RADIONICA: DOBRE PRAKSE U RAZVOJU POSLOVNIH ZONA 24.10.2012. Pripremio: Mićo Stanojević
STRUKTURA PREZENTACIJE 1. OPŠTE KARAKTERISTIKE ZONA U REGIJI DALMACIJA - HRVATSKA 2. PRIMJERI DOBRE PRAKSE DUGOPOLJE POSLOVNE ZONE (5 ZONA) ŠIBENIK PODI (NAJVEĆA ZONA) ZADARSKA REGIJA OPŠTINA STANKOVCI ZONA NOVI STANKOVCI OPŠTINA POLIĈNIK 2 ZONE 3. SAŢETAK - PREPORUKE IZ NAVEDENIH ISKUSTAVA 2
OPŠTE KARAKTERISTIKE ZONA U REGIJI DALMACIJA - HRVATSKA 1. NA SVIM NIVOIMA JAVNE UPRAVE (od opštine do drţave) PRIORITET RAZVOJA POSLOVNIH ZONA POSTAVLJEN NA NAJVIŠI NIVO još od kraja 90-tih. Zbog toga postiglo se sljedeće: - obezbjeđeni podsticaji iz DOMAĆEG budţeta - osmišljenim programiranjem USMJERENI i EU grantovi u razvoj poslovne infrastrukture 2. PREPOZNATE I ISKORIŠĆENE LOKALNE PREDNOSTI U ODNOSU NA ŠIRU REGIJU OD 50-100 km Nekoliko prilika istovremeno!!! Npr.: blizina magistralne saobraćajne infrastrukure, javno vlasništvo zemlje, cijena zemljišta, blizina velike urbane sredine/grada sa skupim cijenama zemljišta i dr. 3
OPŠTE KARAKTERISTIKE ZONA U REGIJI DALMACIJA - HRVATSKA 3. KRŠEVITO ZEMLJIŠTE NISKE POĈETNE CIJENE, ALI I NEOPHODNOST VELIKE PRIPREME ZEMLJIŠTA sa višim troškovima za rušenje i mljevenje kamena, nivelisanje i dr. - niţi troškovi pripreme manjih temelja zbog ĉvrste podloge (od neprilike iskorišćena izvjesna prilika), te iskorišćenje mljevenog građevinskog kamena kod izrade objekata 4. NERIJETKO ISKORIŠĆENJE TURISTIĈKE PONUDE DALMACIJE U FAZI PRIVLAĈENJA STRANIH INVESTICIJA koje i pored turistiĉkih, servisnih sektora kao logistika, privuĉe i investitore u prerađivaĉki sektor i industriju - vaţno zapošljavanje i nakon turistiĉke sezone. 4
OPŠTE KARAKTERISTIKE ZONA U REGIJI DALMACIJA - HRVATSKA 5. NA MJESTIMA RAZVOJA ZONA VRLO PREDUZETAN TOP MENADŢMENT OPŠTINE, POSEBNO NAĈELNIK OPŠTINE. - kljuĉni uslov za uspjeh ĉitavog projekta 6. FAZNA IZGRADNJA!!! POSTUPNOST U SKLADU SA FINANSIJSKIM I DRUGIM MOGUĆNOSTIMA 5
OPŠTINA DUGOPOLJE POSLOVNE ZONE 1. Dugopolje - opština/lokalna zajednica u zaleđu velikog grada (Splita) 2. Prije intenzivnog razvoja vrlo pasivan prostor, bez velikih ekonomskih aktivnosti niske poĉetne cijene zemljišta 3. Specifiĉnost poloţaja zbog saobraćajnog ĉvorišta ulaz/izlaz sa autoputa za Split 4. Zemljište koje je iskorišćeno za razvoj poslovne infrastrukture je bilo u vlasništvu drţave 5. Radi se o velikim površinama cca 300 ha raspoređenih na većem broju lokacija a dve najveće su od 120 ha i 130 ha. 6
OPŠTINA DUGOPOLJE POSLOVNE ZONE 7
OPŠTINA DUGOPOLJE POSLOVNE ZONE 8
OPŠTINA DUGOPOLJE POSLOVNE ZONE 6. Prethodno vlasništvo zemljišta a preneseno na opštinu 7. Na poĉetku (1997), cijena bila 50-100 kuna/m2, a sada 500 kuna (10x puta skoĉila cijena) 8. Olakšica nije bilo!!! Ali se opština obavezala da ispoštuje rokove pripreme infrastrukture 9. 110 kv podzemno kabliranje, 1700m duţine pod zemljom 10. Trafostanice sa 110/10(20kV), princip finansiranja 10%opština, 90% HEP elektroprivreda, 25 trafostanica od 0,63 MW do 1 MW 11. Uklanja se vazdušni vodovi struje (uklonjeno 1200m, još 800 m), racionalnije korišćenje prostora 12. Administracija: 10 zaposlenih u opštini i 10 zaposlenih u operateru komunalno preduzeće (broj zaposlenih raste na uštrb zaposlenih opštine) 9
