Inteligentna mreža i održivi inovativni Klaster

Inteligentna mreža i održivi inovativni Klaster

Projekat Pametno umrežavanje i održivost klastera kroz inovacije SMART INNO je projekat sufinansiran od strane Evropske unije kroz IPA Jadranski program prekogranične saradnje 2007-2013. Projekat ima za cilj podsticaj saradnje između aktera i kreatore politike na povećanju kapaciteta RDI (Istraživanje, razvoj i inovacije) i stvaranja mehanizama za poboljšanje kapaciteta RDI malih i srednjih preduzeća i njihove konkurentnosti. Osnovni cilj projekta SMART INNO je razvoj pametnih sistema umrežavanja u cilju nadgledanja i podsticanja inovativno-razvojnog potencijala malih i srednjih preduzeća na području Jadranskog regiona. Ideja vodilja za realizaciju projekata došla je iz potrebe premošćavanja jaza između Jadranskog regiona i ostatka EU koji postoji u okviru investicija u inovacionom i tehnološkom razvoju, te jačanja regionalne saradnje u okviru Jonsko-Jadranske makro regije kao i unutar same Evropske Unije. Projekat SMART INNO nastoji da prevaziđe slabosti (na pr. nedostupnost izvora finansiranja, nedostatak usklađenosti između malih i srednjih preduzeća i istraživača, donosioca odluka i investitora) kroz povezivanje ponude i potražnje za inovacijama, kroz prikladne treninge i povezivanja, kroz saradnju 17 regiona i učešće partnera iz 8 zemalja. 2

Partneri 18 partnera iz 8 jadranskih zemalja Konzorcijum SMART INNO čine 18 partnera iz 8 jadranskih zemalja (Italija, Albanija, Bosna i Hercegovina, Hrvatska, Grčka, Crna Gora, Srbija i Slovenija) i obuhvata relevantne aktere iz različitih oblasti: regionalne vlasti, privredne komore, centre za inovaciju i transfer tehnologije, centre regionalnih razvojnih agencija, Univerzitete sa naučno-inovacionim kapacitetima, mala i srednja preduzeća specijalizovana za organizaciju klastera i NVO sa fokusom na regionalnu saradnju EU. www.smartinno.eu - info@smartinno.eu 3

SMART INNO Platforma Jadransko-jonski inovacioni centar Zahvaljući projektu SMART INNO kreiran je prvi Jadransko-jonski inovacioni centar Ekosistem regionalna Platforma za prikupljanje svih instrumenta i informacija koi su neophodni kako bi se razvili inovativni poslovni projekti i obezbijedila promocija inovativnih procesa u Jadransko-jonskoj regiji. je podijeljena u tri sekcije: http://www.adriaticinnovationhub.com/ 1 2 3 Pristup Rast Pronađi Inovacionom ekosistemu Mogućnosti i treninzi Svoju kompaniju Najveći mreža inovativnih MSP i start up preduzećima, naučno i tehnoloških parkova, inkubatora, biznis asocijacija, agencija za regionalni razvoj, univerziteta, klastera, istraživačkih centara, mentora i konsultanata. Inovativni centar Ovo poglavlje omogućava pretraživanje inovativnog okruženja u Jadranskom području navođenjem njegovih glavni aktera i inicijativa u cilju podrške inovativnim MSP i start-up preduzećima. Pronađite mogućnosti za vaše poslovanje i otkrijte najkorisnije treninge na temu preduzetništva i inovacija. Mogućnosti i treninzi Tu se nalazi e-platforma za zapošljavanje koja automatski povezuje vaš profil sa preduzećem ili onim koji su zainteresovani za takav vid profila u Jadransko regiji. Takođe, pružamo linkove i informacije o najvažnijim online i offline obukama o poduzetništvu i inovacijama. Upoznaj Biznis andjele koji djeluju u Jonsko-jadranskoj regiji. Otkrijte mogućnost za finansiranje koje su vam na raspolaganju za poboljšanje poslovanja. Mogućnosti za finansiranje Provjerite online da li je vaše preduzeće spremno za za investicije i obezbijeđenje sredstava. Naći ćete korisne informacije o inovativnim izvorima sredstava koi su na raspolaganju za vas: mogućnosti kofinasiranja, platformu za povezivanje preduzetnika / investitora, Mreže Biznis andjela, mikrokreditne organizacije, dostupnost EU fondova. 4

Učesnici, alati, događaji i izvora finansiranja inovacija Svi akteri u Innovation Map su vidljivi, što je i naznačeno različitim ikonama i sa kratkim objašnjenjem. Pronađite glavne aktere u inovacijama ili se pridružite inovativnom ekosistemu prijavljujući se na Jadransko jonsku novativnu mapu! http://www.adriaticinnovationhub.com/innovation-map/ www.smartinno.eu - info@smartinno.eu 5

