Naucni saradnik_Izvestaj_Vladimir Markovic_final

Транскрипт

1 Nastavno-naučnom veću Fakulteta za fizičku hemiju Univerziteta u Beogradu Odlukom Nastavno-naučnog veća Fakulteta za fizičku hemiju Univerziteta u Beogradu od god. određeni smo za članove Komisije za podnošenje izveštaja za izbor u zvanje naučni saradnik dr Vladimira Markovića, dipl. fizikohemičara, asistenta i istraživača-saradnika na Fakultetu za fizičku hemiju Univerziteta u Beogradu. Na osnovu pregleda priloženih materijala podnosimo Nastavno-naučnom veću Fakulteta za fizičku hemiju Univerziteta u Beogradu sledeći: Biografski podaci I Z V E Š T A J Vladimir M. Marković rođen je u Pančevu, Republika Srbija, godine, gde je završio osnovnu školu, osnovnu muzičku školu i srednju školu. Fakultet za fizičku hemiju Univerziteta u Beogradu je upisao školske 2005/2006, gde je diplomirao sa prosečnom ocenom 9,97 (devet zarez devedeset sedam) školske 2008/2009. godine, pola godine pre Statutom predviđenog roka. Diplomski rad je odbranio sa ocenom 10 (deset). Na Fakultetu za fizičku hemiju Univerziteta u Beogradu doktorske studije je upisao školske 2009/2010. godine, završio ih sa prosečnom ocenom 10,00 (deset), i odbranio godine doktorsku disertaciju pod nazivom,,modeliranje dinamičkih stanja hipotalamo-hipofizno-adrenalnog sistema i koncentracije kortizola''. Od godine zaposlen je na Fakultetu za fizičku hemiju Univerziteta u Beogradu, prvo kao istraživač, a od godine i kao asistent. Učestvovao je u izvođenju nastave na predmetima: Statistička termodinamika, Opšti kurs fizičke hemije 1 i 2, Molekulska spektrohemija, Dinamika nelinearnih procesa i Nove fizičkohemijske metode. Kao istraživač-saradnik, trenutno je angažovan na projektu Ministarstva prosvete, nauke i tehnološkog razvoja Republike Srbije, pod nazviom,,dinamika nelinearnih fizičkohemijskih i biohemijskih sistema sa modeliranjem i predviđanjem njihovih ponašanja pod neravnotežnim uslovima'' (OI, br ). U toku svog naučnoistraživačkog rada kandidat se bavio modeliranjem složenih nelinearnih procesa u biološkim i fizičkohemijskim sistemima pod neravnotežnim uslovima. Glavnina kandidatovog istraživanja se odnosila na modeliranje različitih dinamičkih stanja koja se javaljaju u neuroendokrinom hipotalamo-hipofizno-adrenalnom (eng. hypothalamic-pituitary-adrenal, HPA) sistemu, pod fiziološkim uslovima, kao i uslovima različitih oblika perturbacija. Kandidat je za potrebe navedenih istraživanja koristio više matematičkih metoda koje se mogu koristiti za opis nelinearnih fenomena: analiza stehiometrijskih mreža (eng. stoichiometric network analysis, SNA); metode teorije dinamičkih sistema kao što su analiza oblika vremenskih serija, atraktora dinamike sistema u faznom prostoru, odgovarajućih Poincaréovih mapa, i spektara snage. Za potrebe numeričkih simulacija kandidat je koristio programe pisane u MATLAB programskom paketu. Kandidat je dobitnik nekoliko priznanja i nagrada: stipendija Fonda Rajko i Maj Đermanović Kraljevske švedske akademije za godinu; Specijalno priznanje Srpskog hemijskog društva za godinu; diploma Pavle Savić Društva 1

