Ekoloske mreze NATURA 2000 MNE October 2009 DDimovic

Транскрипт

1 NATURA 2000 i zaštićena područja oktobar 2010.godine, Podgorica Pojam ekoloških mreža i NATURA 2000 Duška Dimović, WWF

2 Ova prezentacija će pokušati da objasni sledeće pojmove... Pristupi zaštiti prirode Ekološke mreže i njihov značaj Natura 2000 u svetlu ekoloških mreža

3 Pristup zaštiti prirode nekad... Usmerenje je na područja divljine i zaštitu vrsta Uloga ljudi kao i socio-ekonomski aspekti su zanemareni Nedovoljno uključivanje zainteresovanih učesnika Funkcionalnost ekosistema se retko sagledava Vrednosti i usluge ekosistema se ne razmatraju

4 ...i danas Usmerenje je na staništa, ekosisteme, njihovu funkcionalnost i povezanost ustanovljavaju se ekološke mreže Uloga ljudi kao i socio-ekonomski aspekti su integralni deo planiranja Zainteresovani učesnici su sastavni deo procesa zaštite prirode Vrednosti i usluge ekosistema se sve češće analiziraju i stavljaju u kontekst ukupnog značaja zaštićenih i drugih prirodno vrednih područja OBA PRISTUPA SU KOMPLEMENTARNA I DEO ISTOG PROCESA!

5

6 Prva zaštićena područja: nacionalni parkovi strogi rezervati prirode

7

8

9

10 Deo ekološke mreže u Hrvatskoj (uredba!)

11 Pojam ekoloških mreža može biti definisan kao sistem područja izmeñu kojih postoji fizička i ekološko-funkcionalna veza. Uobičajeno je da se jedan ovakav sistem sastoji od: centralnih područja, koridora, prelaznih pojaseva, i po potrebi područjima za revitalizaciju.

12 Ekološka mreža U osnovi, ekološke mreže služe ostvarivanju sledećih ciljeva: ublažavaju negativne posledice fragmentacije staništa; omogućavaju kretanje vrsta; uspostavljaju funkcionalnu vezu izmeñu zaštićenih područja i na taj način obezbedjuju zadovoljavajuće stanje vrsta i staništa u skladu sa EU direktivama o pticama i staništima.

13 Centralna područja Područja čija je osnovna funkcija zaštita biodiverziteta. To su najčešće područja u kojima je uspostavljena formalna zaštita na nacionalnom nivou (pr. Natura 2000). Obezbeñuju dovoljnu zastupljenost ključnih prirodnih i poluprirodnih ekosistema kao i vitalnost populacija najznačajnijih vrsta

14 Koridori Područja pogodnih staništa kojima se ostvaruje funkcionalna veza izmeñu centralnih područja. Omogućavaju kretanje vrsta izmeñu područja. Mogu se formirati u vidu fizički nedeljivih područja ili u vidu prelaznih područja, fizički odvojenih, ali takvih da predstavljaju odgovarajuće stanišne celine (tzv. stepping stones).

15 Prelazni pojasevi omogućavaju postepeniji prelaz izmeñu centralnih područja (zaštićenih dobara) i okolnih područja (područja održivog korišćenja ili koridora). Područja biodiverziteta nisu izolovana ostrva, nedeljiva od uticaja okolnih područja i spoljne sredine. Upotreba zemljišta izvan zaštićenih dobara može imati presudan uticaj na vrste i ekosisteme u zaštićenom dobru (pr. zagañenje voda, upotreba pesticida i dr.). Područja održivog korišćenja su područja u kojima se nastavlja sa intenzivnijom upotrebom zemljišta i resursa. Ipak, i na ovim područjima se mora voditi računa da se u punoj meri obezbeñuju funkcije i usluge ekosistema.

16 Stanje biodiverziteta u Evropi Biodiverzitet Evrope je u velikoj meri vezan za ekosisteme koji su u pod direktnim ili indirektnim uticajem čovekom. Naročito u prošlom veku je primetno intenziviranje korišćenja prirodnih resursa sa negativnim posledicama na diverzitet vrsta i staništa. Trend se nastavlja, danas je sigurno da ciljevi očuvanja biodiverziteta do godine neće biti postignuti. Više aktivnosti na svim nivoima je neophodno. Staništa su postala sve fragmentisanija, dovodeći uporedo do smanjenja broja vrsta, njihovog rasrostiranja, ali i vrednosti dobara i usluga koje nam prirodna dobra pružaju.

17 Razvoj ekoloških mreža u Evropi Natura prva formalna primena koncepta ekoloških mreža u Evropi (1992. godine), kao deo EU direktive o staništima i pticama. Ideja ekoloških mreža se razvija godine kada su 53 evropske zemlje odlučile da uspostave Pan-evropsku ekološku mrežu (PEEN) u okviru Panevropske strategije o zaštiti biološke i predeone raznovrsnosti (PEBLDS). Novina PEEN je da se tzv. centralna područja, najčešće zaštićena dobra na nacionalnom ili meñunarodnom nivou, fizički povežu putem mudrog upravljanja ili zaštite koridora koji ih spajaju ili revitalizacijom pojedinih područja.

18

19 Natura 2000 Direktiva o pticama (79/409/EEC) Direktiva o staništima (92/43/EEC): Cilj je zaštita tipova stanšta i vrsta Zemlje članice treba da identifikuju područja na kojima se nalaze staništa i vrste sa lista (aneksa) Natura 2000 je najznačajniji EU instrument za zaštitu prirode Legalni istrument kao prekretnica zaštite prirode u Evropi (EU) Staništa i vrste sa lista Direktiva o pticama i staništima čine okosnicu zaštite prirode (naučna osnova) Cij je postizanje i očuvanje povoljnog stanje očuvanja u EU

20

21 Primeri sporazuma na medjunarodnom nivou

22 Primeri sporazuma na regionalnom nivou

23 Odnosi sa EU Nivo praktičnih politika Medjunarodni Zakonski instumenti Konvencije + Sporazumi Država članica Zakoni + nacionalni sudovi & administracija

24 Odnosi sa EU Nivo praktičnih politika Zakonski instumenti Konvencije + Sporazumi Medjunarodni I EU EU zakoni + EU sud Država članica Zakoni + nacionalni sudovi & administracija

25 Evropski sud pravde- European Court of Justice Sedište: Luksemburg 27 sudija (jedan iz svake države članice) 3 glavna tipa procedura EuGH/EuG

26 EU zaštita & remedijacija- primer: ptice ili golf teren Relevantno: Birds & Habitats Directives (79/409, 92/43) Inter alia Special Protection Area for a Bird Species (Corncrake Latin name: Crex crex) Konstrukcija infrastrukture za golf teren na SPA (ECJ-Case C-209/02 Wörschacher Moos)

27 Volker Mauerhofer

28 RSPB

29 Remedijacija golf terena Volker Mauerhofer

30

31

32

33 Hvala! Duška Dimović