Biznis anđeli Inovativna Smart Inno platforma je uspostavljena u okviru projekta Smart Inno u cilju promocije inovativnog ekosistema u Jadransko jonskoj regiji jačanjem dostupnih mogućnosti za finansiranje u makroregiji, uključujući privatne investicije u ranoj fazi, koje nude Biznis anđeli koji djeluju u okviru Jadransko-jonske regije. Učešće predstavnika privatnog sektora kao investitora je ključna karakteristika Evropskog fonda za strateške investicije - European Fund for Strategic Investments (EFSI), obzirom da investitori mogu da kofinansiraju, po pravilu dijeljenja rizika Evropske Investicione banke (EIB) i EFSI. Memorandum o saradnji na formiranju Biznis andjela Jadransko jonske regije je potpisanim u decembru 2015. u cilju osnivanja grupe zainteresovanih aktera za osnivanje Biznis Andjela Jadransko jonske regije, uz poršku EBAN asocijacije. U pripremnoj fazi cilj je da se obezbijedi povećanje povjerenja između poslovnih anđela Jadransko-jonske regije, kao i između menažera BA koji posluju u regiji, kao što je učešće investitora i ključnih aktera na događajima gdje se prezentiraju ideje od strane start-up kompanije iz cijele regije. Takođe, isto može predstavljati i konkretnu priliku za testiranje unakrsnog postupka ulaganja. Od posebnog značaja je i analiza mogućnosti za pristup EU fondovima za sufinasiranje (tj. EIF Co-investment Fund, ERDF Funds), kombinujući investicije BA u Jadransko-jonskoj makroregiji, kao i sagledavanje mogućnosti za financijsiranje na međunarodnim pozivima. Predmet budućeg rada Asocijacije Biznis anđela Jadransko-jonske regije uklučuje: širenje kulture ulaganja Biznis anđela u svim regionima u cilju promocije ulaganja u start-up i mala i srednja preduzeća u Jadransko jonskoj regiji. Podizanje svijesti o poduzetništvu u Jadransko - jonskoj regiji kao kataliza- 6

tora procesa povezivanja poslovnih anđela i preduzetnika. Uspostavljanje programa promocije, uključujući publikacije i događaje, kao i kontakte sa relevantnim trećim stranama u cilju podizanja svijesti i za usmjeravanje javnog mnijenja u Jadransko - jonskoj regiji po pitanjima koja se odnose na preduzetništvo i aktivnosti poslovnih anđela. Olakšati pristup zajeničkim platformama, počevši od već uspostavljenih alata putem kojih zajednice BA, akademici i start-up kompanije mogu dobiti relevantne tržišne i poslovne informacije. Prikupljanju osnovnih informacija o različitim i dostupnim izvorima finansiranja za podršku projektnih ideja, uspostavljanje novih partnerstava i jačanje buduće suradnje i implementacije u cilju povećanja svijesti i spremnosti za investiranje MSP. Partneri Erfc i Friuli Innovazione Uspostavljanje specifičnog okvira za implementaciju Asocijacije Biznis anđela Jadransko-jonske regije na osnovu saradnje među glavnim akterima Jadransko jonskog inovativnog ekosistema je jedan od najperspektivnijih rezultata SMART INNO projekta. Nekoliko inicijativa koje su urađene i koje su u toku su podstakle razmjenu informacija i konsultacije između posredničkih organizacija sa finansijerima u cilju jačanja i sistematizacije svih dostupih izvora finansiranja u makroregiji, sa posebnim osvrtom na ulaganja u ranoj fazi, promovisanih od strane poslovnih anđela iz ovog područja. Memorandum o saradnji za istraživanje i implemantaciju politike kofinasiranja i unakrsne investicione saradnje od njegovog lansiranja predstavlja veliki uspjeh smislu uključivanja mreže poslovnih anđela iz Italije, Slovenije, Hrvatske, Grčke, Srbije, Crne Gore., S ponosom smatramo da SMART INNO projekat je idealno okruženje za podizanje svijesti o poduzetništvu u Jadranskojonskoj regiji i širenju kulture incvestiranja anđela! Memorandum o saradnji je dostupna na: http://erfc.gr/smartinno-moc-adriatic-ionian-ban www.smartinno.eu - info@smartinno.eu 7

Pilot projekat Razvoj inovativnog ekosistema podrška klasterima Krajnji rezultat projekta: iskustva partnera o inovacijima, podaci o Jadransko-jonskoj platformi i AU BAN mreži, pilot projekati koi su sprovedeni u 8 zemalja. U nastavku je predstavljanje najvažnijih primjera. 1 2 Kreativne i kulturne industrije Industrija i napredni materijali Metodologija u uspostavljanju mreže partnerstva Virtualna izložba o lokalnim kreativnim i kulturnim preduzećima Financijski šeme za start-up i MSP FAB-Lab zajedničke metodologije Izvršiti pregled MSP i osigurati tematske treninge o inovativnim mjerama energetske efikasnosti za povećanje konkurentnost MSP Prenos znanja, razmjena Lektori, treneri Da obezbijedi praksu i obrazovati mlade istraživače Zajedničko istraživanje 8

3 4 Istraživanje i razvoj Plavi rast I održivi turizam Mentoring i podrška Učešće u programima cjeloživornog učenja Digitalna online platforma za interaktivni pristup bazi podataka sa ljudskim resursima i njihovim ekspertizama Nove poslovne mogućnosti uvezane sa postojećim obnovljivim izvorima energije Uspostavljanje novog biogeosolarnog klastera Start up inkubator iz sektora turizma Pružanje profesionalnih savjeta u cilju uspostavljanja inovativnih projekta www.smartinno.eu - info@smartinno.eu 9

