household deposits shows that demand deposits accounted for 58% and time deposits accounted for 42%. Graph 7 Retail deposits by maturity, in thousand euros Banks Liquidity Liquid assets of banks amounted to 905.8 million euros in May 2019, which is monthly decrease of 28.3 million euros or 3% and 46.2 million euros or 4.9% less than in May 2018. In May 2019, both daily and ten-day liquidity ratios for the entire banking system stood above the statutory minimum. 19 Bulletin of Central Bank of Montenegro
Obavezna rezerva Na kraju maja 2019. godine ukupno izdvojena obavezna rezerva banaka kod Centralne banke iznosila je 243,4 miliona eura i bilježi pad od 208.689 eura ili 0,1% na mjesečnom nivou, dok u odnosu na maj 2018. godine bilježi rast od 2,4 miliona eura ili 1%. Od ukupnog iznosa izdvojene obavezne rezerve, na račun obavezne rezerve u zemlji izdvojeno je 56,3%, dok je na račun Centralne banke u inostranstvu izdvojeno 43,7%. Efektivna stopa obavezne rezerve mjerena odnosom izdvojene obavezne rezerve i ukupnih depozita iznosila je 7,37% na kraju maja tekuće godine i imala je veću vrijednost nego u maju 2018. godine kada je iznosila 7,15%. Grafik br. 8 Izdvojena obavezna rezerva u 000 eura (lijeva skala), efektivna stopa obavezne rezerve, u % (desna skala) Mikrokreditne finansijske institucije (MFI) Ukupna bilansna suma MFI-a na kraju maja 2019. godine iznosila je 69,6 miliona eura i u odnosu na prethodni mjesec bilježi rast od 1,3%, dok u odnosu na isti period prethodne godine bilježi rast od 6,1%. U maju 2019. godine krediti MFI-a iznosili su 68,5 miliona eura i veći su u odnosu na prethodni mjesec za 1,6%, dok u odnosu na isti period prethodne godine bilježe rast od 5,4%. Aktivne kamatne stope Kamatne stope banaka na ukupno odobrene kredite Prosječna ponderisana nominalna kamatna stopa banaka na ukupno odobrene kredite u maju 2019. godine iznosila je 5,61%, dok je prosječna ponderisana efektivna kamatna stopa iznosila 6,18%. Na mjesečnom nivou nominalna kamatna stopa zabilježila je pad od 0,01 p.p, dok je efektivna kamatna stopa zabilježila pad od 0,02 p.p. Na godišnjem nivou nominalna kamatna stopa bilježi pad od 0,35 p.p, dok efektivna kamatna stopa bilježi pad od 0,40 p.p. Bilten Centralne banke Crne Gore 20
Reserve requirement At end-may 2019, total allocated reserve requirement of banks held with the Central Bank of Montenegro amounted to 243.4 million euros or 208,689 euros or 0.1% less than in the previous month, while it was 2.4 million euros or 1% higher compared to May 2019. Of total allocated reserve requirement, 56.3% was allocated to the reserve requirement account in the country, and the remaining 43.7% was held in the CBCG account held abroad. The effective reserve requirement rate, measured as the ratio of allocated reserve requirement to total deposits, amounted to 7.37% in May 2019, and it was above the rate recorded in the same month in 2018 when it was 7.15%. Graph 8 Allocated reserve requirement in thousand euros (left-hand scale), effective reserve requirement rate in % (right-hand scale) Microcredit financial institutions (MFIs) Total MFIs assets and liabilities amounted to 69.6 million euros at end-may 2019, showing a monthly growth of 1.3% and a 6.1% year-on-year growth. In May this year, total MFIs loans amounted to 68.5 million euros, recording a 1.6% monthly increase and a growth of 5.4% in relation to the same period last year. Lending interest rates Lending interest rates on total loans granted In May 2019, the weighted average nominal interest rate (WANIR) on total loans granted amounted to 5.61% while the weighted average effective interest rate (WAEIR) amounted to 6.18%. Nominal interest rate recorded a monthly decline of 0.01 percentage points, while effective interest rate declined by 0.02 percentage points. The WANIR recorded the annual decline of 0.35 percentage points, while the WAEIR dropped 0.40 percentage points. 21 Bulletin of Central Bank of Montenegro