2 fizikohemičara Srbije za godinu; nagrada Kruna uspeha fonda porodice Petrović u saradnji sa Ambasadom Švajcarske u Beogradu za godinu; Eurobank EFG stipendija za godinu. Tokom godine bio je stipendista Republičkog fonda za razvoj naučnog i umetničkog podmlatka. U periodu od novembra do februara godine kandidat je boravio na stručnom usavršavanju u Centru za molekularnu medicinu, na Karolinska institutu u Stokholmu. BIBLIOGRAFIJA - SPISAK OBJAVLJENIH NAUČNIH I STRUČNIH RADOVA I SAOPŠTENJA M10 - Monografije, monografske studije, tematski zbornici, leksikografske i kartografske publikacije međunarodnog značaja M13 - Poglavlje u knjizi vodećeg međunarodnog značaja 1 x 6 = 6 Ž. Čupić, V. Marković, A. Ivanović, Lj. Kolar-Anić, Modeling of the Complex Nonlinear Processes: Determination of the Instability Region by the Stoichiometric Network Analysis, in Mathematical Modelling, C. R. Brennan (ed.), Nova Science Publishers Inc., New York, 2011, pp ISBN: M20 - Radovi objavljeni u naučnim časopisima međunarodnog značaja M21 - Radovi u vodećim časopisima međunarodnog značaja 1 x 8 = 8 A. Z. Ivanović-Šašić, V. M. Marković, S. R. Anić, Lj. Z. Kolar-Anić, Ž. D. Čupić, Structures of chaos in open reaction systems, Physical Chemistry Chemical Physics, 13 (2011) ISSN: Impakt faktor (2012): Kategorije: Chemistry, Physical (32/135); Physics, Atomic, Molecular & Chemical (6/34) M23 - Radovi u časopisima međunarodnog značaja 3 x 3 = 9 1. V. M. Marković, Ž. Čupić, V. Vukojević, Lj. Kolar-Anić, Predictive Modeling of the Hypothalamic-Pituitary-Adrenal (HPA) Axis Response to Acute and Chronic Stress, Endocrine Journal, 58 (2011) ISSN:

3 Impakt faktor (2012): Kategorija: Endocrinology & Metabolism (73/122) 2. V. M. Marković, Ž. Čupić, A. Ivanović, Lj. Kolar-Anić, The Stability of the Extended Model of Hypothalamic-Pituitary-Adrenal (HPA) Axis examined by Stoichiometric Network Analysis (SNA) Russ. J. Phys. Chem. A, 85 (2011) ISSN: Impakt faktor (2012): Kategorija: Chemistry, Physical (130/135) 3. I. Stanković, V. M. Marković, Lj. Kolar-Anić, System with Variable Energy, Volume and Number of Particles: Evaluation of Partition Function and Thermodynamic Quantities, Russ. J. Phys. Chem. A, 85 (2011) ISSN: Impakt faktor (2012): Kategorija: Chemistry, Physical (130/135) M30 - Zbornici sa međunarodnih naučnih skupova M33 - Saopštenja na skupovima od međunarodnog značaja štampana u celini 3 x 1 = 3 1. V. Marković, A. Stanojević, S. Maćešić, Ž. Čupić, V. Vukojević and Lj. Kolar-Anić, Dynamic States of Cortisol as a Function of Cholesterol Concentration in a Model of HPA Axis Dynamics, in Proceedings of the 4th International Congress of Serbian Society of Mechanics, S. Maksimović, T. Janjić and N. Trišović (eds.), Serbian Society of Mechanics, Belgrade, 2013, pp ISBN: V. M. Marković, S. Maćešić, S. Damjanović and Lj. Kolar-Anić, Inclusion of cholesterol in hypothalamic-pituitary-adrenal axis stoichiometric model, in Physical Chemistry 2012, S. Anić and Ž. Čupić (eds.), Society of Physical Chemists of Serbia, Belgrade, 2012, pp ISBN: S. Maćešić, V. M. Marković, A. Ivanović-Šašić and Ž. Čupić, Optimization of a hypothalamic-pituitary-adrenal model with cholesterol, in Physical Chemistry 2012, S. Anić and Ž. Čupić (eds.), Society of Physical Chemists of Serbia, Belgrade, 2012, pp ISBN:

4 4. V. Marković, S. Jelić, V. Vukojević, Lj. Kolar-Anić, Modelling the hypothalamicpituitary-adrenal (HPA) axis response to external perturbations with cortisol, in Physical Chemistry 2010 Proceedings of the 10th International Conference on Fundamental and Applied Aspects of Physical Chemistry, Vol. 1, S. Anić and Ž. Čupić (eds.), Society of Physical Chemists of Serbia, Belgrade, 2010, pp ISBN: V. Marković and Ž. Čupić, Improved stoichiometric network analysis (SNA) of the model of hypothalamic-pituitary-adrenal (HPA) axis, in Physical Chemistry 2010 Proceedings of the 10th International Conference on Fundamental and Applied Aspects of Physical Chemistry, Vol. 1, S. Anić and Ž. Čupić (eds.), Society of Physical Chemists of Serbia, Belgrade, 2010, pp ISBN: Ž. Čupić, V. Marković, Lj. Kolar-Anić, Stoichiometric networks: from reaction routes to metabolic fluxes and backward, in Physical Chemistry 2010 Proceedings of the 10th International Conference on Fundamental and Applied Aspects of Physical Chemistry, Vol. 1, S. Anić and Ž. Čupić (eds.), Society of Physical Chemists of Serbia, Belgrade, 2010, pp ISBN: M34 - Saopštenja na skupovima od međunarodnog značaja štampana u izvodu 5 x 0,5 = 2,5 1. A. Stanojević, V. M. Marković, S. Maćešić,, V. Vukojević, Ž. Čupić and Lj. Kolar- Anić, Bifurcation Analysis of HPA Axis Dynamic States under Cholesterol Regulation, in Book of Abstracts, Theoretical Approaches to Bioinformation Systems, B. Dragovich (ed.), Institute of Physics, University of Belgrade, Belgrade, 2013, p. 30. ISBN: S. Maćešić, V. M. Marković, A. Ivanović-Šašić, Ž. Čupić and Lj. Kolar-Anić, Bifurcation analysis of the oscillatory region of a hypothalamic-pituitary-adrenal (HPA) axis model, in Booklet of Abstracts, Symposium on Nonlinear Dynamics Milutin Milanković-Multidisciplinary and Interdisciplinary Applications, K. R. (Stevanović) Hedrih and Ž. Mijajlović (eds.), Serbian Scientific Society, Belgrade, 2012, pp ISBN: A. Ivanović-Šašić, V. Marković, Ž. Čupić, Lj. Kolar-Anić and S. Anić, ' A new structure of chaos in the Bray-Liebhafsky oscillatory reaction, in Booklet of Abstracts, Symposium on Nonlinear Dynamics Milutin Milanković-Multidisciplinary and Interdisciplinary Applications, K. R. (Stevanović) Hedrih and Ž. Mijajlović (eds.), Serbian Scientific Society, Belgrade, 2012, pp ISBN:

5 4. Lj. Kolar-Anić, Ž. Čupić, S. Jelić, V. Marković, S. Maćešić and V. Vukojević, ''Hypothalamic-pituitary-adrenal (HPA) axis as nonlinear system with feedback, in Booklet of Abstracts, Symposium on Nonlinear Dynamics Milutin Milanković- Multidisciplinary and Interdisciplinary Applications, K. R. (Stevanović) Hedrih and Ž. Mijajlović (eds.), Serbian Scientific Society, Belgrade, 2012, pp ISBN: V. M. Marković, Ž. Čupić, Lj. Kolar-Anić, Modeling the time-delay between cortisol and ACTH in HPA axis under glucocorticoid perturbations, in Book of Abstracts, Regional Biophysics Conference 2012, J. Zakrzewska, M. Živić and P. Anđus (eds.), Biophysical Society of Serbia, Kladovo, 2012, p ISBN: M70 - Magistarske i doktorske teze M71 - Odbranjena doktorska disertacija 1 x 6 = 6 V. M. Marković,,,Modeliranje dinamičkih stanja hipotalamo-hipofizno-adrenalnog sistema i koncentracije kortizola'', Fakultet za fizičku hemiju, Univerzitet u Beogradu, Na osnovu kriterijuma za procenu naučne kompetentnosti kandidata u grupaciji prirodno-matematičkih nauka kandidat je ostvario sledeće