DUP ZAGORIC PLAN

Транскрипт

1 UVOD PRAVNI OSNOV Na osnovu člana 31 i 53 Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata ("Službeni list CG", br. 51/08, 34/11, 40/11 i 47/11) i člana 72 Statuta Glavnog grada ("Službeni list RCG" br. 28/06 i "Službeni list CG" br. 39/10) i Programa uređenja prostora Glavnog grada - Podgorice za godinu, Gradonačelnik Glavnog grada - Podgorice, donio je Odluku o izradi Izmjena i dopuna Detaljnog urbanističkog plana "Zagorič 1 - dio zone A" u Podgorici. Shodno gore navedenoj odluci urađen je Programski zadatak jula godine. Detaljni urbanistički plan urađen je na osnovu Odluke o ustupanju, Programskog zadatka i Ugovora zaključenog g. između: Agencije za izgradnju i razvoj Podgorice, d.o.o. Podgorica, Republičkog zavoda za urbanizam i projektovanje ad Podgorica, kao Izvršioca. Plan sačinjavaju Programski zadatak, Analiza postojećeg stanja i potrebna obrazloženja planskih rješenja i preporuka, kao i odgovarajući grafički prilozi, odnosno dio dokumentacije koji, saglasno Zakonu o uređenju prostora i izgradnji objekata sačinjavaju Detaljni urbanistički plan. PLANSKI OSNOV Planski osnov za izradu ovog planskog dokumenta su smjernice Izmjene i dopune Generalnog urbanističkog plana Podgorice za prostor DUP-a Zagorič 1-dio zone A u Podgorici. CILJ IZRADE Programskim zadatkom definisano je: "Cilj izrade Izmjena i dopuna Plana je bolja planska iskorišćenost ovog prostora, kao i preispitivanje i rješavanje infrastrukture unutar zahvata. Inicijativu za izradu Izmjena i dopuna navedene planske dokumentacije, dostavili su Agencija za izgradnju i razvoj Podgorice i grupa građana: Radunović Dražen, Gordana, Nataša i Katarina i Radunović Rakočević Zorka, vlasnici katastarskih parcela broj 2135/1, 2135/2, 2135/3, 2138/1 i 2146 KO Podgorica II, u zahvatu ovog planskog dokumenta, sa obrazloženjem da je neophodno izvršiti analizu planiranih sadržaja na zemljištu korisnika prostora. Naime, u aktu Agencije se konstatuje da nema smetnji da se urbanističko rješenje vrati na rješenje iz prethodnog plana iz razloga nemogućnosti sprovođenja usljed neriješenih imovinsko pravnih odnosa, i da ima mogućnosti za usklađivanje koeficijenata izgrađenosti odnosno spratnosti na jedinstven način u okruženju. Shodno tome konstatovali su da je predmetna inicijativa opravdana i da je potrebno pristupiti izmjenama i dopunama DUP-a Zagorič 1 dio zone A kojim bi se i preispitalo rješavanje infrastrukture unutar zahvata plana". 1

2 OPIS I GRANICA ZAHVATA Granica Izmjena i dopuna plana definiše prostor: sa zapada rijekom Moračom, od Vezirovog mosta prema sjeveru, na sjeveru ulicom "Nova 7" i dalje na sjeverozapadu, ulicom Piperskom do raskrsnice sa ulicom II Crnogorskog bataljona, sa sjeveroistoka ulicom II Crnogorskog bataljona do raskrsnice sa ulicom IX Crnogorske brigade, sa sjeveroistoka kratkom dionicom ulice IX Crnogorske brigade, sa istoka dijelom postojećeg kraka ulice IX Crnogorske brigade (ul. "Nova 4") i dalje podnožjem brda Gorica do početne tačke na Vezirovom mostu. Granica zahvata je određena čl. 2. Odluke o izradi Izmjena i dopuna DUP-a "Zagorič 1 - dio zone A " i definisana je koordinatama tačaka. POVRŠINA ZAHVATA Površina zahvata plana prema Odluci iznosi 15,51ha. Koordinate tačaka granice zahvata tačka y x tačka y x

3

4 PRIRODNE KARAKTERISTIKE Topografija prostora Teritorija naselja" Zagorič 1 " nalazi se u sjevernom dijelu Podgorice, sa juga i jugoistoka ograničen padinama brda Gorica, sa zapada rijekom Moračom, a sa sjevera i istoka naseljima " Zagorič 2 " i " Zagorič 3 i 4". Naselje " Zagorič 1" leži na pretežno ravnom terenu, osim južnih i jugoistočnih padina prema Gorici gde se kote terena u okviru granica plana kreću od 52 do 68 mnm. Inženjersko geološke karakteristike Prema karti podobnosti terena za urbanizaciju, (1:5.000) rađenoj za potrebe Revizije GUP-a, ravni prostor terase svrstan je u II kategoriju, tj. terene sa neznatnim ograničenjima za urbanizaciju. Geološku građu čine rjeđe masivni krečnjaci, negdje prekristalisani, negdje manje ili više dolomitični, a rjeđe čisti dolomiti, slabo rastvorljive stijene u vodi, postojane i čvrste stijene. Pored ovog postoje i tereni sa crvenicom koji se smjenjuju sa pjeskovima i šljunkovima. Dobra je propustljivost terena, a dubina podzemne vode svuda je veća od 4m, od nivoa terena. Nosivost terena je KN/m². Stepen seizmičkog intenziteta Sa makroseizmičkog stanovišta Podgorica se nalazi u okviru prostora sa vrlo izraženom seizmičkom aktivnošću. Prema Seizmološkoj karti gradsko područje je obuhvaćeno sa 8 º MCS skale, kao maksimalnog intenziteta očekivanog zemljotresa za povratni period od 100 godina, sa vjerovatnoćom pojave 63%. Kompleksna istraživanja i analize, sprovedeni poslije zemljotresa od 15. aprila godine, omogućili su izradu Seizmičke mikroreonizacije gradskog područja i Studije o povredljivosti objekata i infrastrukture, radjenih za potrebe Revizije GUP-a. Seizmički hazard za ovaj prostor odnosi se na dva karakteristična modela terena konglomeratisane terase, tj. za model C1 gdje je debljina sedimenata površinskog sloja (do podine) manja od 35 m, i model C2 gdje je ta debljina veća od 35 m. Dobijeni parametri su sljedeći: koeficijent seizmičnosti Ks 0,079-0,090 koeficijent dinamičnosti Kd 1,00 >Kd > 0,47 ubrzanje tla Qmax(q) 0,288-0,360 intenzitet u (MCS) 9 o MCS Klimatske karakteristike Urbano područje Podgorice karakteriše slabije modifikovan maritimni uticaj Jadranskog mora. Zime su blage, sa rijetkim pojavama mrazeva, dok su ljeta žarka i suva. 4

5 Izrazito velike mikroklimatske razlike unutar gradskog područja ne mogu se očekivati obzirom na relativnu topografsku ujednačenost i ne tako velike i guste komplekse visoke gradnje. Temperatura vazduha U Podgorici je registrovana srednja godišnja temperatura od 15,5o C. Prosječno najhladniji mjesec je januar sa 5o C, a najtopliji jul sa 26,7o C. Maritimni uticaj ogleda se u toplijoj jeseni od proljeća za 2,1o C, sa blažim temperaturnim prelazima zime u ljeto, od ljeta u zimu. U toku vegetacionog perioda (april - septembar) prosječna temperatura vazduha iznosi 21,8oC, dok se srednje dnevne temperature iznad 14o C, javljaju od aprila do oktobra. Srednji vremenski period u kome je potrebno grijanje stambenih i radnih prostorija proteže se od 10 novembra do 30 marta, u ukupnom trajanju od 142 dana. Vlažnost vazduha Prosječna relativna vlažnost vazduha iznosi 65,6%, sa max od 77,2% u novembru i min od 49,4% u julu. Tokom vegetacionog perioda, prosječna relativna vlažnost vazduha je 56,7%. Osunčanje, oblačnost i padavine Srednja godišnja suma osunčanja iznosi časova. Najsunčaniji mjesec je jul sa 344,1, a najkraće osunčanje ima decembar sa 93,0 časova. U vegetacionom periodu osunčanje traje časova. Godišnji tok oblačnosti ima prosječnu vrijednost od 5,2 desetina pokrivenosti neba. Najveća oblačnost je u novembru 7,0, a najmanja u avgustu 2,8. Prosječna vrijednost oblačnosti u vegetacionom periodu je 4,3. Srednji prosjek padavina iznosi mm godšnje, sa maksimumom od 248,4 mm, u decembru i minimumom od 42,0 mm, u julu. Padavinski režim oslikava neravnomjernost raspodjele po mjesecima, uz razvijanje ljetnjih lokalnih depresija sa nepogodama i pljuskovima. Vegetacioni period ima 499,1 mm padavina ili 20,6 % od srednje godšnje količine. Period javljanja sniježnih padavina traje od novembra do marta, sa prosječnim trajanjem od 5,4 dana, a snijeg se rijetko zadržava duže od jednog dana. Pojave magle, grmljavine i grada Prosječna godišnja čestina pojave magle iznosi 9 dana, sa ekstremima od 1 do 16 dana. Period javljanja magle traje od oktobra do juna, sa najčešćom pojavom u decembru i januaru (po 2,6 dana). Nepogode (grmljavine) javljaju se u toku godine prosječno 53,7 dana, sa maksimumom od 7,7 dana, u junu i minimumom od 1,9 dana, u januaru. 5

6 Pojava grada registruje se u svega 0,9 dana prosječno godišnje, sa zabilježenim maksimumom od 4 dana. Vjetrovi Učestalost vjetrova i tišina izražena je u promilima, pri čemu je ukupan zbir vjetrova iz svih pravaca i tišina uzet kao Najveću učestalost javljanja ima sjeverni vjetar sa 227, a najmanju istočni sa 6. Sjeverni vjetar se najčešće javlja ljeti, a najrjeđe u proljeće. Tišine ukupno traju 380, sa najvećom učestalošću u decembru, a najmanjom u julu. Najveću srednju brzinu godišnje ima sjeveroistočni vjetar (6,2 m/sec), koji najveću vrijednost bilježi tokom zime (prosječno 8,9 m/sec). Maksimalna brzina vjetra od 34,8 m/sec. (125,3 km/čas i pritisak od 75,7 kg/m²) zabilježena je kod sjevernog vjetra. Jaki vjetrovi su najčešći u zimskom periodu sa prosječno 20,8 dana, a najrijeđi ljeti sa 10,8 dana. Tokom vegetacionog perioda jaki vjetrovi se javljaju prosječno 22,1 dan. 6

7 IZVOD IZ POSTOJEĆE PLANSKE DOKUMENTACIJE IZMJENE I DOPUNE GENERALNOG URBANISTIČKOG PLANA PODGORICE ZA PROSTOR DUP-A Zagorič 1-dio zone A u Podgorici (2008.g.) OBRAĐIVAČ: MONTE CEP - KOTOR Izmjene i dopune GUP-a Podgorice iz god. za područje DUP-a "Zagorič 1" bazirane su na postavkama osnovnog GUP-a Podgorice iz g. i rješenjima DUP-a za ovu teritoriju. Osnovne namjene koje su ovim izmjenama GUP-a definisane su: individualno stanovanje, kolektivno stanovanje, stanovanje sa djelatnostima, centralne djelatnosti -strana predstavništva-ambasade Rusije i Kine, ostale zelene površine, rekreacija i sport, saobraćajne površine - kolske, kolsko-pješačke saobraćajnice, parkinzi vodene površine - rijeka Morača. 7

8 DUP "ZAGORIČ 1 - DIO ZONE A" (2008.g.) OBRAĐIVAČ: MONTE CEP - KOTOR Predmetnim planskim dokumentom definisane su planirane namjene površina kroz dvije osnovne grupe namjena: 1. Površine javne namjene saobraćajne površine park prirodno zelenilo priobalje rijeke Morače - rekreacija rijeka Morača 2. Površine ostale namjene: ambasada Rusije ambasada Kine Stanovanje individualno stanovanje - do P+1+Pk kolektivno stanovanje - gradske vile - do P+3 kolektivno stanovanje od P+3+Pk do P+5+Pk kolektivno stanovanje sa djelatnostima - P+6, P+15 8

9 ANALIZA POSTOJEĆEG STANJA OCJENA STANJA U okviru pripremnih poslova izvršena je analiza građevinskog fonda na predmetnom prostoru. PROGRAMSKI POKAZATELJI POSTOJEĆEG STANJA Broj objekta Površina prizemlja m² Broj nadzemnih etaža BGP P+3+Pk P+4+PkP+5+Pk 5 3, , , P+5 6 2, P porodično stanovanje 5a 132 P porodično stanovanje 5b 156 P porodično stanovanje P+1+Pk porodično stanovanje 7a 29 P 1 29 napušten objekat 7b 55 P porodično stanovanje 8a 60 P 1 60 porodično stanovanje Spratnost Namjena m² 9

10 8b 75 P 1 75 porodično stanovanje 8c 74 P 1 74 porodično stanovanje VP porodično stanovanje VP porodično stanovanje P+1+Pk porodično stanovanje P+1+Pk porodično stanovanje P+2+Pk Ambasada P+1+Pk porodično stanovanje P porodično stanovanje P porodično stanovanje P+4 5 2, P+4 5 3, P+5 6 5, P+5 6 3,552 20a 35 P 1 35 napušten objekat P-P porodično stanovanje 22a 72 P porodično stanovanje 22b 74 P porodično stanovanje P 1 42 porodično stanovanje 24a 77 VP porodično stanovanje 24b 80 VP porodično stanovanje P objekat u izgradnji P+1+Pk porodično stanovanje P 1 95 porodično stanovanje VP VP VP VP+3+Pk VP+3+Pk P+1+Pk porodično stanovanje P porodično stanovanje P napušten objekat 35a 126 P napušten objekat P porodično stanovanje P 1 50 porodično stanovanje P porodično stanovanje P 1 31 pomoćni objekat 10

