2016-1-ES01-KA204-025061 Vodic za ucenje Modul 4: Strategije za osmišljavanje i procenu planova ličnog razvoja 1
1. UVOD Ovaj modul ima za cilj da obezbedi strategije za osmišljavanje i procenu ličnog razvoja za osobe sa autizmom. Nema specifičnih bioloških ili psiholoških znakova za dijagnozu autizma. Dijagnoza i procena treba da se vrše nakon preciznog kliničkog i sveobuhvatnog procesa koji vode multidisciplinarni timovi. Svaka osoba sa autizmom je jedinstvena u svojim idiosinkrazijama, snagama, potrebama i veštinama. Definisanje obrazovnih ciljeva za osobu sa autizmom je težak zadatak i zahteva poznavanje inovativnih smernica zasnovanih na dokazima i specifičnim strategijama. Iznad svega, lični razvojni plan ili individualni obrazovni plan mora biti nadgledan i ocenjen i ne može se napraviti ili sprovesti bez učešc a osobe sa autizmom i njegove / njene porodice ili staratelja. 2. CILJEVI Formulisati obrazovne ciljeve prema svakom pojedinačnom obrazovnom planu Pratiti uputstva za razvoj plana Definisati vrste podrške za implementaciju plana Kontrolisati procese planiranja Pratiti i procenjivati ciljeve i lične rezultate Navesti inovativne prakse zasnovane na dokazima koje bi se organizovale u okruženju osoba sa autizmom i njihovih porodica Imati svest o pravima osoba sa invaliditetom, a posebno osoba sa autizmom Uključiti principe inkluzije (socijalne, obrazovne, na tržištu rada) u planove ličnog razvoja Imati svest o ulozi porodice i/ili staratelja u promenama koje se dešavaju tokom života osobe sa autizmom Imati svest o važnosti osnaživanja roditelja i/ili staratelja kao i nastavnika i učenika 2
3. KOMPETENCIJE Izrada ličnog plana razvoja uzimajuc i u obzir prava osoba sa autizmom. Izrada plana uz definisanje adekvatnih ciljeva podrške, tehnika i vrste podrške sve u skladu sa potrebama osobe za koju se plan pravi. Sprovođenje i procena napretka i finalnih rezultata uz saradnju celokupnog stručnog tima uključenog u proces podrške uključivanja osobe u zajednicu. Intervencija u okruženju osoba sa autizmom i njihovih porodica uz korišc enje inovativne prakse zasnovane na dokazima. Sposobnost prac enja i procene razvoja tekuc ih rezultata plana uz realna očekivanja 4. SADRŽAJ Izrada programa i formulacija obrazovnih ciljeva Poznavanje opštih smernica i obrazovnih principa Učešc e u protokolu opštih procena Dijagnoza i protokol procene Medicinska procena Kliničko ponašanje Procena veština za decu i adolescente Procena jezika Funkcionisanje porodice Funkcionalno ponašanje Sinteza i formulisanje obrazovnih ciljeva Vrste podrške Model kvaliteta života Multimodalna podrška Podrška u okviru zdravstvenog sistema Podrška u okviru obrazovnog sistema Rano detinjstvo Rana intervencija Odnosi Komunikacija 3
Socijalne veštine Adolescencija i zrelost Formalne i neformalne socijalne veze Postupci planiranja Sastavljanje individualnog plana Formulacija obrazovnih ciljeva Planiranje Monitoring Evaluacija Strategije da se podstakne učestvovanje individue i porodice Planiranje i evaluacija ciljeva i ličnih rezultata Periodično prac enje podrške Proverene metode evaluacije Primeri dobre prakse Praksa zasnovana na dokazima, intervencije koje podržavaju razvoj osoba sa autizmom Intervencije u kojima učestvuju roditelji osoba sa autizmom Intervencije usmerene na porodice Zastupanje potpune inkluzije osoba sa autizmom u zajednicu Prava, osnaživanje, monitoring prava osoba sa autizmom Socijalni model ometenosti i inkluzija Uloga servisa podrške Poglavlje koje se tiče prava osoba sa autizmom Konvencija Ujedinjenih nacija o pravima osoba sa invaliditetom Osnaživanje osoba sa autizmom i potreba da se adekvatno podrže u donošenju odluka Važnost osvešc enosti, razumevanja i borbe protiv stigmatizacije 5. Bibliografija 4
Berkell, D. E. (1992). Instructional Planning: Goals and Practice. In Autism - Identification, Education and Treatment (pp. 89-105). New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates. Handleman, J. S. (Ed.). (1992). Assessment for Curriculum Planning. In Autism - Identification, Education and Treatment (pp. 77-88). New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates. Jordan, R., & Jones, G. (1999). Meeting the needs of children with Autistic Spectrum Disorders. London: David Fulton Publishers. Jordan, R., & Powell, S. (1995). Understanding and Teaching Children with Autism. N.p.: John Wiley & Sons LTD. Mundy, P., & Sigman, M. (1989). Specifying the Nature of the Social Impairment in Autism. In Autism Nature Diagnosis & Treatment (pp. 3-21). New York: The Guilford Press. Olley, G., & Stevenson, S. E. (1989). Preschool curriculum for children with autism. In Autism Nature Diagnosis & Treatment(pp. 346-366). New York: The Guilford Press Powell, S., & Jordan, R. (1997). Autism and Learning A guide of good Practice. London: David Fulton Publishers. Van Bourgandien, M. E., & Mesibov, G. B. (1989). Diagnosis and Treatment of Adolescents and Adults with Autism. In Autism Nature Diagnosis & Treatment (pp. 367-385). New York: The Guilford Press. Wetherby, A. M. (1992). Facilitating Language and Communication Development in Autism: Assessement and Intervention Guidelines. In Autism - Identification, Education and Treatment (pp. 107-134). New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates. 6. IZVORI European Parliament (2015) Written Declaration on Autism of the European Parliament. Brussels: European Parliament. Autism Europe. (2009). AUTISM AND WORK - Together We Can. A report on good practices in employment for people with autism from across Europe. Autism Europe AISBL. Autism Europe. (2009). PERSONS WITH AUTISM SPECTRUM DISORDERS Identification, Understanding, Intervention. Autism Europe AISBL. Autism Europe. (2009). Pessoas com Perturbações do Espectro do Autismo Identificação, Compreensão, Intervenção. Autism Europe AISBL. European Parliament (1996). Charter of Rights for Persons with Autism. Written Declarations of the European Parliament. Brussels: European Parliament. 5
Parlamento Europeu (1996). Carta para as pessoas com autismo. Written Declaration of the European Parliament. Brussels: European Parliament. 6