Program razvoja JU Muzička škola “Dara Čokorilo” Nikšić

Program razvoja JU Škola za osnovno i srednje muzičko obrazovanje Dara Čokorilo Nikšid Autor: Sanja Radulovid, dipl. muzičar, mr. ekonomije Nikšid, decembar, 2018. godine

UVOD Na svakom koraku prati nas izazov da neumorno postižemo izvanredne uspjehe u poslu. Svi ljudi nijesu specijalisti, nemaju svi ni stalno zaposlenje, još manje ih dosegne vrhunce u umjetnosti i nauke, mnogi su pogonski radnici, radnici u polju, na ulici. Nema nevažnog posla. Svaki posao koji koristi čovečanstvu uzvišen je i važan i treba ga savjesno izvršavati. Ako je čovek čistač ulica, mora ih čistiti kao što je Michelangelo slikao, Beethoven komponovao ili Shakespeare pisao stihove. Morao bi čistiti ulice tako dobro da svi stanovnici neba i zemlje zastanu i kažu: Ovdje je živio veliki čistač ulica koji je dobro obavljao svoj posao. Martin Luther King, ml. Muzika je najrazgovjetniji, najartikulisaniji jezik nesvjesnog, ona djeluje na emocionalne sposobnosti djeteta jače i brže nego bilo koja druga aktivnost jer muzički sadržaj je najjači čulni stimulans za koji se zna. Muzička škola je utočište mladih kreativaca koji svijet posmatraju kroz muziku, radost za nastavnike koji muzikom mame osmjehe i otkrivaju talente. Dolaskom u muzičku školu, škola preuzima brigu o muzičkom razvoju djeteta, ostvarivanju njegovog potencijala i samoostvarenja. Uzimajudi u obzir karakteristike muzički darovite djece, veoma je bitno da se što ranije upišu u muzičku školu jer je djeci neophodan profesionalan, podržavajudi i podsticajan odnos prema individualnim karakteristikama. U Školi se radi po javno važedem planu i programu predviđenom za osnovno i srednje muzičko obrazovanje. Plan predstavlja samo jednu smjernicu za rad, a dobri rezultati se postižu uz veliku upornost i kreativnost učenika i nastavnika. Program razvoja odnosi se na period od 3 do 5 godina, sa vizijom i misijom razvoja Škole. Njime se definišu strateški pravci razvoja Škole, koji usmjeravaju cjelokupnu školsku aktivnost. Razvojni plan se ostvaruje na osnovu zajedničkih odluka, podjele uloga i odgovornosti. To je mehanizam kojim se pokrede i usmjerava energija svih ka zajedničkom cilju. 2

1. KRATAK PROFIL ŠKOLE Naziv škole JU Škola za osnovno i srednje muzičko obrazovanje,,dara Čokorilo" Godina osnivanja 1948. Gradski narodni odbor uz saglasnost Ministarstva prosvjete Osnivač Crne Gore Današnje sjedište Šetalište,,Dano Koprivica bb Nikšid, Crna Gora Kontakt telefoni 040 241 123, 241 122, 040 241 120 Tel/fax 040 241 120 64 nastavnika (12 nastavnika po ugovoru o dopunskom radu), Broj zaposlenih 8 nenastavno osoblje, Broj učenika 616 Nivoi obrazovanja ( dva nivoa: osnovno i srednje) / broj učenika Osnovna muzička škola (576 učenika) Srednja muzička škola (40 učenika) Vanredno školovanje (1 učenik) Klavirski odsjek Gudački odsjek (violina, violončelo) Odsjeci u osnovnoj školi Duvački odsjek (flauta, klarinet, saksofon, truba) Odsjek harmonike Odsjek gitare Odsjek za udaraljke Muzički saradnik Muzički izvođač klavirista Muzički izvođač harmonikaš Muzički izvođač gitarista Muzički izvođač trubač Muzički izvođač klarinetista Muzički izvođač violinista 3

Muzički izvođač violončelista Web-site E-mail Muzički izvođač solo pjevač www.daracokorilo.com skola@somo-nk.edu.me muzickaskolank@t-com.me Logo škole Dan škole Jezik na kojem se izvodi nastava u školi Broj smjena u školi 15. novembar crnogorski-srpski,hrvatski,bosanski jezik i knijževnost Dvije 2. ISTORIJAT ŠKOLE Državnu muzičku školu u Nikšidu osnovao je Gradski narodni odbor školske 1948/49. godine uz saglasnost Ministarstva prosvjete Crne Gore. Rad je otpočeo sa teorijskom nastavom 15. novembra 1948, dok je praktična nastava uključena 5. februara 1949. godine. Te godine upisana su 44 učenika na dva odsjeka, klavir (30 učenika) i violina (14 učenika). Škola je počela rad u četiri prostorije u prizemlju kude Gardaševida u ulici Vuka Karadžida. Zadivljuje podatak da je u vremenu od 1. januara do 30. juna 1949. godine Državna muzička škola izvela dva koncerta, bududi da je praktična nastava počela 5. februara iste godine. Školske 1957/58. godine počinje sa radom Odsjek harmonike, a školske 1958/59. i Duvački odsjek. Desetogodišnjicu svog postojanja Državna muzička škola obilježava tako što postaje prva muzička škola u Crnoj Gori sa četiri odsjeka. Važno je istadi, da je prva u Republici formirala i harmonikaški orkestar. Iste godine dobila je ime Dara Čokorilo po studentkinji filozofije, rođene 1919. u Nikšidu. Dara je bila učesnica NOB-a od 1941. i član KPJ-a. Zarobljena je posle proboja sa Sutjeske i ubijena na Vranjini kod Podgorice. 4

Pod imenom,,dara Čokorilo škola nastavlja svoj razvojni put do danas. U toku tog puta prihvata dio mladosti svog grada, vaspitava ga i muzički obrazuje. Školske 1976/77. godine počinje sa radom Odsjek klasične gitare. Školske 2001/02. godine obnavlja se Duvački odsjek koji obuhvata nastavu na predmetima: truba, trombon, klarinet i saksofon. Školske 2002/03. godine obnovljen je Odsjek violončela. Školske 2010/11. otvara se Odsjek za udaraljke. Ministarstvo prosvjete i nauke prepoznalo je potrebu da se u Nikšidu otvori srednja muzička škola i uz punu podršku Vlade Crne Gore i donacije g-dina Nikole Koprivice, sagrađen je reprezentativan objekat škole za osnovno i srednje muzičko obrazovanje. Ministarstvo prosvjete i nauke izdaje licencu školske 2010/11. godine za realizaciju obrazovnih programa srednjeg umjetničkog obrazovanja: Muzički saradnik i Muzički izvođač - harmonikaš. Tako osnovna muzička škola prerasta u Školu za osnovno i srednje muzičko obrazovanje. U novi objekat škola je preseljena u julu 2011. godine. Objekat zadovoljava sve standarde i zahtjeve za kvalitetnu realizaciju vaspitno-obrazovnog rada. Centralno mjesto ima koncertna sala u kojoj se odvija koncertni i kulturni život škole i grada. Školske 2011/12. godine počinje realizacija još tri obrazovna programa srednjeg umjetničkog obrazovanja i to: Muzički izvođač-gitarista, klavirista, klarinetista i violinista, dok školske 2017/18. počinje realizacija još dva obrazovna programa: Muzički izvođač- trubač i Solo pjevač, a ove školske godine počela je realizacija obrazovnog programa - Muzički izvođač violončelista. Otvaranjem Srednje muzičke škole stvorili su se uslovi za organizovanje različitih kulturnih, prije svega muzičkih manifestacija revijalnog i takmičarskog karaktera, solističkih resitala, seminara. Danas muzičku školu pohađa 615 učenika koji stiču osnovno i srednje muzičko obrazovanje na Odsjecima: klavir, gitara, harmonika, gudačkom (violina i violončelo), Duvačkom (truba, fauta, clarinet I saksofon), Odsjeku udaraljki i Solo pjevanju. Muzička edukacija se odvija kroz oblike solističkog i grupnog muziciranja (kamerno, mješoviti orkestar, orkestar harmonika, gudački orkestar i horsko pjevanje). Škola je dobitnik Ordena zasluga za narod sa srebrnom zvijezdom i nagrade 18. septembar. 5

