Microsoft PowerPoint - 03_I_kroz_vakuum_plinove_poluvodice_12-13b.ppt

Слични документи
Elektronika 1 udzb.indb

Osnove elektrotehnike-udzb.indb

Sveučilište J.J. Strossmayera Fizika 2 FERIT Predložak za laboratorijske vježbe Određivanje relativne permitivnosti sredstva Cilj vježbe Određivanje r

ZOB_Ekonomski_Model_Poticaja

ТЕСТ ИЗ ФИЗИКЕ ИМЕ И ПРЕЗИМЕ 1. У основне величине у физици, по Међународном систему јединица, спадају и следеће три величине : а) маса, температура,

Microsoft PowerPoint - 3_Elektrohemijska_korozija_kinetika.ppt - Compatibility Mode

Sveučilište J.J. Strossmayera Fizika 2 FERIT Predložak za laboratorijske vježbe Cilj vježbe Određivanje specifičnog naboja elektrona Odrediti specifič

PLINSKO

Toplinska i električna vodljivost metala

Mikroelektronske tehnologije

Elektronika 1-RB.indb

BS-predavanje-3-plinovi-krutine-tekucine

Impress

4.1 The Concepts of Force and Mass

Microsoft Word - Tok casa Elektronski elementi Simeunovic Bosko

8. predavanje Vladimir Dananić 17. travnja Vladimir Dananić () 8. predavanje 17. travnja / 14

Kvadrupolni maseni analizator, princip i primena u kvali/kvanti hromatografiji

6. TEHNIČKE MJERE SIGURNOSTI U IZVEDBI ELEKTROENERGETSKIH VODOVA

Microsoft Word - Dopunski_zadaci_iz_MFII_uz_III_kolokvij.doc

4.1 The Concepts of Force and Mass

Microsoft Word - Kogen. energetski sustavi- 5. pogl..doc

Microsoft PowerPoint - Odskok lopte

Projektantske podloge Kondenzacijski uređaji Tehnički list ecotec plus 48/65 kw Grijanje Hlađenje Nove energije

Ukupno bodova:

Primjena neodredenog integrala u inženjerstvu Matematika 2 Erna Begović Kovač, Literatura: I. Gusić, Lekcije iz Matematike 2

Republika Hrvatska - Ministarstvo znanosti, obrazovanja i športa - Agencija za odgoj i obrazovanje - Hrvatsko kemijsko društvo ŽUPANIJSKO NATJECANJE I

5

672 ELEKTRIČNA MJERENJA ELEKTRIČNA PRAŽNJENJA prirodnih pojava. Neravnomjerno raspoređene ekvipotencijalne linije ukazuju na prisustvo vodljivih sloje

6-STRUKTURA MOLEKULA_v2018

112 ELEKTROTEHNIČKI SIMBOLI ELEKTROTEHNIKA * Simboli N aziv veličine Simboli N aziv veličine Simboli N aziv veličine V ELIČ IN E M EH A N IK E F Sila

Microsoft PowerPoint - IR-Raman1 [Compatibility Mode]

NEURONAL

Министарство просвете, науке и технолошког развоја ОКРУЖНО ТАКМИЧЕЊЕ ИЗ ХЕМИЈЕ 22. април године ТЕСТ ЗА 8. РАЗРЕД Шифра ученика Српско хемијско

OKFH2-10

Slide 1

PowerPoint Presentation

Fizika Detaljni izvedbeni plan Prediplomski studij: Biotehnologija i istraživanje lijekova, I godina ECTS bodovi: 6 Nastavno opterećenje/sati: 40 sati

?? ????????? ?????????? ?????? ?? ????????? ??????? ???????? ?? ??????? ??????:

Microsoft Word - VIII_P2_za_eskolu.doc

MINISTARSTVO ZAŠTITE OKOLIŠA I PRIRODE 2059 Na temelju članka 104. stavka 1. točke 3. alineje 3. Zakona o otpadu (»Narodne novine«, br. 178/04, 111/06

Microsoft PowerPoint - Prvi tjedan [Compatibility Mode]

Министарство просветe и науке Републике Србије

Metode proučavanja ekstremno brzih reakcija

Sveučilišni preddiplomski studij Biotehnologija i istraživanje lijekova Akademska godina 2017./18. FIZIKA 1. KOLOKVIJ IME I PREZIME BROJ BO