Kamatne stope banaka na novoodobrene kredite Prosječna ponderisana nominalna kamatna stopa banaka na novoodobrene kredite u maju 2019. godine iznosila je 5,53%, dok je prosječna ponderisana efektivna kamatna stopa iznosila 6,20%. Na mjesečnom nivou nominalna kamatna stopa ostvarila je rast od 0,19 p.p, dok je efektivna kamatna stopa ostvarila rast od 0,21 p.p. Na godišnjem nivou nominalna kamatna stopa zabilježila je rast od 1,16 p.p, dok je efektivna kamatna stopa zabilježila rast od 1,38 p.p. Kamatne stope mikrokreditnih finansijskih institucija na ukupno odobrene kredite Prosječna ponderisana nominalna kamatna stopa mikrokreditnih finansijskih institucija na ukupno odobrene kredite u maju 2019. godine iznosila je 20,54%, dok je prosječna ponderisana efektivna kamatna stopa iznosila 24,22%. U odnosu na prethodni mjesec nominalna kamatna stopa manja je za 0,02 p.p, dok je efektivna kamatna stopa manja za 0,04 p.p. U odnosu na isti period prethodne godine prosječna ponderisana nominalna kamatna stopa viša je za 0,1 p.p, dok je efektivna kamatna stopa nepromijenjena. Kamatne stope mikrokreditnih finansijskih institucija na novoodobrene kredite Prosječna ponderisana nominalna kamatna stopa mikrokreditnih finansijskih institucija na novoodobrene kredite u maju 2019. godine iznosila je 20,49%, dok je prosječna ponderisana efektivna kamatna stopa iznosila 24,38%. Na mjesečnom nivou nominalna kamatna stopa manja je za 0,38 p.p, dok je efektivna stopa manja za 0,11 p.p. U odnosu na maj 2018. godine nominalna i efektivna kamatna stopa manje su za isti iznos, za 0,28 p.p. Pasivne kamatne stope Prosječna ponderisana efektivna pasivna kamatna stopa iznosila je 0,47% u maju 2019. godine i neznatno je niža u odnosu na kraj prethodnog mjeseca, odnosno za 0,15 p.p. u odnosu na isti period prethodne godine. Tabela br. 3 PPEKS na ukupne depozite banaka po ročnosti, u % Ročnost V 2018. IV 2019. V 2019. Depoziti po viđenju 0,04 0,02 0,02 Oročeni depoziti Do 3 mjeseca 1,32 0,64 0,87 Od 3 mjeseca do 1 godine 1,49 1,41 1,37 Od 1 do 3 godine 1,67 1,52 1,50 Od 3 do 5 godina 2,03 1,97 1,94 Preko 5 godina 3,09 2,11 1,98 Razlika između aktivnih (na ukupno odobrene kredite) i pasivnih kamatnih stopa u maju 2019. godine iznosila je 5,71 p.p. i niža je nego u prethodnom mjesecu kada je iznosila 5,72 p.p, dok je u maju 2018. godine iznosila 5,96 p.p. Bilten Centralne banke Crne Gore 22
Banking interest rates on new loans In May 2019, the WANIR on new loans amounted to 5.53% while the WAEIR amounted to 6.20%. Nominal interest rate recorded monthly growth of 0.19 percentage points, while effective interest rate grew 0.21 percentage points. Both rates recorded annual increases of 1.16 and 1.38 percentage points, respectively. MFIs interest rates on total loans In May 2019, the WANIR on total MFI loans granted amounted to 20.54% while the WAEIR amounted to 24.22%. Compared month-on-month, WANIR decreased by 0.02 percentage points, while WAEIR decreased by 0.04 percentage points. The y-o-y comparison shows that WANIR increased by 0.1 percentage points, while WAEIR remained unchanged. MFIs interest rates on new loans In May 2019, the WANIR on new MFI loans amounted to 20.49%, and the WAEIR amounted to 24.38%. WANIR recorded monthly decline of 0.38 percentage points, while WAEIR declined by 0.11 percentage points. Compared to May 2018, both WANIR and WAEIR went down 0.28 percentage points. Deposit interest rates In May 2019, the weighted average deposit effective interest rate (WADEIR) amounted to 0.47%, recording an insignificant monthly decline and a y-o-y decline of 0.15 percentage