11 40 28 P 1 28 poslovanje 41a 2,096 P 1 2,096 objekat bivše kasarne 41b 56 P 1 56 objekat bivše kasarne 41c 278 P objekat bivše kasarne 41d 413 P objekat bivše kasarne Ukupno Zbirni parametri postojećeg stanja Površina zahvata plana ha BGP prizemlja m 2 BGP objekata m 2 Indeks zauzetosti na nivou zahvata plana Indeks izgrađenosti na nivou zahvata plana

12 ANALIZA STEPENA IZVRŠENOSTI VAŽEĆE PLANSKE DOKUMENTACIJE Na prostoru koji se nalazi u zahvatu predmetnog DUP-a, evidentno je da nije došlo značajnije realizacije planskog rješenja. ANALIZA UTICAJA KONTAKTNIH ZONA Namjena prostora u okruženju zahvata predmetnog planskog zahvata je pretežno individualno stanovanje. Ograničenja Nema Prednosti Dobra saobraćajna povezanost. Dobra infrastrukturna opremljenost. Ravni tereni koji su u kategoriji pogodnih za urbanizaciju. 12

13 FOTODOKUMENTACIJA 13

14 14

15 15

16 16

17 PLAN KONCEPT ORGANIZACIJE PROSTORA Sagledavanjem odnosa između faktičkog stanja na terenu i prioritetnih potreba korisnika prostora i njihovog uklapanja u gradsku strukturu konstatovano je da ekonomski i socijalni procesi određuju prostornu distribuciju djelatnosti i stanovništva. Planski koncept je formiran na način da obezbijedi smanjenje stvorenih konflikata i stvori mogućnost da ovaj, u urbanom smislu, degradirani prostor, dobije pravi značaj kao samostalna cjelina i u okruženju. Pri tom se vodilo računa o tome da se primjeni kriterijum jednoobrazne ili slične namjene površina kao jedinstvenog režima uređenja predmetnog prostora u široj zoni. Osnovni cilj izrade Izmjene i dopune DUP-a je pravilno usmjeravanje razvoja grada u smislu njegove afirmacije i socijalne integracije stanovništva, a to se može postići na sljedeći način: Unapređenjem urbane strukture grada; Unapređenjem kvaliteta životne sredine uz korišćenje postojeće infrastrukturne opreme, tj. njene dogradnje; Očuvanjem zona za infrastrukturu; Interpolacijom novih objekata višeporodičnog stanovanja; Obezbjeđivanjem fonda uslužnih djelatnosti; Formiranjem zona za urbano zelenilo. Namjena površina Predlog namjena površina za zahvat koji se obrađuje ovim planskim dokumentom je sljedeći: površine za stanovanje: površine za ; površine za porodično stanovanje; eksteritorijalne površine (ambasade); površine za centralne djelatnosti/ekskluzivno stanovanje/diplomatsko naselje; površine za pejzažno uređenje; površine saobraćajne infrastrukture. 17

18 PROSTORNI I URBANISTIČKI POKAZATELJI 18

19 Broj objekta Površina urbanističke parcele Površina prizemlja m² Spratnost Broj nadzemnih etaža BGP m² Indeks zauzetosti Indeks izgrađenosti Namjena 1 1, P+5+Pk 7 6, , P+5+Pk 7 6, , , P+5+Pk 7 9, P P a P+1+Pk b P+1+Pk P P+3+Pk P+3+Pk P+3+Pk 5 1, P+3+Pk 5 1, P+3 4 1, , P+3+Pk 5 2, P+3+Pk 5 1, P+3+Pk 5 1, P+3+Pk 5 1, , P+3+Pk 5 2, , P+3+Pk 5 2, višeporodično sta. (objekat u izgradnji) porodično stanovanje porodično stanovanje 19

20 24 1, P+3+Pk 5 2, P+3+Pk 5 1, , P+3+Pk 5 2, , P+3+Pk 5 2, , P+3+Pk 5 2, P+3+Pk 5 1, P P+3+Pk 5 1, , , P+1+Pk do P+5+Pk 3 do 7 10, P P P P , P+4+Pk 6 4, P+3+Pk 5 1, P+3+Pk 5 1, P+3+Pk 5 1, , P+4+Pk 6 3, P+4+Pk 6 2, P+2+Pk P+4+Pk 6 2, , P+4+Pk 6 5, porodično stanovanje Ambasada porodično stanovanje porodično stanovanje porodično stanovanje porodično stanovanje 20

21 51a P+5+Pk 7 2, b P+5+Pk 7 2, a 1, P+5+Pk 7 3, b P+5+Pk 7 2, , , P+5+Pk 7 7, , , P+5+Pk 7 10, , P+3+Pk+G 6 4, P+5+Pk 7 3, a P+1+Pk b P+2+Pk c P+1+Pk d P+2+Pk a P+1+Pk b P+1+Pk c P d P+1+Pk P , P+6 7 5, ,25 3, P+6 do P+15 7 do 16 27, , , P+1+Pk a 1, P+2+Pk 4 1, porodično stanovanje porodično stanovanje porodično stanovanje porodično stanovanje porodično stanovanje porodično stanovanje porodično stanovanje porodično stanovanje porodično stanovanje park porodično stanovanje ekskluzivno stanovanje/diplomatsko naselje 21

22 68b P+2+Pk 4 1, c P+2+Pk 4 1, d P+2+Pk 4 1, Ukupno 66, , , ekskluzivno stanovanje/diplomatsko naselje ekskluzivno stanovanje/diplomatsko naselje ekskluzivno stanovanje/diplomatsko naselje , , park šuma uređenje obale rijeke Morače Napomena za postojeće objekte: Površina podzemne etaže nije ušla u obračun BGP. Napomena za novoplanirane objekte: Ukoliko podzemne etaže, služe za obezbjeđenje potrebnog kapaciteta mirujućeg saobraćaja unutar parcele i kao takve rasterećuju javne površine istih sadržaja, ne računaju se u bruto razvijenu građevinsku površinu po kojoj se obračunava indeks izgrađenosti. U bruto razvijenu građevinsku površinu ne obračunavaju se servisni prostori neophodni za funkcionisanje podzemne garaže i tehnički sistemi objekta za razliku od ostalih funkcionalnih cjelina (magacini, ostave, poslovni prostori). 22

23 UKUPNI PROSTORNI I URBANISTIČKI POKAZATELJI Površina zahvata plana ha Površina urbanističkih parcela m² BGP prizemlja m 2 BGP objekata m² BGP stambenog prostora m² BGP poslovnog prostora m² Prosječna površina stambene jedinice (neto) m 2 Prosječna površina poslovnog prostora (neto) m² Broj stambenih jedinica Broj poslovnih prostora Ukupan broj stanovnika Indeks zauzetosti na nivou urbanističkih parcela 0,34 Indeks izgrađenosti na nivou urbanističkih parcela 1.90 Indeks zauzetosti na nivou zahvata plana 0,20 Indeks izgrađenosti na nivou zahvata plana 1.11 Bruto gustina stanovanja (broj stanovnika/površina planskog područja) 222 st/ha 23

24 URBANISTIČKO-TEHNIČKI USLOVI U skladu sa Zakonom o planiranju i uređenju prostora, urbanističko-tehnički uslovi su dati u sklopu plana kroz tekstualni dio i grafičke priloge. U daljem tekstu date su bliže smjernice za sprovođenje plana. Parcelacija i regulacija Kao osnov za izradu Izmjena i dopuna DUP-a poslužila je topografsko katastarska podloga koja je potpisana i ovjerena od strane nadležnog organa (Direkcija za nekretnine Crne Gore). Ukupan izgrađeni prostor, zahvaćen ovim planom, je izdijeljen na urbanističke parcele, kao osnovne urbanističke cjeline. Urbanističke parcele imaju direktan pristup sa saobraćajnice. Na grafičkom prilogu "Parcelacija, regulacija i UTU" grafički su prikazane granice urbanističkih parcela. Granice urbanističkih parcela definisane su koordinatama prelomnih tačaka. Spisak koordinata prelomnih tačaka parcela je dat na grafičkom prilogu. Regulacija ukupnog zahvata plana počiva na saobraćajnim rješenjima, koordinatama i drugim podacima koji omogućavaju tačnost prenošenja na teren. Građevinske linije su prikazane grafički sa numeričkim podacima i opisno. Urbanističke parcele date u grafičkim prilozima mogu se udruživati ukoliko je to zahtjev investitora. U tom slučaju se građevinske linije između parcela mogu povezivati uz poštovanje odstojanja prema javnim površinama. Nivelacioni plan je urađen na osnovu kota terena prezentiranih na geodetskoj podlozi i tehničkih propisa. Predloženim nivelacionim rješenjem postignuti su nagibi saobraćajnica koji su dovoljni za odvođenje površinskih voda do slivnika atmosferske kanalizacije i dalje do recipijenta. Kote koje su date u nivelacionom planu nijesu uslovne, jer kote na terenu prikazane u geodetskoj podlozi ne omogućavaju izradu kvalitetnog nivelacionog plana. Detaljnim snimanjem terena i izradom glavnih projekata saobraćajnica moguće su manje korekcije kota iz plana na način da se obezbijedi odvođenje atmosferskih voda sa lokacije principom samoodvodnjavanja. Kote prizemlja novih objekata treba odrediti na osnovu nivelacije saobraćajne mreže, pri čemu je potrebno voditi računa da se oborinske vode razlivaju od objekta prema okolnim ulicama. 24

25 SMJERNICE ZA IZDAVANJE URBANISTIČKO TEHNIČKIH USLOVA POSTOJEĆI OBJEKTI Građevinske linije na parcelama sa postojećim objektiima, definisane su prema gabaritu objekta prikazanom na topografsko katastarskoj podlozi. Ukoliko erkeri na pojedinim objektima prelaze ove građevinske linije, prihvataju se u izvedenom obliku. Takođe se prihvataju i podzemne etaže koje su izvedene izvan zadate građevinske linije (napr. UP55) a u granicama urbanističke parcele. Postojeći objekti višeporodičnog stanovanja /UP4, UP5, UP6, UP7, UP8, UP 46, UP47, UP49, UP50, UP54, UP55/ Predmetni objekti višeporodičnog stanovanja se zadržavaju uz mogućnost rekonstrukcije u postojećem gabaritu, adaptacije i tekućeg održavanja. Građevinske linije na ovim parcelama definisane su prema gabaritu objekta prikazanom na topografsko katastarskoj podlozi. Maksimalna BGP nadzemnih etaža data je u tabeli. Maksimalna spratnost nadzemnih etaža objekta data je u tabeli. Objekat višeporodičnog stanovanja u izgradnji /UP2/ Objekat na UP2 je u fazi izgradnje. Za predmetni objekat je izdata građevinska dozvola od strane Sekretarijata za planiranje i uređenje prostora broj Up /11-633, g., te se ovim Planom zadržavaju parametri dati u građevinskoj dozvoli. Maksimalna BGP nadzemnih data je u tabeli. Maksimalna spratnost nadzemnih etaža objekta data je u tabeli. Postojeći objekti porodičnog stanovanja na urbanističkim parcelama planiranim za /UP1, UP9, UP10, UP43, UP44, UP45, UP48, UP51a, UP52a, UP52b, UP53, UP60/ Na predmetnim urbanističkim parcelama, ukoliko se investitor odluči za uklanjanje postojećih objekata i izgradnju novih treba primijeniti smjernice za novu izgradnju objekata višeporodičnog stanovanja i parametre date u tabeli. Ukoliko se Investitor odluči za zadržavanje postojećih objekata u tom slučaju se prilikom izdavanja Urbanističko tehničkih uslova prihvata izvedeno stanje objekta prema kopiji katastarskog plana i listu nepokretnosti. Postojeći objekti porodičnog stanovanja na urbanističkim parcelama na kojima se zadržava postojeća namjena / UP5a, UP5b, UP57a, UP57c, UP58a, UP 58b, UP58c, UP59/ Planirana je rekonstrukcija i adaptacija postojećih objekata uz poštovanje zadatih planskih parametara. 25

26 Namjena objekta je porodično stanovanje uz mogućnost korišćenja prizemlja u poslovne namjene. Maksimalan broj stambenih jedinica je 4(četiri). Maksimalna BGP nadzemnih etaža data je u tabeli. Maksimalna spratnost nadzemnih etaža objekta data je u tabeli. Daje se mogućnost uklanjanja postojećeg i izgradnja novog po parametrima datim u tabeli. PLANIRANI OBJEKTI Višeporodično stanovanje /UP3, UP11, UP12, UP14, UP16, UP18, UP20, UP22, UP24, UP26, UP28, UP30, UP32, UP34, UP35b, UP35c, UP36, UP42, UP51b, UP56, UP61/ Na novoformiranim urbanističkim parcelama planirana je izgradnja objekata pod sljedećim uslovima: Namjena objekta je stanovanje na spratnim etažama i poslovanje u prizemlju. Ukoliko se investitor odluči daje se mogućnost da prizemna etaža bude sa namjenom stanovanje. Namjena podzemne etaže (može se predvidjeti i više podrumskih etaža) je garaža i tehnički sistemi objekta. Podrumske etaže mogu se graditi i van zadatih građevinskih linija a u granicama urbanističke parcele. Spratnost nadzemnih etaža objekta je data u grafičkim prilozima i tabelarno. Daje se mogućnost izgradnje podzemne etaže. Kota prizemlja (kada je prizemlje sa namjenom poslovanje) dozvoljena je do 0.20 m iznad kote konačno uređenog i nivelisanog terena oko objekta. Na nivou prizemne etaže (kada je prizemlje sa namjenom poslovanje) preporuka je projektovanje natkrivenih prolaza duž gabarita objekta i prolaza (portuna) koji će omogućiti nesmetanu komunikaciju. Kota prizemlja (kada je prizemlje sa namjenom stanovanje) dozvoljena je do 1.00 m iznad kote konačno uređenog i nivelisanog terena oko objekta. Najveća visina etaže mjerena između gornjih kota međuetažnih konstrukcija iznosi: za garaže i tehničke prostorije do 3,00m; za stambene etaže do 3,50m; za poslovne etaže do 4,50m; za osiguranje prolaza za pristup interventnih i dostavnih vozila, najveća visina prizemne etaže na mjestu prolaza iznosi 4,50m. Krovove raditi kose dvovodne ili viševodne, ili ravne. Najniža svijetla visina potkrovlja ne smije biti veća od 1,20m na mjestu gdje se građevinska linija potkrovlja i spratova poklapaju. Tavan se ne može koristiti u svrhu stanovanja. Izgradnja erkera (ispusta, balkona, terasa...) dozvoljena je na etažama iznad prizemne i njihova površina ulazi u BGP. Erkeri mogu prelaziti zadatu građevinsku liniju ali ne i granicu urbanističke parcele. 26