kvantitativno izražene rezultate: Ukupno: M = 37,5 (za naučnog saradnika potrebno 16) M 10 + M 20 +M 31 +M 32 +M 33 +M 41 +M 42 = = 29 (potrebno 10) M 11 + M 12 +M 21 +M 22 +M 23 +M 24 = = 17 (potrebno 5) ANALIZA OBJAVLJENIH RADOVA Naučnoistraživački rad kandidata dr Vladimira Markovića usmeren je na modeliranje složenih nelinearnih sistema, karakterizaciju i analizu stabilnosti dinamičkih stanja koja se u njima mogu javiti pri neravnotežnim uslovima. Najveći deo istraživanja kandidata odnosio se na modeliranje dinamičkih stanja neuroendokrinog hipotalamohipofizno-adrenalnog sistema i koncenracije kortizola, što je i bila tema njegove doktorske disertacije. Osim toga, kandidat je u okviru projektnih zadataka učestvovao u 5

6 uporednoj primeni više metoda teorije dinamičkih sistema u karakterizaciji različitih oblika determinističkog haosa. Kandidat je objavio ukupno 5 radova u međunarodnim knjigama i časopisima, od kojih: 1 rad predstavlja poglavlje u knjizi vodećeg međunarodnog značaja M13-1; 1 rad je objavljen u istaknutom međunarodnom časopisu M21-1; 3 rada su objavljena u međunarodnim časopisima kategorije M23 (M23-1. M23-2, M23-3). Od navedenih radova, četiri (M13-1, M21-1, M23-1 i M21-2) su vezani za problematiku obrađenu u doktorskoj disertaciji kandidata. M13-1 U ovom poglavlju je dat kritički prikaz analize stehiometrijskih mreža (eng. stoichiometric network analysis, SNA), opšte matematičke metode koja omogućuje ispitivanje stabilnosti složenih reakcionih sistema proizvoljne dimenzionalnosti. Na različitim primerima reakcionih sistema (fizičkohemijski, biološki) detaljno je izložen postupak metode. Posebno su prikazana skorašnja unapređenja metode koja su omogućila nalaženje uslova nestabilnosti preko reakcionih brzina, umesto preko standardnog oblika izražavanja uslova nestabilnosti u SNA pomoću brzina ekstremnih struja, veličina koje u opštem slučaju ne moraju imati definisane vrednosti. Takođe, prikazane su i prednosti takvog izražavanja uslova nestabilnosti za jednostavnije upoređivanje teorijskih predviđanja SNA metode i numerčkih i eksperimentalnih rezultata. M21 1 U ovom radu su ispitivane i okarakterisane različite strukture haotičnih dinamičkih stanja koje nastaju deterministički u numeričkim simulacijama Bray- Liebhafsky oscilatorne homogene hemijske reakcije (razlaganje vodonikperoksida u prisustvu vodoničnih i jodidnih jona) simulirane pri uslovima otvorenog reaktora, pri promeni protoka kao kontrolnog parametra. Ustanovljeno je da se u oblasti postojanja mešanih modova oscilacija, između svaka dva susedna periodična stanja javlja haos čiji oblik i vremenska evolucija odgovaraju susednim periodičnim dinamičkim stanjima. Analiza uočenih haotičnih stanja izvršena je uporednom primenom nekoliko metoda za karakterizaciju haosa: analiza izgleda vremenskih serija, atraktora u faznom prosotru, odgovarajućih Poincaréovih mapa i spektara snage. Takvim prisutpom omogućeno je razlikovanje i opis nekoliko različitih tipova haosa: haos perioda udvajanja, haos mešanih modova i nestrukturirani haos. M23 1 M23 1 U ovom radu modeliran je uticaj akutnog i hroničnog stresa na dinamičko ponašanje neuroendokrinog hipotalamo-hipofizno-adrenalnog (eng. hypothalamic-pituitary-adrenal, HPA) sistema pomoću četvorodimenzionalnog