CBCG Monetarna politika, monetarna statistika, makroekonomski ambijent Marijana Mitrović Mijatović Zorica Kalezić Sektor za istraživanja i statistiku
Današnja prezentacija O CBCG Monetarna politika u CG Statistika CBCG Pitanja
O CBCG U novembru 2000. usvojen Zakon o Centralnoj banci Crne Gore U martu 2001. Centralna banka započela sa radom U julu 2010. novim Zakonom o CBCG usklađena sa Ustavom CG sa ciljem Centralna banka Crne Gore je Ustavom Crne Gore i Zakonom o Centralnoj banci definisana kao samostalna i nezavisna organizacija odgovorna za monetarnu politiku, uspostavljanje i održavanje zdravog bankarskog sistema i efikasnog platnog prometa u zemlji = MONETARNA/FINANSIJSKa STABILNOST
Osnovne funkcije CBCG Izdaje i oduzima dozvolu za rad banaka i finansijskih institucija, reguliše i kontroliše njihov rad; Obavlja i kontroliše platni promet; Radi kao bankar države; Donosi i sprovodi mjere finansijske stabilnosti; Sprovodi makroekonomske analize Daje kredite bankama u Republici za likvidnost
Valutna supstitucija Zašto se uveo euro? Šta je valutna supstitucija?
Stanje prije uvođenja (stabilne valute) eura Crna Gora je relativno mala zemlja sa ekonomskim potencijalom, Veoma teško iskustvo sa hiperinflacijom (drugo po veličini na svijetu), Pad BDP-a i životnog standarda u ranijim periodima, Iskustvo sa nezvaničnim korišćenjem drugih valuta (nedostatak povjerenja u domaću valutu), Nedostatak mogućnosti uticaja na monetarnu politiku (van Podgorice), Velika spoljna trgovina sa EU zemljama (turizam i AL), Značajan odliv radne snage u inostranstvo.
Početak zvaničnog korišćenja eura Korišćenje DEM je bila uobičajna praksa DEM je legalizovan od novembra 1999. godine. DEM je od januara 2001. godine postala jedino zvanično sredstvo plaćanja. Euro je uveden 2002. godine. (jedino zvanično sredstvo plaćanja)
Različita mišljenja o uvođenju eura Protiv: - nedovoljno jaka ekonomija i niska konkurentnost, - visok uvoz, - odliv novca (strah da će se ostati bez novca u kratkom vremenskom periodu). Za: -jačanje ekonomske stabilnosti i njen rast, - cjenovna stabilnost, - budžetska disciplina, -veće povjerenje stranih investitora, - izbjegavanje dodatnih troškova za razmjenu valuta.
Monetarna stabilnost -prihvatanje njemačke marke: Novembar 1999. godine uvođenje dvovalutnog sistema. Novembar 1999. godine: OR iznosi 100% na depozite preduzeća -Minimalizovana je zloupotreba banaka i pozajmljivanje kroz povezana lica -Očuvan je veliki dio bankarskog sistema. Novembar 2000. godine Njemačka marka postaje jedino zvanično sredstvo plaćanja. Novembar 2000. godine Donijeti zakon o Centralnoj banci kao i zakon o bankama. Ovi zakoni su ojačali izvore i autoritet Centralne banke da nadgleda i kontroliše bankarski sektor. Mart 2001. godine: Centralna banka počinje sa radom.
Prednosti, nedostaci, šanse, prijetnje Prednosti Nedostaci Jačanje nezavisnosti Centralne banke Povećanje kredibiliteta Smanjenje inflacije stabilnost cijena Smanjenje kamatnih stopa Budžetska disciplina Limitirane mogućnosti za vodjenje monetarne politike Gubitak seignorage Otkrivanje fiskalne pozicije Moguće smanjenje likvidnosti u sistemu Nepostojanje uloge Centralne banke kao poslednjeg utočišta za banke Šanse Eliminacija valutnog rizika Smanjenje rizika zemlje Smanjenje transakcionih troškova Povećanje spoljne trgovine Rast stranih investicija Prijetnje Deficit platnog bilansa Nepostojanje politike deviznog kursa kao instrumenta za ublažavanje vanjskih šokova Povećanje zaduženosti zemlje
Šta je uloga Centralne banke danas Ustavna obaveza da obezbjedi stabilan finansijski sistem Instrumenti monetarne politike Instrument obavezne rezerve (efikasnost) Krediti za likvidnost Operacije na otvorenom tržištu Velika uloga prudencione regulacije bankarskog sektora Bankarski sektor mora biti siguran i zdrav kako bi se nadomjestila limitirane mogućnosti CBCG (zajmodavca poslednjeg utočišta) kako se zemlja i stanovništvo nebi izložilo pretjeranoj nestabilnosti uslijed kolebanja Adekvatno kapitalizovan sa kvalitetnim nivoom izdvajanja rezervisanja za pokriće gubitka da se intervenisalo ukoliko dođe do ove pojave
Inflacija 3'500.0 GDP BDP i SDI (u mil.eur) FDI 12.0 3'000.0 10.0 2'500.0 8.0 6.0 4.0 2.0 2'000.0 1'500.0 1'000.0 0.0 500.0-2.0 20 05 20 06 20 07 20 08 2009 2010 0.0 2005. 2006. 2007. 2008. 2009. 2010 OR, krediti, depoziti, u milionima Deficit tekuceg racuna (u % BDP-a) 3,000 OR Krediti Depoziti 2,500 2,000 0.00-10.00 2005 2006 2007 2008 2009 2010 1,500 1,000 500 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010-20.00-30.00-40.00-50.00-60.00-17.2-32.0-40.2-51.3-30.1-25.6
Saradnja kroz statistiku IMF IMF WB group WB group EBRD EBRD Domaće Domaće državne državne institucije institucije Monstat Monstat Min Fin Min Fin Sektor za Sektor za Istraživanja Istraživanja istatistiku istatistiku Institucije EU Institucije EU Eurostat Eurostat ECB ECB EC EC Regionalne Regionalne institucije i institucije i Centralne banke Centralne banke I dr... I dr...