points. Maturity V 2018 IV 2019 V 2019 Demand deposits 0.04 0.02 0.02 Time deposits Up to 3 months 1.32 0.64 0.87 From 3 months up to 1 year 1.49 1.41 1.37 From 1 to 3 years 1.67 1.52 1.50 From 3 to 5 years 2.03 1.97 1.94 Over 5 years 3.09 2.11 1.98 Table 3 WAEIR on banks' total deposits, by maturity, % In May 2019, the difference between the lending interest rates (on total loans granted) and the deposit interest rates amounted to 5.71 percentage points, being lower in relation to the previous month when it amounted to 5.72 percentage points, as well as compared year-onyear (when it amounted to 5.96 percentage points). 23 Bulletin of Central Bank of Montenegro
Tržište kapitala U maju 2019. godine na Montenegroberzi ostvaren je promet od 74,8 miliona eura kroz 389 transakcija. Ostvareni promet je bio 36,7% manji nego na kraju prethodnog mjeseca, dok je 7,2% veći u odnosu na maj 2018. godine. U strukturi trgovine ostvarenoj u maju 2019. godine najveće učešće od 99,3% odnosilo se na promet raznim vrstama obveznica, promet akcijama je imao učešće od 0,7%, dok se neznatan dio odnosio na promet akcijama fondova zajedničkog ulaganja. Ukupan promet je ostvaren dominantno kroz primarnu trgovinu sa učešćem od 90,6%, dok je 9,4% prometa ostvareno kroz sekundarnu trgovinu. Berzanski indeks MONEX čija je vrijednost na kraju maja 2019. godine bila 10.549,90 indeksna poena, bilježi pad od 1,3% u odnosu na kraj prethodnog mjeseca, dok je na godišnjem nivou zabilježio rast od 8,1%. Indeks MNSE10 iznosio je 812,47 indeksna poena i bilježi pad u odnosu na prethodni mjesec od 2,8%, dok je u odnosu na maj prethodne godine ostvario rast od 7,3%. Grafik br. 9 Kretanje indeksa MONEX, MONEX PIF i MNSE10 Tržišna kapitalizacija na dan 31.05.2019. godine iznosila je 3.175,6 miliona eura i na mjesečnom nivou bilježi rast od 1,9%, dok je na godišnjem nivou veća za 6,2%. Koeficijent obrta sredstava na Montenegroberzi u maju tekuće godine iznosio je 0.023564 i manji je u odnosu na prethodni mjesec kada je iznosio 0,037912. Grafik br. 10 Koeficijent obrta sredstava Bilten Centralne banke Crne Gore 24
Capital market In May 2019, the Montenegro stock exchange recorded a 74.8 million euros turnover that was achieved through 389 transactions. The turnover was 36.7% lower than at the end of the previous month, yet by 7.2% higher compared y-o-y. In the structure of trade recorded in May 2019, various types of bonds accounted for the main share of 99.3%, company shares accounted for 0.7%, while an insignificant portion referred to trade of joint investment funds' shares. Total turnover was achieved primarily through primary trade with a share of 90.6%, while 9.4% of turnover was realised through secondary trade. The MONEX SE index, which stood at 10,549.90 index points at end-may 2019, declined 1.3% in relation to the previous month, while it grew by 8.1% at the annual level. The MNSE10 index amounted to 812.47 index points and it grew on monthly level by 2.8%, while it increased by 7.3% on annual level. Graph 9 MONEX, MONEX PIF and MNSE10 indices As at 31 May 2019, market capitalization amounted to 3,175.6 million euros, recording a 1.9% monthly increase and a 6.2% annual growth. The turnover coefficient at the Montenegro stock exchange amounted to 0.023564 in May this year, showing a decrease in relation to the previous month (when it stood at 0.037912). Graph 10 Turnover ratio 25 Bulletin of Central Bank of Montenegro
