ISPITNI KATALOG I S T O R I J A M A T U R S K I I S P I T U G I M N A Z I J I školska 2010/2011. GODINA

ISPITNI KATALOG I S T O R I J A M A T U R S K I I S P I T U G I M N A Z I J I školska 2010/2011. GODINA

Ispitni katalog pripremili: dr Đorđije Borozan, Filozofski fakultet, Nikšić Radovan Popović, Zavod za školstvo Jasmina Đorđević, Zavod za školstvo Sait Šabotić, OŠ Mileva Lajović - Lalatović, Nikšić Dragoje Đokić, Ispitni centar

Sadržaj 1. Uvod...4 2. Pravila...5 3. Opšti ciljevi ispita...6 4. Struktura ispita...7 5. Ispitni program...8 6. Oblici pitanja u testu... 22 7. Primjer testa sa shemom za bodovanje...23 Primjer lista za odgovore na pitanja višestrukog izbora.........35 8. Literatura......36

1. UVOD Državna matura uvodi se školske 2010/11. godine u obrazovni sistem Crne Gore i predstavlja standardizovanu eksternu provjeru školskih postignuća učenika na kraju četvorogodišnjeg gimnazijskog obrazovanja. Na osnovu Zakona o gimnaziji ( Sl. list RCG, br. 64/02 od 28. 11. 2002, 49/07 od 10. 08. 2007, Sl. list Crne Gore, br. 45/10 od 04. 08. 2010) maturski ispit se polaže eksterno, a za pripremu ispitnih materijala i sprovođenje procedure državne mature zadužen je Ispitni centar. Na državnoj maturi Istorija je izborni predmet. Provjeravaju se znanja, sposobnosti i vještine koje se zasnivaju na ključnim djelovima Nastavnog programa i koja treba da posjeduju učenici na kraju četvorogodišnjeg gimnazijskog obrazovanja. Ispitni katalog detaljno opisuje ispit iz Istorije i namijenjen je učenicima i nastavnicima. U Ispitnom katalogu su navedeni opšti ciljevi ispita, opisana je struktura ispita i formom ispitnih ciljeva precizno je naveden sadržaj koji će se ispitivati. Ponuđen je i primjer testa sa detaljnom shemom za ocjenjivanje.

2. PRAVILA Svi učenici koji su izabrali Istoriju kao izborni predmet na maturi, polagaće ispit pismeno istog dana i u isto vrijeme. Predviđeno je da učenik sjedi sam u klupi i da raspored klupa u učionici bude takav da najviše 15 učenika može da se smjesti u jednu prostoriju. Ispitni materijal će biti zapakovan u posebne sigurnosne kese, koje će se otvoriti pred učenicima neposredno prije početka ispita. Na ispitu nije dozvoljeno lažno predstavljanje otvaranje ispitnih zadataka prije dozvoljenog vremena ometanje drugih učenika prepisivanje od drugog učenika korišćenje nedozvoljenog pribora oštećenje šifre na test-knjižici nepoštovanje znaka za završetak ispita Dozvoljen pribor je: grafitna olovka i gumica, hemijska olovka i korektor. Učenikov rad mora biti napisan hemijskom olovkom. Nakon ispita, učenikov rad će biti vraćen u Ispitni centar, gdje će se vršiti ocjenjivanje. 5

3. OPŠTI CILJEVI ISPITA Cilj maturskog ispita iz Istorije ja da: provjeri znanja iz Istorije i vještine stečene u toku školovanja u opštoj gimnaziji, koji su definisani kroz obrazovne standarde predmeta i ovim katalogom; provjeri da li učenik vlada osnovnom istorijskom pismenošću, pravilno koristi jezik istorije, koristi istoriju u svakodnevnoj komunikaciji; povjeri da li učenik poznaje vrste istorijskih izvora i ima kritički prilaz informacijama koje su u njima sadržane; provjeri znanja o značajnim događajima, procesima i ličnostima političke, ekonomske i kulturne istorije; utvrdi da li učenik zna da pravilno razvrsta događaje, pojave, procese i ličnosti u istorijskom vremenu i prostoru; uporedi postignuća znanja i vještina iz Istorije na školskom, opštinskom, nacionalnom nivou. 6

4. STRUKTURA ISPITA Ispit iz Istorije traje od 90-120 minuta. Maksimalan broj bodova je 100. Netačno riješen ili neurađen zadatak ne donosi negativne poene. Ispit sadrži dvije vrste zadataka: a) zadatke višestrukog izbora b) zadatke otvorenog tipa Tip zadatka Broj zadataka Zadaci višestrukog izbora 15-20 Zadaci otvorenog tipa 15-25 Nastavno gradivo iz Istorije za gimnazije podijeljeno je na 12 oblasti (područja). Tabelom je data zastupljenost sadržaja u strukturi ispita. Redni broj Područje Zastupljenost sadržaja% I Uvod u istoriju i praistorija 5% II Stari vijek 15% Srednji vijek 20% III Rani srednji vijek 8% IV Razvijeni i pozni srednji vijek 12% Novi vijek 30% V Novi vijek od kraja XV do kraja XVIII vijeka 10% VI Stvaranje modernih država 10% VII Evropa i Balkan od Berlinskog kongresa do I svjetskog rata 10% Savremeno doba 30% VIII Svijet početkom XX vijeka 5% IX Prvi svjetski rat 5% X Svijet između dva svjetska rata 5% XI Drugi svjetski rat 7% XII Svijet u drugoj polovini XX vijeka 8% 7

5. ISPITNI PROGRAM 1. Uvod u istoriju i Praistorija 1.1. UVOD U ISTORIJU 1.1.1. razumije koncept istorijskih izvora i definiše vrste istorijskih izvora; 1.1.2. razlikuje velika istorijska razdoblja i zna načine računanja vremena. 1.2. PRAISTORIJA 1.2.1. razumije način života ljudi i umije da analizira oblike društvene zajednice u praistoriji; 1.2.2. razumje umjetnost i religiju u praistoriji; 1.2.3. razumije način života i kulturu Ilira na teritoriji današnje Crne Gore. 2. STARI VIJEK 2.1. RANE CIVILIZACIJE 2.1.1. identifikuje područja i rijeke oko kojih su nastale prve visoko razvijene civilizacije Starog istoka i Amerike; 2.1.2. analizira društvene i privredne strukture i opiše svakodnevni život društvenih slojeva kod ranih civilizacija; 2.1.3. analizira ulogu religije i kulture u društvima ranih civilizacija. 2.2. ANTIČKA GRČKA 2.2.1. anlizira domete kritsko-mikenske kulture; 2.2.2. razumije način života starih Grka u Herojskom (Homerovom) dobu; 2.2.3. definiše religijski sistem starih Grka; 2.2.4. analizira koncept polisa; 2.2.5. navodi uzroke, pravce i posljedice grčke kolonizacije; 2.2.6. analizira društvene i privredne strukture Atine i Sparte; 2.2.7. razumije uzroke i posljedice grčko-persijskih i peloponeskih ratova; 2.2.8. definiše uspon makedonske države, veličinu i značaj imperije Aleksandra Velikog; 2.2.9. ocjenjuje najveća dostignuća grčke i makedonske kulture. 8