27 Parkiranje obezbijediti u podzemnoj garaži i na otvorenom parking prostoru u okviru urbanističke parcele. Napomena: za objekat na UP56 planirano je povezivanje na nivou garaže sa postojećom garažom u objektu na UP55 uz korišćenje postojećeg ulaza u garažu na UP55. Kotu prizemlja novog objekta na UP56 projektovati na koti prizemlja izvedenog objekta na UP55. Prilikom projektovanja obavezno je predvidjeti pristup licima sa smanjenom pokretljivošću u sve objekte i djelove objekata koji svojom funkcijom podrazumijevaju javni pristup. Rampa za savladavanje visinske razlike do 120cm, u unutrašnjem ili spoljašnjem prostoru može imati dopušteni nagib do 1:20(5%), a izuzetno, za visinsku razliku do 76cm, dopušteni nagib smije biti do 1:12(8,3%). Porodično stanovanje /UP35, UP35a, UP38, UP39, UP40, UP41, UP57b, UP57d, UP58d, UP67/ Na novoformiranim urbanističkim parcelama moguća je izgradnja objekata pod sljedećim uslovima: Namjena objekta je za stanovanje sa mogućnošću korišćenja prizemlja za poslovanje. Namjena podrumske ili suterenske etaže je isključivo garažiranje, ostave, kotlarnice i drugi sadržaji u funkciji stanovanja ili poslovanja u prizemlju. Spratnost nadzemnih etaža objekata je data u grafičkim prilozima i tabelarno. Daje se mogućnost izgradnje podzemnih etaža. Potkrovna etaža ukoliko se investitor odluči može se pretvoriti u spratnu u kom slučaju je obavezno projektovati ravan krov. Kota prizemlja dozvoljena je do 1, 20 m od kote terena. Krovove raditi kose, dvovodne ili viševodne. Daje se mogućnost projektovanja ravnog krova. Najniža svijetla visina potkrovlja ne smije biti veća od 1,20m na mjestu gdje se građevinska linija potkrovlja i spratova poklapaju. Parkiranje obezbijediti u okviru objekta ili na otvorenom parking prostoru u okviru parcele. Ako se podrumska etaža koristi za parkiranje gabarit podrumske etaže može biti van građevinske linije ali u granicama urbanističke parcele. Daje se mogućnost izgradnje samostalnog objekta garaže ili pomoćnog objekta na parceli uz uslov da se ispoštuju planski parametri (građevinska linija, indeks zauzetosti i indeks izgrađenosti). 27

28 Ambasada /UP37 / U okviru teritorije plana definisan je kompleks za izgradnju ambasade. Za potrebe daljeg sprovođenja preporučljivo je uraditi Idejno rješenje kojim bi se definisali urbanistički i arhitektonski koncept izgradnje ovog prostora a u skladu sa uslovima koje je dao ovaj plan. Urbanistički koncept buduće izgradnje i uređenja ovog prostora treba da bude prilagođen specifičnim zahtjevima i karakteru ove namjene. U okviru ove parcele moguće je izgraditi jedan ili više objekata administrativnog i rezidencijalnog tipa kao i sve neophodne prateće objekte. Privatni (rezidencijalni) i javni dio kompleksa mogu se planirati u sklopu jedinstvenog objekta, ili kao nezavisne, funkcionalno odvojene cjeline. Maksimalna BGP nadzemnih etaža objekata data je u tabeli. Maksimalna spratnost nadzemnih etaža data je u tabeli. Daje se mogućnost izgradnje podzemne etaže. Namjena podzemne etaže (može se predvidjeti i više podrumskih etaža) je garaža i tehnički sistemi objekta. Podrumske etaže mogu se graditi i van zadatih građevinskih linija a u granicama urbanističke parcele. Preporuka je da se javni-administrativni objekat ili dio objekta koji je namijenjen i posjetiocima orijentiše ka ulici II crnogorskog bataljona kao značajnom gradskom pravcu, a da se rezidencijalni dio orjentiše ka stambenom zaleđu i ulici Nova 3. Maksimalna spratnost objekata uz ulicu II Crnogorskog bataljona je P+5+Pk, a uz ulicu Nova 03, P+2+Pk. U okviru planom definisane lokacije nalazi se postojeći objekat spratnosti P+1+Pk koji se koristi kao rezidencijalni i koji se kao takav može zadržati i uklopiti u novo urbanističko rešenje kompleksa. Planom je definisana građevinska linija u okviru koje se mogu graditi novi objekti a kojom je regulisan njihov odnos prema saobraćajnicama i prema susjednim parcelama. Ovim planom ostavljena je sloboda za formiranje urbanističke dispozicije budućih objekata u kompleksu, pri čemu se moraju poštovati minimalna rastojanja između objekata: minimalno rastojanje dva objekta u odnosu na fasadu sa prozorima pomoćnih prostorija je 6,0m minimalno rastojanje dva objekta u odnosu na fasadu sa prozorima stambenih ili poslovnih prostorija je 10,0m Oblikovanje i materijalizacija objekata treba da bude savremena i u estetskom i kvalitativnom smislu u skladu sa reprezentativnim karakterom ove namjene. Slobodni dio parcele potrebno je parterno urediti i ozeleniti. Planirati odgovarajuće kolske i pješačke površine. Detaljnije smjernice za ozelenjavanje date su u Poglavlju "Pejzažna arhitektura". 28

29 Parkiranje za potrebe zaposlenih i stanovnika kompleksa potrebno je riješiti u okviru parcele ili objekata. Namjena podrumske etaže (može se predvidjeti i više podrumskih etaža) je garaža i tehnički sistemi objekta. Podrumske etaže mogu se graditi i van zadatih građevinskih linija a u granicama urbanističke parcele. Kompleks Ambasade može se ograditi na način koji u funkcionalnom i bezbjednosnom smislu zahtijeva ova namjena. Ekskluzivni stambeni kompleks UP 68a; UP68b; UP68c; UP68d Na predmetnim urbanističkim parcelama mogu se izgraditi objekti u službi ambasade i diplomatskog predstavništva kao i ekskluzivni stambeni kompleks. Pri formiranju koncepta, treba uzeti u obzir i karakter i strukturu okolnog prostora (stambeno naselje individualnog tipa malih gustina). Maksimalna BGP nadzemnih etaža objekata data je u tabeli. Maksimalna spratnost nadzemnih etaža data je u tabeli. Daje se mogućnost izgradnje podzemne etaže. Namjena podzemne etaže (može se predvidjeti i više podrumskih etaža) je garaža i tehnički sistemi objekta. Podrumske etaže mogu se graditi i van zadatih građevinskih linija a u granicama urbanističke parcele. Planom je definisana građevinska linija u okviru koje se mogu graditi novi objekti a kojom je regulisan njihov odnos prema saobraćajnicama i prema susjednim parcelama. Ovim planom ostavljena je sloboda za formiranje urbanističke dispozicije budućih objekata u kompleksu. Oblikovanje i materijalizacija budućih objekata treba da budu savremeni u estetskom i kvalitativnom smislu i u skladu sa reprezentativnim karakterom ove namjene. Slobodni dio parcele potrebno je parterno urediti i ozeleniti. Planirati odgovarajuće kolske i pješačke površine. Detaljnije smjernice za ozelenjavanje date su u Poglavlju "Pejzažna arhitektura". Parkiranje za potrebe korisnika kompleksa obavezno riješiti u okviru parcele ili objekata. Uređenje terena Javne pješačke površine urediti popločavanjem i formiranjem uređenih zelenih površina. Precizne smjernice date su u poglavlju "Pejzažna arhitektura". 29

30 OBLIKOVANJE PROSTORA I MATERIJALIZACIJA Rješavanjem zahtjeva korisnika za gradnjom novih ili intervencijama na postojećim objektima, uz striktnu kontrolu tehničke dokumentacije i realizacije, doprinijeće se unapređenju arhitektonskih i likovnih vrijednosti samih objekata, a samim tim i ukupne slike naselja i grada. Arhitektonske volumene objekata potrebno je pažljivo projektovati sa ciljem dobijanja homogene slike naselja i grada. Visine objekata su date na grafičkim prilozima kao spratnost objekata uz pretpostavljen disciplinovan odnos korisnika, naročito kod novoplanirane gradnje, vodeći računa o susjednim objektima i opštoj slici naselja i grada. Fasade objekata kao i krovne pokrivače predvidjeti od kvalitetnog i trajnog materijala i kvalitetno ugraditi. Za sve stambene i poslovne objekte se planiraju krovovi po izboru projektanta, a u skladu sa postojećom arhitekturom i kulturnim nasljeđem. Enterijeri poslovnih prostora moraju biti u odgovarajućem odnosu sa objektom u kome se nalaze. Urbana oprema mora biti projektovana, birana i koordinirana sa pažnjom, posebno u okviru prostora gdje se predviđa veće okupljanje (česme, klupe, korpe za odpatke i sl.). Ozelenjavanje vršiti autohtonim vrstama u skladu sa preporukama u prilogu pejzažne arhitekture. Postojeće zelenilo maksimalno sačuvati i oplemeniti. Rasvjetu prostora kolskih i pješačkih komunikacija treba izvesti pažljivo odabranim rasvjetnim tijelima, sa dovoljnim osvjetljajem za potrebe normalne funkcije prostora. Svi priključci telefonske i električne mreže će se raditi podzemno. Sve priključke raditi prema UTU iz plana i uslovima priključenja dobijenim od nadležnih Javnih preduzeća. Svi objekti moraju biti izgrađeni prema važećim propisima za građenje u seizmičkim područjima. Pješačke komunikacije Obzirom na specifičnost zona u okviru zahvata čitavog Detaljnog urbanističkog plana, posebna pažnja je posvećena pješačkom saobraćaju i komunikacijama. Sistemom pješačkih komunikacija omogućeno je povezivanje svih djelova zahvata plana sa ključnim pravcima kretanja. Sistem pješačkih komunikacija se sastoji od trotoara uz postojeće i novoplanirane objekte. Preporuka plana je obezbjeđivanje natkrivenih pješačkih komunikacija - pasarela u prizemljima novoplaniranih objekata višeporodičnog stanovanja. 30

31 INFRASTRUKTURA 31

32 SAOBRAĆAJNA INFRASTRUKTURA POSTOJEĆE STANJE Postojeću mrežu saobraćajnica karakterišu slaba razvijenost i nepovezanost. Saobraćaj je mješovit (motorni i pješački), a ulice su dvosmjerne. Područje Plana je povezano javnim gradskim prevozom, autobuskim linijama 6 i 9 koje prolaze ulicom Drugog Crnogorskog Bataljona. Stajališta se nalaze na početku ulice i u blizini raskrsnice sa ulicom Devete Crnogorske Brigade. Izuzev ulice Drugog Crnogorskog Bataljona, sa savremenim kolovoznim zastorom su djelovi ulica Veliše Mugoše, ulice Piperska i Devete Crnogorske Brigade. PLANIRANO STANJE Već formiran odnosno izgrađen sistem saobraćajnica u zoni zahvata i kontaktnim zonama, te zahtjevi GUP-a u mnogome su predodredili plan saobraćajne infrastrukture, odnosno većinu njenih elemenata. Rješenja važećeg plana (MonteCEP, decembar 2008 god.) većinski se uklapaju u koncept novog rješenja, pa su zadržana uz manje izmjene radi obezbjeđivanja pristupa svim urbanističkim parcelama. Kategorizacija ulične mreže izvršena je prema funkciji koju pojedine saobraćajnice imaju. Jedina ulica rangirana GUP-om je ulica Drugog Crnogorskog Bataljona koja je saobraćajnica II reda i pripada primarnoj uličnoj mreži. Ova saobraćajnica je izvedena u punom profilu i kao takva se zadržava i ovim planom. Proširenje koridora ulice izvedeno je na početku, u zoni raskrsnice sa Vezirovim mostom, pa se poprečni profil sastoji od 3 kolovozne trake širine 3.5m i 3.0 m i obostranog trotoara širine 2.5m. Postojeće autobusko stajalište u blizini raskrsnice sa ulicom Devete Crnogorske Brigade se izmješta između ukrštanja sa novoplaniranim ulicama Nova 5 i Nova 10 sa ciljem obezbjeđivanja kolsko - pješačkog prilaza parcelama UP5a i UP5b. Raskrsnica ulica Vaka Đurovića II Crnogorskog Bataljona i Vezirov most priključak ispod brda Gorica preuzeta je iz Glavnog projekta ulice Vaka Đurovića (PROFIL ING, jun 2010 god.). Od ulica sekundarne mreže po značaju se izdvaja ulica Devete Crnogorske Brigade. Ova saobraćajnica sadrži dvije saobraćajne trake širine 3.0m i obostrane trotoare od 1.5m do 2.5m. Mrežu saobraćajnica pristupnog karaktera u zoni zahvata čine ulica Veliše Mugoše i novoplanirane ulice označene na grafičkom prilogu. Širine kolovoza ovih saobraćajnica su od 3.0m, 5.0m i 5.5m. Njihova osnovna funkcija je da obezbjede kolski pristup urbanističkim parcelama. Uz ove saobraćajnice planira se i trotoar. Trotoar je moguće djelimično smanjiti, odnosno povećati i njegovu širinu prilagoditi do postojećih ograda (urbanističkih parcela). Da bi se obezbjedio pristup svim urbanističkim parcelama planirane su kolsko pješačke površine. One se takođe koriste za komunalno opsluživanje urbanističkih 32