Platni promet Vrijednost realizovanog platnog prometa u RTGS sistemu i DNS sistemu iznosila je 1.293 miliona eura u maju 2019. godine što je za 22% manje nego u prethodnom mjesecu, odnosno za 6,4% manje nego u istom periodu prethodne godine. U strukturi ukupno realizovanog platnog prometa 94,5% odnosilo se na vrijednost platnog prometa realizovanog u RTGS sistemu. Posmatrano prema učešću realizovanih naloga, dominantno učešće od 60% ostvarili su nalozi u DNS sistemu sa 576.375 realizovanih naloga. Strane direktne investicije Prema preliminarnim podacima, u periodu januar-maj 2019. godine neto priliv stranih direktnih investicija iznosio je 129,3 miliona eura, što je 115,8% više u poređenju sa istim periodom prethodne godine. Ukupan priliv stranih direktnih investicija iznosio je 257 miliona eura (pad za 3%), što je rezultat smanjenja priliva po osnovu interkompanijskog duga. Grafik br. 11 Ukupan priliv stranih direktnih investicija, u hiljadama eura Izvor: CBCG U formi vlasničkih ulaganja ostvaren je priliv od 166,9 miliona eura, što čini 65% ukupno ostvarenog priliva (rast od 46,2%). U strukturi vlasničkih ulaganja 99,9 miliona eura se odnosilo na investicije u kompanije i banke (rast od 96,6%), dok je priliv po osnovu ulaganja u nekretnine iznosio 67 miliona eura (rast od 5,8%). Priliv SDI u formi interkompanijskog duga iznosio je 80,3 miliona eura ili 31,2% ukupnog priliva, što je za 45,4% manje nego u istom periodu prethodne godine. Ukupan odliv stranih direktnih investicija u periodu januar-maj 2019. godine iznosio je 127,7 miliona eura, što je za 37,7% manje u odnosu na isti period 2018. godine. Odliv po osnovu ulaganja rezidenata u inostranstvo iznosio je 56,2 miliona eura, dok su povlačenja sredstava nerezidenata investiranih u našu zemlju iznosila 71,4 miliona eura. Bilten Centralne banke Crne Gore 26
Payment system The value of payment transactions in the RTGS and DNS system amounted to 1,293 million euros in May 2019, and it recorded monthly decline of 22%, and a year-on-year decline of 6.4%. In the structure of total recorded payment transactions in the Payment System of the Central Bank, 94.5% referred to the value of the payment transactions realized in the RTGS system. Observed by the share of realized orders in the Payment System of the Central Bank of Montenegro, the dominant share of 60% was recorded by orders in the DNS system with 576,375 realized orders. Foreign Direct Investments (FDIs) According to preliminary data for the period January-May 2019, net FDI inflow amounted to 129.3 million euros, or 115.8% more than in the corresponding period of 2018. The total inflow of foreign direct investments amounted to 257 million euros (3% decline), which is the result of an increase in inflows based on intercompany debt. Graph 11 Total FDI inflow, in thousand euros Source: CBCG The inflow in the form of equity investments amounted to 166.9 million euros or 65% of the total recorded FDI inflow (growth of 46.2%). In the structure of equity investments, investments in companies and banks accounted for 99.9 million euros (+96.6%), while the inflow arising from investments in real estates amounted to 67 million euros (+5.8%). FDI inflow in the form of intercompany debt amounted to 80.3 million euros or 31.2% of the total inflow, which is 45.4% less compared y-o-y. In the period January-May 2019, total FDI outflow amounted to 127.7 million euros, or 37.7% less in relation to the same period of 2018. Outflow from residents investments abroad amounted to 56.2 million euros, while withdrawal of non-residents funds invested in Montenegro amounted to 71.4 million euros. 27 Bulletin of Central Bank of Montenegro