OPŠTINA DUGOPOLJE POSLOVNE ZONE 10
GRAD ŠIBENIK POSLOVNA ZONA PODI 1. Poslovna zona PODI površina ukupno 550ha, najveća zona u Hrvatskoj, trenutno na ponudi 150 ha. 2. U neposrednoj blizini grada Šibenika (7 km od urb. jezgra) specifiĉan poloţaj (iniciran vlasništvom zemljišta drţavno vlasništvo) 3. U neposrednoj blizini autoputa (3 km) 4. Razvoj finansiran iz više izvora: Ministarstvo gospodarstva, rada i poduzetništva, EU grant EU CARDS 2002, oko 2.000.000 Eura MINGORP u fazama, 600.000 Eura EU Cards, ostalo grad Šibenik i sredstva od prodaje (skoro 60% ulaganja od viših nivoa vlasti i medjunarodnih projekata) 11
GRAD ŠIBENIK ZONA PODI 12
GRAD ŠIBENIK ZONA PODI 13
GRAD ŠIBENIK ZONA PODI 5. Lokacija prostorno planski definisana URBANISTIĈKIM PLANOM u Hrvatskoj UPU (ne regulacionim planom na hr. DPU detaljni plan uređenja) na taj naĉin ostavljena izvjesna sloboda u definisanju parcela prema potrebama investitora, ali je nešto duţi put do dobijanja građevinske dozvole. 6. REDOSLED KORAKA: pismo interesa > inicira se javni poziv/hr. natjeĉaj > bira se najbolja ponuda > urbanistiĉki uslovi i plan parcelacije na osnovu ĉega se dobija parcelacijski elaborat i lokacijska dozvola (prilaţe se idejni projekat) > prijedlog i potvrda glavnog projekta > građevinska dozvola na osnovu lokacijske dozvole sa parcelacijskim elaboratom, glavnog projekta i njegove potvrde sve traje oko 1 do 1,5 godina! Povoljnost je što operater pomaţe investitoru da se administriranje završi što prije kao one stop shop 14
GRAD ŠIBENIK ZONA PODI - Minimalne parcele od 2500 m2 i najveća prodana 23000 m2 - Cijena 5 Eura/m2 zemljište infrastrukturno uređeno 15
GRAD ŠIBENIK ZONA PODI 7. INFRASTRUKTURA: 1. ELEKTRIĈNA STRUJA do sada instalisano TS-ova srednjeg napona sa ukupnom snagom 16 MW. 2. ODVOD za oborinske vode, dok se ne poveţe na glavni kolektor grada, odvod će imati vlastiti sistem za preĉišćavanje baziran na biorotorima, - trenutni kapacitet 500m3/24sata 3. VODOVOD - cijev preĉnka 400mm, kapacitet 300m3/h 4. PLIN 13000 m3/h, 5. TELEKOMUNIKACIJA optiĉki kabel Novija informacija (avgust 2012.): MINGORP nastavlja sa daljim bespovratnim investiranjem od 4.000.000 kuna cca 1.050.000 KM za saobraćajnicu od 3,2 km za proširenje zone. 16
GRAD ŠIBENIK ZONA PODI 8. MODELI PODSTICAJA ZA INVESTITORE: 1. SERVIS/PODRŠKA INVESTITORU do dobijanja građevinske dozvole i registracije preduzeća. 2. KOMUNALNI DOPRINOS jednokratno na poĉetku - proizvodne firme oslobođene - ostale firme 50% - plaćanje moguće u ratama 3. KOMUNALNA NAKNADA - na godišnjem nivou - prve godine se uplaćuje 25% nominalne visine - druge godine 50% - treće godine 75% - ĉetvrte godine puni iznos naknade 4. 5 Eura/m2 za infrastrukturno uređeno zemljište sa izdatom lokacijskom dozvolom 17