Microsoft PowerPoint - 05_struj_opterec_12_13.ppt

Microsoft Word - ???????.doc

Microsoft Word - Zakon o mernim jedinicama.doc

MEDICINSKI FAKULTET SVEUČILIŠTA U MOSTARU DIPLOMSKI SVEUČILIŠNI STUDIJ MEDICINE Kolegij: Medicinska kemija Nositeljica kolegija: prof. dr. sc. Zora Pi

1. Tijela i tvari Sva tijela zauzimaju prostor. Tijela su načinjena od tvari. Tvari se mogu nalaziti u trima agregacijskim stanjima: čvrstom, tekućem

Energetski pretvarači 1 Februar zadatak (18 poena) Kondenzator C priključen je paralelno faznom regulatoru u cilju kompenzacije reaktivne sna

Redni broj Opis Mjera Količina Jedinična Ukupna cijena cijena Materijal - dobava Dobava visokotlačne natrijeve žarulje snage 70W, prosječnog životnog

Republika Hrvatska - Ministarstvo znanosti, obrazovanja i sporta Agencija za odgoj i obrazovanje - Hrvatsko kemijsko društvo ŠKOLSKO NATJECANJE IZ KEM

SSIF-Diklić-prezentacija

Pretvorba metana u metanol korištenjem metalnih oksida

ZADACI_KEMIJA_2008_1_A

Vaillant BiH 2017 cjenik final web.pdf

1 Vježba 11. ENERGETSKE PROMJENE PRI OTAPANJU SOLI. OVISNOST TOPLJIVOSTI O TEMPERATURI. Uvod: Prilikom otapanja soli u nekom otapalu (najčešće je to v

Z-16-48

nZEB in Croatia

630 TELEVIZIJA U BOJI su bočnog pojasa potisnute dvije amplitude niže od - 1,25 MHz, a ostavljene su one više od - 0,75 MHz. Širina gornjega bočnog po

Prikaz slike na monitoru i pisaču

РЕПУБЛИКА СРБИЈА МИНИСТАРСТВО ПРОСВЕТЕ, НАУКЕ И ТЕХНОЛОШКОГ РАЗВОЈА СРПСКО ХЕМИЈСКО ДРУШТВО РЕПУБЛИЧКО ТАКМИЧЕЊЕ ИЗ ХЕМИЈЕ Лесковац, 31. мај и 1. јун

Z-16-32

PowerPoint Presentation

Kanalni ventilatori Kanalni ventilatori za sustave komforne ventilacije Širok raspon protoka: 400 do m³/h Lakirano kućište u standardnoj izvedb

568 LUKOVI LUMINESCENCIJA Kad je luk postavljen iznad kolovoza, izvodi se kruti luk sa mekom ili krutom zategom, meki luk sa krutom zategom (si. 14 a)

4.1 The Concepts of Force and Mass

Fizika_emelt_irasbeli_javitasi_1311_szerb

Geometrija molekula

Direktiva Komisije 2013/28/EU od 17. svibnja o izmjeni Priloga II. Direktivi 2000/53/EZ Europskog parlamenta i Vijeća o otpadnim vozilimaTekst z

Microsoft Word - Elektrijada_V2_2014_final.doc

ФАКУЛТЕТ ТЕХНИЧКИХ НАУКА ОДСЕК ЗА ПРОИЗВОДНО МАШИНСТВО ПРОЈЕКТОВАЊЕ ТЕХНОЛОГИЈЕ ТЕРМИЧКЕ ОБРАДЕ ХЕМИЈСКО ДЕЈСТВО ОКОЛИНЕ У ПРОЦЕСИМА ТЕРМИЧКЕ ОБРАДЕ -

Na temelju članka 45. stavka 5. Zakona o zaštiti na radu (»Narodne novine«, broj 71/14, 118/14 i 154/14), ministar nadležan za rad uz suglasnost minis

diplomski

Univerzitet u Nišu Prirodno matematički fakultet Departman za fiziku Karakteristike i primene neravnotežne plazme Master rad Student: Aleksandar Tomov

Mjerna oprema 2011

Istraživanje strukture atoma u srednjoj školi primjenom suvremene tehnologije Luka Zurak 1, Marko Barac 1, Ljubomir Špirić 1, Nataša Erceg 1, Marin Ka