3. SPECIFIČNOSTI ŠKOLE Muzička škola je vaspitno obrazovna ustanova specijalizovana da prepozna i priprema nadarenu djecu za sticanje znanja, pojmova i umijeda iz oblasti muzike, uz sistematičnu i kontinuiranu nastavu od strane stručnog nastavnog kadra. Škola sa ovako dugom tradicijom ima obavezu ne samo da se bavi opismenjavanjem djece uzrasta od 6 do 15 godina, ved da kvalitetno planiranim oblicima rada kao što su kontakti sa drugim muzičkim sredinama, pojavljivanjima na muzičkim festivalima, takmičenjima, uključivanjem u muzički život svoga grada, države i šire potvrđuje značaj institucije kulture od posebnog značaja. Muzička škola Dara Čokorilo učenicima nudi dva nivoa obrazovanja: osnovno muzičko obrazovanje i srednje muzičko obrazovanje. Oni nijesu podijeljeni u zasebne organizacione jedinice ved funkcionišu kao jedinstvena škola u kojoj školovanje može da traje u kontinuitetu od prvog razreda osnovne do četvrtog razreda srednje. Postoje, naravno, mnoge prednosti koje pruža ovakva organizaciona objedinjenost. Učenici imaju mogudnost da ih isti nastavnici vode od početka njihovog školovanja sve do završnog razreda srednje škole. Na taj način, razvoj učenika je neprekidno u fokusu pažnje nastavnika. Osnovna muzička škola obučava djecu do 15 godina koja žele da uče da pjevaju ili sviraju neki muzički instrument, omogudavajudi im dalje muzičko školovanje i napredovanje. Za razliku od osnovne škole, pohađanje osnovne muzičke škole nije obavezno. Upisu učenika u osnovnu muzičku školu prethodi provjera muzičkih sposobnosti. Dužina trajanja školovanja u osnovnoj školi zavisi od glavnog predmeta, instrumenta koji učenik izučava, a može biti tri, šest i devet godina. Osnovno muzičko obrazovanje skoro u potpunosti funkcioniše kroz individualnu nastavu, uz izuzetke solfeđa sa teorijom muzike i horsko pjevanje i orkestar. grupnog muziciranja koje obuhvata kamernu muziku, 6

Rad u srednjoj muzičkoj školi usklađen je sa javno važedim obrazovnim programima za stručno obrazovanje za zanimanja muzički saradnik i muzički izvođač. U toku školske godine realizuju se brojne aktivnosti, slobodne aktivnosti, ispiti svih nivoa, javni nastupi u školi, seminari, nastupi na raznim takmičenjima (školsko, Festival mladih muzičara Crne Gore i brojna međunarodna) Koncepcija slobodnih aktivnosti zasniva se na tome da sa jedne strane doprinese rekreaciji i opšte kulturnom uzdizanju učenika, a sa druge upotpunjavanju stručnog znanja. Razvoj muzikalnosti motiviše učenike da se bave muzikom u sferi koja njima najviše odgovara. Neki učenici se izdvajaju kao solisti, a drugi kao izvođači u ansamblu; neki vješto čitaju note, drugi odlično sviraju po sluhu; jedni improvizuju, drugi ne; neki imaju izrazito dobar ritam... Djeca pokazuju različite sklonosti u pogledu žanra muzike džez, klasika, rok, etno, filmska muzika. Sviranje u orkestru ili pjevanje u horu motivise učenike i pruža zajedničko zadovoljstvo, utiče na razvoj osjedaja sigurnosti, samopouzdanja, predstavlja vid pripreme za eventualne dalje nastupe. Na ovaj način učenici imaju mogudnost da osjete zajednički doživljaj stvaranja muzičkog djela. 7

4. ŠKOLSKI PROSTOR Objekat površine 1613m2 sastoji se od suterena bruto površine 539,70m2, prizemlja bruto površine 561,90m2 i sprata bruto površine 512 m2. Centralno mjesto ima koncertna sala sa 240 mjesta u kojoj se odvija koncertni i kulturni život škole i grada. Prostorije po namjeni sprat broj Učionice grupne nastave suteren, prizemlje i I sprat 5 Kabineti individualne nastave Suteren i prizemlje 11 Kompjuterska učionica suteren 1 Fonoteka suteren 1 Ostava za scenske rekvizite suteren 1 Svlačionice suteren 4 Arhiva suteren i I sprat. 2 Kotlarnica suteren 1 Radionica za opravku instrumenata suteren 1 Šminkernica suteren 1 Toaleti suteren, prizemlje, I sprat 11 Prostor za video nadzor prizemlje 1 Kancelarija fondacije,,dano Koprivica prizemlje 1 Koncertna sala prizemlje 1 8

Kancelarija direktora I sprat 1 Kancelarija pomočnika direktora I sprat 1 Kancelarija sekretara I sprat 1 Zbornica I sprat 1 Balkon koncertne sale I sprat 1 Prostorija za rasvjetu I sprat 1 4.1. NASTAVNA SREDSTVA - INSTRUMENTI Od instrumenata škola posjeduje: kom. koncertni klavir 1 polukoncertni klavir 2 Pijanino 21 Harmonika 19 Elektronska harmonika 1 Klarinet 4 Truba 3 Violina 15 Violončelo 5 Gitara 5 komplet bubnjeva 1 Doboš sa dva stalka 2 Marimba 1 Flauta 1 YAMAHA DBR 12 aktivni zvučnik 1000w, 131 db 1 Yamaha MG -10XU mikseta 10 kanala sa efektorm 1 LION STYLE LS MXX-080/9m mikrofonski kabel XLR/XLR/6,00mm 1 9

4.2. INFORMATIČKO-TEHNOLOŠKA OPREMA I MULTIMEDIJALNA OPREMA TIP OPREME GDJE SE KORISTI BROJ KOMADA Kompjuter kabinet informatike 6 Kompjuter Administracija 4 Kompjuter Zbornica 1 Lap top sjednice Nastavničkog vijeda, seminari 1 Projektor nastava, sjednice, seminari 1 5. LJUDSKI RESURSI ŠKOLE 5.1. RUKOVODEDE I ADMINISTRATIVNO OSOBLJE IZVRŠIOCI BROJ IZVRŠILACA STEPEN STRUČNE SPREME VII IV Direktorica 1 1 pomodnica direktorice 1 1 Sekretar 1 1 Računovođa 1 1 Ukupno 4 3 1 5.2. STRUKTURA I STRUČNA ZASTUPLJENOST NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA STEPEN STRUČNE SPREME PREDMET BROJ IZVRŠILACA VIII VII VI Klavir 12 11 1 Violina 5 5 Harmonika 5 4 1 Gitare 1 1 Flauta 1 1 Truba 1 1 Klarinet i saksofon 1 1 Violončelo 1 1 Solo pjevanje 1 1 Udaraljke 1 1 Solfeđo sa teorijom muzike, Teorija muzike sa osnovama harmonije 4 4 10

Istorija muzike, Etnomuzikologija, Muzički oblici, Osnove komponovanja sa aranžiranjem Harmonija, Polifonija, Dirigovanje, Poznavanje muzičkih instrumenata 1 1 1 1 Engleski jezik, Italijanski jezik 1 1 Fizičko vaspitanje 1 1 Sviranje partitura 1 1 Korepetitor 1 1 Horsko pjevanje 1 1 Gudački orkestar 1 1 Mješoviti orkestar 1 1 Psiholog 1 1 5.3. NASTAVNICI ANGAŽOVANI PO SPORAZUMU O DOPUNI NORME I UGOVORU O DOPUNSKOM RADU NASTAVNICI PO SPORAZUMU O DOPUNI NORME NASTAVNICI BROJ IZVRŠILACA STEPEN STRUČNE SPREME VIII VII Crnogorski-srpski,bosanski i hrvatski jezik i književnost 1 1 Istorija i Geografija 1 1 Filozofija 1 1 Fizika i audio tehnika 1 1 Klavir 1 1 Informatika 1 1 NASTAVNICI PO UGOVORU O DOPUNSKOM RADU NASTAVNICI BROJ IZVRŠILACA STEPEN STRUČNE SPREME VIII VII Gitara 4 4 Harmonika 1 1 Flauta 1 1 Violina 1 1 Klavir 3 3 11