2.3. ANTIČKI RIM 2.3.1. definiše organizaciju društva Kartagine, Etruraca, grčkih kolonija; 2.3.2. razumije odnose patricija i plebejaca; 2.3.3. razumije upravljački sistem Republike (skupština, senat, konzul, sudstvo); 2.3.4. definiše organizaciju rimske vojske i razumije organizaciju osvojenih područija; 2.3.5. analizira uzroke prelaska republikanske države u monarhiju; 2.3.6. razumije društvenu i privrednu organizaciju carstva; 2.3.7. analizira svakodnevni život različitih slojeva rimskog društva; 2.3.8. razumije uzroke krize Rimskog carstva i njegove podjele i propasti; 2.3.9. poznaje najznačajnija dostignuća kulture i razumije religijski sistem Rimljana; 2.3.10. anlizira ulogu hrišćanstva u rimskoj državi; 2.3.11. razumije sistem rimske uprave i proces romanizacije na teritoriji današnje Crne Gore. SREDNJI VIJEK 3. RANI SREDNJI VIJEK 3.1. SVIJET U RANOM SREDNJEM VIJEKU 3.1.1. razumije značaj velike seobe naroda za dalje istorijske tokove; 3.1.2. analizira državno i društveno uređenje franačke države ranog srednjeg vijeka; 3.1.3. razumije društvene promjene i njihovu povezanost sa privrednim razvojem feudalnog društva; 3.1.4. analizira društvene, privredne, kulturne i religijske prilike koje su omogućile da Vizantija postane vodeća ranofeudalna država; 3.1.5. analizira tematski sistem feudalizaciju vizantijskog društva; 3.1.6. analizira odnos crkva-država u srednjem vijeku; 3.1.7. definiše ustrojstvo hrišćanske crkve na Zapadu i Istoku i razumije razloge sukoba, koji dovodi do podjele u crkvi; 3.1.8. razumije uslove nastanka i osnovne odlike islama kao svjetske religije; 3.1.9. definiše najveća dostignuća arabljanske kulture i njen uticaj na evropsku kulturu. 3.1. Južni Sloveni u ranom srednjem vijeku I 3.2.1. identifikuje uzroke i pravce seoba starih Slovena; 3.2.2. analizira povezanost između slabljenja Vizantije i naseljavanja Slovena na Balkansko poluostrvo; 3.2.3. navede prostore nastanka Karantanije, Hrvatske i Samuilovog Carstva i 9

pojasni teškoće pri formiranju ovih ranofeudalnih država; 3.2.4. navodi prostor na kojem je formirana Raška i razumije kako je borba za prevlast između Vizantije i Bugarske uticala na njen položaj; 3.2.5. navodi prostor na kojem je nastala država dukljanskih Slovena; 3.2.6. razumije uticaj osvajačke politike cara Samuila na prilike u Duklji; 3.2.7. analizira borbu za nezavisnost Duklje; 3.2.8. analizira značaj krunisanja Mihaila Vojislavljevića kraljevskom krunom; 3.2.9. izdvaja najznačajnije događaje koji su obilježili Bodinovu vladavinu; 3.2.10. analizira unutrašnje i spoljašnje faktore koji su uticali na političke prilike u Duklji (Zeti) u periodu od Bodinove smrti do njenog konačnog pada. 4. RAZVIJENI I POZNI SREDNJI VIJEK 4.1. Evropa u rezvijenom i poznom srednjem vijeku 4.1.1. definiše trgovinu, zanatstvo i bankarstvo kao pokretačku snagu razvoja srednjovjekovnog grada; 4.1.2. ocjenjuje ulogu srednjovjekovnog grada u privrednom i političkom razvoju društva; 4.1.3. analizira promjene u odnosu srednjovjekovno društvo-crkva i vrednuje značaj krstaških ratova; 4.1.4. razumije pojavu jeresi i oblike borbe protiv njih koje je organizovala zvanična crkva; 4.1.5. procijeni značaj nastanka staleških monarhija, rezimira njihove odnose i analizira društvene slojeve u njima; 4.1.6. ocijeni uticaj Vizantije na evropsku politiku, a naročito na Južne Slovene; 4.1.7. razumije slabljenje moći Vizantije nakon IV krstaškog rata kao i značaj konačnog pada Carigrada za prostor Balkana; 4.1.8. analizira privredne,društvene i kulturne prilike u Mletačkoj republici; 4.1.9. definiše glavne umjetničke pravce kao i najznačajnija dostignuća u književnosti i umjetnosti u srednjem vijeku; 4.1.10. razumije značaj nastanka univerziteta za dalji društveni razvoj; 4.1.11. razumije karakteristike kojima su se odlikovale jevrejske zajednice u društvenom životu srednjovjekovnih država. 4.2. Južni Sloveni od XII do sredine XIV vijeka 4.2.1. opiše širenje srpske srednjovjekovne države i analizira društveno - ekonomske odnose u njoj; 4.2.2. razumije specifičnost položaja Duklje (Zete) u državi Nemanjića; 4.2.3. razumije društvene, privredne i religijske prilike u srednjovjekovnoj Bosni; 4.2.4. ilustruje razvoj grada na primjeru Dubrovnika; 4.2.5. objasni uticaj zapadnoevropske i vizantijske kulture na Južne Slovene; 4.2.6. definiše najznačajnija dostignuća u književnosti, umjetnosti i arhitekturi kod Južnih Slovena u srednjem vijeku. 10

4.3. Balkansko poluostrvo u vrijeme osmanskih osvajanja 4.3.1. razumije društvene i političke prilike na Balkanu uoči i za vrijeme prvih osmanskih osvajanja; 4.3.2. razumije kakav je bio politički, društveni i ekonomski položaj Albanaca u srednjem vijeku: 4.3.3. interpretira uzajamne veze među balkanskim narodima u srednjem vijeku; 4.3.4. analizira stanje u Srbiji prije i poslije bitke kod Angore (Ankare); 4.3.5. opisuje političke prilike u Bosni neposredno pred pad pod osmansku vlast; 4.3.6. objasni prilike u kojima je obnovljena zetska država; 4.3.7. analizira položaj države Balšića između Mletačke republike i Osmanskog carstva; 4.3.8. analizira političke prilike koje su uticale na uspostavljanje vlasti dinastije Crnojevića; 4.3.9. analizira učinak politike Ivana i Đurđa Crnojevića dok su se oslanjali na Mletačku republiku; 4.3.10. uporedi političke, društvene i privredne prilike u Zeti Balšića i Crnojevića; 4.3.11. definiše kulturne prilike u državi Balšića i Crnojevića. NOVI VIJEK 5. NOVI VIJEK OD KRAJA XV DO KRAJA XVIII VIJEKA 5.1. Prilike u Evropi od kraja XV do XVIII vijeka 5.1.1. objasni promjene koje su nastale u umjetnosti, nauci, književnosti, arhitekturi i svakodnevnom životu sa oživljavanjem humanizma i renesanse; 5.1.2. identifikuje najznačajnije stvaraoce iz perioda humanizma i renesanse; 5.1.3. ocijeni doprinos humanističkog stvaralaštva i renesanse za ukupnu svjetsku kulturu; 5.1.4. razumije uzrok i posljedice velikih geografskih otkrića; 5.1.5. nabroji glavna geografska otkrića i zemlje koje su u novom svijetu stvorile svoje kolonije. 5.2. Reformacija i katolička obnova 5.2.1. analizira uzroke i posljedice reformacije rimokatoličke crkve; 5.2.2. nabroji najznačajnije vjerske ratove iz tog perioda; 5.2.3. razumije značaj reformatorskog pokreta za rimokatoličku crkvu i vjerske tokove u novom vijeku. 11

