STAV GRAĐANA SRBIJE PREMA KORUPCIJI

Транскрипт

1 ISTRAŽIVANJE JAVNOG MNJENJA STANJE DEMOKRATIJE U SRBIJI Izveštaj pripremljen za Nacionalni demokratski institut (NDI) Izveštaj pripremio CeSID, Beograd Maj godine

2 METODOLOGIJA Istraživanje realizovali Terenski rad Tip i veličina uzorka Okvir uzorka Odabir domaćinstva Odabir ispitanika u okviru domaćinstva Istraživačka tehnika Agencija za istraživanje javnog mnjenja CeSID i Nacionalni demokratski institut (NDI), kancelarija u Beogradu U periodu između 27. februara i 05. marta godine Slučajni, reprezentativni uzorak od 600 punoletnih građana Srbije Teritorija biračkog mesta kao najpouzdanija registarska jedinica Slučajno uzorkovanje bez zamene u okviru biračkog mesta, svaka druga kućna adresa od početne tačke Slučajno uzorkovanje bez zamene izbor ispitanika metodom prvog rođendana u odnosu na dan anketiranja Licem u lice u okviru domaćinstva Istraživački instrument Upitnik od 109 pitanja 2

3 KAKO GRAĐANI SRBIJE VIDE DEMOKRATIJU? VREDNOSNE PROMENE U ODNOSU PREMA DEMOKRATIJI (2007 VS 2014) Ne zna U nekim slučajevima, nedemokratska vlada može biti bolja od demokratske Za ljude kao ja i demokratski i nedemokratski režim su isti Demokratija je bolja od svih drugih oblika vladavine

4 OSNOVNI ELEMENTI DEMOKRATIJE U OČIMA GRAĐANA SRBIJE I DEO loše stanje neutralni Procena trenutnog stanja u srpskim medijima 43 dobro stanje bezbedan Procena trenutnog stanja u oblasti bezbednosti u Srbiji neutralni 32 nebezbedan 4

5 OSNOVNI ELEMENTI DEMOKRATIJE U OČIMA GRAĐANA SRBIJE II DEO 23 nema strah 40 neutralni Egzistencijalni strah kod građana Srbije 37 ima strah 13 nema kršenja Stanje ljudskih prava u Srbiji neutralni ima kršenja 5

6 ODNOS PREMA 5. OKTOBRU STAV PREMA DEMOKRATSKIM PROMENAMA U SRBIJI godina godina Ne zna, ne razmišlja o tome To je početak demokratskog preobražaja Srbije To je početak propadanja Srbije Sve je ostalo isto, samo su jedni zamenili druge 6

7 PROFILISANJE VREDNOSNIH GRUPA GRAĐANA SRBIJE GDE SU GRAĐANI SRBIJE NA VREDNOSNOJ SKALI? Tradicija Konformizam Autoritarnost Verska tolerancija Nacionalizam Stav o regionalizaciji Stav o decentralizaciji 1 Neutralni nekonformi sti 2 Neutralni tradiciona listi 3 Verski netolerant ni nacionalis ti 4 Konformis tički neregional isti 5 Tolerantni modernist i Prosek modernisti 10% 3% 52% 14% neutralni 49% 13% 4% 34% 45% 31% tradicionalisti 41% 87% 96% 63% 3% 55% nekonformisti 67% 1% 7% 51% 31% neutralni 33% 37% 19% 41% 34% 32% konformisti 62% 73% 59% 14% 37% neautoritarni 26% 21% 2% 43% 73% 33% neutralni 63% 62% 65% 55% 26% 54% autoritarni 12% 17% 33% 1% 1% 13% tolerantni 12% 7% 21% 68% 22% neutralni 66% 64% 24% 69% 29% 50% netolerantni 22% 29% 76% 10% 3% 28% nenacionalni 11% 21% 22% 74% 25% neutralni 56% 64% 11% 60% 21% 42% nacionalni 33% 16% 89% 18% 5% 33% regionalisti 1% 21% 35% 12% neutralni 48% 63% 21% 4% 56% 42% neregionalisti 51% 16% 79% 96% 8% 46% decentralisti 12% 3% 9% 10% 18% 11% neutralni 75% 79% 63% 82% 69% 73% centralisti 14% 18% 28% 7% 13% 16% 7