5.4. POTREBE ZA NASTAVNIM KADROM U BUDUDEM PERIODU Profil Broj Dipl. Gitarista 4 Dipl. Flautista 1 Dipl.harmonikaš 2 Dipl. Klavirista 2 Dipl. Perkusionista 2 Dipl. Violinista 1 5.5. TEHNIČKO OSOBLJE IZVRŠIOCI BROJ IZVRŠILACA STEPEN STRUČNE SPREME V IV Domar 1 1 Radnica na održavanju čistode 3 3 5.6. STAROSNA STRUKTURA ZAPOSLENIH godine života zaposlenih broj zaposlenih Grafik 5.6.1. do 30 9 30-40 23 40-50 14 50-60 2 preko 60 7 Starosna struktura zaposlenih 25 23 20 15 14 10 5 9 2 7 0 broj zaposlenih do 30 godina 30-40 godina 40-50 godina 50-60 godina preko 60 godina 12

5.7. STRUKTURA ZAPOSLENIH PO GODINAMA STAŽA radni staž broj zaposlenih do 10 godina 30 10-20 godina 11 20-30 godina 5 preko 30 9 Grafik 5.7.1. 13

6. BROJNO STANJE UČENIKA U PROTEKLE ČETIRI GODINE I U VRIJEME IZRADE RAZVOJNOG PROGRAMA BROJ UPISANIH UČENIKA - UPOREDNI POKAZATELJI broj 2014/15 2015/16 2016/17 2017/18 2018/19 učenika 621 658 632 645 616 Grafik 6.1. 670 660 650 640 630 620 610 600 590 Broj učenika sk. 2014/15. - 2018/19. 658 645 632 621 616 2014/15 2015/16 2016/17 2017/18 2018/19 Struktura upisanih učenika osnovna i srednja škola 2014/15 2015/16 2016/17 2017/18 2018/19 osnovna 596 630 601 610 576 srednja 25 28 31 35 40 ukupno 621 658 632 645 615 Grafik 6.2. Struktura učenika po obrazovnim programima 700 600 500 400 300 200 100 0 2014/15 2015/16 2016/17 2017/18 2018/19 osnovna 596 630 601 610 576 srednja 25 28 31 35 40 ukupno 621 658 632 645 615 14

7. USPJEH U OSNOVNOJ ŠKOLI UPOREDNI POKAZATELJI Srednja ocjena instrumenta od III - IX razreda na nivou škole od školske 2013/14-2017/18. šk. godina 2013/14 2014/15 2015/16 2016/17 2017/18 srednja ocj. 4,54 4,67 4,22 4,10 4,27 Grafik 7.1. Srednja ocjena instrumenta od III -IX raz. na nivou škole od šk. 2013/14.-2017/18. 4,80 4,70 4,60 4,50 4,40 4,30 4,20 4,10 4,00 3,90 3,80 4,54 4,67 4,22 4,10 4,27 2013/14 2014/15 2015/16 2016/17 2017/18 Srednja ocjena instrumenta od II VI razreda od šk. 2013/14.-2017/18. šk. godina 2013/14 2014/15 2015/16 2016/17 2017/18 srednja ocj. 4,04 4,07 4,11 4,02 3,93 Grafik 7.2. Srednja ocjena instrumenta na nivou škole od II - VI razreda od šk. 2013/14.-2017/18. 4,15 4,1 4,05 4 3,95 3,9 3,85 3,8 4,07 4,11 4,04 4,02 3,93 2013/14 2014/15 2015/16 2016/17 2017/18 15

Opšti uspjeh od III -IX raz. na nivou škole od šk. 2013/14.-2017/18. šk. godina 2013/14 2014/15 2015/16 2016/17 2017/18 srednja ocj. 4,73 4,55 4,4 4,28 4,44 Grafik 7.3. 4,8 4,7 4,6 4,5 4,4 4,3 4,2 4,1 4 Opšti uspjeh od III -IX raz. na nivou skole od sk. 2013/14.-2017/18. 4,73 4,55 4,44 4,4 4,28 2013/14 2014/15 2015/16 2016/17 2017/18 Opšti uspjeh od II VI raz. na nivou škole od šk. 2013/14.-2017/18. šk. godina 2013/14 2014/15 2015/16 2016/17 2017/18 srednja ocj. 4,34 4,3 4,36 4,25 4,11 Grafik 7.4. Opšti uspjeh od II - VI raz. na nivou škole od šk. 2013/14.-2017/18. 4,4 4,35 4,3 4,25 4,2 4,15 4,1 4,05 4 3,95 4,34 4,3 4,36 4,25 4,11 2013/14 2014/15 2015/16 2016/17 2017/18 16

8. USPJEH UČENIKA U SREDNJOJ ŠKOLI UPOREDNI POKAZATELJI Uporedni pokazatelji uspjeha učenika srednje škole od školske 2013/14-2017/18. 2013/14 2014/15 2015/16 2016/17 2017/18 4,27 4,04 4,13 4,24 4,46 Grafik 8.1. 17

Grafik 9.1. 9. HRONOLOŠKI PREGLED NAGRADA UČENIKA NA DRŽAVNOM I MEĐUNARODNIM TAKMIČENJIMA OD ŠKOLSKE 2013/14. 2017/18.GODINE Grafik 9.2. 18

10. FAKTORI KOJI UTIČU NA RAZVOJ ŠKOLE SARADNJA SA RODITELJIMA, LOKALNOM ZAJEDNICOM I SOCIJALNIM PARTNERIMA Dobrobit djeteta je centralni interes, kako roditelja tako i škole. Iz tog razloga partnerstvo roditelja i muzičke škole predstavlja važan preduslov za adekvatno podržavanje i podsticanje razvoja djeteta. Škola je bila partner (od 2014 2018) lokalne uprave u realizaciji projekta Program podrške razvoju kulture u Nikšidu koji se realizovao u saradnji sa Ministarstvom prosvjete i Vladom Crne Gore. Od januara 2018. nastavljena je saradnja sa lokalnom upravom, Ministarstvom prosvjete i Vladom Crne Gore kroz novi projekat Nikšidka kulturna scena. U koncertnoj sali Muzičke škole realizovani su koncerti eminentnih umjetnika iz zemlje i inostranstva, koncerti učenika osnovne i srednje škole, muzičko poetske večeri, književne večeri. Izdvajam: 1. Koncert učenika Škole u okviru Septembarskih dana kulture 2. Dan jezika 3. Veče operskih arija 4. Koncert povodom obilježavanja 10 godina mješovitog orkestra 5. Koncert povodom obilježavanja Dana škole 6. Koncert horske muzike 7. Koncert,,Naš svijet muzike 8. Novogodišnji koncerti 9. Koncert filmske i popularne muzike 10. Svečani koncert povodom Dana nezavisnosti 11. Koncerti najuspješnijih učenika muzičke škole 12. Poetsko muzički čas sa Minjom Subotom 19

Kroz otvoreni dio predmetnih programa ostvaruju se ciljevi koji su od interesa za lokalnu zajednicu i šire. Takođe, to je prilika za sprovođenje individualizacije u nastavi i za kreiranje sadržaja koji su u skladu sa interesovanjima, mogudnostima i željama svakog učenika ponaosob. Predstavnici socijalnih partnera: RTV Nikšid, Nikšidko pozorište, NVO Dano Koprivica, JU Zahumlje, Narodna biblioteka Njegoš učestvuju u realizaciji školskih aktivnosti kroz organizaciju raznih nastupa, promociju knjiga i muzičkih radionica, takmičenja učenika. U Školi se nalazi prostorija NVO fondacije Dano Koprivica koja je donator Muzičke škole i sa kojom je ostvarena kontinuirana i kvalitetna saradnja. 20