5.3. Velike sile na Balkanu u XVI i XVII vijeku 5.3.1. analizira političke i društvene uzroke rascjepkanosti balkanskog prostora u XVI i XVII vijeku; 5.3.2. pronađe sličnosti i razlike u pogledu državne uprave, administrativne organizacije, vojnih snaga, privrednih, društvenih i kulturnih prilika u Osmanskom carstvu, Mletačkoj republici i Habsburškoj monarhiji; 5.3.3. opiše položaj južnoslovenskog stanovništva pod tuđinskom vlašću. 5.4. Balkanski narodi između Osmanskog carstva I Habsburške monarhije u XVI i XVII vijeku 5.4.1. opiše položaj balkanskih naroda pod osmanskom i habsburškom vlašću; 5.4.2. uporedi život hrišćanskog stanovništva u sklopu tih velikih sila; 5.4.3. razlikuje oblike otpora stanovništva tuđinskoj vlasti; 5.4.4. objasni uticaj stranih sila na nacionalne kulture i umjetnost balkanskih naroda; 5.4.5. hronološki izdvoji najznačajnije događaje iz političke istorije balkanskih naroda XVI i XVII vijeka. 5.5. Crna Gora u XVI i XVII vijeku 5.5.1. objasni specifičan položaj Crne Gore pod osmanskom vlašću; 5.5.2. analizira organizaciju i specifičnosti crnogorskog plemenskog društva; 5.5.3. istakne značaj Cetinjske mitropolije u crnogorskom plemenskom društvu; 5.5.4. razlikuje borbu Crnogoraca za odbranu dobijenih privilegija od borbe za nacionalno oslobođenje; 5.5.5. procijeni značaj primorskih gradova za privredne prilike u podlovćenskoj Crnoj Gori; 5.5.6. analizira vjerske prilike u Crnoj Gori objasni islamizaciju stanovništva; 5.5.7. navede hronološki mletačko-osmanske ratove u kojima su učestvovali Crnogorci na mletačkoj strani. 5.6. Apsolutističke monarhije 5.6.1. objasni razliku između staleške i apsolutističke monarhije; 5.6.2. nabroji najznačajnije evropske zemlje u kojima je u potpunosti zaživjela apsolutistička monarhija; 5.6.3. ocijeni značaj prosvijećenog apsolutizma; 5.6.4. opiše parlamentarni život u Nizozemskoj i Engleskoj i njegov uticaj na razvoj građanstva; 5.6.5. razumije značaj nastanka baroka kao umjetničkog pravca i dostignuća koja su nastala u tom periodu. 12

5.7. Ulazak Crne Gore na evropsku političku scenu tokom XVIII vijeka I 5.7.1. vrednuje značaj dolaska mitropolita Danila Petrovića na čelo Cetinjske mitropolije; 5.7.2. analizira političke pozicije Crne Gore između Mletačke republike i Osmanskog carstva; 5.7.3. vrednuje značaj uspostavljanja veza Crne Gore sa Rusijom; 5.7.4. objasni kako je borba Crnogoraca za odbranu dobijenih privilegija počela da prerasta u borbu za nacionalno oslobođenje; 5.7.5. objasni političke razloge koji su omogućili uspostavljanje guvernadurstva u Crnoj Gori; 5.7.6. navede hronološkim redom crnogorske vladare iz dinastije Petrović-Njegoš; 5.7.7. kritički procijeni i rezimira vladavinu Šćepana Malog Crnom Gorom. 5.8. Ratovi i revolucije 1775-1815. 5.8.1. razumije uzroke i posljedice borbe sjevernoameričkih kolonija protiv Engleske; 5.8.2. ocijeni zašto Deklaracija o nezavisnosti ima svjetsko-istorijski značaj; 5.8.3. izdvoji sličnosti i razlike francuskog društva uoči revolucije i nakon njene pobjede; 5.8.4. objasni razliku između apsolutističke i ustavne monarhije; 5.8.5. objasni zašto je Deklaracija o pravima čovjeka i građanina značajan istorijski dokument u borbi ljudi za njihova prava; 5.8.6. objasni uticaj koji je Francuska izvršila na druge zemlje nakon pobjede buržoaske revolucije 1789. godine; 5.8.7. opiše političke prilike koje su omogućile Napoleonu Bonaparti da dođe na vlast u Francuskoj; 5.8.8. razumije uticaj koji je Francuska ostvarila na druge evropske države protiv kojih je Napoleon vodio brojne ratove; 5.8.9. istakne značaj Bečkog kongresa za uspostavljanje nove političke mape Evrope. 6. STVARANJE MODERNIH DRŽAVA 6.1. Prva industrijska revolucija 6.1.1. definiše industrijsku revoluciju; 6.1.2. nabroji najznačajnija tehnička otkrića i dostignuća prve industrijske revolucije; 6.1.3. procijeni značaj tehničkih dostignuća za dalji razvoj društvenih odnosa; 6.1.4. objasni nastanak novih društvenih slojeva; 6.1.5. opiše razvoj industrijskih gradova i uporedi predindustrijske i industrijske gradove; 6.1.6. analizira borbu radnika za politička i socijalna prava. 13

6.2. Balkan krajem XVIII i početkom XIX vijeka 6.2.1. analizira društveno-političko stanje u balkanskom dijelu Osmanskog carstva krajem XVIII i početkom XIX vijeka; 6.2.2. opiše položaj južnoslovenskog stanovništva u granicama Habsburške monarhije krajem XVIII i početkom XIX vijeka; 6.2.3. opiše prilike u Beogradskom pašaluku početkom XIX vijeka; 6.2.4. navede uzroke i posljedice Prvog i Drugog srpskog ustanka; 6.2.5. analizira razlike u strategiji Karađorđa Petrovića i Miloša Obrenovića u borbi za oslobođenje Srbije; 6.2.6. obrazloži uzroke i posljedice grčkog rata za nezavisnost. 6.3. Crna Gora u doba Petra I začeci državne organizacije 6.3.1. analizira Petra I kao političara, ratnika i stvaraoca; 6.3.2. procijeni ulogu Petra I u stvaranju crnogorske države; 6.3.3. izdvoji okolnosti koje su dovele do stvaranja Stege; 6.3.4. procijeni značaj donošenja Zakonika crnogorskog i brdskog u procesu stvaranja crnogorske države; 6.3.4. opiše društveno-ekonomske i kulturne prilike u Crnoj Gori u doba Petra I; 6.3.5. obrazloži uslove ujedinjenja Crne Gore i Boke 1813. godine. 6.4. Političke i društvene prilike u Evropi 1815-1848. 6.4.1. analizira društveno-političke prilike u Evropi nakon Bečkog kongresa; 6.4.2. definiše Svetu alijansu kao vojno-politički savez i istakne njegove ciljeve; 6.4.3. objasni odlike romantizma i definiše najznačajnija dostignuća romantizma u književnosti, umjetnosti i arhitekturi; 6.4.4. objasni razvoj nacionalne svijesti evropskih naroda; 6.4.5. obrazloži težnje za ujedinjenjem u Italiji i Njemačkoj; 6.4.6. analizira razvoj radničkog pokreta u XIX vijeku i objasni pojavu socijalističke misli; 6.4.7. imenuje uzroke revolucije 1848. i njene posljedice; 6.4.8. uporedi revoluciju iz 1848. godine sa Francuskoom revolucijom iz 1789. godine. 6.5. Balkanski narodi između Osmanskog i Habsburškog carstva u prvoj polovini XIX vijeka 6.5.1. razumije položaj i političke pozicije balkanskih naroda koji su u prvoj polovini XIX vijeka živjeli u okvirima Osmanskog carstva i Habsburške monarhije; 6.5.2. definiše oblike političke borbe balkanskih naroda za nacionalno oslobođenje; 6.5.3. navede najznačajnije istorijske ličnosti koje su predvodile balkanske narode u borbi za nacionalno oslobođenje; 6.5.4. uporedi položaj balkanskih naroda pod osmanskom i habsburškom vlašću. 14