8 RANIJE IZBORNO PONAŠANJE I OPREDELJENJE NA MARTOVSKIM IZBORIMA GODINE SNS DS SPS DSS NDS LDP URS SRS DVERI Neodlučni Ne bih glasao Nije glasao 15% 0% 2% 0% 1% 1% 0% 0% 0% 41% 37% SNS 72% 0% 1% 1% 0% 0% 0% 1% 0% 17% 7% DS 12% 17% 1% 0% 14% 2% 1% 0% 1% 33% 18% SPS 12% 0% 63% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 12% 12% DSS 8% 0% 0% 60% 0% 0% 0% 0% 0% 24% 8% LDP 0% 0% 0% 0% 0% 60% 0% 0% 0% 24% 16% URS 13% 0% 0% 0% 0% 0% 50% 0% 0% 25% 12% SRS 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 67% 0% 11% 22% DVERI 0% 0% 0% 17% 0% 0% 0% 83% 0% 0% 8

9 ODNOS GRAĐANA PREMA ZATVORENIM IZBORNIM LISTAMA 1- Uopšte se ne slaže; 2- Uglavnom se ne slaže; 3- Niti se slaže, niti se ne slaže; 4- Uglavnom se slaže; 5- Potpuno se slaže Kada glasam na izborima opredeljujem se prema lideru stranke, a najčešće ne znam ko je odbornik ili poslanik za koga glasam 16% 6% 26% 19% 33% Uvek znam ime odbornika ili poslanika za koga glasam na lokalnim ili republičkim izborima Najbolji način selekcije i odabira kandidata za odbornike ili poslanike imaju političke stranke Bolje bi bilo da postoji neki drugi mehanizam za odabir kandidata na izborima, nego da to čine političke partije 29% 15% 29% 11% 15% 21% 11% 47% 11% 10% 5% 5% 42% 18% 29% Bolje bi bilo da građani imaju mogućnost da glasaju pojedinačno za odbornike ili poslanike, nego da glasaju isključivo za stranačke liste 3% 4% 37% 14% 41% Svejedno je da li građani glasaju za pojedinačne kandidate za odbornike/poslanike ili za liste, stranke ionako predlažu i jedne i druge 10% 7% 50% 13% 19% 9

10 DEMOGRAFSKE OSOBINE STRANAČKIH PRISTALICA SNS DS SPS DSS NDS LDP SRS DVERI PROSEK Žensko 45% 80% 59% 11% 44% 41% 33% 46% 51% Muško 55% 20% 41% 89% 56% 59% 67% 54% 49% god. 13% 13% 12% 0% 7% 22% 0% 46% 16% god. 18% 20% 17% 20% 27% 17% 8% 31% 19% god. 12% 27% 12% 30% 13% 6% 15% 0% 15% god. 25% 13% 24% 25% 20% 39% 31% 8% 22% 60 god i više 32% 27% 34% 25% 33% 17% 46% 15% 29% Bez osnovne škole 6% 0% 7% 0% 0% 0% 0% 0% 4% Osnovna škola 17% 7% 29% 21% 13% 22% 17% 0% 15% Radničke škole 24% 7% 12% 21% 25% 17% 17% 15% 23% Srednja škola 40% 47% 26% 21% 44% 28% 33% 31% 38% Viša škola/fakultet 13% 40% 26% 37% 19% 33% 33% 54% 20% do % 14% 47% 35% 33% 40% 33% 50% 46% % 43% 37% 24% 25% 60% 50% 38% 34% % 14% 17% 35% 33% 0% 17% 13% 13% preko % 29% 0% 6% 8% 0% 0% 0% 7% Neutralni konformisti 34% 13% 21% 41% 29% 33% 17% 23% 27% Neutralni tradicionalisti 19% 20% 18% 24% 29% 11% 0% 23% 20% Netolerantni tradicionalisti Konformistički neregionalisti 21% 13% 32% 35% 14% 6% 67% 46% 20% 19% 20% 18% 0% 0% 0% 0% 0% 12% Tolerantni modernosti 7% 33% 11% 0% 29% 50% 16% 8% 22% 10

11 KADA SE U SRBIJI NAJBOLJE ŽIVELO ILITI KOMUNIZAM VS DEMOKRATIJA 10 4 u periodu od drugog svetskog rata do od 1990 do 2000 od 2000 do posle te 11