11. EVALUAICJA - INTERNA I EKSTERNA Odgovorni smo za ono što radimo, ali i za ono što ne radimo Voltaire Muzička škola je, u skladu sa zakonskom obavezom utvrđivanja dostignutog nivoa razvoja, počela proces sistematskog i transparentnog preispitivanja prakse sa opštim ciljevima unapređivanja rada Škole. Svake školske godine pokredemo aktivnosti koje imaju za cilj da se istraže oblasti koje treba unaprijediti i iz čega nastaju ideje o novim projektima. Da bi se izdvojili prioriteti za unapređivanje mora se podi od rezultata eksterne i interne evaluacije i analize stanja u samoj školi. Evaluacija na nivou škole urađena je po priručniku Metodologija za eksternu evaluaciju vaspitno-obrazovnog rada od strane Zavoda za školstvo. U okviru evaluacije obuhvadeni su razvojni ciljevi po oblastima. Koraci u procesu samoevaluacije su analiza postojedeg stanja u školi, izbor ključnih oblasti (indikatora i podindikatora) koji de se vrednovati, sagledavanje postojedeg stanja i uočavanje jakih i slabih strana u radu škole u izabranim oblastima, izrada plana za otklanjanje uočenih slabosti. Na osnovu utvrđenog stanja, za školsku 2017/18. godinu, ključni ciljevi škole postavljeni su iz sljededih oblasti : 1. Nastava i učenje 2. Podrška učenicima 3. Kadrovski, prostorno- tehnički i higijenski uslovi rada ustanove 4. Plan profesionalnog razvoja na nivou škole ( PRNŠ ) Iako je Izvještajem iz novembra 2013. godine o utvrđivanju kvaliteta obrazovno-vaspitnog rada, koji je sproveo Zavod za školstvo Crne Gore, Škola ocijenjena kao veoma uspješna, a Izvještajem Centra za stručno obrazovanje Škola dobila nivo kvaliteta IZVRSTAN, detaljnom analizom oba Izvještaja uviđa se da postoje slabe karike u funkcionisanju Škole koje je potrebno unapređivati. 21

Evaluacija rada Škole pokazala je veoma dobre rezultate u gotovo svim segmentima, uz konstataciju da postoje materijalni i kadrovski resursi za stalni razvoj i napredak. Rezultati evaluacije pokazuju da je u školi prisutno više jakih nego slabih strana. Postojede slabosti, koje nijesu alarmantne, ipak umanjuju ukupan kvalitet rada škole i poželjno ih je otklanjati u kontinuitetu. Vrednovanje rada škole rađeno je na osnovu ocjenjivanja i procjenjivanja rada svih segmenata kroz snimanje stanja preko organa škole. Odbor za internu evaluaciju (formiran septembra 2016. godine) redovno je ažurirao izvještaje o radu svih segmenata u školi. Glavni akcenat je stavljan na organizaciju i kvalitet nastave. Kvalitet organizacije nastave i učenja na času prilagođen izvođenju nastave u Muzičkoj školi: procjenjivan je kroz interni protokol koji je 1. Procjenu kvaliteta izvođenja nastave 2. Planiranje nastave 3. Pisane pripreme za čas 4. Upotreba nastavnih sredstava 5. Ocjenjivanje 6. Uslovi za rad na koji može nastavnik/ca da utiče 7. Dodatna nastava 8. Dopunska nastava Očigledan je napredak u povedanju kvaliteta nastave i učenja tokom školske 2017/18. godine u poređenju sa školskom 2015/16. i 2016/17. kroz: 1. Kvalitetnije vođenje pedagoške dokumentacije (dnevnici rada, godišnji i operativni planovi, pisane pripreme, zapisnici sa sjednica Aktiva) 2. Nastavnici su uvažili vedinu sugestija datih u usmenoj i pisanoj formi od strane Tima za hospitovanje. 22

3. Usaglašavanje kriterijuma i objektivnost ocjenjivanja. Ocjene se verifikuju na kolokvijumima i godišnjim ispitima, na kojima se provjeravaju usvojena znanja i vještine tokom nastavne godine. Reakcije učenika, roditelja kao i rezultati sprovedenog istraživanja među učenicima ukazali su nam da je ocjenjivanje u ovoj školi: objektivno, blagovremeno, javno i nepristrasno. 4. Za svaki klasifikacioni period priprema se analiza uspjeha po svim odsjecima osnovne i srednje škole. Kod pojedinih nastavnika primijeden je napredak u povedanju kvaliteta nastave i učenja tokom školske 2017/18. 5. Najviše pozitivne promjene su ostvarene u individualnoj nastavi. Najvedi doprinos pozitivnim promjenama dali su Odsjeci za klavir, truba, violina, koji se mogu izdvojiti kao primjeri dobre prakse. 6. Međutim, još uvijek, kod jednog dijela nastavnika se osjeda otpor prema planiranju nastave zbog, još uvijek, nerazumijevanja uloge i značaja planiranja u realizaciji nastave. 7. Napredak i postignuda učenika, kao rezultat efekata dopunske i dodatne nastave kod učenika srednje škole uredno se prate i evidentiraju u dnevnicima rada. Ono što je preporuka za pradenje i evidentiranje u dnevnicima rada je da se evidentiranje postignuda i napredak trebaju preciznije definisati i zapisivati kroz konkretna postignuda učenja i ciljeva kojima je potrebno ovladati. 8. Motivaciju učenika (s obzirom na individualnu nastavu, nastavnik identifikuje korake podrške učenicima, što podrazumijeva da nastavnik za svakog učenika u klasi definiše nivo razvoja, napredak i motivaciju). Oblast Saradnja sa roditeljima, drugim ustanovama i lokalnom zajednicom moze se ocijeniti kao uspješna. Na osnovu zapažanja hospitovanih časova individualne nastave može se zaključiti da najvedi broj nastavnika metode i oblike rada prilagođava individualnim sposobnostima svakog učenika. 23

Tokom školske 2017/18. godine realizovan je veliki broj časova uz upotrebu savremenih nastavnih sredstava. U cilju osavremenjivanja nastave Škola je kupila kompjuter LG i laptop, čime su uz upotrebu projektora omogudene power point i druge prezentacije, slušanje muzike, gledanje filmova o životu i radu kompozitora, baleta, opera. Takođe, nastava opšteobrazovnih predmeta je uz upotrebu savremene tehnologije korak bliže osavremenjivanju načina rada u učionici. Časove savremenim nastavnim metodama u srednjoj školi najvedim dijelom realizuju profesori Istorije muzike, Etnomuzikologije, Muzičkih oblika i Poznavanja muzičkih instrumenata. Imajudi u vidu da Muzička škola svoje koncertne programe kontinuirano obogaduje, i sadržajno i tehnički, prepoznaje se ozbiljna potreba uključivanja novih i neophodnih tehničkih pomagala koja omogudavaju da programski sadržaji budu još kvalitetnije ponuđeni kulturnoj javnosti. Neophodno je nabaviti dva mikrofona Polarchoice 18/XLR, dva mikrofona Beta 57A sa odgovarajudim kablovima i stalcima, za ozvučenje horova, orkestara i solista. Kabineti, učionice, holovi, zbornica, kancelarije, kao i izgled školskog dvorišta, u domenu su estetskog izgleda škole. Ovaj segment je stalna briga čitavog kolektiva, zaposlenih i učenika. Škola čistodom, urednošdu i estetskim izgledom treba i mora da obezbijedi da se učenici i zaposleni osjedaju prijatno i ugodno, kao i da se stvore uslovi koji de biti podsticajni za boravak i rad u školi. U skladu sa godišnjim planom rada psihologa, a u okviru oblasti rad sa učenicima, realizovan je dio planiranih radionica na teme koje su date u godišnjem planu rada škole. U okviru grupnog rada sa učenicima osnovne i srednje škole, kojima su predstojali takmičarski nastupi, realizovane su radionice, u cilju prevazilaženja treme, povedanja samopouzdanja i samopoštovanja. Osim radionica, učenicima je podijeljen materijal u vezi sa tehnikom disanja, koncentracijom i oslobađanjem od stresa za vježbe kod kude. Tokom prethodne školske godine učenici su bili uključeni u veliki broj projekata koje su uspješno realizovani. Komisija za pradenje slobodnih aktivnosti realizovala je bogat umjetnički program u skladu sa Planom slobodnih aktivnosti za učenike srednje muzičke škole. 24

Učenički parlament je kroz aktivnosti razvijao samostalnost, odgovornost i promovisao prava učenika. Imao je i važnu ulogu u uspostavljanju kvalitetnog odnosa učenik - nastavnik. Zbog važnosti profesionalnog razvoja zaposlenih urađen je poseban plan profesionalnog razvoja nastavnika na nivou škole. Kvalitet rada i uspješnosti procjenjivani su i na osnovu pisanih izvještaja, statističkih podataka i opisivanja stanja na osnovu konkretnog uvida. Praksa je bila da se poslije razmatranih izvještaja na stručnim organima prave preporuke u vidu mjera i aktivnosti za poboljšanje rada i unapređenje svih aktivnosti na nivou ustanove. Znači, procesom interne evaluacije otklanjali smo uočene nedostatke, povedavali nivo odgovornosti učesnika u obrazovnom procesu, identifikovali razvojne prioritete iz oblasti koje je nužno kontinuirano unapređivati, kako bi se unaprijedili postignuda učenika, njihova znanja i vještine. 25