Saradnja kroz statistiku (Četiri dimenzije izvještavanja) 1. Podaci obuhvat, periodičnost i blagovremenost: Distribucija pouzdanih, svobuhvatnih i pravovremenih ekonomskih i finansijskih podatakaje bitna za transparentnost makroekonomskog izvršenja i predložene politike 2. Kvalitet: Visok prioritet Distribucija metodologije Distribucija usaglašavanja koja omogućava unakrsno statističko poredjenje
...nastavak 3. Integritet: neophodno poverenje korisnika u zvaničnu statistiku koje pvremenom prerasta u povjerenje u objektivnost i profesionalizam institucije izvještavanja. Distribucija uslova i obaveza pod kojima se produkuje zvanična statistika Indentifikovanje internog pristupanadležmih organa prije objave podataka Indentifikovanje zvaničnih komentara prije objave podataka Informacija o revizijama podataka i eventualnoj izmjeni metodologije podataka
...nastavak 4. Dostupnost javnosti: Distribucija zvanične statistikeje bitna karakteristika statistike kao javnog dobra. Jednostavnost i ravnopravnost pristupa su osnovni zahtjevi izvještavanja Kalendar objavljivanja podataka se unaprijed distibuira Informacije dostupne istrovremeno svim zainteresovanim stranama (nema eksluzivnosti)
Finansijski sektor (pregled depozitnih korporacija) Opis sveobuhvatnog okvira uključuje: 1. Analitički okvir, koncepte, definicije i klasifikaciju Pregled depozitnih korporacija Strana naspram domaćih lica (načelo rezidentnosti) Sektorizacija (sektor države, javni sektor, privatni sektor..) 2. Obim podataka Institucionalni obuhvat 3. Računovodstvena načela Vrednovanje pozicija (domaća/strana valuta, knjigovodstvena/tržišna vrijednost, vrijeme knjiženja) 4. Priroda osnovnih podataka Računi CB i ostalih depozitnih korporacija Pregledi
Fiskalni sektor (aktivosti države) Dimenzija podataka za fiskalni sektor uključuje: Sveobuhvatni okvir Aktivnosti države (transakcije i dug)» Klasifikacija transakcija» Definicija duga» Institucionalni obuhvat» Računovodstvena načela (evidentiranje na realizovanoj osnovi a ne na fakturisanoj/obraćunatoj Dvije kategorije podataka Budžetski agregati države (prihodi, rashodi, bilans-suficit/deficit, finansiranje iz domaćih izvora (bankarskih/nebankarskih); iz stranih izvora Dug države (domaći i spoljni)
Umjesto zuključka statistika je međupovezani sistem razmjene podataka NACIONALNI RAČUNI Neto export Neto dohodak Neto tekući transferi Statistika platnog bilansa Potrošnja države na računu CB na računu kom. banaka + ino krediti + ino dotacije - kamata plaćena strancima Monetarna statistika Fiskalni računi Ostala nacionalna statistika
http://www.cb-cg.org/index.php?mn1=statistika Ažurirano: 15.03.2011. godine Podaci za prethodni mjesec Monetarna statistika Tržište novca i kapitala Ekonomski odnosi sa inostranstvom Platni promet Realni sektor Fiskalni sektor Međunarodne komparacije Monetarna statistika Mon pregled bilans CBCG (tabela 1.3) Mon pregled bilans banaka(tabela 1.4) Mon pregled bilans ukupno (tabela 1.5) Agreg bilans banaka (tabele 1.6 i 1.7) Ukupni krediti Krediti po sektorima Ukupni depoziti Depoziti po sektorima Depoziti stanovništva Depoziti stanovništva po ročnosti Obavezna rezerva MFI mikrokreditne finansijske institucije Aktivne kamatne stope Pasivne kamatne stope
Upotreba i značaj empirijskog istraživanja CBCG aktivno koristi različite oblike empiriskog istraživanja: Ekspertska procjena, Finansijsko programiranje, Makromodeliranje, Stress testing, Kvantifikacija uticaja Procjena BDP-a, procjena inflacije, Stresno testiranje bankarskog sistema, procjewna uticaja promjene monetarnih instrumenata...
Fan chart-komunikacijski instrument uticaja na inflatorna očekivanja
Makro Model Crne Gore: MMCG-CBCG 2011: Procjena BDP-a na kvartalnom nivou 25 20 15 10 5 0-5 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Procjena kretanja BDP-a iv kvartal 2011 y/y change
Značaj empiriskog istraživanja u funkciji kreiranja domaćeg Know How-a u CBCG 24
Hvala! Pitanja!