stehiometrijskog modela. Sistematski je prikazan efekat različitih pulsnih perturbacija pomoću kortizola (kombinacije različite koncentracije kortizola pri različitim fazama (unutardnevne i dnevne) složene oscilatorne dinamike HPA sistema) na dinamička stanja HPA sistema. Bifurkacionom analizom su utvrđene nelinearne promene dinamike HPA sistema u uslovima hroničnog stresa. Dobijeni rezulati su upoređeni sa poznatim literaturnim podacima, i diskutovana je njihova primena za optimizaciju terapije pomoću glukokortikodnih lekova. M23 2 U ovom radu je ispitana stabilnost proširenog modela neuroendokrinog hipotalamo-hipofizno-adrenalnog (HPA) sistema primenom unapređenog oblika metode 6

7 analize stehiometrijskih mreža (SNA), u kojem su svi izrazi za nestabilnost izraženi preko reakcionh brzina. Izvedeni su egazktni uslovi pri kojima sistem ispoljava periodična oscilatorna stanja pri prolasku kroz Andronov-Hopfovu bifurkacionu tačku. Dobijena predviđanja pomoću unapređenog SNA postupka bila su u dobroj saglasnosti sa rezultatima numeričkih simulacija. M23 3. U ovom radu je primenom standardne Gibbsove procedure određena statistička suma sistema koji sa svojom okolonim istovremeno razmenjuje energiju, zapreminu i broj čestica, pri konstantnoj temperaturi, hemijskom potencijalu i pritisku. Utvrđene su srednje vrednosti osnovnih termodinamičkih veličina sistema: energije, zapremine, broja čestica i entropije, kao i drugi termodinamički parametri kao što je hemijski potencijal. CITIRANOST KANDIDATOVIH OBJAVLJENIH RADOVA Radovi kandidata su prema Scopusu, do novembra godine 3 puta (bez autocitata). KVALITATIVNA OCENA NAUČNOG DOPRINOSA Kandidat je dobitnik stipendije fonda Rajko i Maj Đermanović za stručno usavršavanje na univerzitetima u Kraljevini Švedskoj za godinu, koju dodeljuje Kraljevska švedska akademija nauka (Kungl. Vetenskapsakademien). Kandidat je dao doprinos i u popularizaciji nauke u predstavljanju Fakulteta za fizičku hemiju na manfestacijam Nauka oko nas, Festival nauke, Noć istraživača. Kandidat je učestvovao i u realizaciji Letnje škole za profesore koji predaju u srednjim stručnim školama, pod nazivom Ilustrativni eksperimenti i predavanja u nastavi opšte i fizičke hemije u srednjim stručnim školama, u okviru Tempus projekta Modernisation of Post Graduate Studies in Chemistry and Chemistry Related Programmes MCHEM. Kandidat kao istraživač učestvuje ili je učestvovao u radu sledećih domaćih projekata: 1),,Dinamika nelinearnih fizičkohemijskih i biohemijskih sistema sa modeliranjem i predviđanjem njihovih ponašanja pod neravnotežnim uslovima'', br , rukovodilac prof. dr Ljiljana Kolar-Anić (januar 2011 ); 2),,Fizička hemija dinamičkih stanja i struktura neravnotežnih sistema od monotone do oscilatorne evolucije i haosa'', br , rukovodilac prof. dr Ljiljana Kolar-Anić (septembar 2009 decembar 2010). Takođe, kandidat učestvuje ili je učestvovao i u radu međunarodnih naučni projekata, i to: 1) COST Action CM1304, Emergence and Evolution of Complex Chemical Systems (decembar 2013 decembar 2017), u okviru kojeg je i član menadžment komiteta; 2) COST Action CM0701 Cascade Chemoenzymatic Processes New Synergies Between Chemistry and Biochemistry (septembar 2010 april 2012). 7