33 parcela. Zastore ovih saobraćajnica treba predvidjeti od materijala sposobnih da podnesu kolski saobraćaj i opterećenje vatrogasnih i drugih interventnih vozila. Na mjestu ukrštanja kolsko pješačkih saobraćajnica sa saobraćajnom mrežom Plana, predviđa se ugradnja oborenih ivičnjaka. Prilikom nivelisanja ovih saobraćajnica potrebno je uzeti u obzir i specifičnost terena. Podužne nagibe ne treba planirati ispod 0.3%, dok posebnu pažnju treba posvetiti poprečnom odvođenju voda, odnosno na dužini nultih nagiba pri vitoperenju kolovoza. Zastori kolskih saobraćajnica su od asfalta, trotoari i pješačke staze od asfalta, kamena, granite i sl. tj. od elemenata izrađenih od pomenutih materijala, a planirana parking mjesta su od raster elemenata beton trava i behaton elemenata, ili od asfalta. Sve saobraćajnice treba da budu opremljene rasvjetom i odgovarajućom saobraćajnom signalizacijom. Na svim pješačkim prelazima sa uzdignutim ivičnjakom, kao i na prilazima objektima treba predvidjeti prelaze za hendikepirana lica saglasno standardima JUS U.A9 201 i 202. Prilikom izrade Glavnih projekata saobraćajnica na pojedinim djelovima, zbog konfiguracije terena, postoji mogućnost potrebe za izgradnjom potpornih zidova, škarpi i sl., te je u tu svrhu ostavljen putni pojas čija širina varira od 0.5m do 1.5m. U slučajevima kada je širina elemenata usjeka i nasipa manja od gore navedene širine putnog pojasa istu iskoristiti na račun proširenja trotoara. Planirane saobraćajnice definisane su koordinatama tjemena i centara raskrsnica, a u grafičkom prilogu dati su njihovi poprečni presjeci. Obzirom da je geodetska podloga razmjere 1:1000, što ne daje mogućnost preciznog određivanja visinskih kota, ovim planom su orijentaciono definisane kote raskrsnica. Nakon snimanja geodetske podloge za potrebe izrade Glavnih projekata saobraćajnica, biće precizno definisane visinske kote, zavisno od kota postojećih i planiranih objekata kao i uklapanja u postojeće stanje. Mjerodavni minimalni radijusi desnih skretanja, poprečni presjeci sa smjerovima i određeni detalji prikazani sun a grafičkim prilozima. Saobraćaj u mirovanju Parkiranje treba riješiti u okviru sopstvene urbanističke parcele u funkciji planiranih namjena, a shodno normativima preuzetih iz Izmjena i dopuna GUP-a Podgorice za prostor DUP-a Zagorič 1 dio zone A (decembar 2008 god.): Namjena objekta Planirano stanovanje Djelatnosti Broj parking mjesta 1,1 PM / stanu 1PM na 50m 2 BRGP 33

34 U rješenju se predviđa da se mjesta za parkiranje vozila obezbjede na otvorenim parkiralištima duž ulica (Nova 7), na parcelama i u dvorištima objekata kao i u garažama u objektima. Za potrebe stanovnika i korisnika postojećih i novih objekata planiran je poseban kompleks parkirališta uz padine Gorice po principu kaskada čiji je poprečni profil dat u grafičkom prilogu. Ovaj kompleks omogućuje parkiranje u dva nivoa na jednom mjestu, čime je ostvareno 28 individualnih garažnih mjesta duž ulice Nova 1 i 211 parking mjesta na otvorenom duž ulica Nova 8 i Nova 9. Moguća je i fazna realizacija planiranog kompleksa parkirališta. Prva faza realizacije bi bila otvaranje priključka sa Vezirovog mosta (Raskrsnica ulica Vaka Đurovića II Crnogorskog Bataljona i Vezirov most priključak ispod brda Gorica) i izgradnja ulice Nova 1 u punom profilu. Druga faza realizacije bi bila izgradnja ulice Nova 8 sa planiranim brojem parking mjesta, a treća faza Ulica Nova 9 sa pripadajućim parkinzima. Investitori objekata koji grade, dograđuju ili nadograđuju dužni su da nedostajući broj parking mjesta regulišu učešćem u finansiranjuplaniranih javnih parking preko nadležnog Glavnog grada u skladu sa Odlukom o naknadi za komunalno opremanje građevinskog zemljišta. Na individualnim parcelama potrebno je obezbijediti min. 1 PM po stanbenoj jedinici. Parkiranje može biti površinsko na parceli ili smješteno u suterenu ili prizemlju planiranih objekata. Garaže u suterenu treba povezati sa pristupnom saobraćajnicom izlazno ulaznim rampama max. nagiba 12%. Ukoliko planirana namjena i kapaciteti urbanističke parcele zahtijeva veći broj parking mjesta planirati podzemne garaže. Podzemne garaže je neophodno organizovati na parceli objekata van javnog zemljišta. Shodno interesovanju Investitora, moguće je objediniti dvije ili više podzemnih garaža u jednu tehnički i funkcionalnu cjelinu. Prilikom projektovanja garaža projektant je obavezan da poštuje Pravilnik o tehničkim zahtjevima za zaštitu garaža za putničke automobile od požara i eksplozija ( Službeni list CG, br. 9/12 ). Visina etaža garaže je od ( )m. Dimenzija parking mjesta su 2.5x5.0 m. Maksimalni podužni nagib ulazno izlaznih rampi je i r =12% za otkrivene i 15% za pokrivene. Kontakt rampe sa parkiranom pločom mora da zadovolji vertikalne uslove prohodnosti mjerodavnog vozila, pa se zaobljuju kružnim lukom manjim od 20m ili ublažava polunagibom. Usled nedostatka prostora za organizovanje rampi na parceli vezu je moguće ostvariti i garažnim liftom. Garažni lift je teretni lift koji služi za spuštanje automobila zajedno sa vozačem sa ulaznog nivoa na nivo garaže namjenjen za parkiranje. Pri projektovanju i realizaciji neophodnog broja parking mjesta obezbijediti i određen broj mjesta za lica smanjene pokretljivosti, Dimenzija jednog parking mjesta rezervisanog za vozila hendikepiranih je 3.5x5.0 m. Takođe, prilikom projektovanja vertikalnih komunikacija mora se voditi računa o potrebama savladavanja većih visinskih razlika invalidskim kolicima, te za stare, bolesne i osobe sa štapom ili štakama. Ako u garaži ima više liftova, barem jedan mora ispunjavati zahtjeve za invalidna lica i on mora biti označen propisanim znakom. 34

35 Prije izrade Glavnog projekta konstrukcije podzemne garaže Investitor je obavezan da izvrši geomehanička i geotehnička ispitivanja terena. Javni saobraćaj U postojećem stanju javni gradski prevoz prolazi ulicom Drugog Crnogorskog Bataljona autobuskim linijama br. 6 (Željeznička stanica Zagorič Zlatica) i br. 9 (Zabjelo Zagorič). Stajališta se nalaze na početku ulice (kod UP 54) i između ukrštanja ulice Drugog Crnogorskog Bataljona sa ulicama Nova 5 i Nova 10 (kod UP 3). Kolovoz stajališta obilježiti horizontalnom signalizacijom i postaviti odgovarajuću prateću opremu (nadstrešice i sl.). Biciklistički saobraćaj Sa zapadne strane, duž rijeke Morače, predviđena je posebna staza za bicikliste, radi povezivanja centra grada sa Zlaticom, čiji je poprečni profil definisan u grafičkom prilogu. Pješački saobraćaj Sistem pješačkih komunikacija se sastoji od trotoara uz saobraćajnice i popločanih površina ispred objekata, kao i uređenih samostalnih pješačkih staza. Zastori pješačkih komunikacija su od asfalta, kamena, betona i sl. tj. od elemenata izrađenih od pomenutih materijala. Glavnim projektom pješačkih komunikacija neophodno je obezbijediti nesmetano kretanje lica sa smanjenom pokretljivošću, kao i pristup svim parcelama i sadržajima. Rampa za potrebe savladavanja visinske razlike do 120cm, u unutrašnjem ili spoljašnjem prostoru može biti dopuštenog nagiba do 1:20 (5%), a izuzetno, za visinsku razliku do 76 cm, dopušteni nagib smije biti do 1:12 (8.3%). Napomena: Prilikom izrade Glavnih projekata planiranih ulica, parkinga i pješačkih staza, može doći do izvjesnih korekcija u odnosu na zadate parametre u Planu. 35

36 ELEKTROTEHNIČKA INFRASTRUKTURA U granicama izmjena i dopuna DUP-a Zagorič 1 se nalaze elektroenergetski objekti tri naponska nivoa: 35 kv, 10 kv i 1 kv. Elektroenergetski objekti naponskog nivoa 35 kv Kroz prostor Dup-a " Zagorič 1 " prolaze tri kabla 35 kv : TS 220/110/35 kv " Podgorica 1" - TS 35/10 kv " Gorica" TS 220/110/35 kv " Podgorica 1" - TS 35/10 kv " Gorica" TS 220/110/35 kv " Podgorica 1" - TS 35/10 kv " Centar" Elektroenergetski objekti naponskog nivoa 10kV Na osnovu podataka dobijenih od EPCG Elektrodistribucija Podgorica o postojećem stanju od elektroenergetskih objekata naponskog nivoa 10 kv (dalekovodi, trafostanice 10/0,4 kv i njihove 10 kv kablovske veze) unutar granica DUP-a postoje sledeći elektroenergetski objekti: a) Trafostanice 10/0,4kV: U granicama DUP-a "Zagorič 1" locirane su 4 trafostanice 10/0,4kV sa instalisanom snagom 2770 kva koje služe za napajanje električnom energijom postojećih objekata potrošača: MBTS 10/0,4kV 630kVA Baston Zagorič MBTS 10/0,4kV 2 x 630kVA Zagorič Pazarište DTS 10/0,4kV 630kVA Ruski Konzul BTS 10/0,4kV 250kVA Vojna Zagorič Trafostanice se napajaju sa glavnog čvorišta TS 35/10 kv Gorica. b) 10kV kablovski vodovi Međusobne veze postojećih trafostanica u području DUP-a, kao i veze ovih TS sa TS izvan DUP-a izvedene su kablovima tipa IPO-13, 3x95 mm2, 10kV i IPO-13-A, 3x150 mm2, 10kV. Kroz DUP pored ovih prolaze i sledeći kablovi: TS 35//10 kv Gorica - STS 10/0,4 220/110 Zagorič ( izvod Danilovgrad) TS 35//10 kv Gorica - MBTS 10/0,4 Zagorič kapela ( izvod Zlatica ) TS 35//10 kv Gorica -MBTS 10/0,4 Stambena Zagorič 2 (izvod Stambena Zagorič). Elektroenergetski objekti naponskog nivoa 0,4kV Niskonaponska mreža je radijalna i podzemna. Priključci objekata su podzemnim kablovima. 36

37 Instalacija osvjetljenja duž saobraćajnice PODGORICA-ZAGORIČ izvedena je živinim sijalicama visokog pritiska u svetiljkama montiranim na lirama okruglih, željeznih, trosegmentnih stubova, uz kablovsko (podzemno) njihovo napajanje. Korišćen je jednostrani raspored stubnih mjesta. Šema povezivanja, trafostanica 10 kv data je na sledećem grafičkom prilogu. TS 35/10 kv "Gorica" TS "Malo Brdo 2" TS "Malo Brdo 2" DTS "Momisici 10" zona DUP-a MBTS "Zagoric pazar" MBTS "Baston" DTS "Zagoric 8" BTS "Zagoric 4" BTS "RSUP Zagoric" BTS "Vojna Zagoric" DTS "Ruski Konzul" MBTS "Zagoric 6" MBTS "Zagoric 7" MBTS "Stanbena Zagoric 1" MBTS "Stanbena Zagoric 2" MBTS "Zagoric Kapela" STS "220/110 Zagoric" Kula "Zagoric Kula" PROGRAM RAZVOJA ELEKTROENERGETSKE INFRASTRUKTURE URBANISTIČKI PODACI Podaci o postojećim i planiranim objektima mjerodavnim za procjenu vršne snage odnosno razmatranja mogućnosti korišćenja postojeće elektroenergetske infrastrukture za napajanje električnom energijom planiranih objekata dati su u tabeli "Kapaciteti po blokovima". PROCJENA POTREBE ZA ELEKTRIČNOM SNAGOM Ovim planom određene su potrebe kompleksa za električnom energijom u zavisnosti od strukture i namjene objekata. Vršno opterećenje kompleksa, obuhvaćenog DUP-om Zagorič 1 sastoji se od vršnih opterećenja: stanova (domaćinstava) tercijalnih djelatnosti javne rasvjete Vršna opterećenja navedenih kategorija određena su, analitičkom metodom koja se bazira na standardu elektrificiranosti stana i procentualnom učešću vršnih opterećenja po kategorijama, u ukupnom vršnom opterećenju kompleksa. 37

38 Stanovi (domaćinstva) U čitavom kompleksu za stanovanje su predviđeno 1150 porodičnih stambenih objekata. Osnovni tip stana je trosobni koji sadrži: trpezariju i dnevnu sobu, tri spavaće sobe, kuhinju, kupatilo, WC, ostavu i komunikacije. U cilju što realnijeg planiranja, domaćinstva će biti, pri izradi osnova plana, podijeljena u dvije kategorije, a u zavisnosti od načina grijanja stambenih prostorija: I (prva) kategorija, domaćinstva koja za zagrijavanje prostorija koriste električnu energiju II (druga) kategorija, domaćinstva koja za zagrijavanje prostorija koriste čvrsta, tečna ili gasovita goriva (drvo, ugalj, gas. lož ulje). U tabeli 1, dati su podaci za prvu kategoriju potrošača, a u tabeli 2, podaci za drugu kategoriju potrošača. Tabela 1 Prostorija Dnevna soba Instalisano opterećenje i broj priključnih mjesta Spavaća Trpezarija Kuhinja Kupatilo Hodnik Ostava soba Instalirano opterećenje W Vrsta potrošača El.rasvjeta El. grijanje El. šporet 8000 El.bojler Mašina za pranje veša Mašina za 2500 pranje sudja Frižider 400 El.a pegla 1500 RTV 400 Utičnice opšte namjene Pi =