Kulturne & kreativne industrije Ko: Friuli Inovacione centar za istraživanje i transfer tehnologija, Italija Šta: Podrška inovativnim poslovnim idejama i strat-up firmama u sektoru kretivnih industrija Aktivnosti: Selekcija ideja kroz poziv za dostavljanje ideja Organizacija treninga i seminara o preduzetništvu sa fokusom na kreativne industrije Organizacija individualnih sesija podučavanja (jedan na jedan), koje podrazumijevaju specifične kompetencije za svaku pojedinačnu ideju Razvoj ideja kroz umrežavanje Odabir 5 ideja za dalju podršku kroz konsultacije, pristup radnom prostoru i umrežavanje inicijativa među preduzetnicima u sektoru kreativnih industrija uz podršku ostalih SMARTINNO partnera Dodatna podrška za start-up firme koje će period inkubacije provesti u Naučnotehnološkom parku Udine Rezultati: Urađeni novi biznis planovi, osnovane nove kompanije kroz podršku u vidu treninga, savjetovanja i umrežavanje. Unaprjeđene poslovne vještine učesnika. Ko: SIPRO Lokana razvojna agencija Ferara, Italija Šta: SMART koučing za poslovne ideje iz sektora kulturnih i kreativnih industrija Aktivnosti: Cilj je realizacija programa tutoringa i koučinga u trajanju od 5 mjeseci za jačanje i razvoj inovativnih aktivnosti u sektoru kulturnih i kreativnih industrija kroz: Realizaciju treninga na različite teme Realizaciju koučinga i specijalno dizajniranog programa tutoringa u cilju obezbjeđivanja efektivnosti interevencije, prikupljanje informacija o specifičnim potrebama i fokusiranje na ključna područja interesovanja Networking događaji su organizovani na regionalnom nivou radi zaokruživanja procesa Rezultati: Od ukupno 8 projektnih ideja podržanih kroz pilot akciju, 2 su u januaru 2015. godine registrovale firme. Ko: Tehnopolis naučno tehnološki park, Bari, Italija Šta: CreAct laboratorija 80 besplatnih sati za upravljanje e-marketingom u sektoru kreativnih industrija Aktivnosti: Jačanje veza između MSP i kreiranje pametnih mreža za razmjenu inovacija i transfer tehnologija, sa fokusom na ulogu kretivnih industrija u regionu Pulja Definisanje planova i alatki za ponudu najboljih praksi i strategija za postojeće kompanije Rezultati: Razvoj SMART koučing šeme namijenjene grupi od 20 entiteta koji posluju u sektoru kulturnih i kreativnih industrija. Ko: Centar za razvoj i inovacije RRA Zeleni Karst, Slovenija Šta: Uspostavljanje Centra za razvoj i inovacije Aktivnosti: Širenje i razvijanje kulture inovacija i razvoja u javnom i privatnom sektoru u regionu Realizacija različitih aktivnosti za preduzetnike, donosioce odluka i kreatore 10

politika, organizacije za istraživanje i obrazovanje i nevladine organizacije u kontekstu podizanja svijesti za razumijevanje ekosistema inovacija Uspostavljanje saradnje između regionalnih kompanija (preko 20 MSP) u industriji izrade alata, sa ciljem jačanja njihovog inovativnog potencijala Rezultati: Formiranje Centra za inovacije i razvoj ( HYPERLINK http://www.cir.si/en www. cir.si/en.) Kreiranje ponude inovacija u vezi sa obezbjeđivanjem informacija, umrežavanjem, organizacijom događaja i pružanjem edukativnih usluga Centra Formiranje prvog sektorskog klastera i inicijative u regionalnoj industriji proizvodnje alata Industrija & napredni materijali Ko: LIR Evolucija Bosna i Herzegovina Šta: unaprjeđenje energetske efikasnosti za povećanje konkurentnosti inovativnih preduzeća Aktivnosti: Organizacija treninga za industrijska preduzeća na temu inovativnih mjera za povećanje energetske efikasnosti i primjenu obnovljivih izvora energije Realizovanje energetskih pregleda u firmama Prirema Priručnika za inovativne mjere energetske efikasnosti i primjenu obnovljive energije Promocija i diseminacija rezultata Rezultati: Kreiran program treninga o inovativnim mjerama za energetsku efikasnost i primjenu obnovljive enregije za inovativna industrijska mala i srednja preduzeća Održana 2 info treninga o važnosti energetske efikasnosti za konkuretnost MSP Održano 5 praktičnih treninga na temu energetske efikasnosti i primjenu obnovljivih izvora energije za zaposlene u MSP 40 zaposlenih iz 21 industrijskog preduzeća prošlo trening za korišćenje obnovljivih izvora energije i primjenu mjera energetske efikasnosti Sproveden energetski pregled u 3 preduzeća Ko: AULEDA agencija za lokalni ekonomski razvoj, Albanija Šta: Centar za inovacije, istraživanja i razvoj Aktivnosti: Jačanje ljudskog kapitala kroz treninge i saradnju sa centrima za homologozaciju u Regionu Vlore (Albanija), što će dugoročno garantovati održivi razvoj centra Stimulacija inovacija, proizvoda i razvojnih procesa kroz podršku primjenjenom istraživanju i razvoju u regionu, kreiranjem regionalnih mreža za istraživanje ili klastera Rezultati: Uspostavljanje Centra za istraživanje, razvoj i inovacije sa ciljem da se regionu Vlora obezbijede potrebni resursi za istraživanje i tehnološki razvoj. Ko: Regionalna razvojna agencija Zlatibor (Užice) i Privredna komora Srbije (Beograd), Srbija Šta: Inovativna rješenja za pametan razvoj turizma, poljoprivrede i metalskog sektora u Zlatiborskom okrugu Aktivnosti: SMART TOUR uspostvaljanje turističke laboratorije u funkciji pametne specijalizacije turističke ponude i integrisanog www.smartinno.eu - info@smartinno.eu 11