6.6. Istočno pitanje 6.6.1. razumije genezu Istočnog pitanja; 6.6.2. razlikuje faze i glavne faktore u rješavanju Istočnog pitanja; 6.6.3. izdvoji uzroke, posljedice i sukobljene strane u Krimskom ratu; 6.6.4. analizira rusku politiku prema Balkanu. 6.7. Crna Gora u doba Petra II (1830-1851) 6.7.1. objasni prilike u kojima je Petar II došao na vlast; 6.7.2. uporedi organe vlasti iz vremena Petra I sa organima vlasti iz vremena Petra II; 6.7.3. istakne značaj stvaranja organa vlasti u kontekstu izgradnje države; 6.7.4. informiše o najznačajnijim cnogorsko-osmanskim sukobima u vrijeme Petra II; 6.7.5. definiše odnose Crne Gore sa Rusijom i Habsburškom monarhijom u vrijeme mitropolita Petra II; 6.7.6. opiše kulturne, društvene i ekonomske prilike u Crnoj Gori u vrijeme Petra II; 6.7.7. definiše Njegošev doprinos kulturnom razvoju Crne Gore i odredi njegovo mjesto u ukupnom razvoju crnogorske duhovnosti. 6.8. Crna Gora u doba knjaza Danila (1851-1860) 6.8.1. objasni istorijsku prekretnicu koja je uslijedila u Crnoj Gori odvajanjem duhovne od svjetovne vlasti u vrijeme dolaska na vlast Danila Petrovića Njegoša; 6.8.2. analizira stanje u Crnoj Gori u vrijeme i poslije prvog Omer-pašinog napada na Crnu Goru; 6.8.3. kritički procijeni domete vladavine knjaza Danila Petrovića i napore na stvaranju i jačanju državne vlasti; 6.8.4. razumije napore knjaza Danila da internacionalizuje crnogorsko pitanje pred velikim silama; 6.8.5. objasni značaj bitke na Grahovcu i međunarodnu verifikaciju razgraničenja Crne Gore sa Osmanskim carstvom. 6.9. Evropa i SAD u drugoj polovini XIX vijeka 6.9.1. analizira proces ujedinjenja Italije; 6.9.2. ocijeni značaj ujedinjenja Njemačke za razvoj političkih odnosa u Evropi u drugoj polovini XIX vijeka; 6.9.3. pronađe sličnosti i razlike između ujedinjenja Italije i Njemačke; 6.9.4. identifikuje uzroke izbijanja i rezimira glavne rezultate građanskog rata u Americi; 6.9.5. citira najznačajnije odluke nagodbe između Austrije i Ugarske 1867. godine. 15

6.10. Druga industrijska revolucija 6.10.1. nabroji glavna dostignuća, izume i izumitelje iz vremena Druge industrijske revolucije; 6.10.2. razumije od kojeg je značaja izum električne energije za dalji privredni razvoj; 6.10.3. opiše stepen i dinamiku razvoja radničkog pokreta i radničkih ideja u toku druge polovine XIX vijeka; 6.10.4. odredi odlike realizma kao umjetničkog pravca; 6.10.5. definiše najznačajnija dostignuća na polju književnosti, umjetnosti i arhitekture iz vremena realizma. 6.11. Uspon nacionalnih pokreta na Balkanu do Berlinskog kongresa 6.11.1. istakne najvažnije ideje grčkog nacionalnog pokreta; 6.11.2. objasni glavne ideje srpskog nacionalnog programa Načertanija ; 6.11.3. analizira značaj Ilirskog pokreta hrvatskoga naroda; 6.11.4. razumije razloge stvaranja Hrvatsko-ugarske nagodbe 1868. godine. 6.12. Crna Gora u doba knjaza Nikole do početka Veljeg rata 6.12.1. razumije uzroke i posljedice crnogorsko-osmanskog rata 1862. godine; 6.12.2. analizira unutrašnje prilike u Crnoj Gori prvih godina vladavine knjaza Nikole; 6.12.3. definiše ulogu Crne Gore u Bokeljskom ustanku 1869. godine; 6.12.4. ocijeni spoljno-političke odnose Crne Gore za vrijeme prvih godina vladavine knjaza Nikole. 6.13. Velika Istočna kriza 6.13.1. objasni političke pozicije Crne Gore uoči Hercegovačkog ustanka 1875. godine; 6.13.2. definiše ulogu Crne Gore u Istočnoj krizi i njen doprinos Hercegovačkom ustanku 1875. godine; 6.13.3. razumije razloge ulaska Rusije u rat protiv Osmanskog carstva 1876-1878. godine; 6.13.4. ocijeni opravdanost odluka San-Stefanskog mira; 6.13.5. kritički procijeni značaj odluka Berlinskog kongresa za političku situaciju u Evropi u procesu rješavanja Istočnog pitanja. 6.14. Velji rat 1876-1878. i međunarodno priznanje nezavisnosti Crne Gore 6.14.1. nabroji glavne bitke Veljeg rata i navede teritorije koje je Crna Gora dobila u ratu; 16

6.14.2. navede odluke San-Stefanskog mirovnog ugovora koje se odnose na Crnu Goru; 6.14.3. objasni značaj Berlinskog kongresa za Crnu Goru; 6.14.4. razumije značaj međunarodnog priznanja nezavisnosti Crne Gore. 7. Balkan od Berlinskog kongresa do Prvog svjetskog rata 7.1. Prilike na Balkanu od Berlinskog kongresa do Balkanskih ratova 7.1.1. analizira najznačajnije društveno-političke događaje na Balkanu od 1878 do 1912. godine; 7.1.2. vrednuje značaj Majskog prevrata u Srbiji na unutrašnjem i spoljno političkom planu; 7.1.3. opiše političko djelovanje Austro-Ugarske u Bosni, Hrvatskoj i Sloveniji nakon Berlinskog kongresa; 7.1.4. analizira političke, društveno-ekonomske prilike u Bugarskoj, Grčkoj, dijelu Osmanskog carstva u Evropi i Rumuniji. 7.2. Crna Gora od Berlinskog kongresa do prvog ustava 7.2.1. analizira privredni napredak Crne Gore od Berlinskog kongresa; 7.2.2. objasni promjene koje su nastale reformom državne uprave 1879. godine i kasnije. 7.3. Doba parlamentarizma od 1905. do 1914. 7.3.1. istakne značaj donošenja ustava iz 1905. godine za razvoj parlamentarizma u Crnoj Gori; 7.3.2. analizira bombašku aferu i kolašinski proces; 7.3.3. identifikuje uzrak izbijanja Balkanskih ratova 1912. godine; 7.3.4. vrednuje crnogorske gubitke oko Skadra i njihov uticaj za dalji društvenopolitički i demografski razvoj Crne Gore; 7.3.5. opiše teritorijalno proširenje Crna Gore nakon Balkanskih ratova. 7.4. Kulturno prosvjetne prilike u Crnoj Gori od 1878. do 1912. 7.4.1. analizira kulturni i prosvjetni napredak Crne Gore od 1878. do 1912; 7.4.2. navede najznačajnija kulturna dostignuća u Crnoj Gori ovog perioda. 17