Slide 1

Microsoft PowerPoint - MK_SOI_novo

Radioaktivno zagađivanje i zaštita Devetnaesto predavanje

Microsoft PowerPoint - predavanje_sile_primena_2013

540 REKTIFIKACIJA - RENDGENSKA TEHNIKA međutim, određuje kad se računa sa stvarnim brzinama strujanja procesnih faza i brzinama potapanja kolone. Brzi

Прилог 7. Граничне вредности концентрације опасних компоненти у отпаду на основу којих се одређују карактеристике отпада (својства отпада која га кара

PowerPoint Presentation

Microsoft PowerPoint - 2_Elhem_kor_principi i termodinamika.pptx

I Koeficijent refleksije Površinski plazmoni II Valovodi Rezonantne šupljine Mikrovalna mjerenja #13 Raspršenje elektromagnetskih valova na kristalima

РЕПУБЛИКА СРБИЈА МИНИСТАРСТВО ПРИВРЕДЕ ДИРЕКЦИЈА ЗА МЕРЕ И ДРАГОЦЕНЕ МЕТАЛЕ Београд, Мике Аласа 14, ПП: 34, ПАК: телефон: (011)

CJENIK KUĆNE I KOMERCIJALNE SERIJE AZURI DC INVERTER ZIDNI KLIMA UREĐAJI SUPRA STANDARDNO UKLJUČENO -- Wifi sučelje -- Led display -- Automatski rad -

Energija

Microsoft PowerPoint - 14obk-s11a-uvod u metabolizam

Microsoft Word - DC web08.doc

ДРУШТВО ФИЗИЧАРА СРБИЈЕ МИНИСТАРСТВО ПРОСВЕТЕ И СПОРТА РЕПУБЛИКЕ СРБИЈЕ Задаци за републичко такмичење ученика средњих школа 2006/2007 године I разред

Poravnanje različitih vrsta meduzvjezdane materije u širem području 3C 196 polja Ana Erceg 19. siječnja SAŽETAK Promatranje polja centriranog na

Савез хемичара и технолога Македоније Такмичења из хемије за ученике основних и средњих школа ШИФРА: (уноси комисија по завршетку тестирања овде и на

Megapress sa SC-Contur Cjevovodna tehnika čelik F2 HR 4/16 Katalog 2016/2017 Prava na promjene pridržana.

PowerPoint Presentation

PowerPoint Presentation

UVOD U UREDSKO POSLOVANJE

A2-EN klasifikacija dodatnih materijala-str.28-33

Транскрипт:

ELEKTRIČNA STRUJA KROZ VAKUUM Struja kroz vakuum ili plinove -> tok elektrona ili ioniziranih molekula Tok elektrona iz materije (zagrijavanje), naponom (el. poljem) uzrokujemo gibanje dioda djelovanje napona na elektrone (potencijalna energija) gibanje elektrona (kinetička energija) Q U = me v 2 2 2 (kgm s 1 ) izvor elektrona (zagrijana katoda) Q=1,602 10-19 C m e =9,107 10-31 kg U=napon V brizna koju postižu elektroni v= 0,5931 10 6 U 1/2 ~ 0,6 10 6 U 1/2

prostorna raspodjela potencijala (dioda) prostorna raspodjela potencijala (trioda) Pojačalo audiofili, VF pojačala viskoih snaga

ELEKTRIČNA STRUJA KROZ PLINOVE - tlak plina jedan od bitnih parametara za uvjete toka elektrona kroz plin tlak > atmosferskog (visokotlačne žarulje, komore za prekidanje luka) tlak = atmosferskom (atmosferska pražnjenja - električni luk, korona) tlak = 10-1 atmosferskog (neonske i fluorescentne svjetiljke) tlak = 10-5 atmosferskog (živini usmjerivači) tlak = 10-8 atmosferskog (vakuum, elektronske cijevi - zaostale molekule) - kemijska reakcija plina na elektrode inertni plinovi - tok elektrona brojni sudari električki nabijenih čestica i molekula plina - atom - apsorbira, prenosi, predaje energiju energiju uzima od drugog atoma ili predaje drugom atomu plina elektrode i stijenke uređaja (atomi) primaju i davaju energiju - atom (molek.) plina može imati i prenositi potencijalnu i kinetičku energiju svi elektroni na najnižim razinama normalno stanje energija unutar atoma potencijalna energija - uzbuđeno stanje dovođenje energije atomu - metastabilno stanje - ionizacija