Grafik br. 12 Struktura ukupnog priliva stranih direktnih investicija Izvor: CBCG Budžet Crne Gore Izvorni prihodi budžeta Crne Gore i državnih fondova u maju 2019. godine, prema procjeni Ministarstva finansija, iznosili su 144,1 miliona eura ili 3% procijenjenog BDP-a 3, i bili su neznatno niži u poređenju sa planiranim, dok su u odnosu na maj 2018. godine ostvarili rast od 3,8%. U strukturi izvornih prihoda, u maju, najveće učešće, 65,5%, ostvarili su prihodi od poreza, zatim doprinosi 26%, ostali prihodi 5%, naknade 1,2%, donacije 1%, takse 0,8% i primici od otplate kredita i sredstva prenesena iz prethodne godine 0,5%. Prihodi od poreza su u maju bili viši u odnosu na isti period prethodne godine za 4,2%, a u odnosu na plan niži za svega 0,3%. Naplata akciza ostvarena je u iznosu od 19,4 miliona eura, što je niže za 6,9% u poređenju sa planom za maj, a više za 1,5% u odnosu na isti mjesec 2018. godine. Najznačajnije pozitivno odstupanje u odnosu na plan, u toku maja, ostvareno je kod ostalih prihoda. Izdaci budžeta (ukupni izdaci umanjeni za otplatu dugova), u maju 2019. godine, iznosili su 136,4 miliona eura, ili 2,8% BDP-a, što je niže za 3,8% u odnosu na isti mjesec prethodne godine, a za 18,7% u poređenju sa planom. Najveće izvršenje izdataka zabilježeno je kod izdataka za bruto zarade (39,9 miliona eura) i penzije (35,2 miliona eura). U maju kapitalni budžet iznosio je 11,5 miliona eura. Budžet Crne Gore, u maju 2019. godine, ostvario je suficit od 7,7 miliona eura ili 0,2% BDP-a. 3 Ministarstvo finansija; procijenjeni BDP za 2019. godinu iznosi 4.803,3 miliona eura. Bilten Centralne banke Crne Gore 28
Graph 12 Structure of total FDI inflow Source: CBCG Budget of Montenegro In May 2019, according to the Ministry of Finance estimates, source revenues of the Budget of Montenegro and state funds amounted to 144.1 million euros or 3% of the estimated GDP 3, and they were slightly lower than planned for this month, yet 3.8% higher than in May 2018. In the structure of source revenues in May this year, tax revenues accounted for the main share of 65.5%, followed by contributions with 26%, other revenues with 5%, fees with 1.2%, donations with 1%, duties with 0.8%, and receipts from loan repayment and assets transferred from the previous year with 0.5%. Tax revenues were 4.2% higher in May this year than a year ago, yet by a mere 0.3% lower than planned. The excise duties were collected in the amount of 19.4 million euros or 6.9% less than planned for this month and 1.5% more than in the corresponding month of 2018. In May 2019, the collection of other revenues recorded the most significant positive deviation from the plan. In May 2019, budget expenditure (total expenditure less debt repayment) amounted to 136.4 million euros or 2.8% of GDP, which is 3.8% less compared y-o-y and 18.7% less than planned. The highest execution of expenditures was for gross wages (39.9 million euros) and pensions (35.2 million euros). The capital budget amounted to 11.5 million euros in May this year. In May 2019, the budget of Montenegro ran a surplus of 7.7 million euros or 0.2% of GDP. 3 Ministry of Finance; estimated GDP for 2019 amounts to 4,803.3 million euros. 29 Bulletin of Central Bank of Montenegro
Statistički bilten Metodologija Monetarna statistika Monetarne finansijske institucije Monetarne finansijske institucije sastoje se od svih institucionalnih jedinica uključenih u podsektore centralne banke i društava koja primaju depozite osim centralne banke (banke). Tabele 1.1 1.11 - preuzmi tabele Izvori podataka za izradu monetarne statistike monetarnih finansijskih institucija su bilans Centralne banke Crne Gore (CBCG) i podaci koje banke dostavljaju u skladu sa Odlukom o izvještajima koji se dostavljaju Centralnoj banci Crne Gore 1. Svi monetarni pregledi (Tabele 1.1-1.11) prikazuju stanje bilansnih pozicija CBCG i banaka na posljednji dan bilansa. Tabela 1.1: Monetarni pregled - Bilans stanja Centralne banke Crne Gore U pregledu su prikazana potraživanja i obaveze Centralne banke Crne Gore. Neto strana aktiva CBCG predstavlja razliku potraživanja i obaveza prema nerezidentima. Potraživanja od nerezidenata obuhvataju držanje specijalnih prava vučenja (SPV) i kamate i naknade za držanje SPV, gotovinu, depozite