SAVREMENO DOBA 8. Svijet početkom XX vijeka 8.1. Svijet i Balkan početkom XX vijeka 8.1.1. razumije osnovne društveno-političke prilike u svijetu i na Balkanu početkom XX vijeka; 8.1.2. analizira uticaj naučnih i tehničkih dostignuća s početka XX vijeka na svakodnevni život ljudi; 8.1.3. razumije društvene promjene prouzrokovane industrijskom revolucijom s početka XX vijeka; 8.1.4. razumije uzroke i opiše tok Balkanskih ratova; 8.1.5. analizira uticaj Balkanskih ratova na sudbinu Osmanskog carstva. 8.2. Crna Gora početkom XX vijeka 8.2.1. objasni karakteristike privrednih i kulturnih kretanja u Crnoj Gori početkom XX vijeka; 8.2.2. razumije ulogu Crne Gore u Balkanskim ratovima i njene ljudske i materijalne gubitke; 8.2.3. identifikuje granice Crne Gore poslije Balkanskih ratova. 9. Prvi svjetski rat 9.1. Izbijanje i tok Prvog svjetskog rata 9.1.1. analizira uzroke izbijanja Prvog svjetskog rata i razumije mjesto Sarajevskog atentata; 9.1.2. identifikuje zaraćene strane i istakne njihove ratne ciljeve; 9.1.3. opiše tok rata na najvažnijim frontovima; 9.1.4. razumije izbijanje revolucije u Rusiji i njen tok; 9.1.5. analizira političke i teritorijalne promjene u Evropi nakon Prvog svjetskog rata; 9.1.6. kritički procijeni ljudske i materijalne gubitke u Prvom svjetskom ratu. 9.2. Crna Gora u Prvom svjetskom ratu 9.2.1. analizira prilike u Crnoj Gori uoči Prvog svjetskog rata; 9.2.2. razumije glavne tokove Prvog svjetskog rata u Crnoj Gori do kapitulacije 1916; 9.2.3. analizira stanje u Crnoj Gori nakon ulaska savezničkih trupa; 9.2.4. procijeni ljudske i materijalne gubitke Crne Gore u Prvom svjetskom ratu. 18

9.3. Crna Gora u Prvom svjetskom ratu 9.3.1. razumije geneze jugoslovenske ideje 9.3.2. analizira ulogu srpske vlade, Jugoslovenskog odbora, majske deklaracije, Krfske deklaracije i Nacionalnog vijeća; 9.3.2. identifikuje na karti teritoriju Kraljevine SHS. 10. Svijet između dva svjetska rata 10.1. Društveni sistemi u Evropi između dva svjetska rata 10.1.1. citira najvažnije odluke Pariske mirovne konferencije; 10.1.2. razumije razloge osnivanja Društva naroda i njegovu organizaciju; 10.1.3. razumije odlike društvenog sistema u zemljama građanske demokratije; 10.1.4. objasni osnovne karakteristike fašističke ideologije i društvenih sistema u Italiji i Njemačkoj; 10.1.5. objasni osnovne karakteristike socijalističke ideologije i društvenog sistema u Sovjetskom Savezu. 10.2. Kraljevina SHS/Jugoslavija 10.2.1. razumije administrativnu i teritorijalnu organizaciju Kraljevine SHS; 10.2.2. analizira nacionalno pitanje u Kraljevini SHS; 10.2.3. razumije društvene, ekonomske i kulturne prilike u Kraljevini Jugoslaviji. 10.3. Crna Gora u Kraljevini SHS/Jugoslaviji 10.3.1. analizira odluke Podgoričke skupštine; 10.3.2. razumije razlike u stavovima zelenaša i bjelaša ; 10.3.3. objasni uzroke i domete Božićne pobune i komitskog pokreta; 10.3.4. razumije djelovanje crnogorske vlade i vojske u emigraciji; 10.3.5. analizira položaj Crne Gore u Kraljevini SHS/Jugoslaviji. 11. Drugi svjetski rat 1939-1945. 11.1. Izbijanje i tok Drugog svjetskog rata 11.1.1. odredi najznačajnije uzroke Drugog svjetskog rata; 11.1.2. identifikuje zaraćene strane i istakne njihove ratne ciljeve; 11.1.3. navede najznačajnije frontove i bitke Drugog svjetskog rata; 19

11.1.4. analizira položaj civilnog stanovništva u Drugom svjetskom ratu; 11.1.5. ocijeni glavne stavke mirovnih ugovora; 11.1.6. procijeni ljudske i materijalne gubitke u Drugom svjetskom ratu; 11.1.7. analizira suđenje ratnim zločincima. 11.2. Jugoslavija u Drugom svjetskom ratu 11.2.1. analizira pristupanje Jugoslavije Trojnom paktu; 11.2.2. razumije okupaciju i podjelu Jugoslavije; 11.2.3. analizira borbu jugoslovenskih naroda protiv okupatora; 11.2.4. informiše o kvislinškim pokretima i režimima u Jugoslaviji; 11.2.5. kritički procijeni ljudske i materijalne gubitke Jugoslavije u Drugom svjetskom ratu; 11.2.6. razumije revolucionarnu promjenu vlasti u Jugoslaviji. 11.3. Crna Gora u Drugom svjetskom ratu 11.3.1. analizira značaj Trinaestojulskog ustanka; 11.3.2. objasni osnovne karakteristike italijanskog okupacionog sistema u Crnoj Gori; 11.3.3. analizira značaj osnivanja ZAVNO za Crnu Goru i Boku; 11.3.4. kritički procijeni ljudske i materijalne gubitke Crne Gore u Drugom svjetskom ratu. 12. Svijet u drugoj polovini XX vijeka 12.1. Svijet u prvim poslijeratnim decenijama 12.1.1. razumije razloge osnivanja OUN i njenu organizaciju; 12.1.2. analizira političku podjelu poslijeratnog svijeta i fenomen Hladnog rata; 12.1.3. objasni proces dekolonizacije i neokolonijalizma; 12.1.4. informiše o Pokretu nesvrstanih. 12.2. Jugoslavija u poslijeratnim decenijama 12.2.1. razumije poslijeratno uređenje Jugoslavije; 12.2.2. analizira procese obnove zemlje, agrarne reforme, nacionalizacije poslije rata; 12.2.3. objasni fenomen Informbiroa; 12.2.4. razumije društveni i privredni razvoj Jugoslavije u periodu samoupravljanja; 12.2.5. analizira ulogu Josipa Broza Tita. 20

