Šifra predmeta: Naziv predmeta: SAVREMENI POLITIČKI SISTEMI Nivo: II (mester studij) Godina: IV Semestar: VIII Broj ECTS kredita: 6 Status: obavezan Odsjek za politologiju; Smjer: Međunarodni odnosi i diplomatija Preduslovan predmet: Broj sati sedmično: 3+1 Predmetni nastavnik: doc.dr Elmir Sadiković Email: sadikovice@fpn.unsa.ba 1. CILJ PREDMETA U okviru nastave studenti će komparativno izučavati savremene političke sisteme i tako steći teorijska znanja, ali i mogućnost praktičnog poređenja različitih političkih sistema u državama savremenog svijeta, te spoznati univerzalne osnove njihovog strukturiranja. Izučavati će se historija nastanka i glavni elementi savremenih političkih sistema kao i metode u proučavanju političkih sistema. Studenti će se upoznati sa organizacijom, društvenom ulogom i funkcijama temeljnih institucija svakog izučavanog političkog sistema. Cilj izučavanja ovog naučnog područja je sticanje teorijske spoznaje o konceptu, stanju i razvoju savremenih političkih sistema u globaliziranom svijetu. Cilj predmeta je, također, da studenti upoznaju savremene političke sisteme tj. političke institucije drugih zemalja s ciljem ovladavanja znanjem o specifičnostima historijskog nastanka i razvoja tih sistema i njihovih institucija. U komparativnom izučavanju političkih sistema posebna pažnja će biti posvećena temeljnim faktorima koji determiniraju određeni politički sistem, a to su: ekonomska i klasno-socijalna infrastruktura; ustrojstvo samih političkih institucija prema ustavnom uređenju date države; oblici političkog organiziranja, tj. mjesto i uloga političkih stranaka; organizacija državne administracije i njen odnos prema organima vlasti; društveno-historijska tradicija, odnosno politička kultura određene države. Isto tako, cilj je komparativno praćenje i analiziranje savremenih političkih sistema uz kritičku valorizaciju i analizu modernih parlamentarnih sistema a posebno u kontekstu promjena u savremenim međunarodnim političkim odnosima nastalih krajem 80-tih godina XX stoljeća.
1.1. Osnovne tematske jedinice - Uvod u predmet - eksplanacija sylabusa - nastavne metode - sudentske obaveze - broj ECTS - literatura - midterm i završni ispit I. Teorijske osnove i teorijski problemi izučavanja političkih sistema - Uvod u komparativne političke studije - politički sistem i faktori koji ga determiniraju - struktura političkog sistema i njeni elementi - politička kultura i socijalizacija - politička participacija - političke stranke - vlast - javna politika II. Studije zemalja 1. Ujedinjeno Kraljevstvo Velike Britanije: Britanska kruna Parlamant Političke stranke 2. Francuska: Historijski razvoj francuskog političkog sistema Predsjednik Republike Vlada Parlament Sudski sistem Političko organiziranje 3. SAD: Nastanak SAD-a Izbor i ovlaštenja predsjednika SAD Izbor i nadležnost Kongresa Sudski sistem i uloga Vrhovnog suda SAD Savezne države - federalne jedinice Lokalna uprava 4. SR NJEMAČKA SR Njemačke Historijat i Ujedinjenje Njemačke 1871. Ujedinjenje zapadne i istočne Njemačke 1990.