elektroni u višu ljusku uzbuđeno stanje (n kvanta u J) minimalna energija uzbude živina para - 7,52 10-19 J helij - 31,52 10-19 J vezani elektron natrag foton (ispuštanje energije - zračenje) područja zračenja - rendgensko, ultravioletno, vidljivo, infracrveno, NF elemag. trajanje uzbuđenog stanja ~ 10-8 s frekvencija zračenja f qe = h (Hz) q E - količina energije h - Planckova konstanta 6,6256 10-34 elektron vezan u višoj ljusci - sam ne oslobađa foton metastabilno stanje trajanje metastabilnog stanja ~ 10-1 s Js prenos energije na velike udaljenosti - bitno za provođenja struje plinovima predavanje energije drugom atomu plina, elektrodi ili stijenci (granica prostora)

elektron se oslobađa atoma ionizacija pozitivni ion - masa ~ masi atoma naboj = n naboja elektrona ali suprotnog predznaka slobodni elektron i pozitivni ion moguće neovisno kretanje elektično polje slobodni elektron i pozitivni ion - usmjerno i ubrzano kretanje masa u kretanju kinetička energija sudar pozitivnog iona i elektona atom normalnog stanja + energija (zagrijavanje) negativni ion - masa ~ masi atoma naboj = n naboja elektrona (inertni plinovi, živine pare) kisik veže na sebe elektrone i smanjuje vodljivost prostora vlastita energija negativnog iona << vlastita energija pozitivnog iona minimalna energija ionizacije živina para - 16,64 10-19 J helij - 139,2 10-19 J

plinom punjena cijev promjer molekule 10-8 elektrona 10-13 molekule u kretanju velike prepreke elektronu sudari elektrona, iona i molekula kretanje elektrona veoma nepravilno zbog sudara s molekulama sudari i slobodne staze jedan od glavnih fizikalnih parametara provodljivosti plinova na fotone ne djeluje električno polje ali mogu uzrokovati višestruke ionizacije prenošenjem energije brzina kretanja molekula zanemariva obzirom na brzine elektrona između dva sudara slobodna staza pozitivni ioni se pri sudaru s nabijenom površinom nutraliziraju i pri tome oslobađaju energiju ionizacije, a djelomično i kinetičku energiju, što može uzrokovati zagrijavanje ili zračenje, a to može biti i korisno i razorno metastabilni atomi mogu predavati energiju pri sudaru s neutralnim atomima

Izbijanje u plinovima

Plinom punjene cijevi ispod napona U a gotovo da nema stuje (elektroni gotovo ne mogu kroz prostor ispunjen plinskim molekulama, minimalan utjecaj ioniziranih molekula plina) iznad nekog napona U a (napon paljenja) elektroni izazivanju lanačanu reakciju struju ograničava R povećanje struje uz neznatan pad napona raspodjela potencijala kao i pri tinjavom izbijanju međuelektrodni prostor diode se dijeli - katodno područje ili područje iona, u neposrednoj blizini katode, - ostalo područje plina, tzv. plazmu

Prostorna raspodjela potencijala plinske cijevi - pozitivni prostorni naboj u zraku pod atmosferskim tlakom (slobodni prostor) - linearno u vakuumu udaljenost na 4/3 (zbog negativnog prostornog naboja elektrona u području katode)

Plinska trioda umetnuta rešetka kad cijev provede rešetka više ne djeluje prednapon određuje Ua početka vođenja