12.3. Crna Gora u socijalističkoj Jugoslaviji 12.3.1. analizira položaj Crne Gore u socijalističkoj Jugoslaviji; 12.3.2. razumije društvena i privredna kretanja u Crnoj Gori tokom prvih decenija poslije rata. 12.4. Svijet krajem XX vijeka 12.4.1. razumije završetak Hladnog rata i njegove posljedice; 12.4.2. objasni procese integracije u Evropi i fenomen globalizacije; 12.4.3. vrednuje uticaj naučno-tehnološkog napretka na svakodnevni život ljudi krajem XX vijeka. 12.5. Kriza i raspad SFRJ 12.5.1. analizira faktore koji su doveli do raspada jugoslovenske države; 12.5.2. razumije formiranje novih država. 6. OBLICI PITANJA U TESTU Test sadrži sljedeće vrste zadataka: a) zadatke višestrukog izbora Učenik od više ponuđenih odgovora bira jedan tačan i zaokružuje slovo ili broj ispred tog odgovora. Tu su i pitanja povezivanja, u kojima treba da se povežu pojmovi iz dvije paralelne kolone. Pored svakog pitanja dato je uputstvo o načinu rješavanja. Pitanja u testu iz Istorije poređana su hronološki od praistorije do savremenog doba, i svi oblici pitanja pojavljuju se u svim razdobljima. Zbog hronološkog slijeda kao poseban set pitanja nijesu grupisana pitanja višestrukog izbora. Odgovori na pitanja višestrukog izbora u kojima se traži zaokruživanje, prenose se na list za odgovore, koji se nalazi na strani 36. b) zadatke otvorenog tipa Kod ovih zadataka rješenje može biti: 1. kratak odgovor rješenje je riječ, prosta rečenica ili godina; 2. duži odgovor rješenje je opširnije i sastoji se iz više rečenica. 21

7. PRIMJER TESTA SA SHEMOM ZA BODOVANJE 1. Ocem ISTORIJE se smatra: 1. Heraklit 2. Herodot 3. Hipokrat U ovom zadatku samo je jedan odgovor tačan. Na listu za odgovore treba da obilježite znakom X samo jedan od tri ponuđena odgovora. 1 bod 2. Provjerimo kako ste savladali računanje vremena i periodizaciju istorije. a) 1102. godina je u: b) 1102 godina pripada istorijskom periodu: 1. XI vijeku 1. stari vijek 2. XII vijeku 2. srednji vijek 3. XII vijeku 3. novi vijek 4. XIV vijeku 4. savremeno doba U ovim zadacima samo je jedan odgovor točan. Na listu za odgovore obilježite znakom X samo jedan od četiri ponuđena odgovora. 2 boda 3. Mesopotamija - međuriječje - dolina između Tigrisa i Eufrata, bila je područije u kojem se u starom vijeku formiralo niz država. A. Akadsko carstvo B. Asirsko carstvo C. Novo vavilonsko carstvo D. Sumerske države E. Vavilonsko carstvo Poređaj ove države po hronološkom redu. 1.... 2.... 3.... 4.... 5.... Prenesi odgovor na list za odgovore. Na listu za odgovore znakom X obelježi hronološki red stvaranja ovih država. 2 boda 22

4. U grčkoj religiji pored velikog broja bogova ima i veliki broj boginja, svaka od njih je povezana sa nekom pojavom ili pojmom. U ovom zadatku svakoj boginji u lijevoj koloni pridružite samo jednu pojavu ili pojam iz desne kolone. 1. Afrodita a. boginja mudrosti 2. Artemida B. boginja zemljoradnje 3. Atena C. boginja mjeseca i lova 4. Hera D. boginja neba i zaštitnica braka e. boginja, ljepote, ljubavi i plodnosti Na listu za odgovore treba uz broj koji označava boginju u lijevoj koloni obilježiti znakom X slovo tačnog odgovora iz desne kolone. PAŽNJA: jedan odgovor na desnoj strani je višak. 4 boda 5. Navedi tri karakteristike vojne obaveze u rimskoj državi u doba Republike. 1.... 2.... 3.... 3 boda 6. U vrijeme seobe naroda Franci su osvojili Galiju i formirali svoju državu. Koje dvije dinastije su upravljale Franačkom? 1.... 2.... 2 boda 23

7. Na osnovu karte navedi četiri teritorije koje je obuhvatala Samuilova država osim Makedonije. 1.... 2.... 3.... 4.... 4 boda 8. U doba vladavine Mihaila Vojislavljevića dogodila su se dva važna događaja na evropskoj sceni: 1.... 2.... 2 boda 9. Najveću korist od zauzimanja Carigrada (1204. godine) i stvaranja Latinskog carstva imala je: 1. Engleska 2. Francuska 3. Njemačka 4. Venecija U ovom zadatku samo je jedan odgovor točan. Na listu za odgovore obilježite znakom X samo jedan od četiri ponuđena odgovora. 1 bod 24

10. Dopuni rečenicu: Stefan Prvovjenčani je osamostalio srpsku crkvu. Velike zasluge ovom činu pripisuju se njegovom (1)..., koji je putovao u Nikeju gdje je izdejstvovao autokefalnost crkve i bio posvećen za (2)...» Srpskih i pomorskih zemalja». 2 boda 11. Centar albanske oblasti u srednjem vijeku bio je planinski kraj Arbanon, po kojem je naziv za ovaj narod Albanci (Arbanasi). Ovaj planinski kraj je oko grada: 1. Drača 2. Elbasana 3. Kroje 4. Tirane U ovom zadatku samo je jedan odgovor točan. Na listu za odgovore obilježite znakom X samo jedan od četiri ponuđena odgovora. 1 bod 12. Dopuni rečenice: Osamdesetih godina XII vijeka nastaje jedan od najljepših spomenika zetske kulture - (1)... Minijature u ovom djelu radio je dijak (2)... 2 boda 13. Vijesnici humanizma i renesanse javljaju se u italijanskim gradovima.navedi tri najpoznatija predstavnika humanizma u književnosti. 1.... 2.... 3.... 3 boda 25

14. Reformacijski pokret u Njemačkoj u XVI vijeku završio se tako što su izborni njemački kneževi dobili pravo da slobodno izaberu svoju religiju i da je nametnu svojim podanicima (čija vlast njegova i vjera). Ovom konačnom ishodu reformacije prethodili su sljedeći događaji, koji su nasumice dati. Vi ih poređajte po hronološkom redu. A. Skupština u Vormsu B. Luterovi stavovi u 95 teza C. Sabor u Augsburgu D. Spaljivanje papske bule (povelje) E. Sabor u Špajeru Pored rednog broja upiši slovo ispred događaja koji odgovara rednom broju. 1.... 2.... 3.... 4.... 5.... Prenesi odgovor na list za odgovore. Na listu za odgovore znakom X obilježi hronološki red događaja. 4 boda 15. Navedi imena i zemlje u kojima su vladala najpoznatija četiri vladara prosvijećenog apsolutizma. 1.... 2.... 3.... 4.... 4 boda 16. Kad je uspostavljena institucija guvernadurstva u Crnoj Gori? 1. 1517. godine 2. 1617. godine 3. 1717. godine 4. 1817. godine U ovom zadatku samo je jedan odgovor točan. Na listu za odgovore obilježite znakom X samo jedan od četiri ponuđena odgovora. 1 bod 26

17. U periodu od 1804. do 1814. godine Napoleonova vojska vodila je brojne ratove. Napoleon je pretrpio poraz od Velike Britanije u pomorskoj bici kod (1)... od admirala (2)... 18. Sljedećih šest istorijskih događaja pomenuto je slučajnim redom. Od toga su četiri međusobno povezana. A. bitka kod Jorktauna B. bitka kod Viksburga C. bostonska čajanka D. donošenje deklaracije o nezavisnosti E. izbor Linklona za predsjednika F. prvi kontinentalni kongres Izdvoj četiri međusobno povezana događaja i poređaj ih hronološkim redom. 2 boda 1.... 2.... 3.... 4.... Prenesi odgovor na list za odgovore. Na listu za odgovore znakom X obilježi hronološki red događaja koje si izdvojio-la. 2 boda 19. Navedi imena tri najpoznatija socijal utopista iz prve polovine XIX vijeka. 1.... 2.... 3.... 3 boda 20. Godine 1831. na Opštecrnogorskom zboru odlučeno je da se formiraju novi organi državne uprave. Koji su novi organi državne uprave? 1.... 2.... 3.... 3 boda 27