Politički sistem SR Njemačke Izborni sistem MIDTERM 5. Ruska Federacija: Rusija na početku XX stoljeća i Oktobarska revolucija 1917.godine Raspad SSSR-a i uspostava Ruske Federacije Ruske Federacije Predsjednik Ruske Federacije 6. Indija: Historija Indije: Stara Indija, Muslimanski period, Britanski period i Period nezavisnosti Indijski savezni Parlement: Narodni dom i Dom država Predsjednik Republike Indije Vlada Indije 7. NR Kina: Historija Kine revolucionarni razvoj Prvi Drugi Treći Predsjednik republike Političko organiziranje u Kini 8. Republika Turska: Nastanak Osmansko carstvo Republika Turska pod Kemalom Ataturkom Republike Turske Predsjednik Vlada 9. Politički sistem Japana Izborni sistem i izborno pravo Partijski sistem Organizacija uprave (prefekture i općine)
10. Politički sistem Nigerije 11. Politički sistem Brazila 12. Politički sistem Meksika ZAVRŠNI ISPIT 1.2. Rezultati učenja Studenti će se osbosobiti za kritičko promišljanje o različitim oblicima savremenih političkih sistema, njihovoj historiji nastanka i savremenom ustavno-pravnom organizacijom i strukturom vlasti. Studenti će moći ponuditi vlastite kritičke opservacije i doprinose u znanstvenom i praktičnom analiziranju savremenih političkih sistema. Studenti će se osbosobiti da kritički analiziraju i razlikuju ključne odlike pojedinih političkih sistema.izučavanje kroz komparativnu perspektivu, ali i kroz pojedine konkretne sisteme omogućiti će studentima spoznaje i odgovore na pitanje kako unutarnje institucije i unutarnji politički sistem oblikuje spoljnu politiku i međunarodne odnose savremenih političkih sistema. 2. NAČIN ORGANIZACIJE NASTAVE Nastava se organizira jednom sedmično sa po tri sata interaktivnog predavanja uz korištenje modernih metodičko-didaktičkih sredstava power point prezentacija, video prezentacija. Od studenta se zahtjeva aktivno učestvovanje u nastavnom procesu putem postavljanja pitanja, davanja komentara, kritičkog diskursa, pripreme prezentacije kao uvoda u nastavni sat, prezentacija eseja i seminarskog rada. Ispit se odvija putem pisanog testa (midterm i završni ispit) koji uključuje pitanja sa višestrukim odgovorima, pitanja koja traže dopunu, te pitanja koja zahtjevaju esejske odgovore. Ocjene se zaključuju prema Pravilniku o polaganju ispita na visokoškolskim ustanovama Univerziteta u Sarajevu za studente koji studiraju u skladu sa Bolonjskim procesom na osnovu ostvarenih bodova. 2.1. Način izvođenja nastave Opis aktivnosti (%) 1. ex katedra 60% 2. prezentacije 20% 3. gosti predavači 5% 4. vježbe 15% 2.2. Sistem ocjenjivanja 1. Parcijalni ispit (midterm) 2. Seminarski rad / prezentacija 3. Završni ispit Učešće u ocjeni (%) 30 bodova 20 bodova 50 bodova
3. LITERATURA OBAVEZNA LITERATURA: 1. Gabriel Almond, Komparativna politika danas, Univerzitet Crne Gore: Fakultet političkih nauka, Podgorica, 2009. DOPUNSKA LITERATURA: 1. Komšić Jovan, 2000, Teorije o političkim sistemima - Demokratija i autoritarizam, Institut društvenih nauka, Beograd 2. Duraković Nijaz, 2007, Uporedni politički sistemi, Pravni fakultet, Sarajevo 3. Gregory S. Mahler (2003), Comparative Politics, New Jersey 4. Jurgen Hartman, 2007, Politički sustavi Velike Britanije, SAD i Francuske, Politička kultura, Zagreb 5. Markus M, Crepaz, L., Steiner Jurg, (2007), European Democracies, Pearson Longman. 6. Hague-Harop-Breslin, 2001, Komparativna politika i vladavina, FPZ; Zagreb 7. Zakošek Nenad, 2002, Politički sustav Hrvatske, Fakultet političkih znanosti Sveučilišta u Zagrebu 8. Mirko Pejanović, 2012, Ogledi o državnosti i političkom razvoju Bosne i Hercegovine, TKD Šahinpašić, Sarajevo 9. Sadiković Ćazim, 1998, Politički sistem, Studentska štamparija Univerziteta Sarajevo 10. Samuel P. Huntignton, 1993, The Third Wave: Democratization in the Late Twentieth Century, new edition, Norman OK, University of Oklahoma Presss 11. Samuel P. Huntignton, 1968, Political Order in Changing Societies, New haven, CT: Yale University Press 12. Degan Đ. Vladimir, 1978, Savremeni politički sistemi, Fakultet političkih nauka Univerziteta u Sarajevu 13. Degan Đ. Vladimir, 1974., Savremeni politički sistemi II, Fakultet političkih nauka Univerziteta u Sarajevu 14. Pašić Najdan, 1981, Uporedni politički sistemi, Institut za političke studije, FPN Beograd, Beograd 15. Moeckli Silvano, 2010, Politički sistem Švajcarske, Kako funkcioniše- Ko učestvuje-čime rezultira, University Press, Sarajevo, Politička kultura Zagreb Linder Wolf, 1994, Swiss Democracy, Possible Solutions to Conflict in Multicultural Societies, The MacMillan Press, LTD London 16. Jesse Eckard, 1999, Tipologija suvremenih političkih sustava, Panliber, Osijek-Zagreb-Split 17. Klaus von Beyme, 1999, Politički sustav Savezne Republike Njemačke-Uvod u njemački politički sustav- Panliber, Osijek-Zagreb- Split