GRAD ŠIBENIK ZONA PODI Pregled kompanija koje su već ušle u zonu. 21 kompanija ušla u zonu, pored domaćih, investitori iz Italije, Holandije, Njemaĉke i Slovenije; pisma namjere preko 60 preduzeća 18
GRAD ŠIBENIK ZONA PODI U neposrednoj blizini i razvoj vjetroparka koji će biti povezan sa zonom PODI (mart 2013. god.) preko TS 30/110 kv. Investicija 64 mil. Eura (prva faza): 19 vjetroturbina, uk. snaga 43MW, oĉekivana proizvodnja 104 GWh,. 19
ŽUPANIJA ZADAR OPŠTINA STANKOVCI ZONA NOVI STANKOVCI Moto naĉelnika Baradića: Uvijek metar prije investitora! 20
ŽUPANIJA ZADAR OPŠTINA STANKOVCI ZONA NOVI STANKOVCI 21
ŽUPANIJA ZADAR OPŠTINA STANKOVCI ZONA NOVI STANKOVCI 1. Kratko o opštini: 21.000 stanovnika, 72km2, administracija 5 zaposlenih u opštini!!! (ukljuĉujući naĉelnika opštine), - 1997 godine budţet 900.000 kuna (240.000KM) - 2008 godine budţet 11.000.000 kuna (3.000.000 KM) 2. Specifiĉan poloţaj opštine skoro na granici dve ţupanije Zadarske i Šibenske, znaĉajno udaljena od urbanog jezgra oba grada. - niţa cijena zemljišta, komunalnih doprinosa i naknadi, tako su privuĉene firme, posebno proizvodni sektor - istovremeno raspoloţiva radna snaga iz obe ţupanije sa prihvatljivim troškovima transporta (bitno za lokaciju zone sa manjom gustinom stanovništva u neposrednoj blizini) - prednost manjih opština u blizini većih 22
ŽUPANIJA ZADAR OPŠTINA STANKOVCI ZONA NOVI STANKOVCI 3. Pripada grupi opština od posebne drţavne pomoći što obezbjeđuje izvjesne prioritete za podsticaje, kako opštini tako i preduzećima koja tamo posluju 4. Poslovna zona površine 88 ha fokusirana na proizvodne djelatnosti - do sada opština uloţila oko 4.000.000 kuna od toga 2.600.000 kuna samo za pp i projektnu dokumentaciju - ukupno ulaganje u infrastrukturu od 2005. god. 8.000.000 kuna - cca 1/3 ulaganja podrška drţave 5. Ukupna korist ulaganja: investiranja u zonu ukupno 450.000.000 kuna (120.000.000 KM) - oko 450 ljudi zaposleno 23
ŽUPANIJA ZADAR OPŠTINA STANKOVCI ZONA NOVI STANKOVCI Na samom poĉetku 24
ŽUPANIJA ZADAR OPŠTINA STANKOVCI ZONA NOVI STANKOVCI Tokom izgradnje 25
Nakon izgradnje prve osi 26
ŽUPANIJA ZADAR OPŠTINA STANKOVCI ZONA NOVI STANKOVCI 6. Prije formiranja zone, veći dio zemljišta je bio u vlasništvu drţave 7. Na samom poĉetku za prvu firmu koja je ulazila u zonu 1Euro/m2 8. Cijena danas 5 Eura/m2 9. Komunalni doprinosi (jednokratno plaćanje) 15 kuna/m3, za poslovne zone obiĉno 20-40 kuna/m3 zavisno od lokacije i odluka opštine 10. Komunalna naknada 0,20 kuna/m2 mjeseĉno 27
ŽUPANIJA ZADAR OPŠTINA STANKOVCI ZONA NOVI STANKOVCI PLANIRANA FOTONAPONSKA ELEKTRANA Investicija 55 miliona eura, na 6o hektara površine, oko 20 MW instalisane snage 28
ŽUPANIJA ZADAR OPŠTINA POLIČNIK POSLOVNA ZONA MURVICA SPECIFIĈNOST LOKACIJE Blizina urbanog podruĉja centra ZADRA cca 5 km, zato su cijene jako visoke. - Opština prodaje zemljište za 25 Eura/m2 bliţa Zadru, potom 18 Eura za drugu zonu udaljenija, za poređenje - trţišna vrijednost van zone oko 50 Eura/m2 za fiziĉka lica 29