21. Politički život Srbije s početka osamdesetih godina XIX vijeka u znaku je organizovanog djelovanja građanskih stranaka. U ovom zadatku svakoj stranci u lijevoj koloni pridružite samo jednog vođu iz desne kolone. Na listu za odgovore treba uz broj koji označava stranku u lijevoj koloni obilježiti znakom x slovo tačnog odgovora iz desne kolone. Pazite, jedan odgovor na desnoj strani je višak. Stranke vođe 1. Liberalna a. Svetozar Marković 2. Naprednjačka B. Stojan Novaković 3. Radikalna C. Nikola Pašić D. Jovan Ristić Na listu za odgovore treba uz broj koji označava stranku u lijevoj koloni obilježiti znakom X slovo tačnog odgovora iz desne kolone. PAŽNJA: jedan odgovor na desnoj strani je višak. 3 boda 22. Početkom 1879. godine u Crnoj Gori je ukinut Senat. Umjesto njega kao najviši organi vlasti formirani su: (odgovorite sa tačno ( T ) ili netačno (N)) 1. Državni savjet T N 2. Kongres T N 3. Ministarstva T N 4. Skupština glavara T N 5. Veliki sud T N Na listu za odgovore trebate uz redni broj obilježiti znakom X da li je odgovor tačan ( T ) ili netačan ( N ). 5 bodova 23. Navedi tri politička lista koja su izlazila u Crnoj Gori početkom XX vijeka. 1.... 2.... 3.... 3 boda 24. Navedi četiri karakteristike totalnog rata............. 4 boda 28

25. Za koga se vezuje organizovanje komitskog pokreta protiv austro-ugarskog okupatora u Crnoj Gori u Prvom svjetskom ratu? 1. za generala Janka Vukotića 2. za generala Radomira Vešovića 3. za pukovnika Petra Pešića 4. za kapetana Krsta Popovića U ovom zadatku samo je jedan odgovor točan. Na listu za odgovore obilježite znakom X samo jedan od četiri ponuđena odgovora. 1 bod 26. Kraljevina SHS proglašena je 1. 12. 1918. godine. Tada su se ujedinile dvije državne tvorevine. Navedite njihove nazive. 1.... 2.... 2 boda 27. Povodom njemačkog bombardovanja jednog španskog grada nastala je jedna od najuspješnijih umjetničkih slika antiratnog karaktera. 1. Autor slike... 2. Naziv slike... 2 boda 28. U Italiji je 1922. godine snimljen prvi crnogorski dugometražni igrani film. Pod kojim nazivom? 1. Balkanska carica 2. Smrt kralja Nikole 3. Vaskrsenja ne biva bez smrti U ovom zadatku samo je jedan odgovor točan. Na listu za odgovore obilježite znakom X samo jedan od tri ponuđena odgovora. 1 bod 29. Koja je ličnost u II svjetskom ratu postala sinonim za kolaboraciju sa okupatorom? 1. Vidkun Kvisling 2. Milan Nedić 3. maršal Peten 4. general Horti U ovom zadatku samo je jedan odgovor točan. Na listu za odgovore obilježite znakom X samo jedan od četiri ponuđena odgovora. 1 bod 29

30. Sljedećih šest istorijskih događaja pomenuto je slučajnim redom. Od toga su četiri međusobno povezana. A. napad na Perl Harbur B. bitka čelika C. bitka kod Verdana D. bitka kod El Alamejna E. iskrcavanje na Normandiju F. Versajski mirovni ugovor Izdvoj događaje koji su međusobom povezani i poređaj ih hronološkim redom. 1.... 2.... 3.... 4.... Prenesi odgovor na list za odgovore. Na listu za odgovore znakom X obelježi hronološki red događaja koje si izdvojio-la. 4 boda 31. Ustaše su 10. aprila proglasile (1)..., u čiji je sastav, osim Hrvatske (bez Dalmacije do Dubrovnika, koja je pripojena Italiji, i Međumurja, koje je pripojeno Mađarskoj) ušla (2)... i (3)... 3 boda 32. Na drugom zasjedanju AVNOJ-a usvojena je deklaracija u kojoj su saopštene odluke. Navedi pet najznačajnijih odluka............. 5 bodova 33. Ko je napravio plan ekonomska pomoć, SAD-a poslije II svjetskog rata, evropskim državama? 1. Dvajt Ajzenhauer 2. Vinston Čerčil 3. Džordž Maršal U ovom zadatku samo je jedan odgovor točan. Na listu za odgovore obilježite znakom X samo jedan od tri ponuđena odgovora. 1 bod 30

34. Na konferenciji u Bandungu 1955. godine formirani su osnovni principi nesvrstanosti. Navedi pet principa, koji se inače podudaraju sa načelima OUN. 1.... 2.... 3.... 4.... 5.... 5 bodova 35. Sljedećih pet istorijskih događaja pomenuto je slučajnim redom. Od toga su tri međusobno povezana. A. formiranje PNP (privremeno narodno predstavništvo) B. formiranje privremene vlade DFJ (Demokratske Federativne Jugoslavije) C. proglašavanje FNRJ (Federativne Narodne Republike Jugoslavije) D. osnivanje NFJ (Narodnog fronta Jugoslavije) E. vidovdanski ustav Izdvoj događaje koji su međusobom povezani i poređaj ih hronološkim redom. 1.... 2.... 3.... Prenesi odgovor na list za odgovore. Na listu za odgovore znakom X obelježi hronološki red događaja koje si izdvojio-la. 3 boda 36. U raznim Jugoslavijama mijenjao se društveni poredak, a shodno tome i zvanični naziv države. Zvanični nazivi bili su: 1. ustavom 1921... 2. ustavom 1946... 3. ustavom 1963... 4. ustavom 1992... 37. Dejtonski ugovor govori o prekidu rata u: 4 boda 1. Bosni i Hercegovini 2. Hrvatskoj 3. Kosovu 4. Sloveniji U ovom zadatku samo je jedan odgovor točan. Na listu za odgovore obilježite znakom X samo jedan od četiri ponuđena odgovora. 1 bod 31

ODGOVORI SA SHEMOM ZA BODOVANJE 1. Odgovor: pod 2. Herodot 1 bod 2. Odgovori: a) pod 2. XII vijek 1 bod b) pod 2. srednji vijek 1 bod Ukupno 2 boda 3. Odgovori: 1. D. Sumerske države 2. A. Akadsko carstvo 3. E. Vavilonsko carstvo 4. B. Asirsko carstvo 5. C. Novo Vavilonsko carstvo Za jedan tačan odgovor 1 bod; za dva tačna odgovora 2 boda; za tri tačna odgovora 3 boda; za četri ili pet tačnih odgovora 4 boda. Ukupno 4 boda 4.Odgovori: 1 - E 1 bod 2 - C 1 bod 3 - A 1 bod 4 - D 1 bod Ukupno 4 boda 5. Poželjan odgovor: 1. Vojska je bila obavezna za sve slobodne Rimljane od 17 do 46 godina. 1 bod 2. Vojni rok je, zbog neprestanih ratova, obično trajao od 20 do 30 godina. 1 bod 3. Vojnici su bili obavezni da sami obezbijede oružje i opremu. 1 bod Ukupno 3 boda 6. Odgovori: 1. Merovinzi 1 bod 2. Karolinzi 1 bod Ukupno 2 boda 7. Mogući odgovori: Bugarska, Bosna, Raška, Duklja, Tesalija ili Epir. Traže samo četiri teritorije, tj. države, i za svaki tačan odgovor dobija se po jedan bod. Ukupno 4 boda 8. Odgovori: 1. crkveni raskol 1054. godine (priznaje se odgovor i bez godine) 1 bod 2. dolazak Normana u južnu Italiju 1 bod Ukupno 2 boda 9. Odgovor: pod 4 - Venecija 1 bod 10. Odgovori: (1) bratu Savi 1 bod (2) arhiepiskopa 1 bod Ukupno 2 boda 32