CBCG kod ino-banaka, ulaganja u strane hartije od vrijednosti (osim akcija), potraživanja po osnovu članstva u međunarodnim finansijskim institucijama i ostala potraživanja. Obaveze CBCG prema nerezidentima vezane su za članstvo u međunarodnim finansijskim institucijama. Potraživanja CBCG od banaka odnose se na potraživanja po osnovu naknada za usluge platnog prometa, potraživanja za kontrolu poslovanja banaka, kreditnog registra i ostala potraživanja, kao i potraživanja po osnovu odobrenih kredita iz primarne emisije od strane monetarne ustanove prethodnice CBCG (čija je potraživanja i obaveze naslijedila CBCG). Obaveze CBCG prema bankama obuhvataju obračunski račun banaka kod CBCG, izdvojenu obaveznu rezervu i obaveze za obračunatu kamatu na dio izdvojene obavezne rezerve. Neto potraživanja CBCG od centralne Vlade predstavljaju razliku potraživanja i obaveza prema centralnoj Vladi. Potraživanja od centralne Vlade obuhvataju potraživanja po osnovu odobrenih kredita od strane monetarne ustanove prethodnice CBCG (čija je potraživanja i obaveze naslijedila CBCG), potraživanja po osnovu obavljanja poslova fiskalnog agenta, potraživanja po osnovu naknada za usluge platnog prometa i ostala potraživanja. Obaveze prema centralnoj Vladi obuhvataju depozite po viđenju i oročene depozite centralne Vlade kod CBCG. Potraživanja CBCG od ostalih sektora odnose se na potraživanja iz poslovnih aktivnosti od nebankarskih domaćih sektora. 1 Sl.list Crne Gore, br. 64/12 i 83/17. Statistički bilten 30
Statistical bulletin Methodology Monetary statistics Monetary financial institutions Monetary financial institutions in Montenegro consist of all institutional units included in the sub-sectors of the Central Bank and companies receiving deposits other than the Central Bank (banks). Tables 1.1 1.11 - download tables Data sources for the compilation of monetary statistics of monetary financial institutions are the balance sheet of the Central Bank of Montenegro (CBCG) and data submitted by banks in accordance with the Decision on Reporting to the Central Bank of Montenegro. 1 All monetary overviews (Tables 1.1-1.11) show the balance of balance sheet positions of the CBCG and banks as at the last the balance sheet date. Table 1.1: Monetary Overview - Balance Sheet of the Central Bank of Montenegro The overview shows assets and liabilities of the Central Bank of Montenegro. The CBCG net foreign assets represent the difference between claims on, and liabilities to, non-residents. CBCG claims on non-residents include SDR holdings and interest and remunerations on SDR holdings, cash in vault, CBCG deposits in foreign banks, investments in foreign securities, claims arising from the membership in international financial institutions and other claims. CBCG liabilities to non-residents arise from its membership of international financial institutions. The CBCG claims on banks refer to fees for payment operation services, supervision fees, credit register fees and other claims, as well as claims arising from loans granted from the primary issue by the monetary predecessor of the CBCG (which claims and liabilities were inherited by the CBCG). The CBCG liabilities to banks include banks` settlement accounts with the CBCG, allocated reserve requirements, and liabilities for interest calculated on a part of the allocated reserve requirements. The CBCG net claims on the Central Government represent the difference between claims on, and liabilities to, the Central Government. Claims on the Central Government refer to claims arising from loans granted by the monetary predecessor of the CBCG (whose claims and liabilities were inherited by the CBCG), claims arising from the performance of the activities of a fiscal agent, fees for payment system services and other claims. The CBCG liabilities to the Central Government include demand deposits and time deposits by the Central Government held with the CBCG. The CBCG claims on other sectors are receivables from business operations of the nonbanking domestic sectors. 1 OGM 64/12 and 83/17 31 Statistical Bulletin