12 PROCENA KVALITETA ŽIVOTNOG STANDARDA, STANJA PRIVREDE, BEZBEDNOSTI I POLITIČKIH SLOBODA OD II SVETSKOG RATA DO DANAŠNJIH DANA ne zna period posle Političke slobode period od 2000 do Stanje privrede period 1990 do Bezbednost građana i zemlje Period 1945 do Životni standard građana

13 DOBITNICI I GUBITNICI KAKO SU BIVŠE KOMUNISTIČKE ZEMLJE PROŠLE U PRETHODNIH DVADESET GODINA? Pretežno na dobitku Pretežno na gubitku Mađarska Hrvatska Crna Gora Makedonija Rumunija Albanija Srbija 13

14 KOME VERUJU GRAĐANI SRBIJE? POVERENJE U INSTITUCIJE SISTEMA Institucija Broj odgovora Min ocena Max ocena Srednja ocena Predsednik Republike Vlada Srbije Skupština Srbije Vojska Srbije Policija Sudovi Škole i fakulteti Političke partije Mediji Sindikati Zdravstvene ustanove Državna administracija Lokalna administracija Crkva Nevladine organizacije

15 NIVO AKTIVIZMA GRAĐANA SRBIJE SOCIJALNI I POLITIČKI AKTIVIZAM 14 Član Aktivista Crkva, verske organizacije Političke stranke Sindikalne organizacije Profesionalne, strukovne organizacije Nevladine organizacije 15

16 DA LI ĆE U SKOROJ BUDUĆNOSTI DOĆI DO VEĆIH PROTESTA I NEMIRA U SRBIJI? Ne zna 5.5 Iz političkih razloga Iz ekonomskih razloga Neće doći do nemira

17 KOLIKO SU GRAĐANI ZAISTA SPREMNI DA UČESTVUJU U PROTESTIMA? Ne zna Da, iz političkih razloga Da, iz ekonomskih razloga Ne bi učestvovao 17

18 KOJI JE EKONOMSKI SISTEM NAJBOLJI ZA SRBIJU? TRŽIŠNA VS DRŽAVNA, PLANSKA EKONOMIJA? Ne zna Tržišna ekonomija je bolja od bilo kog drugog ekonomskog sistema Planska ekonomija je za nas bolja od tržišne ekonomije Za ljude kao ja, nije važno da li je ekonomija tržišna ili planska 18

19 ODNOS PREMA PRIVATIZACIJI DRUŠTVENE IMOVINE U SRBIJI ZA ILI PROTIV ISTE? Ne zna, nema stav 34.3 Najbolje bi bilo da privatizacije nije ni bilo jer su ta preduzeća najbolje vođena od strane države Privatizacija je bila nužna, samo je trebalo promeniti model po kome je ona sprovedena 41.6 Privatizacija je bila nužna i sprovedena je onako kako je bilo moguće u tadašnjim okolnostima 19

20 IZBOR POSLA DA LI SU GRAĐANI SPREMI DA RIZIKUJU I ZARADE VIŠE ILI RADIJE BIRAJU SIGURNO RADNO MESTO SA MANJOM PLATOM? 9.7 Ne može da izabere 27.3 Siguran posao, bez obzira kakva je plata 63 Posao u kojem može da se zaradi, pa makar radno mesto bilo nesigurno 20

21 NAČIN LEČENJA KO TREBA DA BRINE O TROŠKOVIMA I KVALITETU LEČENJA GRAĐANA? 17.4 Ne može da izabere 36.6 Da građani učestvuju u troškovima lečenja da bi se stvorili bolji uslovi za zdravstvenu zaštitu 46 Da država u potpunosti snosi troškove lečenja makar zdravstvena zaštita bila loša 21

22 ODNOS GRAĐANA PREMA EKONOMSKOJ I SOCIJALNOJ POLITICI DRŽAVE PROSEK SLAGANJA SA TVRDNJAMA NA SKALI OD 1=UOPŠTE SE NE SLAŽE, 5=POTPUNO SE SLAŽE Samo najsiromašniji treba da dobiju pomoć, ostali treba sami da se snalaze? Država treba da pomaže svima, čak i po cenu da se dodatno zadužujemo Problem zapošljavanja treba prepustiti tržištu, tu važi zakon ponude i potražnje Država treba da brine o otvaranju radnih mesta i pomoći nezaposlenima Najbolje je Postoji mit o slobodno tržište u slobodnom tržištu, koje se država država je ta koja meša samo kada treba planski da ga mora reguliše 22

23 HVALA NA PAŽNJI 23