12. SWOT ANALIZA,,Nikada nije kasno da postavite novi cilj, ili sanjate novi san. C. S. Levis Muzička škola, ostvarujudi svoj primarni cilj - obrazovanje i vaspitanje mladih umjetnika, zahtijeva i stvara sredinu u kojoj se pita i analizira, misli i stvara, razvijaju individualne i kolektivne sposobnosti, komunicira sa roditeljima i lokalnom zajednicom. Anаlizom dugogodišnjeg rаdа i njegovih vrijednosti dolazi se do ideja zа rаzvojni put u nаredne 4 (četiri) godine. Da bi se ideje ostvarile potrebno je uraditi analizu koja treba da sadrži sve naše slabe strane kako bi ih prevazišli, otklonili ograničenja koja dolaze spolja, a zatim stavili akcenat na mogudnosti i raspoložive snage unutar škole. 1. Tradicija i ugled škole Prednosti 2. Lokacija škole i školski objekat koji su privlačni za ljude iz svijeta umjetnosti 3. Mlad kolektiv 4. Znanje nastavnika i učenika 5. Motivisanost nastavnika i učenika 6. Uspjeh učenika na državnom i međunarodnim takmičenja 7. Etos škole 8. Opremljenost kabineta instrumentima 9. Organizacione sposobnosti nastavnika i učenika u organizaciji vannastavnih sadržaja 10. Prihvatanje savremenih metoda rada 11. Otvorenost za saradnju sa roditeljima, lokalnom upravom i socijalnim partnerima 12. Timski rad 13. Prohodnost učenika Škole ka univerzitetima CG 14. Marketing Škole (izvještavanje medija o rezultatima i aktivnostima Škole) 15. Urednost i higijena. Nedostatci, slabosti 1. Nepostojanje zakona o umjetničkom obrazovanju 2. Ozbiljni problemi sa krovom 3. Nepostojanje ograde oko Škole 4. Nedovoljna stručna edukacija nastavnog kadra 5. Nedovoljno savremenih nastavnih sredstava i opreme (kompjuteri, projektori) 6. Nedostatak prostorija za vannastavne aktivnosti 7. Nedovoljna korelacija između nastavnih predmeta 8. Više stručnih predavanja i seminara (profesionalna orjentacija) 26

Mogudnosti 1. Pomod i angažovanje Ministarstva i lokalne uprave u rješavanju pitanja ograđivanja školskog dvorišta 2. Bolja saradnja sa drugim muzičkim školama 3. Stvarna finansijska pomod i podrška za projekte Škole od strane Ministarstva prosvjete, lokalne uprave i socijalnih partnera 4. Bolja medijska prezentacija Škole 5. Izrada zakona o umjetničkim školama 6. Spremnost da se uspjesi stimulišu nagradama 7. Organizuje stručno usavršavanje zaposlenih u muzičkim školama od strane Zavoda za školstvo Opasnosti 1. Nedostatak pravne regulative za umjetničko obrazovanje 2. Nedovoljna pomod lokalne samouprave Muzičkoj školi 3. Nedostatak stvarne finansijske pomodi za rješavanje postavljanje ograde oko Škole 4. Nedostatak stvarne finansijske pomodi za neophodnu rekonstrukciju ravnog krova 5. Nedovoljna finansijska sredstva za projekte škole seminari, majstorske radionice i dr... 6. Niska primanja zaposlenih u obrazovanju 7. Nezaposlenost roditelja 8. Spremnost lokalne samouprave, NVO, roditelja i privrednika da podrže organizovanje umjetničkih manifestacija sa ciljem prihodovanja sredstava čija bi namjena bila unapređenje kvaliteta rada škole 9. Formiranje hora najmlađih učenika Muzičke škole (I,II,III razred) 10. Finansijska pomod roditelja za opremanje, nastupanje i gostovanja hora najmlađih učenika muzičke škole 11. Marketing škole 27

13. CILJEVI MUZIČKOG OBRAZOVANJA, VIZIJA I MISIJA Ciljevi muzičkog obrazovanja su višestruki. Osim opštepoznatih, od izuzetnog značaja svakako su: 1. Saznajni - upoznavanje sa drugim kulturama. 2. Emotivni - doživljavanje sebe i drugih bez predrasuda. 3. Etički - usvajanje moralnih vrijednosti, oblikovanje vrijednosnih sudova i prihvatanje normi ponašanja. 4. Socijalni - razvoj komunikativnih kompetencija, spremnost na saradnju i prihvatanje drugih kao ravnopravnih učesnika u društvenoj grupi, razvijanje svijesti o značaju umjetnosti u najširem smislu. 13.1. VIZIJA Vizija je umetnost gledanja nevidljivih stvari. Džonatan Svift Polazedi od ciljeva muzičkog obrazovanja, težnje da Škola bude prepoznata u zajednici po kvalitetu obrazovno-vaspitnog rada, ali i kao institucija kulture od posebnog značaja, vizija škole je: 1. Škola koja ravnomjerno razvija i obrazovne i vaspitne komponente. 2. Škola u kojoj je razvijena svijest o vlastitom nacionalnom identitetu i važnosti očuvanja crnogorskog muzičkog stvaralaštva, a u kojoj su istovremeno prihvadene opšte civilizacijske vrijednosti kao što su tolerancija, poštovanje ljudskih prava i djelovanje na demokratskim principima. 3. Škola u kojoj se ni na trenutak ne smije izgubiti iz vida učenik i njegove potrebe. Mora se učiniti što je mogude više da učenik u školi dobije mogudnost razvijanja svih dimenzija svoje ličnosti. 4. Škola sa visokom bezbjednošdu učenika i zaposlenih. 5. Škola u kojoj se njeguju sljedede vrijednosti: znanje, solidarnost, identitet i odgovornost. 6. Škola u kojoj postoji bliska saradnja i prijateljski odnos na relaciji učenik nastavnik direktor. 7. Škola koja je savremena i funkcionalna zahvaljujudi stalnom tehnološkom opremanju. 8. Škola koja prati potrebe učenika i zaposlenih. 28

13.2. MISIJA Rad rađa ideje. Džim Ron Misija škole je: 1. Kvalitetno obrazovanje učenika koje de im omoguditi da postanu uspješni ljudi i da svojim znanjem, idejama i ponašanjem postanu uzor novim generacijama. 2. Podizanje nivoa muzičke kulture u gradu i državi kroz kvalitetno i kreativno osnovno i srednje obrazovanje. 3. Popularizacija priznatih muzičkih vrijednosti. 4. Aktivna participaciju u kulturnom životu zajednice. 5. Ponuditi različite muzičke sadržaje i aktivnosti koje podstiču lični razvoj svakog učenika koje pohađa našu školu. 6. Omoguditi nastavnicima napredovanje kako u stručnim znanjima i vještinama, tako i iz oblasti pedagogije, muzičke psihologije i metodike, kako bi učenici imali na raspolaganju predavače sa najvišim stepenom kompetencija. 7. Omoguditi zadovoljenje različitih interesa učenika putem niza slobodnih i vannastavnih aktivnosti koje nijesu dio nastavnog plana i programa i tako ostvariti preduslove za kvalitetno provođenje slobodnog vremena. 29

PRIORITETNI CILJEVI I PRAVCI RAZVOJA 14. PLANIRANJE Budi otvoren za promjene, ali nemoj izgubiti svoje vrijednosti! Dalaj Lama Polazedi od ciljeva, vizije i misije naše ŠKOLE, objektivno sagledavajudi rezultate oba izvještaja eksterne evaluacije od strane Zavoda za školstvo i Centra za stručno obrazovanje, može se konstatovati da je u školi prisutno više jakih nego slabih strana. Postojede slabosti, koje nijesu alarmantne, ipak umanjuju ukupan kvalitet rada Škole i poželjno ih je otklanjati u kontinuitetu. U naredne četiri godine plan je da se unapređuje proces nastave i učenja koji de direktno uticati na postignuda učenika, nastavi dobra saradnja sa roditeljima, lokalnom zajednicom i socijalnim partnerima. U školi de se unapređivati međuljudski odnosi, podsticati svestrani razvoj učenika, njegovati stručnost i kompetentnost nastavnog kadra kroz savremene nastavne programe i stručna usavršavanja. Za naredni period ključne oblasti koje u Školi treba unapređivati su: 1.Nastava i učenje 2. Podrška učenicima 3. Kadrovski, prostorno - tehnički i higijenski uslovi rada ustanove 4. Etos škole 14. 1. Nastava i učenje Nastava i učenje imaju najznačajniji uticaj na postignuda učenika, a aktivnosti koje de se preduzimati u školi bide usmjerene ka obezbjeđivanju uslova za odvijanje savremene nastave i učenja. Proces unapređivanja nastave i učenja bide usmjeren na indikatore: Planiranje nastave Organizacija nastave/učenja na času Pisane pripreme za čas Upotreba nastavnih sredstava Dodatna nastava Dopunska nastava 30