upravljanja destinacijom, umrežavanja javnog i privatnog sektora, povećanje kompetencija i vještina studenata turizma SMART FOOD Lab kreiranje platforme za uspostavljanje agro food parka Zlatibor-Zlatar-Tara kroz kapitalizaciju iskustava uspješnih u procesu brendiranja tradicionalnih proizvoda SMART TECH M Lab jačanje kompetivnog znanja, upravljanja inovacijama i jačanje kapaciteta metalskog sektora za istraživanje i razvoj Rezultati: Uspostavljena turistička laboratorija i kreirana platforma za osnivanje Destinacijske menadžment organizacije turističke regije Zapadna Srbija Unaprijeđene kompetencije malih proizvođača kroz aktivnosti brendiranja tradicionalnih proizvoda i pametnu specijalizaciju turističke ponude Razvijen softver za mjerenje inovativnog potencijala MSP sektora, opremljena mobilna učionica za razvoj inovativnih vještina i kreirana platforma Centra za kompetencije i mjerenje intelektualnog kapitala firmi u metalskom sektoru Ricerca e Innovazione Ko: Tehnološki park Primorska, Slovenija Šta: Biznis eksperiment Aktivnosti: Održano preko 40 radionica za unaprjeđenje i jačanje vještina mladih u oblasti kreativnosti, analitike, preduzetničkog mišljenja, timskog rada, komunikacija, javnog nastupa, pregovaranja i predstavljanja investitorima i poslovnim anđelima Prenos znanja u vezi razvijanja poslovne ideje u poslovni model Rezultati: Nakon realizacije radionica, učesnici su bili pripremljeni za takmičenje POPRI zajedno sa još 370 učesnika. Ko: Istarska razvojana agencija (IDA), Hrvatska Šta: Centar za unaprjeđenje nauke i inovacije Aktivnosti: Promocija interesa nauke i povezivanje sa ostalim centrima za razvoj i promociju inovacija, nauke, timskog rada, usvajanja novih tehnologija, istraživanja i razvoja, kretivnosti mladih, obezbjeđivanje pristupa lokalnim zajednicama i malim i srednjim preduzećima. Rezultati: Zajednički istraživački i trening programi u novoj Inovacionoj laboratoriji, praktične radionice, akceleratorske šeme, saradnja sa drugim centrima za inovacije i nauku. Ko: Atlantis, Grčka Šta: Uspostavljanje digitalne platforme ljudskih resursa za Jadranski region Aktivnosti: Uspostavljanje digitalne on-line platforme za inovativno E- regrutovanje, čime je obezbijeđen pristup bazi podataka ljudskih resursa sa određenim ekspertizama i kapacitetima, kao i oglasima za posao firmi i start-upova. Rezultati: Platforma pod nazivom JOBICAL (http:// www.jobical.com/pls/smartinno), predstavlja inovativni algoritam koji automatski povezuje oglase za posao i biografije raspoloživih eksperata u oblasti Jadranskog regiona. 12