39 Tabela 2 Prostorija Dnevna soba Instalisano opterećenje i broj priključnih mjesta Spavaća Trpezarija Kuhinja Kupatilo Hodnik Ostava soba Instalirano opterećenje W Vrsta potrošača El.rasvjeta El. grijanje 1500 El. šporet 8000 El.bojler Mašina za pranje veša Mašina za 2500 pranje sudja Frižider 400 El.pegla 1500 RTV 400 Utičnice opšte namjene Pi = Vršno opterećenje svih domaćinstava (stanova) računato je na osnovu obrazaca: P v = P vs x n x k n Gdje je: P vs vršno opterećenje jednog stana n broj stanova k n faktor jednovremenosti grupe stanova. Vršno opterećenje jednog stana dobija se na osnovu instalisanog opterećenja (Tabela 1. i 2. ) i faktora jednovremenosti, dok se faktor jednovremenosti grupe stanova određuje relacijom: k n = k 1 + ( 1 - k 1 ) x n 0,5, gdje je: k 1 faktor jednovremenosti zavistan od vrijednosti vršnog opterećenja stana. Prosječno opterećenje po stanu je: P p = x 0, x 0,8 = W. Vršno opterećenje po stanu uz faktor jednovremenosti: f p = 0,45 P vs1 = f p x P i = 0,45 x = W Iz dijagrama odnos faktora beskonačnosti i vršnog opterećenja, nalazimo da je: k 1 = 0,190 Rezultati su dati u tabeli broj 3. 39

40 Tabela 3 Vršno opterećenje stana (W) Vršno opterećenje stanova (domaćinstva) K 1 K n Broj stanova Vršno opterećenje stanova (W) ,00 0,19 0, ,00 Vršno opterećenje tercijalnih djelatnosti Proračun je urađen na osnovu te površina i prosječnog specifičnog vršnog opterećenja, pa je na osnovu istog i površine (S), te faktora jednovremenosti, izračunata vršna snaga: P vtd = p v * S * k (W) Rezultati su sređeni i dati u tabeli broj 4. Tabela 4 Vršno opterećenje tercijalnih djelatnosti Namjena Bruto površina (S) Specifično vršno opterećenje koeficijent jednovremenosti Vršno opterećenje m2 (W/m2) k (W) poslovanje , ,00 objekti ambasade , ,00 ukupno : ,00 Javna rasvjeta Vršno opterećenje javne rasvjete u ukupnom vršnom opterećenju zone ili naselja kreće se oko 1,5 % i određeno je prema relaciji: P vjr = 0,015 (P vs + P vt ) gdje su: P vs vršno opterećenje stanova u zoni P vt vršno opterećenje tercijalnih djelatnosti Tabela 5 Ukupno vršno opterećenje Vršno opterećenje stanova (W) Vršno opterećenje terc. djelatnosti (W) Vršno opterećenje stanova i terc.djel.. (W) Spoljna rasvjeta (W) Ukupno vršno opterećenje (W) , , , , ,52 40

41 Vršno opterećenje kompleksa Uzimajući u obzir sva vršna opterećenja koja se predviđaju u ovom kompleksu, dolazimo do ukupnog vršnog opterećenja. Koristeći faktor jednovremenosti Kj = 0,90, zatim gubitke i rezervu od 10%+10%, a uz cosf = 0,95 dolazimo do ukupno vršnog opterećenja kompleksa. Rezultati su sređeni i dati tabelom 8. Tabela 6 Ukupno vršno opterećenje kompleksa Vršno opterećenje (W) Gubici +rezerva 10% +10% (W) faktor jednovremenosti k Vršno opterećenje uz k Ukupno vršno opterećenje uz cos fi=0,95 (W) , ,70 0, , ,90 PRIKAZ PLANIRANE ELEKTRODISTIBUTIVNE MREŽE Koncept rješenja napajanja planiranih objekata u predmetnoj zoni DUP-a električnom energijom je baziran na postojećoj i planiranoj infrastrukturi 10 kv mreže. Da bi se obezbijedilo pouzdano napajanje potrošača na području centra Podgorica planirano je da se TS 35/10kV Centar zamijeni sa TS 110/10kV Podgorica 6, a 35kV kabal iz TS 220/110/35kV Podgorica 1 zamijeni sa 110kV-nim kablom koji bi povezivao TS 220/11/35kV Podgorica 1 sa budućom TS 110/10kV Podgorica 6. Elektroenergetski objekti naponskog nivoa 10kV Polazeći od izvršenog proračuna potreba u snazi, i rasporeda novih potrošača kao i postojećeg stanja 10 kv mreže planom razvoja su predviđeni sledeći 10 kv elektroenergetski objekti: Trafostanice 10/0,4kV : MBTS 10/0,4kV 630 kva Baston Zagorič (izmješta se na lokaciju blizu postojeće lokacije, zbog toga što se sadašnja lokacija nalazi na trasi planirane ulice) MBTS 10/0,4kV 2 x 630 kva Zagorič Pazarište ( uklanja se) DTS 10/0,4kV 630 kva Ruski Konzul BTS 10/0,4kV 250 kva Vojna Zagorič ( uklanja se) TS 10/0,4kV 630 kva Br. 1- NOVA nova TS 10/0,4kV 2 x 1000 kva Br. 2- NOVA nova TS 10/0,4kV 1000 kva Br. 3- NOVA nova TS 10/0,4kV 630 kva Br. 4- NOVA nova 41

42 TS 10/0,4kV 630 kva Br. 5- NOVA nova TS 10/0,4kV 1000 kva Br. 6- NOVA nova Na osnovu prethodno navedenog se zaključuje da je za napajanje kompleksa sa aspekta potreba u snazi potrebno izgraditi 6 novih trafostanica. Na ovaj način će se obezbijediti vršna snaga od : Pv=5x(1x630)+1x(2x 1000)+2x(1x1000) =7.150 kva, odnosno koeficijent iskoristivosti trafostanica na nivou plana je: k=0,891 što zadovoljava potrebe ovog Dup-a. NAPOMENA: Prilikom projektovanja trafostanica voditi računa da se može ukoliko se ukaže potreba za povećanom potrošnjom planirani transformatori od 630KVA zamijeniti sa transformatorom od 1000KVA ili ugradi još jedan transformator odgovarajuće snage Stoga, snage planiranih TS10/0,4kV date su na osnovu procijnjenih snaga, a definitivne snage će se odrediti nakon izrade glavnih projekta. Nove trafostanice (TS) su predviđene za ugradnju u objekte DUP-a ili za izgradnju kao slobodnostojeći objekat, a NDTS su slobodnostojeći objekti i treba da budu bar tri puta prolazne na strani visokog napona, izrađene u SF6 tehnologiji sa potrebnim brojem NN izvoda, odnosno osam po transformatoru 630 kva a dvanaest po transformatoru od 1000 kva. Pri projektovanju i izgradnji trafostranice, opremu tipizirati u skaldu sa tehničkim preporukama EPCG-A.D.-Niksić (TP-1b), odnosno zahtjevima nadležne Elektrodistribucije. 10kV kablovska mreža: Za realizaciju plana razvoja 10kV mreže u okviru zone DUP-a potrebno je izvesti veze prema priloženoj šemi. Predloženim planom razvoja 10kV mreže planirane TS10/0,4kV su uključene u postojeći sistem napajanja-koncept otvorenih prstenova uz njihovo kablovsko izvođenje sa napajanjem iz glavnog čvorišta TS 35/10 kv "Gorica". Novi izvod TS 35/10 kv " Gorica NDTS Br. 5- NOVA i nove dionice između TS 10/0,4 kv izvesti sa 3 x XHE 48 A, 240 mm2, 10 kv ( prenosne moći oko 7,96 MVA). Obzirom na broj trafostanica i planiranim vezama pogonsko stanje bi pratilo realizaciju objekata iz plana, tj prilago avalo, u zavisnosti od vršne snage prenosnoj moći predviđenih kablova. Na posebnom prilogu urbanističkog plana su takođe prikazane lokacije planiranih TS10/0,4kV kao i planirane trase 10kV kablovske mreže. 42

43 TS 35/10 kv "Gorica" TS "Malo Brdo 2" TS "Malo Brdo 2" DTS "Momisici 10" N DTS "Zagoric 8" NDTS "Zagoric 4" TS "BR.2 - Nova" TS "BR.1 - Nova" MBTS "Baston" NDTS "BR.6 - Nova" NDTS "BR.4 - Nova" NDTS "BR.5 - Nova" BTS "RSUP Zagoric" DTS "Ruski Konzul" MBTS "Zagoric 6" MBTS "Zagoric 7" NDTS "BR.3 - Nova" MBTS "Stanbena Zagoric 1" MBTS "Stanbena Zagoric 2" MBTS "Zagoric Kapela" STS "220/110 Zagoric" Kula "Zagoric Kula" zona DUP-a Niskonaponska kablovska mreža 0,4kV Niskonaponsku mrežu izvesti kao kablovsku (podzemnu) do lokacija priključnih ormarića. Mreža treba da je radijalna, a za važnije objekte u okviru njihove instalacije riješti prstenasto napajanje. Mreže izvesti nn kablovima tipa PP00 ili XP00, 6/1kV (ili drugim, prema zahtjevima stručne službe Elektrodistribucije), presjeka prema nominalnim snagama pojedinih prostora objekata. NN kablove po mogućnosti polagati u zajedničkom rovu na propisanom odstojanju uz ispunjenje uslova dozvoljenenog strujnog opterećenja po pojedinim izvodima. Broj nn izvoda TS10/0,4kV će se definisati glavnim projektima objekata i TS10/0,4kV. Elektroinstalacije objekata Elektroinstalacija svih novih objekata mora biti izvedena u skladu sa važe}im tehničkim propisima i standardima, a kod stambenih objekata i sa normativima iz plana višeg reda. Instalacije moraju zadovoljavati sada važe}e tehničke propise i standarde iz oblasti elektroinstalacija niskog napona. Za zaštitu od indirektnog dodira u objektima primijeniti sistem TN-S. Osvjetljenje javnih površina Pošto je javno osvetljenje sastavni dio urbanističke cjeline, treba ga tako izgraditi da se zadovolje i urbanistički i saobraćajno- tehnički zahtjevi, istovremeno težeći za tim da instalacija osvetljenja postane integralni element urbane sredine. Mora se voditi računa da osvetljenje saobraćajnica i ostalih povr{ina mora osigurati minimalne zahtjeve koji će 43

44 obezbjediti kretanje uz što veću sigurnost i konfor svih učesnika u noćnom saobraćaju, kao i da ima i svoju dekorativnu funkciju. Zato se pri rješavanju uličnog osvetljenja mora voditi račna o sva četiri osnovna mjerila kvaliteta osvetljenja: nivo sjajnosti kolovoza, podužna i opšta ravnomjernost sjajnosti, ograničenje zaslepljivanja (smanjenje psihološkog blještanja) i vizuelno vođenje saobraćaja. Po važećim preporukama CIE (Publikation CIE 115, god.), sve saobraćajnice za motorni i mješoviti saobraćaj su svrstane u pet svetlotehničkih klasa, M1 do M5, a u zavisnosti od kategorije puta i gustine i složenosti saobraćaja, kao i od postojanja sredstava za kontrolu saobraćaja (semafora, saobraćajnih znakova) i sredstava za odvajanje pojedinih učesnika u saobraćaju. Sledeća tabela daje vrijednosti pobrojanih svetlotehničkih parametara koje još uvijek obezbjedjuju dobru vidljivost i dobar vidni komfor: L sr U o U l TI SR Svjetlotehnička minimalno minimalno minimalno maximalno minimalno klasa (cd/m 2 ) (L min /L sr ) (L min /L max ) (%) (E ex /E in ) M1 2,00 0,40 0, ,50 M2 1,50 0,40 0, ,50 M3 1,00 0,40 0, ,50 M4 0,75 0,40 nema zahtjeva 15 nema zahtjeva M5 0,50 0,40 nema zahtjeva 15 nema zahtjeva što se tiče vizuelnog vođenja saobraćaja, ne postoje numerički pokazatelji za njegovo vrednovanje. Ulice treba svrstati u svetlotehničku klasu M2. Na raskrsnicama svih ovih saobraćajnica postići svetlotehničku klasu za jedan stepen veću od samih ulica koje se ukrštaju. Kod svih unutrašnjih saobraćajnica u blokovima, ograničenim navedenim ulicama, obezbjediti svetlotehničku klasu M3. Kod pjesačkih staza, unutar blokova, obezbjediti srednju osvetljenost od 10 lx, uz minimalnu vrijednost osvetljenosti od 3 lx (klasa P2). URBANISTIČKO-TEHNIČKI USLOVI ZA IZGRADNJU PLANIRANE ELEKTRODISTRIBUTIVNE MREŽE I JAVNOG OSVETLJENJA Trafostanice 10/0,4kV na području plana Novoplanirane trafostanice su predviđene za ugradnju u objekte DUP-a i posebnim urbanističkim parcelama. Raspored opreme i položaj energetskih transformatora moraju 44