PLAN UNAPREĐENJA NASTAVE I UČENJA Indikator Planiranje nastave Ciljevi Mjerljivi pokazatelji ostvarivanja ciljeva Aktivnosti Potrebna sredstva Odgovorna osoba (e) Vrijeme realizacije Kompjuter Evidentiranje i procjena usklađenosti planova za obrazovnim programima Blagovremeno dostavljanje planova Diskusije na sjednicama aktiva Planiranje u skladu sa zahtjevima nastavno ciljnog i prema obrazovno vaspitnim ishodima predmeta Uvid u planove Analiza Pisane preporuke Štampana forma godišnjih i operativnih planova Zapisnici sa sjednica stručnih aktiva Nastavnici Direktor Pom. dir. Septembar (god. plan.) Mjesecno (operativni) Po klasifikacionim periodima Indikator Organizacija nastave/učenja na času Ciljevi Mjerljivi pokazatelji ostvarivanja ciljeva Aktivnosti Potrebna sredstva Odgovorna osoba (e) Vrijeme realizacije Izvještaji sa hospitovanih časova Procjena kvaliteta izvođenja nastave Prilagođenost nastave sposobnostima učenika Orjentacija na aktivnosti učenika Zapisnici sa sjednica stručnih aktiva Rezultati anketiranja učenika Individualizacija nastave Poboljšanje kvaliteta nastavnog procesa Održavanje oglednih Hospitacije Ankete Diskusije na sjednicama aktiva Protokoli za praćenje časa Anketni listići Nastavnici Direktor Pom. direktora Psiholog Novembar- maj 2019-2022 časova 31

Indikator Pisane pripreme za čas Ciljevi Mjerljivi pokazatelji ostvarivanja ciljeva Aktivnosti Potrebna sredstva Odgovorna osoba (e) Vrijeme realizacije Unapređenje kvaliteta nastave kroz ciljno i procesno - razvojno planiranje kao i planiranje prema obrazovno vaspitnim ishodima predmeta Pisane pripreme usklađene sa reformskim kursom ciljnog planiranja kao i planiranje prema obrazovno vaspitnim ishodima predmeta Hospitacije Uvid u pedagošku dokumen. Kompjuter Direktor Pom. direktora Psiholog Tokom nastavne godine (novembarapril) Indikator Upotreba nastavnih sredstava Ciljevi Mjerljivi pokazatelji ostvarivanja ciljeva Aktivnosti Potrebna sredstva Odgovorna osoba (e) Vrijeme realizacije Broj časova Veća upotreba savremene tehnologije u nastavnom procesu realizovanih upotrebom savremene tehnologije Prisustvo časovima Angažovanje stručnjaka za BIM projektori Nabavka električnog projekcionog platna Nabavka BIM projektora Održavanje instrumenata Broj naštimanih i popravljenih instrumenata Kupljeni instrumenti i projekciono održavanje instrumenata Javne nabavke Projektno platno Kompjuter Finansijska sredstva Direktor Pom. direktora 2019-22 Nabavka novih platno instrumenata Nabavljen BIM projektor 32

Indikator Dodatna nastava Ciljevi Mjerljivi pokazatelji ostvarivanja ciljeva Aktivnosti Potrebna sredstva Odgovorna osoba (e) Vrijeme realizacije Planovi rada održavanje dodatne nastave sastanka Aktiva Podsticanje usavršavanja evidencije u dnevniku rada zapisnici Aktiva Pripremanje i realizacija časova dodatne nastave sveske zapisnika Aktiva nastavnici/e znanja učenika u skladu sa njihovim interesovanjima Pružanje dodatna obuke potrebne za dalje školovanje. zapisnici sjednica nastavnickog vijeća javni nastupi rezultati postignuća vodjenje evidencije o postignućima učenika koji pohađaju dodatnu nastavu stručna literatura dnevnik rada psiholog pomoćnik direktora direktor Tokom nastavne godine ucenika na drzavnom i analiziranje instrument medjunarodnim efekata dodatne takmičenjima nastave Indikator Dopunska nastava Ciljevi Mjerljivi pokazatelji ostvarivanja ciljeva Aktivnosti Potrebna sredstva Odgovorna osoba (e) Vrijeme realizacije Organizovati dopunsku nastavu za učenike koji, iz bilo kog razloga, zaostaju sa usvajanjem gradiva ili se nedovoljno uključuju u aktivnosti na redovnim časovima. Planovi rada dopunske nastave evidencije u dnevnicima rada održavanje sastanaka Aktiva pripremanje i realizacija časova dopunske nastave evidentiranje postignućima učenika koji pohađaju dopunsku nastavu sveske zapisnika Aktiva dnevnik rada Izvještaji ( protokol o vrednovanju nastavnog časa i procjena uspješnosti rada nastavnika ) nastavnic i/e; psiholog pomoćnik direktora direktor Tokom nastavne Trajanje i broj časova je ograničen potrebama učenika, a termini se utvrđuju dogovorom profesora i analiziranje efekata dopunske nastave učenika. 33

14.2. PODRŠKA UČENICIMA Svi vaši snovi mogu postati stvarnost ukoliko imate hrabrosti da ih slijedite. Volt Dizni Postoji mnogo razloga zbog kojih motivacija učenika da ostanu uključeni u proces muzičkog obrazovanja može da bude veliki izazov. Nekada zadovoljavanje potreba učenika znači ne samo zanimljive časove, ved i podršku koja je u potpunosti prilagođena potrebama učenika. Učenicima možda treba više pomodi kako bi ostali fokusirani ili više podrške da bi nastavili sa učenjem kada gradivo postane teže. Podrška učenicima de se odvijati kroz: 1. Podrška učenicima koji zaostaju u savladavanju gradiva 2. Organizovanje vannastavnih aktivnosti 3. Realizaciju edukativnih i preventivnih programa 4. Unapređenje rada učeničkog parlamenta 34

PLAN ZA UNAPREĐENJE PODRŠKE UČENICIMA Indikator Podrška učenicima koji zaostaju u savladavanju gradiva Ciljevi Mjerljivi pokazatelji ostvarivanja ciljeva Aktivnosti Potrebna sredstva Učesnici Odgovorna osoba (e) Vrijeme realizacije Podrška učenicima koji zaostaju u savladavanju gradiva Upoznavanje ucenika i njihovih roditelja sa aktivnostima zaposlenih na realizaciji pružanja pomodi učenicima koji zaostaju u savladavanju gradiva Nastavnik prikuplјa i biljleži podatke o postignudima učenika, procesu učenja, napredovanju i razvoju učenika tokom godine u pedagoškoj dokumentaciji. Pod pedagoškom dokumentacijom smatra se pisana dokumentacija nastavnika koja sadrži: - lične podatke o učeniku i njegovim individualnim svojstvima koja su od značaja za postignuda - podatke o provjeri postignuda - podatke o angažovanju učenika i napredovanju po datim preporukama, Identifikovanje ucenika kojima je potrebna dopunska nastava; Informisanost nastavnika /ce o tome kakva je motivacija učenika/ca, njegova/njena pažnja, mišljenje, zainteresovano st za savladavanje gradiva. Planiranje sredstava I metoda za odrzavanje dopunske nastave; Izbor nastavnih sredstava zavisi od predmeta za koji se nastava organizuje Nastavnici Učenici Roditelji Psiholog Nastavnik Psiholog Direktor Pomocnik direktora tokom nastavne godine 2019-22 - druge podatke od značaja za rad sa učenikom. 35