ŽUPANIJA ZADAR OPŠTINA POLIČNIK POSLOVNA ZONA MURVICA 1. Specifiĉan razvoj jer zbog atraktivnosti lokacije lakše je doći do investitora i nema drastiĉnih sniţavanja cijena u cilju investicione promocije. 2. Izgradnja infrastrukture je bila nešto lakša jer se prodajom zemljišta obezbjeđivala sredstva za izgradnju. Od svih dobrih praksi, ovde se pokazuje najuspješnije sinhronizovano reinvestiranje u infrastrukturu i dokumentaciju 3. Kljuĉ uspjeha je ponovo kao u svim opštinama, preduzetan naĉelnik sa malim timom iz administracije opštine. Najvaţniji kadrovi za imovinsko pravne odnose, za pravne poslove u pripremi i realizaciji tendera i priprema prostorno planske dokumentacije prije svega DPU za svaku zonu. 30
ŽUPANIJA ZADAR OPŠTINA POLIČNIK POSLOVNA ZONA MURVICA 4. Dosadašnja ulaganja u zone ukupno je oko 80.000.000 kuna mnogo za jednu malu opštinu uglavnom sredstva od prodaje infrastrukturno opremljenog zemljišta 5. Prije 10-ak godina, to je bilo samo malo naselje na kraju grada sa oko 5000 stanovnika. Sada ima oko 50 preduzeća i po broju zaposlenih treća u ţupaniji 6. 37% izvoza iz Ţupanije pripada ovoj Opštini (480 miliona od ukupnih 1,3 milijarde kuna). Za prumjer, 223 miliona je grad Zadar na drugom mjestu. 7. Izgradnja zona po sliĉnoj logici kao u zoni Novi Stankovci u smislu postepenosti. Nema izgradnje zone bez jasno pripemljenih finansijskih izvora i ugovora sa investitorima 31
SAŽETAK ZAPAŽANJA IZ ZONA REGIJE DALMACIJA - HRVATSKA 1. Veliki je broj pokrenutih zona, ali je manji broj bio vrlo uspješan. Od 325 identifikovanih zona za razvoj, aktivno je oko 180 a vrlo uspješno znaĉajno manji broj. Kljuĉ za uspjeh je na prvom mjestu LJUDSKI FAKTOR, a prije svega to se odnosi na PREDUZETNOST, VIZIJA i DRUŠTVENA ODGOVORNOST rukovodstva opštine naĉelnika opštine 2. Zajedniĉke osobine uspješnih zona: - blizina kljuĉne saobraćajne infrastrukture, prije svega autoput A1 Dalmatina - zemljište je većinski bilo drţavno, prije prenosa vlasništva na opštinu, a potom se gradila zona - znaĉajna pomoć je bila podrška drţave kroz podsticajna sredstva 32
SAŽETAK ZAPAŽANJA IZ ZONA REGIJE DALMACIJA - HRVATSKA 3. POSTUPNOST IZGRADNJE prema realnim mogućnostima, Kako kaţe naĉelnik Opštine Stankovci, g-din Baradić: mi smo radili da budemo jedan dan ispred investitora, dakle nema razvlačenja infrastrukture po cijeloj zoni, pa da vam se dogodi situacija da se zadužite i nemate čime platiti investitore. Mi smo išli umjereno i odmjereno 4. DRŢATI SE DOGOVORA PREMA INVESTITORIMA (stvoriti povjerenje da bi ozbiljni investitori lakše donijeli konaĉnu odluku ulaganja u vašu zonu). Primjer ugovornog obavezivanja opštine Dugopolje, prema Agrokor-u: 1 dan kašnjenja u završetku infrastrukture 150.000 kuna. To je natjeralo sve u administraciji i javnim kom. preduzećima da se vrlo ozbiljno odnose sa razvojem zone i njene infrastrukture. 33
SAŽETAK ZAPAŽANJA IZ ZONA REGIJE DALMACIJA - HRVATSKA HVALA NA PAŽNJI. KONTAKT: REPUBLIĈKA AGENCIJA ZA RAZVOJ MALIH I SREDNJIH PREDUZEĆA Mr Mićo Stanojević Email: mico.stanojevic@rars-msp.org Tel.: 051/247629 34