Ko: Univerzitet Juraj Dobrila Pula, Hrvatska Šta: Edukativni program Katalog preduzetničkih ideja Aktivnosti: Sticanje određenih kompetencija kroz primjenu kretivnog i kritičkog načina razmilšljanja u kreiranju i razvoju preduzetničkih ideja, učenje procesa razvoja poslovnog plana i realizacija istraživanja u kontekstu identifikacije potreba za biznis plan. Rezultati: Štampanje finalne publikacije koja sadrži sve studentske biznis planove. Ko: Agencija za inovacije, Italija Šta: Wake up akademija Aktivnosti: Selekcija inovativnih i originalnih biznis ideja i start-upova u provincijama Pesaro i Urbino, za koje je obezbijeđen SMART koučing koji uključuje treninge i mentoring. Rezultati: Na kraju mentoring procesa, 6 preduzetnika koji su pripremili biznis plan, kompletirali su svoj projekat kroz predstavljanje potencijalnim investitorima. Ko: Uprava za mala i srednja preduzeća, Crna Gora Šta: jačanje kapaciteta MSP orijentisanih ka poljoprivredi i ostalih relevantnih aktera u agro turizmu kroz inovativne edukacije Aktivnosti: Urađeno mapiranje u okviru Studije o agro turizmu u Crnoj Gori sa fokusom na oblast Skadarskog jezera i ciljem da se uspostavi podrška za MSP iz agro sektora i ostale relevantne aktere Podrška MSP za unaprijeđenje biznisa kroz uvođenje inovativnih proizvoda i usluga Priprema modula i realizacija edukacija za MSP i lokalno stanovništvo za unaprijeđenje kulturne i turističke ponude lokalnih zajednica Promocija saradnje i umrežavanja između svih aktera u sektoru agro turizma Sprovođenje mentoring aktivnosti Rezultati: Doprinos uspostavljanju inovativnih mehanizama za podršku MSP u agro sektoru, obezbjeđivanje mentorskih i konsultantskih usluga za razvoj upravljačkog i inovativnog kapaciteta, kao i podizanje efikasnosti MSP i nastavak jačanja saradnje sa firmama iz regiona i EU. Plavi rast - razvoj primorskih oblasti & održivi turizam Ko: Asocijacija komora regiona Veneto, Italija i Evropska mreža za regionalnu saradnju, Grčka Šta: Bio-geo-solarni izvori za održivu energiju (biološki, geotermalni i solarni) Aktivnosti: Kreiranje novih preduzetničh prilika kroz kombinovanje i integrisanje obnovljivih izvora energije za održivi razvoj lokalnih zajednica Uspostavljanje Klastera za Jadransku regiju baziranog na tehničkim, preduzetničkim i investicionim potencijalima zajednice u cilju razvoja projekata za eksploataciju biomase u energetske svrhe u kombinaciji za solarnim i geotermalnim izvorima Rezultati: Studija o modelu za lokalno-ekonomski razvoj baziranom na biomasi, solarnim i geotermalnim obnovljivim izvorima energije u sektoru poljoprivrede i proizvodnje hrane Identifikacija i razvoj novih klasterskih www.smartinno.eu - info@smartinno.eu 13

zajednica koje će uključiti sektor proizvodnje hrane i tehnologiju obnovljivih izvora kroz saradnju sa lokalnim razvojnim agencijama Ko: Centar za regionalni razvoj, Koper, Slovenija Šta: Uspostavljanje destincijske menadžment organizacije (DMO) Aktivnosti: Promocija potreba za saradnjom i umrežavanjem svih partnera aktivnih u sektoru turizma na nivou Obalno-kraške regije Definisanje i razmatranje modela upravljanja kroz uspostavljenu saradnju Podizanje nivoa svijesti između partnera i stvaranje svih neophodnih uslova za uspostavljanje DMO Rezultati: Urađena studija izvodljivosti za uspostavljanje DMO, održana konferencija, organizovane 2 studijske posjete Urađena promotivna brošura i realizovana promo kampanja na sajmu EXPO Milan 2015»» Urađena procjena 12 lokalnih firmi i obezbijeđene profesionalne konsultacije za realizaciju održivih inovativnih projekata u tri prioritetna sektora: energetska efikasnost, bezbijednost i povezivanje (proširenje aktivnosti na 12 firmi van turističke industrije) Ko: Provincija Rimini, Italija Šta: Start-up inkubator i dijagnostifikovanje inovativnosti u preduzećima iz sektora turizma Aktivnosti: Podrška uspostavljanju start-up firmi u sektoru turizma u cilju lokalnog ekonomskog razvoja kroz treninge sa fokusom na projekte mladih preduzetnika Analiza inovativnih kapaciteta u lokalnim firmama iz sektora turizma i podrška za realizaciju studija izvodljivosti Rezultati: Realizacija 3 start-up ideje vezane za sektor turizma, odnosno eksperimentalni turizam i industriju proizvodnje vina i hrane 14

Prvi rezultati SMARTINNO projekta 18 SMARTINNO PARTNERA iz 8 zemalja direktno uključeni u promociju ključnih SMARTINNO rezultata: SMART INNO PLATFORMA 2 početna događaja organizovana 320 stejkholdera registrovano na Mapi inovacija (na dan 22.4.2016.) 89 treninga objavljene informacije o održanim treninzima 35 događaja - objavljenje informacije o organizovanim događajima 950 kontakata na platformi (na dan 22.4.2016) JADRANSKO-JONSKA MREŽA POSLOVNIH ANĐELA 1 potpisan Memorandum o saradnji 6 mreža Poslovnih anđela uključeno u proces osnivanja 5 profila Poslovnih anđela objavljeno PILOT PROJEKTI 19 pilot projekata aktivirano 111 malih i srednjih preduzeća uključeno u aktivnosti 2 on-line hub platforme EVROPSKA NEDELJA MALIH I SREDNJIH PREDUZEĆA 18 specijalnih događaja organizovano u okviru SME WEEK-a, tako da je 47 dana posvećeno temama koje se odnose na inovativni, pametan i održiv region 1930 ljudi uključeno u različite aktivnosti 1000 posjetilaca SMARTINNO događaja organizovanih u Jadransko-jonskom regionu www.smartinno.eu - info@smartinno.eu 15