45 biti takvi da obezbjede što racionalnije korišćenje prostora, jednostavnost rukovanja, ugradnje i zamjene pojedinih elemenata i blokova i omogućava efikasnu zaštitu od direktnog dodira djelova pod naponom. Projektima uređenja okolnog terena svim trafostanicama obezbjediti kamionski pristup, najmanje širine 3,0 m. Sve trafostanice moraju biti bar tri puta prolazne na strani visokog napona u tehnici SF6. Opremu trafostanica predvidjeti u skladu sa Tehničkim preporukama EPCG TP1- b: Distributivna transformatorska stanica DTS - EPCG 1x1000 kva (DTS 1x630), donesenim od strane Sektora za distribuciju - Podgorica Elektroprivrede Crne Gore, A.D. Nikšić. Investitori su dužni da obezbjede projektnu dokumentaciju za građenje planiranih trafostanica, kao i da obezbjede tehničku kontrolu tih projekata. Investitori su dužni da obezbijede potrebnu dokumentaciju za izdavanje građevinske dozvole, kao i stručni nadzor nad izvođenjem radova. Nakon završetka radova, investitor je dužan zahtjevati vršenje tehničkog pregleda i nakon njega podnijeti zahtjev za izdavanje upotrebne dozvole. Izgradnja 10 kv kablovske mreže Novi izvod TS 35/10 kv "Gorica -NDTS Br. 5- NOVA i nove dionice između TS 0/0,4 kv izvesti sa 3 x XHE 48 A, 240 mm2, 10 kv ( prenosne moći oko 7,96 MVA). Kablove polagati slobodno u kablovskom rovu, dimenzija 0,4 x 0,8 m, a na mjestima prolaza kabla ispod kolovoza saobraćajnica, kao i na svim onim mjestima gdje se može očekivati povećano mehaničko opterećenje kabla (ili kabl treba izolovati od sredine kroz koju prolazi) kroz kablovsku kanalizaciju, smještenu u rovu dubine 1,0 m. Nakon polaganja, a prije zatrpavanja kabla, investitor je dužan obezbjediti katastarsko snimanje tačnog položaja kabla, u skladu sa zakonskim odredbama. Na grafičkom prikazu trase kabla treba označiti tip i presjek kabla, tačnu dužinu trase i samog kabla, mjesta njegovog ukrštanja, približavanja ili paralelnog vo enja sa drugim podzemnim instalacijama, mjesta ugrađenih kablovskih spojnica, mjesta položene kablovske kanalizacije sa brojem korišćenih i rezervnih cijevi (otvora) itd. Ukoliko to zahtjevaju tehnički uslovi stručne službe Elektrodistribucije - Podgorica, zajedno sa kablom (na oko 40 cm dubine) u rov položiti i traku za uzemljenje, Fe-Zn 25x4 mm. Duž trasa kablova ugraditi standardne oznake koje oznažavaju kabl u rovu, opromjenu pravca trase, mjesta kablovskih spojnica, početak i kraj kablovske kanalizacije, ukrštanja, približavanja ili paralelna vođenja kabla sa drugim kablovima i ostalim podzemnim instalacijama i sl. Prije izvođenja radova pribaviti katastre podzemnih instalacija i u tim slučajevima otkopavanje kabla vršiti ručno. Pri izvodjenju radova preduzeti sve potrebne mjere zaštite radnika, građana i vozila, a zaštnim mjerama omogućiti odvijanje pješačkog i motornog saobraćaja. Na mjestima 45

46 gdje je, radi polaganja kablova, izvršeno isjecanje regulisanih površina, iste dovesti u prvobitno stanje. Investitori su dužni da obezbjede projektnu dokumentaciju za izvođenje dionica kablovskih 10 kv vodova, kao i da obezbjede tehničku kontrolu tih projekata. Investitori su dužni da obezbijede potrebnu dokumentaciju za izdavanje građevinske dozvole, kao i stručni nadzor nad izvođenjem radova. Nakon završetka radova, investitor je dužan zahtjevati vršenje tehničkog pregleda i nakon njega podnijeti zahtjev za izdavanje upotrebne dozvole. Izgradnja niskonaponske mreže Nove niskonaponske mreže i vodove izvesti kao kablovske (podzemne), uz korišćenje kablova tipa PP00 (ili XP00 zavisno od mjesta i načina polaganja), ukoliko stručna služba Elektrodistribucije - Podgorica ne uslovi drugi tipa kabla. Mreže predvidjeti kao trofazne, radijalnog tipa. Zbog potrebe vršenja preraspodjele potrošača po traforeonima, ne rješavati pojedine slučajeve odvojeno od cjeline, već sagledati uticaj svake izmjene na širi prostor. Što se tiče izvođenja niskonaponskih mreža i vodova, primjenjuju se uslovi već navedeni pri izgradnji kablovske 10 kv mreže. Zaštitu od preopterećenja i kratkog spoja obezbjediti pravilnim izborom osigurača na početku voda u skladu sa važe}im tehničkim propisima. Primjeniti sistem zaštite od opasnog napona dodira TN-C do mjesta priključka NN kablova na objektima *(u GRT). Investitori su dužni da obezbjede projektnu dokumentaciju za izvođenje instalacije osvjetljenja, kao i da obezbjede tehničku kontrolu tih projekata. Izgradnja spoljneg osvjetljenja Izgradnjom novog javnog osvetljenja otvorenog prostora i saobraćajnica oko kompleksa obezbjediti fotometrijske parametre date međunarodnim preporukama (preporuke CIE), navedenim u okviru plana. Kao nosače svetiljki koristiti metalne dvosegmentne i trosegmentne stubove, predviđene za montažu na pripremljenim betonskim temeljima, tako da se po potrebi mogu demontirati, a napajanje javnog osvetljenja izvoditi kablovski (podzemno), uz primjenu standardnih kablova (PP 000 4x25mm2; 0,6/1 kv za ulično osvetljenje i PP 00 3(4)x16mm2; 0,6/1 kv za osvetljenje u sklopu uređenja terena). Pri projektovanju instalacija osvetljenja u sklopu uređenja terena oko planiranih objekata poseban značaj dati i estetskom izgledu instalacije osvetljenja. Sistem osvetljenja treba da bude cjelonoćni. Pri izboru svetiljki voditi računa o tipizaciji, odnosno a u cilju jednostavnijeg održavanja. Maksimalno dozvoljeni pad napona u instalaciji osvetljenja, pri radnom režimu, može biti 5%. Kod izvedene instalacije moraju biti u potpunosti primjenjene mjere zaštite od električnog udara (zaštita od direktnog i indirektnog napona). U tom cilju, mora se izvesti polaganje zajedničkog uzemljivača svih stubova instalacije osvetljenja, polaganjem trake Fe-Zn 25x4 mm i njenim povezivanjem sa stubovima i uzemljenjem napojnih 46

47 trafostanica. Obezbjediti selektivnu zaštitu kompletnog napojnog voda i pojedinih svetiljki. Obezbjediti mjerenje utrošene električne energije. Komandovanje uključenjem i isključenjem javnog osvetljenja obezbjediti preko uklopnog sata ili foto ćelije. Za polaganje napojnih vodova važe isti uslovi kao i kod polaganja ostalih niskonaponskih vodova. Investitori su dužni da obezbijede projektnu dokumentaciju za izvođenje instalacije osvjetljenja, kao i da obezbjede tehničku kontrolu tih projekata. Investitori su dužni da obezbijede potrebnu dokumentaciju za izdavanje građevinske dozvole, kao i stručni nadzor nad izvođenjem radova. Nakon završetka radova, investitor je dužan zahtjevati vršenje tehničkog pregleda i nakon njega podnijeti zahtjev za izdavanje upotrebne dozvole. 47

48 HIDROTEHNIČKA INFRASTRUKTURA Opšti uslovi DUP Zagorič 1 dio zone A" u Podgorici, ograničen je sa sjeverne strane padinama brda Gorice i saobraćajnicom Nikole Tesla, dok je sa istočne strane ograničen ulicom IX Crnogorske brigade, a sa zapada ulicom Vaka Đurovića, Postoji plan hidrotehničkih sistema za DUP Zagorič 1 zona A", urađen 2006 god., koji je dat na bazi tadašnjih urbanističkih parametara, katastar instalacija i Uslova izdatih od nadležnih organa. Za izradu ovog plana, korišteni su novi urbanistički atributi, koji se neznatno razlikuju od podataka ranijeg plana. Ostali podaci, uslovi i katastar instalacija, neophodni za izradu plana su glavnom ostali isti. Planska rješenja, hidrotehnički parametri, normativi i dr., koji su dati u postojećem planu, prihvaćeni su i kod izrade ovog plana, sa dopunama i izmjenama. Površina zahvata DUP-a iznosi 15,51ha. Visinski položaj prostora zahvata DUP-a kreće se od 64mnm do približno 46mnm, sa blagim padom uprema koritu r. Morače i od brda Gorica u pravcu saobraćajnica koje ga okružuju. Broj stanovnika planiran izmjenama i dopunama DUP-a iznosi Svi objekti na prostoru DUP-a, postojeći i planirani, priključuju se na jedistvenu gradsku vodovodnu i kanalizacionu mrežu. Postojeća mreža hidrotehničke infrastrukture, prikazana je na osnovu katastra instalacija, koji je dostavljen od strane JP Vodovod i kanalizacija Podgorica. Projektovanje i izgradnja planirane vodovodne i kanalizacione mreže može se realizovati fazno, uz određene urbanističke saglasnosti, zavisno od plana razvoja mreže i značaja izgradnje na prostoru DUP-a Zagorič 1 zona A. Kod izrade plana, vodilo se računa, a što je i jedan od zahtjeva nadležnih organizacija, da se rješenja planiranja hidrotehničke infrastrukture usklade sa rješenjima i koncepcijom, koja je definisana Studijom izvodljivosti, urađenom uz podršku WBIF-a, a to su u prvom redu da norma potrošnje vode ne prelazi 250lit/stan/dan i da se kod proračuna količine atmosferske vode, koja treba da se odvede u recipijent uzme intezitet oborina od 264lit/sec/ha. POSTOJEĆE STANJE Vodovod Potrebne količine vode za prostor DUP-a obezbjeđuju se iz izvorišta Zagorič. Prostor zahvata DUP-a, pokriven je vodovodnom mrežom od profila Ø80mm do profila Ø200mm i kao takva omogućava nadogradnju i pokrivanje čitavog prostora DUP-a i kvalitetno snabdijevanje vodom planiranih objekata. 48

49 Postojeća vodovodna mreža, svojim kapacitetom zadovoljava i uz neophodnu rekonstrukciju i zamjenu može da zadovolji potrebe u pogledu obezbjeđenja vode za sve potrošače, sadašnje i buduće, na ovom prostoru. Fekalna kanalizacija U zoni zahvata DUP-a izvedena je kanalizacija fekalne vode u svim postojećim obodnim i unutrašnjim ulicama. Izvedenom mrežom, omogućeno je priključenje svih objekata kolektivnog stanovanja, individualnih kuća i privrednih objekata. Kanalizacija fekalnih voda, na jednom dijelu prostora individualnog naselja na sjeveru padine brda Gorica, nije izvedena. Odvođenje otpadnih voda usmjereno je na kanal izgrađen duž ul. Vaka Durovića, odnosno glavnog kolektora naselja Zagorič profila Ø400mm, kao i na kanal duž ul IX Crnogorske brigade. Može se konstatovati da postojeća mreža za prikupljanje i odvođenje otpadnih voda može prihvatiti sve otpadne vode postojećih i planiranih objekata na prostoru DUP-a. Atmosferska kanalizacija Na osnovu raspoloživih podataka konstatuje se da je prostor zahvaćen DUP-om pokriven mrežom za prikupljanje i odvođenje atmosferskih voda sa glavnim kanalima izgrađenih duž ul. II Crnogorskog bataljona i kasete u ul. Vaka Đurovića, sa ispustima u r. Moraču. U ulici II Crnogorskog bataljona izgrađen je kanal prečnika Ø800mm sa ispustom u r. Moraču prečnika Ø1000mm. Duž kasete u ul. II Crnogorskog bataljona izveden je kanal prečnika Ø800mm sa ispustom takođe u r. Moraču. Na ova sva kanala usmjerene su sve atmosferske vode ovog prostora. PLANIRANO STANJE Vodovod Na prostoru DUP-a Zagorič I zona A, površine 15,51ha planirano je ukupno 3450 stanovnika. Proračun potrebnih kolličina vode i dimenzionisanje mreže, zavise od usvojene norme potrošnje. Norma potrošnje za vodovod Podgorice, prema ranije rađenim GUP-ovima Podgorica, usvajana je 400lit/st/dan i obuhvatala je svu sanitarnu potrošnju, pranje planiranih površina i zalivanje zelenila. U tehničkoj dokumentaciji, novijeg datuma (Master planovi i dr.), insistira se na nižim vrijednostima normi potrošnje vode. Na primjer za Podgoricu, ne dozvoljava se veća norma od 250lit/st/dan. 49