Indikator Organizovanje vannastavnih aktivnosti Ciljevi Mjerljivi pokazatelji ostvarivanja ciljeva Aktivnosti Učesnici Odgovorna osoba (e) Vrijeme realizacije Organizovanje koncerata učenika osnovne škole Organizovanje koncertata učenika srednje škole Plan vannastavnih aktivnosti Evidencije o sprovedenim aktivnostima Održani koncerti Održavanje sastanaka Tima za vannastavne aktivnosti Pripremanje koncertnog programa učenika osnovne i srednje škole Odabir učenika koji de učestvovati na koncertima Održavanje koncerata Učenici Nastavnici Tim za vannastavne akltivnosti Nastavnici Tim za Tokom nastavne organizovanje godine vannastavnih aktivnosti Učešde učenika osnovne i srednje škole u TV i radio emisijama dogovor direktora sa predstavnicima medija o gostovanju uč. Škole Plan gostovanja uč. u TV i radio emisijama učešde uč. srednje škole u radio emisiji Moj put Sastanak direktora škole sa rukovodiocima aktiva Pripremanje plana gostovanja Vođenje evidencije o učešdu učenika u emisijama Učenici Direktor Rukovodioci aktiva Nastavnici U toku nastavne godine u skladu sa planom gostovanja Organizovanje izvođenja dječjeg mjuzikla Sastanak direktora sa nosiocima projekta Podjela aktivnosti na nosioce projekta Odabir notne literature izvođenje Izrada plana aktivnosti za realizaciju izvođenja mjuzikla Podjela zaduženja nastavnicima Podjela uloga učenicima Izrada kostima Učenici Nastavnici Tim za vannastavne akltivnosti Korepetitor Direktor Direktor Prof.solo pjevanja Prof.hora Dirigent orkestra 2019-2021 36

Indikator Realizacija edukativnih i preventivnih programa Ciljevi Mjerljivi pokazatelji ostvarivanja ciljeva Aktivnosti Učesnici Odgovorna osoba (e) Vrijeme realizacije Radionice, na teme Osnaživanje u cilju prevencije neadekvatnih oblika ponašanja koje spadaju u obavezne, kao i teme po ličnom izboru učenika Plan radionica po mjesecima (konflikti, bolesti zavisnosti; reproduktivno zdravlje; devastacija životne sredine. Predavanja ( gosti radionice), ljekar specijalista, predstavnik Kancelarije za prevenciju narkomanije, predstavnik zaštite životne sredine Plan predavanja po mjesecima Anketiranje učenka Učenici Psiholog Roditelji Psiholog Direktor Mjesečno 2019-2022 Aktivnosti u okviru rada Učeničkog parlamenta Radionice, na teme: Razvoj Povedanje stepena samopoštovanja i samopouzdanja Psihološke pripreme za javne nastupe samopouzdanja kroz mrežu podrške Komunikacijske vještine, nenasilna komunikacija Individualni rad sa učenicima Priprema radionica na zadate teme Određivanje gostiju radionica Učenici Psiholog Roditelji Nastavnici Psiholog Direktor Mjesečno Po potrebi Radionice za prevazilaženje treme pred javne nastupe 37

Indikator Unapređenje rada učeničkog parlamenta Ciljevi Mjerljivi pokazatelji ostvarivanja ciljeva Aktivnosti Učesnici Odgovorna osoba (e) Vrijeme realizacije Upoznavanje sa Konvencijom o pravima djeteta Obilježavanje Dana Konvencije, 20.novembar 80% učenika upoznato sa Sjednice Parlamenta konvencijom o pravima djeteta Edukativni rad sa psihologom Obilježen Dan Učenici Učešde u zasijedanjiu skupštine CG Uključivanje u planiranje vannastavnih aktivnosti konvencijeposjet om dnevnom centru za osobe starije Prisusrvo zasijedanju Skupštine CG Koncerti, muzičko poetske večeri, dječji mjuzikl Odabir notnih partitura čitanje partitura Psiholog Članovi Parlamenta Nastavnici Psiholog Direktor Novembar tokom nastavne godine 38

Prisustvo predstavnika učeničkog parlamenta sjednicama stručnih organa na kojima se razmatra uspjeh učenika Na sjednicama Analiziranje tekudih problema vezanih za nastavu i učenje i analiza sadržaja pisama iz poštanskog sandučeta Razmatranje na sjednicama parlamenta pisama iz poštanskog sandučeta 50% učenika upoznato sa sadržajem pisama, sugestija.. učeničkog parlamenta analizira se uspjeh učenika, problemi vezani za nastavu i učenje kao i sugestije, preporuke iz poštanskog sandučeta Učenici Psiholog Članovi parlamenta Razredne starješine Psiholog Direktor Nastavnici tokom nastavne godine 2019-22 39

14.3. KADROVSKI, PROSTORNO - TEHNIČKI I HIGIJENSKI USLOVI RADA Unapređenje kadrovskih, prostorno - tehničkih i higijenskih uslova rada škole bazirade se na: 1. OSAVREMENJIVANJE I ADAPTACIJU ŠKOLSKOG PROSTORA koji de se realizovati kroz sljedede zadatke: - Neophodna rekonstrukcija krova - Ograđivanje školskog dvorišta - Popravka fasade - Opremanje učionica i kancelarija sa adekvatnim roletnama 2. Povedanje fonda biblioteke i nototeke, nabavka računara sa Internetom za nototeku 3. Opremanje kabineta muzičkim instrumentima PLAN ZA UNAPREĐENJE KADROVSKIH, PROSTORNO TEHNIČKIH I HIGIJENSKIH USLOVA RADA Indikator Prostorno-tehničke i smještajne uslove koji de se realizovati kroz planirano: Ciljevi Mjerljivi pokazatelji ostvarivanja ciljeva Aktivnosti Potrebna sredstva Odgovorna osoba (e) Vrijeme realizacije Neophodna rekonstrukcija krova Prikupljene ponude Izvršena rekonstrukcija krova 1. Prikuplanje ponuda sa predmjerom I predračunom radova 2. Dopis Ministarstvu prosvjete 3. Dopis Lokalnoj upravi i uglednim privrednicima grada za prikupljanje finansijskih sredstava 4. Pokretanje akcije za prikupljanje sredstava Finansijska sredstva Direktor Pomodnik direktora Sekretar Školski odbor Savjet roditelja Ministarstvo prosvjete Izvođači radova 2019-2020 40

Indikator Prostorno-tehničke i smještajne uslove koji de se realizovati kroz planirano : Ciljevi Mjerljivi pokazatelji ostvarivanja ciljeva Aktivnosti Potrebna sredstva Odgovorna osoba (e) Vrijeme realizacije 1. Prikuplanje ponuda sa predmjerom I predračunom radova 2. Dopis Direktor Ograđivanje školskog dvorišta Prikupljene ponude Urađena specifikacija potrebnih radova Ograđeno školsko dvorište Ministarstvu prosvjete 3. Dopis Lokalnoj upravi i uglednim privrednicima grada za prikupljanje finansijskih sredstava 4. Pokretanje Finansijska sredstva Pomodnik direktora Sekretar Školski odbor Savjet roditelja Ministarstvo prosvjete Izvođači radova 2019-2021 akcije za prikupljanje sredstava 41

Indikator Ciljevi Prostorno-tehničke i smještajne uslove koji de se realizovati kroz planirano: Mjerljivi pokazatelji ostvarivanja ciljeva Aktivnosti 1. Prikuplanje ponuda sa predmjerom i predračunom radova Potrebna sredstva Odgovorna osoba (e) Vrijeme realizacije 2. Dopis Direktor Popravla fasade Prikupljene ponude Urađena specifikacija potrebnih radova Popravljena fasada Ministarstvu prosvjete 3. Dopis Lokalnoj upravi i uglednim privrednicima grada za prikupljanje finansijskih sredstava 4. Pokretanje Finansijska sredstva Pomodnik direktora Sekretar Školski odbor Savjet roditelja Ministarstvo prosvjete Izvođači radova 2019-2020 akcije za prikupljanje sredstava 42