First Smart Inno Results 18 SMART INNO PARTNERS in 8 COUNTRIES directly involved in promoting SMART INNO top Results: SMART INNO PLATFORM 2 foreseen launch events 320 stakeholders registered in the Innovation Map (on 22.4.2016) 89 training courses uploaded 35 events uploaded 950 contacts of the platform (on 22.4.2016) AI BAN 1 Memorandum of Cooperation signed (MOC) 6 BA Networks 5 BAs profile PILOT PROJECTS 19 pilot projects activated 111 SMEs involved 2 hub platform on-line EVENTS EUROPEAN SME WEEK 18 Special Events organized for a total of 47 days dedicated to Innovative, Smart & Sustainable Region themes 1930 People (About) 1000 visitors all across Adriatic-Ionian area involved www.smartinno.eu - info@smartinno.eu 15

lopment of projects oriented to the harvesting of biomass to be used for energy producing in conjunction with solar and geothermal energy sources. Results: Study of a Solar-Geo-Biomass Circular Local Economy model, based on Renewable Energy generation in the agro food sector. Identification and development of a new community Cluster oriented involving entities from Agro-food and Renewable Energy Technologies sectors as well as Local Development agencies. Who: Regional Development Center Koper - Slovenia What: Establishment of Destination Management Organisation (DMO). Actions: Promoting the need of cooperation and networking between all partners active in the tourism sector on regional level (Obalno-kraška region). Defining and assessing the governance models for such cooperation. Building needed awareness between partners and creating all needed conditions and establishment of DMO. Results: 1 DMO feasibility study, 1 DMO inception conference, 2 DMO study visits to IPA programme countries. 1 regional promotional brochure, promotional campaign of the region on EXPO Milan 2015. Who: Province of Rimini - Italy What: Start-up incubator and innovation check-up for tourist sector enterprises. Actions: Support to the establishment of start up in tourist sector in order to realize a local sustainable development through trainings focused on proposal submitted by young entrepreneurs. Analysis of innovation capacities within local tourist enterprises and support to realize feasibility studies. Results: Realization of 3 start-up ideas within tourist sector focused on the topics of experiential tourism and wine&food industry. Assessment of 12 local tourism enterprises and provision of professional consultancies to realize sustainable innovation projects in three priority fields: energy efficiency, safety and broad band (extension of activities also to 12 enterprises outside the tourist industry). 14

What: Educational program Catalogue of entrepreneurial ideas. Actions: To gain competences in application of creative and critical opinion in creating and developing entrepreneurial idea, learning the process of developing business plans, and conducting research for the needs of business plan. Results: The final publication which consists of all students business plans. Who: AGENCY FOR INNOVATION (API) - Italy What: Wake up Academy. Actions: Selection of innovative and original business ideas or start-ups of the Province of Pesaro and Urbino to which propose a path of smart coaching that also includes training and mentoring. Results: At the end of the mentoring activities the six aspiring entrepreneurs that developed the Business Plan to complete its own business project and an elevator pitch for presentation to potential investors. Who: Directorate for Small and Medium Sized Enterprises (DDSME)- Montenegro What: Enhancement of the capacities of agricultural oriented SMEs and other respective stakeholders active in the agro tourism sector through innovative education. Actions: Conducted mapping within study Situation in agro-tourism in Montenegro with emphasis on the area of Skadar Lake with the aim to establish support to agricultural oriented SMEs, as well as other relevant parties. Support SMEs for the improvement of their business, introducing innovative products and services. Preparation of modules and implementation of educational activities for the SMEs and local residents to improve the cultural and tourist offer in local communities. Promotion of the cooperation and networking between all partners active in the agro tourism sector. Implementation of mentoring activities. Results: Contribution to the establishment of innovation based mechanisms to support innovative spirit of the agricultural oriented SMEs, access to training and consultancy services to support the development of management and innovation capacity, as well as increase performances of SMEs in the mentioned fields as well as further enhancement of the cooperation with the companies in the region and in Europe. Blue Growth & Sustainable Tourism Who: The Association of Chambers of commerce of Veneto Region, European Regional Framework for Cooperation (ERFC) - Greece What: Biogeosolar- Biological - Geothermal - Solar resources for sustainable energy. Actions: New entrepreneurship opportunities by combinig and integrating renewable energy sources for the development of sustainable local territories. Creation in Adrionian See area of a technical, entrepreneurial and investment Cluster based Community, for the deve- www.smartinno.eu - info@smartinno.eu 13