Neto ostale stavke obuhvataju depozite banaka u stečaju i likvidaciji i neraspoređena sredstva i neto poziciju ostalih obaveza i ostale aktive CBCG. Depoziti ostalih sektora položeni kod CBCG obuhvataju depozite domaćih finansijskih institucija, osim banaka. Ukupan kapital CBCG obuhvata osnivački kapital CBCG, neraspoređenu dobit i rezerve i dobit iz tekućeg perioda. Tabela 1.2: Monetarni pregled Bilans banaka U pregledu su prikazana potraživanja i obaveze banaka koje posluju u Crnoj Gori. Neto strana aktiva banaka predstavlja razliku potraživanja i obaveza prema nerezidentima. Potraživanja od nerezidenata obuhvataju gotovinu, depozite banaka kod ino-banaka/finansijskih institucija, ulaganja u strane hartije od vrijednosti (osim akcija), kredite odobrene nerezidentima i ostala potraživanja. Obaveze banaka prema nerezidentima obuhvataju depozite nerezidenata, obaveze po osnovu hartija od vrijednosti (osim akcija), obaveze po osnovu kredita koje banke koriste od ino- banaka/finansijskih institucija i ostale obaveze. Potraživanja banaka od CBCG odnose se na potraživanja po osnovu obračunskog računa i izdvojene obavezne rezerve. Obaveze banaka prema CBCG obuhvataju obaveze po osnovu kredita koji je odobrila monetarna ustanova prethodnica CBCG. Neto potraživanja banaka od centralne Vlade predstavljaju razliku potraživanja i obaveza prema centralnoj Vladi. Potraživanja od centralne Vlade obuhvataju potraživanja po osnovu kupljenih državnih zapisa i odobrenih kredita. Obaveze prema centralnoj Vladi obuhvataju depozite po viđenju i oročene depozite centralne Vlade kod banaka. Potraživanja banaka od ostalih sektora odnose se na potraživanja od nebankarskih domaćih sektora po osnovu odobrenih kredita i hartija od vrijednosti. Neto ostale stavke obuhvataju zaduženje banaka od domaćih nebankarskih sektora, neto poziciju ostalih obaveza i ostale aktive banaka i konsolidovana prilagođavanja između banaka. Depoziti kod domaćih banaka ostalih sektora obuhvataju depozite po viđenju i oročene depozite domaćeg nebankarskog sektora. Ukupan kapital banaka obuhvata osnivački kapital banaka, neraspoređenu dobit i rezerve i dobit iz tekućeg perioda. Tabela 1.3: Monetarni pregled Bilans depozitnih institucija U pregledu su prikazana konsolidovana potraživanja i obaveze depozitnih institucija Centralne banke Crne Gore i banaka. Tabela 1.4: Agregatni bilans stanja banaka U pregledu su prikazana potraživanja i obaveze banaka u Crnoj Gori. U pojedinim kolonama obuhvaćene su sljedeća potraživanja i obaveze: Statistički bilten 32
Other items net include deposits by banks under bankruptcy and liquidation and undisbursed funds, and the net position of other liabilities and assets of the CBCG. Deposits of other sectors with the CBCG include deposits by domestic financial institutions, except banks. Total CBCG capital includes the CBCG founding capital, undistributed profit and reserves, and profit retained for the current period. Table 1.2: Monetary Overview Balance sheet of Banks The overview shows claims and liabilities of banks operating in Montenegro. Net foreign assets of banks represent the difference between claims on, and liabilities to, non-residents. Claims on non-residents comprise cash in vault, banks` deposits in foreign banks/financial institutions, investments in foreign securities (except shares), loans disbursed to non-residents and other claims. Banks` liabilities to non-residents include deposits by non-residents, liabilities for securities (except shares), liabilities for loans taken from foreign banks/financial institutions and other liabilities. Banks` claims on the CBCG refer to claims arising from their settlement accounts and allocated reserve requirements held with the CBCG. Banks` liabilities to the CBCG include liabilities for loans granted by the monetary predecessor of the CBCG. Banks` net claims on the Central Government represent the difference between claims on, and liabilities to, the Central Government. Claims on the Central Government are comprised of receivables for purchased Treasury bills and disbursed loans. Banks liabilities to the Central Government include demand deposits and time deposits of the Central Government held in banks. Banks` claims on other sectors refer to claims on domestic non-banking sectors for disbursed loans and securities. Other items net include banks borrowings from domestic non-banking sectors, net position of other liabilities and assets of banks, and consolidation adjustments among banks. Deposits in domestic banks comprise demand and time deposits of the domestic nonbanking sector. Total capital of banks covers banks` founding capital, undistributed profits and reserves and profit retained for the current period. Table 1.3: Monetary Overview Balance Sheet of Depository Institutions The overview shows consolidated claims on, and liabilities to depositary institutions the Central Bank of Montenegro and banks. Table 1.4: Aggregate Balance Sheet of Banks The table shows claims and liabilities of banks in Montenegro. The following claims and liabilities are shown in the columns: 33 Statistical Bulletin
Aktiva Novčana sredstva i računi depozita kod centralnih banaka obuhvataju: gotovinu, sredstva za naplatu i depozite kod centralnih banaka. Krediti obuhvataju ukupne kredite odobrene svim sektorima, depozite kod banaka i ostalih depozitnih institucija, faktoring, forfeting i potraživanja po neizmirenim akceptima, garancijama i mjenicama. Ispravka vrijednosti kredita obuhvata ispravke vrijednosti kredita, depozita kod banaka i ostalih depozitnih institucija, faktoringa, forfetinga i potraživanja po neizmirenim akceptima, garancijama i mjenicama. Neto krediti predstavljaju razliku između pozicije ukupnih kredita i ispravki vrijednosti kredita. Hartije od vrijednosti obuhvataju hartije koje se vrednuju po amortizovanoj vrijednosti, HoV koje se drže radi trgovanja, HoV koje se vrednuju po fer vrijednosti kroz ostali ukupni rezultat i HoV koje se vrednuju po fer vrijednosti kroz bilans uspjeha, koje se ne drže radi trgovanja. Derivatna finansijska sredstva obuhvataju finansijsku imovinu koja se drži radi trgovanja, kao i finansijska sredstva koja se korisiti kao instrument zaštite. Ostala aktiva obuhvata sve stavke koje nijesu obuhvaćene prethodnim pozicijama aktive. Ispravka vrijednosti ostale aktive obuhvata ispravke vrijednosti svih ostalih stavki aktive izuzev kredita. Pasiva Depoziti obuhvataju nivo ukupnih depozita položenih kod domaćih banaka. Pozajmice obuhvataju ukupne obaveze banaka po uzetim kreditima. Emitovane hartije od vrijednosti obuhvataju obaveze banaka po osnovu emitovanih hartija od vrijednosti. Finansijski derivati obuhvataju finansijske obaveze koje se drži radi trgovanja, kao i finansijske obaveze koje se koriste kao instrument zaštite. Ostale obaveze obuhvataju sve ostale obaveze koje nijesu obuhvaćene prethodnim pozicijama. Ukupan kapital obuhvata akcijski kapital, ostali kapital, rezerve, neraspoređeni dobitak/ gubitak iz prethodnih godina i tekući rezultat. Tabela 1.5: Krediti U pregledu je prikazano stanje ukupnih kredita banaka. Tabela 1.6: Sektorska struktura kredita U pregledu je prikazano stanje kredita banaka po sektorima, klasifikovanih u skladu sa ESA 2010 metodologijom. Statistički bilten 34