8 U okviru svog naučnoistraživačkog rada kandidat je pokazao visok nivo samostalnosti kandidat je na sistematičan i kritički način pristupao rešavanju naučnih problema koji su bili ciljevi njegovog istraživanja, i sa uspehom je rešavao projektne zadatke na kojima je bio angažovan. TABELA SA KVANTITATIVNOM OCENOM NAUČNIH REZULTATA Diferencijalni uslov - Od prvog izbora u prethodno zvanje do izbora u zvanje potrebno je da kandidat ima najmanje ХХ poena, koji treba da pripadaju sledećim kategorijama: Neophodno XX= Ostvareno Naučni saradnik Ukupno 16 37,5 М10+М20+М31+М32+М33 М41+М М11+М12+М21+М22 М23+М DELATNOST NA OBRAZOVANjU I FORMIRANjU NAUČNIH KADROVA Kandidat je asistent na Fakultetu za fizičku hemiju Univerziteta u Beogradu, i do sada je držao vežbe na sledećim kursevima na osnovnim studijama: Statistička termodinamika (jesenji semestar 2013/2014), Opšti kurs fizičke hemije 1 (jesenji semestar 2013/2014, 2012/2013), Opšti kurs fizičke hemije 2 (prolećni semestar 2012/2013), Molekulska spektrohemija (prolećni semestar 2012/2013), a učestvovao je i u organizaciji nastave na kursu Nove fizičkohemijske metode (jesenji semestar 2012/2013) na doktorskim studijama. Takođe, kandidat je učestvovao i u držanju vežbi iz predmeta Dinamika nelinearnih procesa na master studijama (prolećni semestar 2010/2011, 2011/2012). ZAKLjUČAK Na osnovu relevantnih podataka Komisija zaključuje da kandidat dr Vladimir Marković, doktor fizičkohemijskih nauka, asistent i istraživač-saradnik Fakulteta za fizičku hemiju Univerziteta u Beogradu, ima odbranjenu doktorsku disertaciju, 1 poglavlje u knjizi vodećeg međunarodnog značaja kategorije M13, 1 rad u vrhunskom međunarodnom časopisu kategorije M21, 3 rada u međunarodnim časopisima kategorije M23, 6 radova u zbornicima radova na međunarodnim naučnom skupovima štampanim u celini kategorije M33, i 5 radova u zbornicima radova na međunarodnim naučnom 8

9 skupovima štampanim u izvodu kategorije M34. Radovi kandidata su citirani 4 puta, od čega je 1 autocitat. Izloženi rezultati nedvosmisleno ukazuju da je kandidat dr Vladimir Marković ostvario visok nivo kvaliteta u naučnim istraživanjima u oblasti fizičkohemijskih nauka i da je osposobljen za samostalan naučnoistraživački rad, formalno stekavši pravo na izbor u zvanje naučni saradnik u skladu sa Pravilnikom o postupku i načinu vrednovanja i kvantitativnom iskazivanju naučnoistraživačkih rezultata istraživača. Na osnovu pregledanog materijala i napred izloženih rezultata naučnoistraživačkog i stručnog rada dr Vladimira Markovića, dipl. fizikohemičara, Komisija je utvrdila da su ispunjeni svi uslovi na osnovu kojih Nastavno-naučno veće Fakulteta za fizičku hemiju Univerziteta u Beogradu može da prihvati predlog da dr Vladimir Marković bude izabran u zvanje naučni saradnik. U Beogradu, god. Komisija dr Ljiljana Kolar-Anić, redovni profesor, Fakultet za fizičku hemiju, Univerzitet u Beogradu, predsednik Komisije dr Dragomir Stanisavljev, redovni profesor, Fakultet za fizičku hemiju, Univerzitet u Beogradu dr Željko Čupić, naučni savetnik, Centar za katalizu i hemijsko inženjerstvo, IHTM, Univerzitet u Beogradu dr Miloš Mojović, docent, Fakultet za fizičku hemiju Univerzitet u Beogradu dr Ana Ivanović-Šašić, naučni saradnik, Centar za katalizu i hemijsko inženjerstvo, IHTM, Univerzitet u Beogradu 9