Zlatibor-Zlatar-Tara through capitalization of experience of the success stories actors in the field of branding traditional products. SMART TECH M Lab - Strengthening competitive knowledge, innovation management and building capacities in RD&I sectors. Results: Established Tourism Laboratory and created platform for Western Serbia tourism region DMO foundation. Increased competencies of small producers through actions for branding traditional products and smart specialization of tourism offer. Developed software for measuring SMEs innovation potential, equipped mobile classroom for building innovation skills and created platform of Competence Centre for measuring intellectual capital. Research and Innovation Who: Primorska Technology Park (PTP) - Slovenia What: Business Experiment. Actions: A series of consecutive workshops (40) to offer young generation the possibility to foster skills like creative, analytical, and entrepreneurial thinking, teamwork, communication, public speaking, negotiation skills and pitching in front of investors or business angels. To transfer the knowledge on how to develop business ideas into business models. Results: After finishing with the workshops the participants are well prepared to compete in the competition POPRI, final with more than 370 participants. Who: The Istrian Development Agency (IDA) - Croatia What: Centre for the Advancement of Science and Innovation. Actions: To promote interest in science and to connect with other centres for developing and promotion of innovation and science, teamwork, adoption of new technologies, research and development of creative abilities of young, access to the local community and SME s. Results: Joint research and training programmes in the new Inno Lab, hands-on practical workshops, acceleration scheme for faster deployment of activities, cooperation with other centers for innovation and science. Who: Atlantis - Greece What: Deployment of an HR digital platform for the Adriatic. Actions: Implementation and deployment of a digital online platform for an innovative e-recruitment to provide interactive access to a database with human resource expertise capacities and SME/Startups job posts. Results: The platform, called Jobical, (http://www. jobical.com/pls/smartinno) that will be an innovative algorithm which makes automated matches between the job post requirements and the CV qualifications / expertise of the experts available in the Adriatic Area. Who: Juraj Dobrila University of Pula - Croatia 12

organizations to raise awareness of understanding the innovation ecosystem. Establishment of cooperation between regional companies (more than 20 SMEs) in tool-making industry for the purpose of enhancing their innovation potential. Results: Formation of the CID (www.cir.si/en/ ). Creation of offer of innovation related information provision, networking, event and educational provision services of CID. Formation of the first sectorial cluster and innovation related initiative in the regional tool-making industry. Industry & Advanced Materials Who: LIR Evolution Bosnia Herzegovina What: Improving energy efficiency (EE) to increase competitiveness of innovative SMEs. Actions: Organisation and implementation of training for industrial SMEs on innovative measures of EE increase and application of renewable energy (RE). Conducting of energy audits in SMEs. Preparation of the Manual on innovative EE measures and RE application. Promotion and dissemination of results. Results: Model for training on innovative EE measures and RE applications designed for innovative industrial SMEs. 2 Informative trainings on the importance of EE for SMEs competitiveness. 5 Practical Trainings on EE and RES applications for SMEs employees. 40 employees from 21 industrial SMEs trained on the use of RES and EE measures. Energy audits implemented in 3 SMEs. Who: AULEDA Local Economic Development Agency Albania What: Center for Innovation, Research and Development (CIRD). Actions: To strength of human capital through training and collaboration with homologue centers in the Vlora Region (Albana), which in long term perspectives will guarantee the sustainable development of the center. To stimulate innovations, products and processes development by supporting applied research and development in the region, creating regional research network or clusters. Results: Establishment of a center for research development and innovation with a view to expand its activities and give to Vlora region a proper space for research development and a technological pole in the region. Who: ZLATIBOR REGIONAL DEVELOPMENT AGENCY - Serbia, Chamber of Commerce and Industry of Serbia (Belgrade) What: Innovative solutions for smart growth of tourism, agro food & metal sector in Zlatibor County. Actions: SMART TOUR - Establishment of Tourism laboratory in the function of SMART specialization of tourism offer and integrated destination management, networking between private & public sector, increasing competencies and skills of tourism students. SMART FOOD Lab - Creation of the platform for establishment agro food park www.smartinno.eu - info@smartinno.eu 11

Cultural & Creative Industry Who: Friuli Innovazione, Research and Tecnology Transfer Center What: Boosting Business Innovative ideas and startups in creative-cultural sector. Actions: Selection of limited number of ideas through a call for ideas. Organization of training courses and seminars on entrepreneurship topics focused on the creative-cultural sector. Organization of one2one tutoring meetings, involving mixed competences for each selected idea. Idea development through networking initiatives. Selection of 5 ideas to be further supportedthrough consultancy,access to coworking spaces and networking initiatives among would be entrepreneurs in the creative-culturale sector supported by other Smart Inno partners. Follow up supporting for startups to be incubated at the Science and Technology Park of Udine. Results: New business plans realized, new companies set up through training, consulting and networking supports. Improvement of participants business skills. Who: SIPRO - Local Development Agency Ferrara - Italy What: Smart coaching path for cultural & creative business ideas. Actions: The goal is the realization of a tutorship and coaching path (5 months), to foster the development of innovative activities in the cultural and creative sector with: Training session about different topics. Coaching and tailored tutorship to ensure the effectiveness of the intervention, collecting specific needs and focusing on the key areas of interest. Networking event: organized at regional scale to conclude the path. Results: Out of 8 project ideas supported, 2 became enterprises in January 2015. Who: Tecnopolis, Science and Technology Park What: CreAct - Free Lab of 80 hours about Management e Marketing for cultural and creative industries. Actions: To reinforce cohesion among SMEs and to create smart networks to share innovation and technological transfer, with a focus on the role of creative and cultural industries in Apulia Region. To define plans and tools to offer the best practices and strategies of intervention to the already existing companies. Results: A deployment of smart coaching and matching scheme path, addressed to a group of 20 cultural and creative industries already on the market. Who: Centre for Development and Innovation, RDA Green Karst (CDI) - Slovenia What: Establishment of the Centre for Development and Innovation. Actions: To expand and develop a culture of innovation and development in both, public and private sectors in region. To implement various activities for entrepreneurs, decision-makers and policy-makers, research and educational organizations and non-governmental 10

