Najniži stupanj organizacije živih sistema Metabolički inertni van žive ćelije Acelularni organizmi - obligatni intracelularni paraziti (koriste raspoložive enzime i strukture žive ćelije) Veličina: 20-300 nm Prema ćeliji domaćinu viruse delimo na: bakterijske (bakteriofagi), biljne i animalne
Virion (virusna čestica) nukleinska kiselina (DNK ili RNK) +proteinski omotač (kapsid) Kapsid grade stukturne jedinice kapsomere Baltimorova klasifikacija na osnovu produkcije irnk Kapsid može biti: Spiralne (heliksne) Kubne ( ikosaedarne) Kompleksne simetrije Nukleinska kiselina okružena kapsidom sačinjava nukleokapsid, koji može imati i omotače ćelijkog porekla (Herpes virus)
Spiralna građa virusa mozaične bolesti duvana (TMV) Komleksna građat4 faga Virusi sa dodatnim omotačem (HIV) Kubna simetrija adenovirusa
T4 fag λ fag
1. ADSORPCIJA vezivanje za receptor na površini ćelije domaćina (mutacija na receprotu sprečava virus da se veže). 2. PENETRACIJA injektiranje genetičkog materijala u ćeliju domaćina, proteinski omotač ostaje van ćelije. 3. REPLIKACIJA umnožavanje virusnog genetičkog materijala i sinteza virusnih proteina kapsomera. 4. MATURACIJA pakovanje virusnih čestica 5. OSLOBAĐANJE virusa, najčešće lizom ćelije pomoću enzima kodiranih fagnom DNK.
Virulentni fag ulazi samo u litički (reproduktivni) ciklus. Virulentni mutant λ vir je izgubio mogućnost ulaska u lizogeni ciklus pa ulazi samo u litički ciklus. Rezultat: svetle plake. Umereni fag λ wt može da uđe u litički i u lizogeni ciklus, tada se fag naziva PROFAG, a ćelija LIZOGENA, izbor zavisi od energetskog stanja domaćina (nizak nivo ATP molekula favorizuje lizogeni ciklus). Profag jedino eksprimira gen za protein represor, sprečavajući ekspresiju fagnih gena. Lizogena bakterija je imuna na superinfekciju istorodnim fagima.
Predstavljaju krajnji rezultat ponovljenih događaja (infekcija, reprodukcija virusa, liza) započetim infekcijom jedne bakterijske ćelije. Veličina plake je 1-2 mm. Svaka plaka vodi poreklo od jedne virusne čestice i predstavlja klon identičnih čestica nastalih umnožavanjem jedne virusne čestice. Morfologija plaka (veličina, prosvetljenost) predstavlja važnu fenotipsku karakteristiku vrste bakteriofaga. Često se koristi u detekciji genetički izmenjenih vrsta npr. mutant umerenog faga (λvir) neosetljiv na dejstvo represora. Infekcija ili superinfekcija ćelije domaćina istim virusom rezultuje isključivo u uspostavljanju litičkog ciklusa i formiranju svetlih plaka. Mutna plaka Svetla plaka
Kako je virus obligatni parazit neophodno je prilikom zasejavanja virusnih čestica zasejati i ćelije domaćina. U slučaju λ faga domaćin je E.coli. Pri pravljenu stoka faga, odnosno u cilju umnožavanja što većeg broja virusnih čestica, neophodno je povesti računa o multiciplicitetu infekcije. Kako 1 infektivna virusna čestica inficira oko 100 bakterijskih ćelija, to znači da je potrebno zasejati 100 puta više bakterija nego faga, pa će onda biti: M.O.I.=br.faga/br.bakterija=0,01
37 C, 24h TA15 λ vir C600 otopljena hranljiva podloga (TA7) vorteks 47 C Pripremiti decimalna razređena iz početnog stoka (10-2 ) virusa u 0,01 M MgSO4 λ vir -5 i -6
Određivanje brojnosti infektivnih virusnih čestica Br.faga / ml = br. plaka r xv
10 µl ʎ wt 10 µl ʎ vir MUTNA PLAKA (λ wt ) svetli deo potiče od liziranih ćelija sa kojima je fag stupio u litički ciklus, mutni deo čine lizogene bakterije sa kojima je fag stupio u lizogeni ciklus SVETLA PLAKA (λ vir ) rezultat liziranih ćelija
Određivanje otpornosti mikroorganizama prema antibioticima
Antibiogram Metoda koja služi za određivanje odnosa mikroorganizma prema antibiotiku A 100μl, utrljati staklenim štapićem B C obeležiti pozicije antibiotika na pozadini petri šolje bakterijska kultura E. coli Pincetom koju ste sterilisali na plamenu, postaviti tablete antibiotika na obeležena mesta
Prečnik zone inhibicije rasta MO oko antibiotske tablete se meri lenjirom (u dva pravca i uzima se srednja vrednost) i rezultat određuje po uputstvu proizvođača Zona inh.(mm) Osetljiv (S) Prelazan (I) Otporan (R) 19 116-18 15 Amikacin 18 Bactrim 26 23-25 22 Cefpodoxime 21 18-20 17 Tetraciklin 26 18-25 17 Hloramfenikol 28 21-27 20 Kanamicin 26 23-25 22