50 Potrebe za vodom za planirani broj stanovnika na prostoru zahvata DUP-a, uzimajući u obzir specifičnu potrošnju od 250lit/st/dan, iznose: Srednja dnevna potrošnja Q 1 = ,25 = 862,5m 3 /dan q 1 = 862, / = 9,98lit/sec. Maksimalna potrošnja u kritičnom danu k 1 koeficijent dnevne neravnomjernosti 1,5 q 2 = 862, / ,5 = 14,97lit/sec Maksimalna časovna potrošnja, koja se javlja u dnevnom špicu k 1 koeficijenat časovne neravnomjernosti 2,5 q 3 = 862, / ,5 2,5 = 37,43lit/sec Nakon potpune izgrađenosti DUP-a Zagorič I zona A potrebno je obezbijediti 14,97lit/sec vode, dok će časovni maksimum koji iznosi 37,43lit/sec u toj količini opteretiti zahvate vode, za slučaj da ne budu izgrađeni potrebni rezervoarski prostori. Sa ovom količinom vode obezbjeđuje se 4,3lit/sec na 1000 stanovnika. Smatra se da 5-6lit/sec na 1000 stanovnika obezbjeđuje uredno snabdijevanje vodom tog prostora, što bi tom kriterijumu trebalo da maksimalna dnevna potrošnja iznosi 16,92lit/sec do 20lit/sec. Postojeća mreža zadovoljava svojim kapacitetom, za obezbjeđenje potrebnih količina vode. Međutim, kako je postojeća mreža uglavnom izvedena od AC C cijevi, potrebno je predvidjeti njihovu zamjenu sa novim PEVG i DUPTIL cijevima, a shodno tedenciji da se ove cijevi izbace iz vodovodnih sistema za pitku vodu. Postojeća vodovodna mreža izgrađena na prostoru zahvata DUP-a obezbjeđuje kvalitetno vodosnabdijevanje i može bez većih intervencija da obezbijedi potrebne količine vode. Planirana izgradnja vodovodne mreže odnosi se na izgradnju distributivne vodovodne mreže, zamjenu cjevovoda nedovoljnog profila duz ulice Nikole Tesle i izmjestanje cjevovoda O 125mm, koji pada ispod planiranog objekta, u pravcu ulice Piperske. Osnovni prsten koji formiraju cjevovodi: iz pravca Vezirovog mosta O200mm i iz pravca Ulice IX crnogorske O200mm koji je spojen sa cjevovodom O400mm u Ulici Iva Andrića a zajedno sa planiranim cjevovodom O200mm u ulici Nikole Tesle obezbije]uje kvalitetno pokrivanje potreba za vodom pa i časovnog maksimuma za planirani broj stanovnika predmetnog zahvata DUP-a. Odabrani profili novoplaniranih uličnih cjevovoda su takvi da obezbjeđuju uredno snabdijevanje sa vodom postojećih i novoplaniranih objekata uz minimalne otpore, a povezanost u prstenove obezbjeđuje ravnomjerni raspored pritisaka u vodovodnoj mreži. 50

51 Za izradu vodovodne mreže, u skladu sa pravilnikom JP Vodovod, planirane su cijevi od nodularnog liva (liveno-gvozdene) i od PEVG od PE 100 za radne pritiske od 10 bara, dok su za izradu čvorova predviđeni liveno gvozdeni fazonski komadi i armature. Obrada projekata uličnih - blokovskih cjevovoda kao i samih priključaka budućih objekata, treba da se radi na osnovu preciznih uslova priključenja koje budući investitori treba da obezbjeđuju od JP Vodovod i kanalizacija Podgorica, što treba propisati i urbanističko-tehničkim uslovima od strane nadležnog opštinskog ili republičkog organa. Fekalna kanalizacija Planirana je i većinom izgrađena mreža fekalne kanalizacije, koja omogućava priključenje otpadnih voda iz objekata DUP-a i priključenje na postojeće glavne kolektore fekalne kanalizacije. Obzirom na kote cijevi dna postojećih kolektora i kota terena, moguće je sve otpadne vode iz ovih urbanih cjelina priključiti na planirane kolektore gravitacionim putem. Pokrivenost prostora zahvata DUP-a kanalizacionom mrežom zadovoljava odvođenje otpadnih voda iz postojećih objekata, dok je za prikupljanje i odvođenje otpadnih voda iz novoplaniranih objekata predviđena izgradnja uličnih kolektora profila Ø 200mm, Ø 250mm i Ø 300mm. Ukupne potrebe za odvođenjem otpadnih voda sa prostora zahvata DUP-a, računajući sa časovnim maksimumom od 0,0118 lit/sec po stanovniku, koji se uzima kao mjerodavni za dimenzionisanje uličnih kolektora, iznosi lit/sec, što je količina koju u potpunosti mogu da prihvate postojeći kolektori. Količina otpadne vode zavisi od specifične potrošnje po stanovniku. Dosad se računalo sa opterećenjem, pri specifičnoj potrošnji vode od 400lit/stan/dan. Međutim, kako se zahtijeva smanjenje norme potrošnje vode, a koja ne bi trebala da bude veća od 250lit/stan/dan, količina oticanja trebalo bi da bude niža. Za ovaj plan usvojeno je 0,0118lit/sec po korisniku. Ukupna otpadne vode, nakon izgradnje planiranih objekata treba da iznosi : Q = S n q, gdje je S n broj stanovnika q maksimalno opterećenje kanalizacije usvojeno je 0,0118lit/sec/stanovnik, pa je Q = ,0118 = 40,71lit/sec Ovu količinu mogu u potpunosti da prihvate postojeći ulični kolektori. Iz proračuna proizilazi da će nakon potpunr realizacije objekata DUP-a gradska kanalizacija biti opterećena sa 40.71lit/sec otpadne fekalne vode. Visinski položaj za zahvat DUP-a je takav da najveći dio prostora gravitira ulici Nikole Tesle duž koje je i izgrađen osnovni kanal naselja Zagorič i Zlatica a čija dubina ukopavanja iznosi oko 4.00m, tako da isti može da gravitaciono prihvati sve otpadne vode sa predmetnog prostora. Ulična mreža fekalne kanalizacije, planirana je da se gradi od PVC cijevi klase u zavisnosti od dubine ukopavanja, a na mjestima priključaka i na rastojanju od 50m planirana je izgradnja revizionih okana sa liveno-gvozdenim poklopcima i propisnim penjalicama. 51

52 Uličnu mrežu i blokovske kanale, kao i priključke budućih objekata treba projektovati na osnovu uslova priključenja pribavljenih od strane JP Vodovod i kanalizacija Podgorica, obaveze koju treba precizirati i urbanističko-tehničkim uslovima od strane nadležnog opštinskog organa. Atmosferska kanalizacija Duž novoplaniranih saobraćajnica predviđena je izgradnja kolektora za prikupljanje atmosferskih voda počevši od profila Φ300mm, a iste se usmjeravaju u postojeći kanal u ulici II Crnogorskog bataljona, čiji se ispusti završavaju u korito rijeke Morače. Za dimenzionisanje kolektora uzet je intenzitet padavina od 200 l/sec/ha, sa vremenom trajanja od 10 min i prosječnim koeficijentom oticanja od 0,45 računajući i sa količinama atmosferskih voda koje se slivaju u pravcu saobracajnica sa sjevernih padina brda Gorice, odnosno saobracajnica planiranih na tom prostoru. Glavni kanal atmosferske kanalizacije Ø800mm u ulici II Crnogorskog bataljona prima najveći dio atmosferskih voda sa prostora zahvata DUP-a sa ispustom Ø1000mm u korito rijeke Morače a preostali dio atmosferskih voda usmjeren je na postojeću kasetu sa ispustom Ø800mm u rijeku Moraču. Postojeći kolektori atmosferske kanalizacije zadovoljavaju parametre odvođenja voda sa tretiranog područja za duži vremenski period, međutim, kod šireg urbanizovanja i opremanja prostora naselja Zagorič biće potrebno da se preispita potreba za eventualnom rekonstrukcijom postojećih kolektora. Jedan dio atmosferskih voda usmjerava se na kolektor koji ide ulicom Vaka Đurovića i dalje se otvara novi ispust Φ800 u rijeku Moraču. Za nove ispuste u recipijent potrebno je urediti separator ulja i masti tj. vodu tretirati i prečistiti prije ispuštanja. Kanali atmosferske kanalizacije planirani su da se grade od PVC cijevi, klase prema dubini ukopavanja i od AB cijevi za veće profile sa potrebnim brojem slivnika i revizionih slivnika na kojima se postavljaju jednodjelne i dvodjelne slivničke rešetke. Kod dvostranih nagiba sobraćajnica odvodnjavanje suprotne strane saobraćajnice treba rješavati izgradnjom poprečnih kanala profila DN 250mm sa jednodjelnom slivničkom rešetkom. Precizne uslove za obradu projektne dokumentacije treba formirati na osnovu: katastara postojećih instalacija, uslova priključenja iz JP Vodovod i kanalizacija Podgorica i generalnog i idejnog projekta odvođenja atmosferskih voda, što treba precizirati u urbanističko-tehničkim uslovima koje izdaje nadležni opštinski organ. Hidraulički proračun atmosferske kanalizacije za DUP Zagorič 1 zona A Količina oticanja sa prostora DUP-a Zagorič I zona A iznosi : Q = F ψ q 52

53 Q količina oticanja lit/sec F ukupna površina DUP-a ψ - koeficijenat oticanja q usvojeni intezitet oborina 200 lit/s/ha Ukupno F = 15,51ha od čega : o pod objektima 3.10ha o pod saobraćajem 3.78ha o zelene površine 27.52ha ( uključena površina dijela brda Gorica koja gravitira prema datom planu ). Koeficijent oticanja ψ za objekte 0,9 za saobraćajnice i trotoare 0,8 za zelene površine 0,10 Obzirom da vode sa krova objekata neće biti direktno priključena na kanale atmosferske kanalizacije, već se pušta da voda sa krovova slobodno otiče u zelene površine, računamo da će 40% vode sa krova dospjeti na uličnu kanalizaciju. Ako uzmemo da će sa krovova u slivnike dospjeti 40% padavina onda je: Qk(40% krova) = 0.4 x ( Fk x ψk x qk ) = 0,4 x ( 3,10ha x 0,9 x 200l/s/ha ) = 224 l/s Qs= Fs x ψs x qs = 3,87ha x 0,8 x 200l/s/ha ) = 619,2 l/s Qz= Fz x ψz x qz = 27,52ha x 0,10 x 200l/s/ha ) = 550,4 l/s Slijedi da je srednji koeficijent oticaja sa cijelog zahvata DUP-a: Ψ sr = Qi / F x q = ( 224 l/s + 619,2l/s + 550,4l/s ) / 15,51ha x 200l/s/ha = 1393,6l/s / 15,51ha x200l/s/ha = 0,45 Dimenzionisanje kanala u većim ulicama Novi ispust u ul.vaka Đurovića: Q= F x Ψ sr q = 9,31ha x 0,45 x 200l/s/ha = 837,9 l/s Usvojen je Φ800 koji za pad od 0,5% i punjenje 0,8D može da propusti 925 l/s. Ul. Veliše Mugoše: *prema novom ispustu u ul.vaka Đurovića-Q= F x Ψ sr q = 0,63ha x 0,45 x 200l/s/ha = 56,7 l/s Usvojen je Φ300 koji za pad od 0,5% i punjenje 0,7D može da propusti 69,1 l/s. *prema postojećem ispustu u ul.ii Crnogorskog bataljona-q= F x Ψ sr q = 0,71ha x 0,45 x 200l/s/ha = 63,9 l/s Usvojen je Φ300 koji za pad od 0,5% i punjenje 0,8D može da propusti 69,1 l/s. 53

54 TELEKOMUNIKACIONA INFRASTRUKTURA POSTOJEĆE STANJE Kompletno područje koje obuhvata DUP Zagorič 1 dio zone A u Podgorici, nalazi se u neposrednoj blizini elektronskog komunikacionog čvora RSS Zagorič 2, dominantnog operatora fiksne telefonije, Crnogorskog Telekoma. Na posmatranom području postoji izgrađena telekomunikaciona infrastruktura, različitih nivoa važnosti. Kroz telekomunikacionu kanalizaciju rađenu sa PVC cijevima prečnika 110mm koja do elektronskog komunikacionog čvora RSS Zagorič 2 dolazi iz pravca Vezirovog mosta, ulicom II Crnogorskog bataljona, kao i kroz Ulicu II Crnogorskog bataljona, provučeni su optički kablovi različitih vlasnika (EDB, Vojska CG, MUP CG, Crnogorski Telekom, KDS operateri i dr.), lokalnog, međugradskog i međunarodnog značaja. Kroz telekomunikacionu kanalizaciju koja od elektronskog komunikacionog čvora RSS Zagorič 2 ide u pravcu Trafostanice Zagorič, kroz Ulicu Pipersku, provučeni su optički kablovi lokalnog značaja. Fiksna telekomunikaciona mreža do svih poslovno stambenih objekata unutar posmatrane zone, vezana je na pomenuti elektronski komunikacioni čvor Crnogorskog Telekoma i provučena je kroz PVC cijevi prečnika 110mm i kroz pe cijevi prečnika 40mm. Telekomunikacioni izvodi u zgradama su unutrašnji. Zone individualnih stambenih objekata koje se nalaze u okviru posmatranog područja, povezane su na ovaj čvor podzemnim kablovima provučenim kroz PVC i pe cijevi 40mm. Telekomunikacioni izvodi u ovim zonama objekata su spoljašnji. Sa svih tehničkih aspekata, uzimajući u vidu dužinu pretplatničke petlje rastojanje od telekomunikacionog čvora do krajnjih pretplatnika, u odnosu na standarde u pružanju savremenih tk servisa, kao što su ADSL, IPTV i dr., obuhvaćeno područje je tehnički kvalitetno riješeno. Postojeća telekomunikaciona mreža je kompletno urađena kablovima tipa TK 59GM, a u poslednjih nekoliko mjeseci provučeni su i optički kablovi do jednog dijela krajnjih korisnika u kolektivnim stambenim objektima, a u okviru projekta FTTx koji implementira Crnogorski Telekom. Na posmatranom području prisutni su signalom mobilne telefonije i sva tri mobilna operatera, a područje je pokriveno i TV signalom koji distribuiraju BBM Montenegro i Total TV, kao i KDS operater M Kabal. Na osnovu dobijenog katastra podzemnih tk instalacija koje je dostavio Crnogorski Telekom, urađena je karta postojećeg stanja. 54

