v ADRZAJ 1. UVOD..................................... 13 Anatomija kao nauka i njen znacaj................... 13 Osnovi m ikroskopske grade covjecijerr tijela... 14 Celija......................... IS T kiva i njihova podjela......... 16 Nauka 0 organima........................ 22 Razvitak i fast covjeka.............. 22 Antropoloski polozaj covjecijeg tijela...... 24 2. OSTEOLOGIA........ 27 blik kosti................ 27 Grada kostiju.......................................... 28 Kostani reljef......................... 29 Arhitektura kostiju.............. 29 B ioloske reakcije kosliju................ 31 Covjeciji kostur nj egovi sastavni dijelov i........ 31 Ko tlu' tillpa.............................................. 31 Prsna kost (sternum)........................ 32 Rebra (costae).................... 32 Kicrneni prsljenovi (vertehrae)................................ 33 Ko tur glave................... 39 Kosti lobanje............................................... 39 Ceona kost (os[ronra/c).......................... 39 Tjemena kost (os parietale).... 40 Potiljacna ost (os occipitale}.............. 41 Sitasta kost (os ethmoidale }...................................... 42 K linasta k st (os sphc/loidale)........................ 43 Sljepoocna kost (os temporalc)......................... 4S
Kosri liea.............. 49 Gomja vilica (maxilla)............ 49 Nepcana kost (as palatinwn)............................. 50 Jabucna ko ' t (as zygomaticum)...................... 51 Suzna kost (os lacrimale).................. 51 Nosna ko t (os nasale).................................... 51 Donja no na skoljka (concha nasalis ill/er;or)...... 53 Donja vi.liea (mandibula)..................... 53 Podjezjcna ko. t (os hyoideum)................................. 55 Ralasta ko t (vumer)........................... 55 KostUf glave kao cjelina................ 57 Lob' nja novorodenceta................................ 58 Kosti gomjeg uda (ossa membri superioris)...... 58 Kljucna ko t (clavicula)....................... 59 Lopatica (scapula)............................... 59 Rameniea (huli/erus)..................... 61 Zbica (radius)................................. 63 Laktica (lill1a)...................................... 65 Med'usobni odn si kostiju podlakta i njihov lunk:cionalni znacaj............................ 67 Kosti ~ake (ossa moi/ Lls )............................. 69 Ko ti donj g uda (os a membri illlerioris )................... 70 Karlicna kost...................... 70 Karliea kao ~je lin a........................ 73 BUlna ko 1(femur).................................. 75 Casi a (patel/a )........................... 77 Golenjaca (tibia)........................... 77 Li njaca (fibula)................................. _... 79 Kosli stopala (os a p edis).................................. 81 3. SYNDESMOLOGIA........................... 85 Fibrozni zglobovi (syndesmosis)................................ 85 Hr kavicnvi zglobovi (synchondrosis)................. 86 Kostani zglobovi (synostosi 'J.................... 86 Sinovijaloi zglobovi (articulatiol1s s},llol'ioles)............ 86 Zglobovi glave (anieillatones crollii)................. 87 Zglobovi glave a vratom (arricu{alioncs cl'onioverrebralis)...... 91 Zglob vi vrara (ar(iculatio l7 c colli)....................... 95 Zglobovi grudnog o:a (arri cl/!arronc t/z oracisj.......... 97 Zglobovi gomjeg uda (articulationes I1lcmbri superioris)... 107 Zgl boyi donjeg uda (auic[flation es nwmbri in!c:r;oris)....... 119
4. MYOLOGIA................... 133 Djelovanje misica............................ 136 Bioloska reakcija misica... 136 Misici glave i vrata................ 137 Misici glave......................................... 137 Povrsinski iii potkozni misici............... 137 Duboki iii mastikatorni misici............ 139 Misici vrata............................. 139 Misici prednje strane vrata...... 141 Misici zadnje strane vrata... 143 Misici trupa........... 145 Misici grudnog kosa...... 145 Misici povrsne grupe...... 145 Misici duboke skupine...... 145 Misici trbuha...................... 146 Misici prednje-bocnog zida trbuha....... 146 Misici zadnje grupe......... 147 MisiCi dna male karl ice......... 147 Ledni misici................... 