Fluorescentne cijevi žarne niti prvo zagrijavaju prostor cijevi isparavanje žive živine pare žarne niti elektrode (izmjeničan napon > od napona paljenja) stvaranje plazme po cijeloj duljini ultravioletno zračenje uzbuđivanje premaza fluorescentni premaz vidljivo svijetli UV cijevi za solarij, bez flouresentnog premaza

vidljivi spektar frek. el.mag. zračenja 4 10 14 Hz (crveno) do 7,5 10 14 Hz (ljubičasto) brzina el.mag. valova u slobodnom prostoru 3 10 8 m/s elektroni samo određene razine energije u atomskoj strukturi W q = W p W k = h f (J) W q - energija dovedena elektronu (prije zračenja) u J W p - početna energija (prije zračenja) u J W k - konačna energija (nakon zračenja) u J h - Planckova konstanta f - frekvencija zračenja u Hz minimalna energija uzbuđivanja atoma žive - 7,44 10-19 J minimalna energija uzbuđivanja atoma natrija - 3,344 10-19 J 19 7, 44 10 14 3, 344 10 14 ( = = 11, 23 10 Hz 34 f ( Na ) = = 5, 05 10 Hz 34 6, 624 10 6, 624 10 f Hg ) natrijske svjetiljke bez premaza živine svjetiljke - boja svijetla ovisi o unutarnjem premazu (prah) 19

Rendgenske cijevi elektroni udaraju u antikatodu pod nekim kutem zbog apsorpcije njihove kinetičke energije elektromagnetsko zračenje okomito na površinu ne utječe na promjenu strukture i energije atoma frekvencija elektromagnetskog zračenja - 10 18-10 22 Hz između ultravioletnog svjetla i gama-zraka (dijelom se prekriva s oba područja)

ELEKTRIČNA STRUJA KROZ POLUVODIČE plouvodička tehnika silicij (Si) i germanij (Ge) 4-valentni elementi izolatori >> 10 8 Ωcm otpor Ωcm pri normalnoj temperaturi i tlaku kristalografska rešetka atoma (germanij 32 elektrona, silicij 14 elektrona) 4 valentna elektrona nisu čvrsto vezana poluvodiči 10-1 - 10 8 Ωcm "električki" prikaz atoma (Ge, Si) - jezgra sa 4 pozitivna naboja - 4 kružeća slobodna elektrona vodiči << 10-1 Ωcm poluvodiči - niske temperature valentne veze stabilnije kristali izolatori povišene temperature valantne veze nestabilnije slobodni elektroni

čisti poluvodič intrinsična vodljivost obogaćeni poluvodič ekstrinsična vodljivost obogaćivanje (dopiranje) = onečišćavanje primjesama (tro i peterovalentim atomima) dopiranjem poluvodič ostaje električki neutralan bor (B) aluminij (Al) galij (Ga) indij (In) dopiranje trovalentnim elementom (akceptorima) višak šupljina = P tip poluvodiča u vođenju električne struje sudjeluju i šupline i elektroni ali različitim omjerom

fosfor (P) arsen (As) antimon (Sb) dopiranje peterovalentnim elementom (donorima) višak elektrona = N tip poluvodiča u vođenju električne struje sudjeluju i šupline i elektoni ali različitim omjerom jače dopiranje (veći broj akceptora ili donora) veća koncentracija nosioca naboja manja koncentracija nosioca suprotno polariziranog naboja (elektrona ili šupljina) mijenja se vodljivost poluvodiča

P-N spoj - poluvodička dioda

P-N barijera

Zener-dioda - stabilizacija napona dioda - ispravljački ventil Pad napona u propusnom smjeru 0,5 V do 0,7 V (silicijska dioda)

Tranzistori

Tranzistor kao sklopka Pojačalo

Tiristori Funkcija- brza upravljiva beskontaktna sklopka - uključivanje

Upravljivi poluvalni ispravljač

Triak Funkcija - brza upravljiva beskontaktna sklopka uključivanje moguć tijek struje u oba smjera

upravljiva izmjenična sklopka

1874 Fredinand Braun metal oksid / metal sulfid ispravljački efekt 1935 Bediks Švedska Ge detektor 1941 Davidenko, Morgulius, Davidov - teorija poluvodiča (Akademija SSSR) 1947 Pearson, Moor, Shockley tranzistorski efekt Bell laboratorij (NN 1956) istraživanje polja u blizini metalne elektrode točkaste diode (nekoliko desetaka µm) 1949 slojni tranzistor 1952 unipolarni tranzistor 1958 Jack Kilby /Texsas Instrimenuts/ i Robert Novace /Fairchild Semiconductors/ integrirani sklop Više na: http://en.wikipedia.org/wiki/integrated_circuit#invention

integrirani sklop - Jack Kilby 1958