Indikator Prostorno-tehničke i smještajne uslove koji će se realizovati kroz planirano : Ciljevi Mjerljivi pokazatelji ostvarivanja ciljeva Aktivnosti 1. Prikuplanje ponuda sa predmjerom I predračunom radova Potrebna sredstva Odgovorna osoba (e) Vrijeme realizacije - Opremanje učionica i kancelarija sa adekvatnim roletnama Prikupljene ponude Urađena specifikacija Nabavka roletni očuvanje instrumenata 2. Dopis Ministarstvu prosvjete 3. Dopis Lokalnoj upravi i uglednim privrednicima grada za prikupljanje finansijskih sredstava 4. Pokretanje akcije za prikupljanje sredstava Finansijska sredstva Direktor Pomodnik direktora Sekretar Školski odbor Savjet roditelja Ministarstvo prosvjete Izvođači radova 2019-2021 43

15. ETOS Ko misli da može da živi sam i nema potrebu za drugima ili je Bog ili je zvijer Aristotel Školu karakteriše uspješan interpersonalni odnos u duhu tolerancije i uvažavanja različitosti prema uzrastu, polu, posebnim potrebama učenika, nivou obrazovanja, socijalnim, nacionalnim i kulturološkim specifičnostima. U narednom periodu akcenat de se staviti na: Poštovanje kudnog reda/pravila i poboljšanje međuljudskih odnosa kroz: 1. Poštovanje kučnog reda i pravila 2. Poboljšanje međuljudskih odnosa 3. Promociju škole PLAN UNAPREĐENJA ETOSA ŠKOLE Indikator Poštovanje kudnog reda/pravila i poboljšanje međuljudskih odnosa Ciljevi Mjerljivi pokazatelji ostvarivanja ciljeva Aktivnosti Formirati tim za izradu Pravilnika o ponašanju nastavnika u školi Učesnici Odgovorna osoba (e) Vrijeme realizacije Poštovanje kudnog reda i pravila Pravilnik o ponašanju nastavnika u školi Etički kodeks Kudni red Informisati nastavnike o obaveznosti poštovanja etičkog kodeksa i kudnog reda u školi Organizovati radionice na teme vezene za poslovno ponašanje i komunikaciju Tim za izradu pravilnika Sekretar Psiholog Nastavnici Direktor Sekretar 2019-2020 44

Indikator Poštovanje kudnog reda/pravila i poboljšanje međuljudskih odnosa Ciljevi Mjerljivi pokazatelji ostvarivanja ciljeva Aktivnosti Učesnici Odgovorna osoba (e) Vrijeme realizacije Plan i program organizovanih Formirati tim za izradu plana i programa organizovanih druženja nastavnika Pripremiti plan druženja nastavnika Realizovane Upoznati Nastavničko vijede sa planom druženja nastavnika Tim za organizovanje druženja Poboljšanje međuljudskih odnosa radionice na temu: Vještina komunikacije i rješavanje konflikata Realizacija plana proslava povodom Pripremiti plan stručnih ekskurzija nastavnika Pripremiti realizaciju programa proslava povodom značajnih datuma Nastavnici Nastavničko vijede Stručni organi Tim Direktor Pomodnik direktora 2019-2022 značajnih datuma i drugarskih večeri Pripremiti organizovanje drugarskih večeri Organizovati radionice 45

Indikator Poštovanje kudnog reda/pravila i poboljšanje međuljudskih odnosa Ciljevi Mjerljivi pokazatelji ostvarivanja ciljeva Aktivnosti Učesnici Odgovorna osoba (e) Vrijeme realizacije Promocija škole Internet prezentacija škole Školski časopis Blog Muzički kviz Direktor u saradnji sa saradnicima predlaže tim za ovu funkciju, a Nastavničko vijede glasanjem verifikuje prijedlog nastavnika Izrada internet prezentacija škole Tim za prezentaciju ICT kordinator Nastavnici jezika Nastavnici individualne Direktor Pomodnik direktora 2019-2022 Izvještaj o realizovanom na sjednicama Nastavničkog vijeda facebook stranica Školski blog Izbor teksta za školsku himnu i grupne nastave Nastavničko vijede kviz 46

Kao poseban zadatak koji se postavlja za naredne 4 godine je: Planiranje i programiranje rada škole i pradenje i vrednovanje kvaliteta rada. AKTIVNOSTI NOSIOCI UČESNICI VRIJEME REALIZACIJE REZULTATI POKAZATELJI 1. Formiranje jasne organizacione strukture sa definisanim zadacima direktor, pomodnik, stručni saradnici nastavnici Tokom godine 2019/ 22. Postajanje jasne organizacione structure sa definisanim zadacima Evidencija, izvještaji 2. Formiranje timova za realizaciju određenih zadataka direktor, pomodnik, stručni saradnici nastavnici Tokom godine 2019/ 22 Funcionisanje izabranih timova Uvid u rješenja o imenovanju timova, izvještaji 3. Davanje jasnih uputstava za realizaciju zadataka direktor, pomodnik, stručni saradnici nastavnici Tokom godine 2019/22. Realizacija zadataka Uvid u zapisnike i izvještaje 4. Izrada planova samovrednovanja za svaku školsku godinu direktor, pomodnik, stručni saradnici, tim za samovrednovanje nastavnici Avgust - Septembar tokom svake školske godine Plan za samovrednovanje Uvid u plan za samovrednovanje 5. kontinuirano ostvarivanje procesa samovrednovanja i pedagoškoinstruktivnog uvida u rad škole direktor, pomodnik, stručni saradnici nastavnici Tokom školske godine Sistematsko pradenje i analiziranje uspjeha i vladanja učenika Uvid u izvještaje o radu direktora, pomodnika direktora i stručnih saradnika 47

6. učešde u radu stručnih organa i timova direktor, pomodnik, stručni saradnici timovi nastavnici Prema dinamici rada stručnih organa i tomova Donijete odluke na sastancima stručnih organa i timova Uvid u zapisnike stručnih organa i tomova 7. korišdenje različitih mehanizama za motivisanje zaposlenih direktor, pomodnik stručni saradnici timovi sekretar škole školski odbor Po potrebi Donijeta odluka direktora Uvid u odluke direktora 8. obezbjeđenje finansijskih sredstava kroz donacije, apliciranje za projekte direktor, pomodnik stručni saradnici timovi nastavnici Po potrebi Unapređenje materijalnotehničkih uslova rada škole Uvid u finansijske izvještaje i račune 9. usavršavanje zaposlenih direktor, pomodnik, stručni saradnici timovi nastavnici Tokom školske godine Učešde na organizovanim seminarima Sertifikati i licence zaposlenih 10. razvijanje saradnje sa drugim ustanovama direktor, lokalna uprava, socijani partneri nastavnici Tokom školske godine Ostvaruje se veza sa ostalim partnerima i Lokalnom upravom kako bi rezultati i rad Škole bili što dostupniji javnosti Ugovori i sporazumi 48

16. MONITORING I EVALUACIJA U cilju pradenja realizacije planiranih aktivnosti, Škola de uspostaviti održive mehanizme monitorniga i evaluacije. Evaluacija de se realizovati periodično u cilju ocjenjivanja uspješnosti u kontekstu utvrđenih ciljeva. Kroz evaluaciju saznajemo šta smo dobro uradili, a šta ne. Podaci se analiziraju i interpretiraju unutar škole i služe za pradenje i unapređenje procesa učenja i nastave, odnosno svih aspekata rada škole. 49

17. ZAKLJUČAK Školsko razvojno planiranje je kontinuiran i stvaralački proces koji se zasniva na stalnom istraživanju i prepoznavanju autentičnih potreba škole i osmišljavanju načina da se te potrebe zadovolje. U procesu školskog razvojnog planiranja škola je inicijator sopstvenih promjena. Školom, kao veoma složenim i dinamičnim sistemom, može se efikasno upravljati samo na osnovu detaljnih, jasnih, operativnih planova i programa rada. Njima se utvrđuje konkretizacija stalnih, svakodnevnih poslova i radnih zadataka. Da bi ostvarila svoju funkciju, škola nužno mora da slijedi promjene u društvu,a ponekad da ide ispred njih. Promjene u okruženju utiču na mijenjanje interesovanja učenika, nastavnika i roditelja. Da bi se poboljšao vaspitno obrazovni proces direktor, mora afirmisati timski rad koji obezbjeđuje sposobnost pradenja i selekcije novih informacija, sagledavanje pojava iz različitih uglova, otvorenost za nova iskustva i sposobnost adaptacije na promjene.,,muzika izražava sve ono šte se ne može izraziti riječima, a ne smije ostati neizrečeno." Viktor Igo 50