55 PLANIRANO RJEŠENJE Implementacija novih tehnika i tehnologija, liberalizacija tržišta i konkurencija u sektoru elektronskih komunikacija će doprinijeti bržem razvoju elektronskih komunikacija, povećanju broja servisa, njihovoj ekonomskoj i geografskoj dostupnosti, boljoj i većoj informisanosti kao i bržem razvoju privrede i opštine u cjelini. Jedan od ciljeva izrade ovog DUP-a jeste da se želi obezbjediti planiranje i građenje elektronske komunikacione infrastrukture koja će zadovoljiti zahtijeve više operatora elektronskih komunikacija, koji će građanima ponuditi kvalitetne savremene elektronske komunikacione usluge po ekonomski povoljnim uslovima. Treba voditi računa o slijedećem: da se kod gradnje novih infrastrukturnih objekata posebna pažnja obrati zaštiti postojeće elektronske komunikacione infrastrukture da se uvjek obezbijede koridori za telekomunikacione kablove duž svih postojećih i novih saobraćajnica, da se gradnja, rekonstrukcija i zamjena elektronskih komunikacionih sistema mora izvoditi po najvišim tehnološkim, ekonomskim i ekološkim kriterijumima, Akt kojeg se treba pridržavati prilikom izgradnje nove telekomunikacione infrastrukture, jeste Pravilnik o određivanju elemenata elektronskih komunikacionih mreža i pripadajuće infrastrukture, širine zaštitnih zona i vrste radio-koridora u čijoj zoni nije dopuštena gradnja drugih objekata (Službeni list Crne Gore" broj 83/09). U odnosu na moguće planove dominantnog operatera fiksne telefonije, Crnogorskog Telekoma i ostalih operatera fiksne i mobilne telefonije, projektant predviđa da se unutar posmatrane zone, u skladu sa planiranim građevinskim objektima i predloženim saobraćajnim rješenjima, izgradi nova telekomunikaciona kanalizacija sa 6 PVC cijevi 110mm na djelovima kojima se protežu optički pravci, odnosno sa 4 PVC cijevi 110mm unutar zone, a koja bi se logički nadovezala na postojeću telekomunikacionu kanalizaciju u posmatranoj zoni. Telekomunikaciona kanalizacija bi se koristla za provlačenje kablova različitih kablovskih operatera koji pokažu interesovanje za pružanje telekomunikacionih usluga u ovoj zoni, bilo da se radi o Crnogorskom Telekomu, bilo da se radi o nekom drugom postojećem telekomunikacionom operateru u Crnoj Gori. Na taj način, u odnosu na situaciju koja se trenutno dešava na telekomunikacionom tržištu Crne Gore, korisnici iz posmatrane zone bi bili na kvalitetan način opsluženi različitim vrstama telekomunikacionih servisa (telefonija, prenos podataka, TV signal i dr.). Pri planiranju broja PVC cijevi u novoj tk kanalizaciji, moraju se u obzir uzeti podaci o planiranim gradjevinskim površinama, površinama namijenjenim stambenim, poslovnim i uslužnim djelatnostima, broju stanovnika unutar zone, aktuelnim trendovima u rješavanju pitanja kablovske televizije i dr. 55

56 Kanalizacioni kapaciteti omogućavaju dalju modernizaciju elektronskih komunikacionih mreža bez potrebe za izvođenjem naknadih građevinskih radova, kojima bi se iznova devastirala postojeća infrastruktura. Ukupna dužina planirane telekomunikacione kanalizacije sa 6 PVC cijevi 110mm iznosi oko 460 metara, sa 4 PVC cijevi 110mm oko 1850 metara, a planirana je i izgradnja 40 novih telekomunikacionih okana. Savremene telekomunikacije koje obuhvataju ditribuciju sva tri servisa, telefonije-fiksne i mobilne, prenos podataka i TV signala, omogućavaju više načina povezivanja sa telekomunikacionim operaterima. Imajući u vidu veliki broj različitih objekata i samu lokaciju, kroz telekomunikacionu kanalizaciju treba graditi savremene telekomunikacione pristupne optičke mreže u tehnologiji FTTx (Fiber To The Home, Fiber to The Building,...), sa optičkim vlaknom do svakog objekta, odnosno korisnika. Ovo rješenje je u skladu sa dugoročnim rješenjima u oblasti telekomunikacija sa optičkim pristupnim mrežama, a sa čijom implementacijom je započeo dominantni telekomunikacioni operator, Crnogorski Telekom. Kućnu tk instalaciju u kolektivnim stambenim objektima, treba izvoditi u tipskim ormarićima ITO LI, lociranim u ulazu u objekte na propisanoj visini ili u RACK ormarima u zasebnim tehničkim prostorijama. Na isti način izvesti i ormariće za koncentraciju instalacije za potrebe kablovske distribucije TV signala, sa opremom za pojačavanje TV signala. Kućnu tk instalaciju u svim prostorijama realizovati telekomunikacionim kablovima koji će omogućavati korišćenje naprednijih servisa koji se pružaju ili čije se pružanje tek planira, FTP kablovima cat 6 i cat 7 i kablovima sa optičkim vlaknima, ili drugim kablovima sličnih karakteristika i provlačiti kroz PVC cijevi, sa ugradnjom odgovarajućeg broja kutija, s tim da u svakom poslovnom prostoru treba predvidjeti minimalno po 4 tk instalacije, a u stambenim jedinicama minimalno po 2 tk instalacije. U slučaju da se trasa tk kanalizacije poklapa sa trasom vodovodne kanalizacije i trasom elektro instalacija, treba poštovati propisana rastojanja, a dinamiku izgradnje vremenski uskladiti. U odnosu na lokaciju postojeće bazne stanice, mobilni operatori u momentu izrade DUP-a nijesu iskazali potrebu za montiranjem novih baznih stanica na ovom području, tako da nijesu definisane nove lokacije za postavljanje stubova za mobilnu telefoniju. U odnosu na savremene trendove u oblasti mobilne telefonije, projektant naglašava da ovo ne znači da neki od postojećih ili eventualno novih operatora mobilne telefonije neće imati potrebu da u nekom momentu postavi novu baznu stanicu na posmatranom području. Lokalna uprava bi takvim zahtjevima trebala da izađe u susret, sagledavajući sve neophodne parametre. 56

57 Prilikom određivanja detaljnog položaja bazne stanice mora se voditi računa o njenom ambijentalnom i pejzažnom uklapanju, i pri tome treba izbjeći njihovo lociranje na javnim zelenim površinama u središtu naselja, na istaknutim reljefnim tačkama koje predstavljaju panoramsku i pejzažnu vrijednost, prostorima zaštićenih djelova prirode. Gdje god visina antenskog stuba, u vizealnom smislu ne predstavlja problem (mogućnost zaklanjanja i skrivanja), preporučuje se da se koristi jedan antenski stub za više korisnika. Postavljanjem antenskih stubova ne mijenjati konfiguraciju terena i zadržati tradicionalan način korišćenja terena. Za vizuelnu barijeru prostora antenskog stuba, u zavisnosti od njegove lokacije, koristiti šumsku ili parkovsku vegetaciju. Trase planirane telekomunikacione kanalizacije potrebno je uklopiti u trase trotoara ili zelenih površina, jer bi se u slučaju da se telekomunikaciona okna rade u trasi saobraćajnice ili parking prostora, morali ugraditi teški poklopci sa ramom i u skladu sa tim uraditi i ojačanje okana, što bi bilo neekonomično. Telekomunikacionu kanalizaciju koja je planirana u okviru ovog DUP-a, kao i telekomunikaciona okna izvoditi u svemu prema planovima višeg reda, važećim propisima u Crnoj Gori i preporukama bivše ZJ PTT iz ove oblasti. Na taj način biće stvoreni optimalni uslovi, kako sa tehničkog, tako i sa ekonomskog stanovišta, koji podrazumijevaju maksimalno iskorištavanje postojećih kablovskih kapaciteta, gdje je god je to moguće, ili pak provlačenje novih kablovskih kapaciteta, gdje god se za tim ukaže potreba. Obaveza budućih investitora planiranih objekata u zoni ovog DUP-a jeste da, u skladu sa Tehničkim uslovima koje izdaje nadležni telekomunikacioni operater ili organ lokalne uprave, od postojećih i novoplaniranih telekomunikacionih okana, projektima za pojedine objekte u zoni obuhvata definišu način priključenja svakog pojedinačnog objekta. Kablovsku kanalizaciju pojedinačnim projektima treba predvidjeti do samih objekata. U objektima funkcionalne namjene kao što su: škole, vrtići, restorani, hoteli, tržni centri itd., predvidjeti mogućnost montaže javnih telefonskih govornica. 57

58 Predmjer i predračun materijala i radova Br. A/ MATERIJAL Jedinica Količina Jedinična cijena Ukupna cijena E 1. PVC cijev Ø 110/3,2 mm dužine 6 m kom , Gumene brtve za nastavljanje PVC cijevi Ø 110/3,2 mm kom PVC uvodnica Ø 110/3,2 mm duž. 0,5m kom PVC držač odstojni 110/2 kom , Čep za zatvaranje cijevi Ø 110/3,2 mm kom PTT traka za upozorenje m Laki tk poklopac sa ramom (min. nosivosti 50 kn) kom , Ukupno: 30, Br B/ TK KANALIZACIJA Jedinica Količina Jedinična cijena Ukupna cijena E 1. Trasiranje - određivanje trase rova nove i postojeće kanalizacije i lociranje postojećih i novih okana prije iskopa m Izrada kablovske tk kanalizacije od PVC cijevi sa opisom radova: -ručni iskop rova sa razupiranjem; -nasipanje donjeg sloja pijeska d=10 cm, -polaganje PVC cijevi, -nasipanje pijeska između cijevi; -nasipanje zaštitnog sloja pijeska d=10 cm, -zatrpavanje rova u slojevima sa nabijanjem, -postavljanje pozor trake; -uređenje trase sa utovarom i odvozom viška materijala: za 2x2xPVCØ110mm(68x101cm) m , za 2x3xPVCØ110mm(82x101cm) m , , Ukupno: Br C/ KABLOVSKA OKNA Jedinica Količina Jedinična cijena Ukupna cijena E 1. Izrada AB okna unutrašnjih dimenzija 1,60x1,40x1,90m: ručni iskop rupe za okno,odvoz šuta na deponiju,izrada okna(d=15cm(zidova,donje i gornje ploče)) sa ugradnjom lakog tk poklopca sa ramom i podešavajućih konzola prema prilogu (rad+materijal bez lakog tk poklopca sa ramom) kom , Ukupno: 27, Sveukupna cijena: 85,

59 PEJZAŽNA ARHITEKTURA Pejzažne karakteristike Planska jedinica Zagorič 1 smještena je između rijeke Morače i zapadnih padina brda Gorica. Postojeća namjena površina odrazila se na izgled prostora koji je praktično bez elemenata urbane slike. Nijesu zastupljene uređene zelene površine kako javnog tako i ograničenog korišćenja. Takođe, nedostaju i ulični drvoredi kao važni zeleni koridori. Prema načinu korišćenja zemljišta, neizgrađene površine obuhvataju: zelenilo uz individualne stambene objekte neuređene slobodne površine uz objekte kolektivnog stanovanja zelenilo i neuređene slobodne površine uz objekat specijalne namjene (vojska) neuređene slobodne površine priobalje rijeke Morače padine brda Gorica. Sliku planske jedinice karakterišu površine koje sa aspekta urbanog okruženja predstavljaju neuređene površine. To su prostori pod poluprirodnom vegetacijom uz rijeku Moraču i po obroncima Gorice, kao i prostrane slobodne površine oko vojnog kompleksa. Priobalje Morače je obraslo kserotermnim travama. Uz postojeću stazu razvijen je gusti pojas pajasena (Ailanthuh altissima), a uz sjevernu granicu zahvata plana je zasad alepskog bora (Pinus halepensis). Prostor je bez opreme i rekreativnih sadržaja. Krečnjačke padine Gorice (131 mnv) uz plansku zonu su neuređene i bez opreme. Kontaktni obodni djelovi su degradirani izgradnjom kolektivnih stambenih objekata. Biljni pokrivač predstavljen je vegetacijom otvorenih staništa sa kserotemnim travama i autohtonom žbunastom vegetacijom. Padine su mozaično obrasle skupinama čempresa (Cupressus sempervirens) i alepskog bora (Pinus halepensis), koji iznad zone zahvata plana obrazuju pravu šumu. Šuma je sađena i ima karakter gradske park-šume. Na prostoru vojnog kompleksa dominiraju ugažene travne površine i površine bez vegetacije. Duž zapadne i južne ograde kompleksa zastupljeni su visoki jednoredni i višeredni zasadi čempresa sa pojedinačnim stablima alepskog bora i japanske kaline (Ligustrum japonica). obala Morače 59

60 Slobodne površine oko objekata kolektivnog stanovanja su bez zelenila, neuređene i nefunkcionalne. Male slobodne površine uz individualne stambene objekte su pokrivene gustim zelenilom. Dominiraju pojedinačna stabla čempresa, mimoze (Acacia sp.) i smokve (Ficus carica), kao i manji zasadi vinove loze. Uz granice parcela su uglavnom žive ograde od ligustruma (Ligustrum ovalifolium). Vegetacija Postojeća prirodna vegetacija je sekundarnog porijekla. Predstavljena je zajednicom čubre i ofresine (Satureia subspicata-poa bulbosa). To su suve livade tzv. utrine sa siromašnim kserotermnim biljnim pokrivačem. Potencijalna prirodna vegetacija pripada šumama makedonskog hrasta (Quercetum trojanae montenegrinum). Na ravnim terenima zemljište je eutrično smeđe, plitko do srednje duboko, skeletno, lakog mehaničkog sastava, dok na padinama Gorice osnovni tip zemljišta predstavlja crvenica koja je plitka, erodirana i skeletna. Ekološko proizvodna vrijednost zemljiša je mala zbog njegove male moćnosti (10-25 cm) i velike propusnosti. drvored čempresa duž vojnog kompleksa padine Gorice Koncept pejzažnog uređenja Cilj planskog pristupa je formiranje funkcionalnog i estetski oblikovanog sistema zelenih površina integrisanog sa okruženjem koji treba da zadovolji estetske, ekološke i socijalne aspekte uređenja. U skladu sa smjernicama GUP-a, fizičkim i funkcionalnim karakteristikama lokacije, planiranom namjenom površina i potrebama stanovnika, Planom su predviđeni sljedeći tipovi zelenih površina: 1. zelene površine javne namjene linearno zelenilo (drvoredi) zelenilo uz saobraćajnice park 60