11. Odgovor: pod 3. Kroje 1 bod 12. Odgovori: (1) Miroslavljevo jevanđelje 1 bod (2) Grigorije 1 bod Ukupno 2 boda 13. Odgovor: 1. Dante Aligijeri 1 bod 2. Frančesko Petrarka 1 bod 3. Đovani Bokačo 1 bod Ukupno 3 boda (odgovori se priznaju bez obzira na redosljed; priznaju se i ako se daju samo prezimena) 14. Odgovor : 1. B; 2. D; 3. A; 4. E; 5. C Za jedan tačan odgovor 1 bod; za dva tačna odgovora 2 boda; za tri tačna odgovora 3 boda; za četiri ili pet tačnih odgovora 4 boda. Ukupno 4 boda 15. Odgovor: 1. Pruski kralj Fridrih I 1 bod 2. Austrijska carica Marija Tereza 1 bod 3. Austrijski car Josif II 1 bod 4. Ruska carica Katarina II 1 bod Ukupno 4 boda (odgovori se priznaju bez obzira na redosljed) 16. Odgovor: pod 3. 1717. godine 1 bod 17. Odgovori: (1) Trafalgara 1 bod (2) Nelson 1 bod Ukupno 2 boda 18. Odgovor: 1. C. bostonska čajanka; 2. F. prvi kontinentalni kongres; 3. D. donošenje deklaracije o nezavisnosti; 4. A. bitka kod Jorktauna. Događaji poređani hronološkim redom iz rata za nezavisnost SAD-a. Distraktori 2. izbor Linklona za predsjednika; 5. bitka kod Viksburga su događaji iz građanskog rata u SAD-u. Za jedan tačan odgovor 1 bod; za dva tačna odgovora 2 boda; za tri tačna odgovora 3 boda; za četiri tačnih odgovora 4 boda. Ukupno 4 boda 19. Odgovor: 1. Sent Simon 1 bod 2. Šarl Furie 1 bod 3. Robert Oven 1 bod Ukupno 3 boda (odgovori se priznaju bez obzira na redosljed) 33

20. Odgovor: 1. Senat 1 bod 2. Gvardija 1 bod 3. Perjanička garda 1 bod (odgovori se priznaju bez obzira na redosljed) Ukupno 3 boda 21. Odgovori 1. B. 1 bod 2. D. 1 bod 3. C. 1 bod Ukupno 3 boda 22. Odgovor: 1. T 1 bod 2. N 1 bod 3. T 1 bod 4. N 1 bod 5. T 1 bod Ukupno 5 bodova 23. Mogući odgovori: Nevesinje, Onogošt, Ustavnost, Narodna miso, Slobodna riječ, Cetinjski vijesnik, Dnevne novosti, Dnevni list. Traže se tri odgovora i za svaki tačan odgovor dobija se po jedan bod. Ukupno 3 boda 24. Poželjan odgovor: To je rat koji zahvata sve strukture stanovništva, ne samo direktne učenike u ratnim operacijama (1 bod). Privreda je orijentisana na proizvodnju oružja (1 bod). Upotrebom avijacije razaranja i stradanja ljudi prelaze daleko preko linija fronta (1 bod). Broj civilnih žrtava je znatno veći nego u prošlosti (1 bod). Ukupno 4 boda 25. Odgovor: pod 2. Radomir Vešović 1 bod 26. Odgovori: 1. Kraljevina Srbija 1 bod 2. Država Slovenaca, Srba i Hrvata 1 bod Ukupno 2 boda 27. Odgovori: 1. Pablo Pikaso 1 bod 2. Gernika 1 bod Ukupno 2 boda 28. Odgovor: pod 3. Vaskrsenja ne biva bez smrti 1 bod 29. Odgovor: pod 1. Vidkun Kvisling 1 bod 34

30. Odgovori: 1. A. napad na Perl Harbur 1 bod 2. B. bitka čelika 1 bod 3. D. bitka kod El Alamejna 1 bod 4. E. iskrcavanje na Normandiju 1 bod Ukupno 4 boda Distraktori: C. bitka kod Verdena F. Versajski mirovni ugovor Ovi događaji su iz Prvog svjetskog rata za razliku od tačnih odgovora koji su iz Drugog svjetskog rata. 31. Odgovori: (1) NDH ili Nezavisna Država Hrvatska 1 bod (2) Bosna i Hercegovina 1 bod (3) Srem 1 bod Ukupno 3 boda 32. Poželjan odgovor: O AVNOJ-u kao vrhovnom zakonodavnom i izvršnom narodnom predstavničkom tijelu Jugoslavije (1 bod). O Nacionalnom komitetu oslobođenja Jugoslavije (NKOJ) kao privremenom organu vrhovne narodne vlasti za vrijeme NOR-a (1 bod). O oduzimanju prava zakonite vlade jugoslovenskoj vladi u inostranstvu (1 bod). O zabrani kralju Petru II Karađorđeviću da se vrati u zemlju do kraja rata kada će narod slobodnom voljom odlučiti o sudbini monarhije (1 bod). O izgradnji Jugoslavije na federativnom principu (1 bod). Ukupno 5 bodova 33. Odgovor: pod 3 - Džordž Maršal 1 bod 34. Odgovor: 1. Poštovanje teritorijalnog integriteta (1 bod); 2. nenapadanje (1 bod); 3. nemiješanje (1 bod); 4. ravnopravnost (1 bod) 5. koegzistencija (1 bod) Ukupno 5 bodova (odgovori se priznaju bez obzira na redosljed) 35. Odgovori: 1. B. 1 bod 2. D. 1 bod 3. C. 1 bod Ukupno 3 boda 36. Odgovori: 1. Kraljevina Jugoslavija 1 bod 2. Federativna Narodna Republika Jugoslavija 1 bod 3. Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija 1 bod 4. Savezna Republika Jugoslavija 1 bod Ukupno 4 boda 37. Odgovor: pod 1 - Bosna i Hercegovina 1 bod 35

LIST ZA ODGOVORE 36

7. LITERATURA Osnovna literatura: Slavko Vukčević; Milada Kasumović; Goran Marković Istorija za prvi razred gimnazije Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Podgorica, 2006. Radovan Popović; Dragan Miranović; Dragoje Đokić Istorija za drugi razred gimnazije Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Podgorica, 2007. Đorđije Borozan, Saša Knežević, Sait Šabotić- Istorija za treći razred gimnazije - Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Podgorica, 2008. Šerbo Rastoder, Dragutin Papović, Sait Šabotić - Istorija za četvrti razred gimnazije Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Podgorica 2009. 37

Bilješke 38

Vaka Đurovića bb, 81 000 Podgorica ic@iccg.co.me, www.iccg.edu.me