149 Povrsna grupa......... 149 Misici dubokog sloja.................... 159 Misici gornjih ekstremiteta........... 151 Misiciramena..................... 151 Misici nadlakta...................... 153 Misici podlakta........ 153 Misici sake............... 155 Misici donjih ekstremiteta........................ 157 Misici bedra................................... 157 Misici buta.......................... 157 MisiCi podkoljenice.......................... 159 Misici stopala................ 161 5. PRIBOR ZA VARENJE (APPARATUS D IGESTORIUS)...... 163 Usna duplja (Cavitas olis).......... 165 Jezik (Iinqua)................ 167 Pljuvacne zlijezde........... 167 Zubi (Dentes)....................................................... 169 Zdrijelo (Phalynr)... 17 1 Jednjak (Esophageus)............................... 173
Z udac (Caster, ventriculus)...,..... "...,... "'"."".....,,....... 173 Tanko crijevo (1l1testinul71 tenue).....,... ".... ".......... 175 Debelo crijevo (Intestinul11 crassum)......,.... "..... "...,... ".... 177 Jetra (Hepar)...,...............,... "....,...,...,...,... 179 Gusteraea (Pancreas)... "...,................ "..... ".... ".......... 181 Slezina (Lien)... ".... "... " "...,... "... "...,.....,....... 182 6. PRIBOR ZA DISANJE (APPARATUS RESPIRATORIUS),.......".. "........,...,....,..... 183 sna duplja (cavilas nasi).........".... "......,....... 183 Paranazalni sinusi...... ".,.....,.....""."......,.... 185 G rkljan (Larynx)...,...,,,....,,...,... 187 Dusnik (Trachea) i dusnice (bronchi)..............,........,... 189 Pluca (pu!ollles)...............,...... 191 Plucna maramica (Pleura)................"......................... 192 7. PRlBOR ZA KRVOTOK...,..,.........,........."'.. ',,.. 195 Mali krvotok (Circulus sanquinis minor)......... ".......,... 195 Veliki krvotok (Circulus sallquinis major)......"................ 197 Podjela krvnih sudova..."..."......,""....."........, 197 L imfni sistem...,...,.........,..,.....,...,..,." 199 Srce (Cor)..,......,...,.,,..."..... "...,....,...,.....,..."....'..,...,..."...... 201 Arterijski sistem..."...".,... "...,.,......,......,...,'....".. ".., 207 Venski sisteln...,'...,.. "...,....."...,..,..."...,..,..., 213 8. MOKRACNO-POLNI PRIBOR (APPARATUS UROGENITALIS)"...,..,....., 219 M okracni organi (organa umpoetica)........,... "... "...,..... 219 Bubreg (Ren) i izvodni mokracni organi... "............. 2 19 Polni organi muskarca (Organa genitalia masculina).........,.. 223 Polni orgni zene (Organa genitalia/eminina)..." 225 9. NERVNI SISTEM (SISTEMA NERVOSUM)........... ",..,...,... ".... 233 P djela nervnog sistema...... "".. "...,...,,'...,,...... 233 Grada nervnog sistema,... "...,..., 241 K icmena mozelina (Medulla spinalis).....,.....,... "... 241 Produzena mozdina (Medulla oblongata)... "........ 243 M zdani most (Pons)...........,... 243 Srednji mozak (Mesencephalon)................,....,...,...,.... 245
M ali mozak (Cerebellum)............................ 245 M dumozak (Diencephalon).............. 247 Veliki m ozak (Telencephalon)................. 249 Putev i ens.............................. 253 Mozdane opne (Meninges)...................... 257 Krvni udovi n10zga.................. 257 10. CULNI ORGAN! (ORGANA SENS RIA)...... 259 O rgan vida - ako (Organum visus)........... 259 O rgan sluha i ravnotde (Organum vcslihlllocochlcare).......... 2 4 rgan mirisa (Organulll olj'acloriulji)......... 265 O rgan ukusa (Orgal1U1n gustatorium).............. 266 Organ dodira.................. 266 11. ZLIJEZDE SA UNUTRASNJIH LUCENJEM (G LANDULAE EN OCRINAE)................ 267 Hipofiza (Glandula pitl/itaria)............. 267 Epifi za (Glandula pill('ale)......................... 269 Stitasta Zl ijezda (Glandl/la (hyroidea)............... 269 Paratiroidne zlijezde (Glandulae parathyl'oideae)...... 269 Nadbubrezne ilijezde (Glandulae suprarenales)................. 27 1 Sjemenik (Testis)...... 27 1 Jajnik (OvariUln)............................ 27 l Endakrini dio gu~ lerace (Pan Teas)................. 271 12. KOZA (lnteg UMENTUM COMMUNAE)...................................... 273 Grada koze.......................... 273 Derivati k oze.............................. 275 Dojka.................. 275 LITERATURA........................ 277