3 4 Research and Innovation Blue Growth & Sustainable Tourism Mentor and support participating ventures Joint lifelong learning programme Digital online platform to provide interactive access to a database with human resource expertise capacities New business opportunities combining and integrated renewable energy sources Establishment of a new biogeo-solar community cluster oriented with entrepreneurial and technical capabilities Start up incubator of tourism sector and provision of professional consultancies to realize sustainable innovation projects www.smartinno.eu - info@smartinno.eu 9

Pilot Projects The development of an innovation ecosystem supporting clusters Last project result: on the basis of the experience of Partners on Innovation, the data in the Adriatic-Ionian Platform and the AI BAN network, several pilot projects have been implemented all across the 8 countries. The following is a synthesis of the most relevant examples. 1 2 Cultural & Creative Industry Industry & Advanced Materials The same methodology in network establishment partnership Virtual Exposition about the local creative and cultural enterprises Fab-Lab common methodology development Financial schemes of start-up SMEs Conduct energy audits of industrial SMEs and provide thematic trainings on innovative energy efficiency measures to increase competitiveness of SMEs To provide internships and educate young researchers Transfering know-how, exchange lectors, trainers Joint research 8

Raise awareness of entrepreneurship in Adriatic - Ionian region and catalyze the matchmaking process between business angels and entrepreneurs. Set up a publicity programme, including publications and events as well as contacts with relevant third parties serving to raise awareness of, and to guide public opinion in the Adriatic - Ionian region in matters relating to, entrepreneurship and business angel activities. Facilitate the provision of a common platform for example starting from already established tools through which the angel community, academics and start-up companies can obtain relevant market and business information. Collect basic information on different funding sources available to support project ideas, establish new partnerships and strengthen future cooperation and implementation to improve both investment awareness and readiness amongst innovative SMEs. The voice of Erfc and Friuli Innovazione partners The set up of a specific framework for the implementation of an Adriatic Ionian Business Angel Association based on the collaboration among the main stakeholders of the Adriatic Ionian innovation ecosystem is one of the most promising result of SMART INNO project. Several initiatives encouraging the exchange of information among intermediary organization as well as consultations with financial providers have been and are still carried out with the aim of boosting and systematize all funding opportunities available in the macroregion - with particular reference to early stage investments promoted by Business Angels operating within the area. The Memorandum of Cooperation (MoC) for investigating and implementing co-investment policies and cross investment cooperation has obtained, since its launch, a great success in terms of adhesions by the main Business Angels networks from Italy, Slovenia, Croatia, Greece, Serbia and Montenegro. We proudly believe that SMART INNO project is the ideal environment for raising awareness on Entrepreneurship in Adriatic-Ionian region and spreading the culture of angel investing! The Memorandum of Cooperation is available on: http://erfc.gr/smartinno-moc-adriatic-ionian-ban www.smartinno.eu - info@smartinno.eu 7

Business Angels The Innovation Smart Inno platform launched within the Smart Inno Project has the aim of promoting the Innovation Ecosystem of the Ionian Adriatic area by boosting all funding opportunities available in the macroregion including early stage private investments offered by Business Angels operating within the Ionian-Adriatic territory. The participation of private sector entities as investors is a key feature of the European Fund for Strategic Investments (EFSI), considering that investors could in project co-financing, on a risk-sharing basis with European Investement Bank (EIB) covered by EFSI. The Memorandum of Cooperation for the creation of the Adriatic Ionian Business Angel Association signed from December 2015 have the purpose to set up a group of interest among stakeholders interested in supporting the creation of the Adriatic Ionian Business Angel Association with the support of EBAN association. In this preparatory phase, the aim is to raise trust among Adriatic Ionian business angels as well as among BAN managers operating in the region, for example by the participation of investors and involved stakeholders to pitching events involving startups from the whole region. This would also represent a concrete occasion to test cross investment procedures. Of prior importance is also the analysis of opportunities for applying to EU co-financing measures (ie. EIF Co-investment Fund, ERDF Funds) combining BA s investments in the Adriatic Ionian macroregion, as well as the identification of financial opportunities for international calls. The objects of the future Adriatic Ionian Business Angel Association include: Spread the culture of angel investing in all the region in order to promote the investment in startups and SMEs of the Ionian Adriatic region. 6

Actors, tools, events and funding sources of innovation All the stakeholders of the Innovation Map are visible on it, where they are indicated with different icons and a brief presentation. Find the players of innovation or join the innovation ecosystem by subscribing in the Ionian Adriatic innovation ecosystem map! http://www.adriaticinnovationhub.com/innovation-map/ www.smartinno.eu - info@smartinno.eu 5

SMART INNO Platform The Adriatic Ionian Innovation Hub Thanks to SMART INNO project it has been created the first Adriatic-Ionian Innovation Ecosystem Platform of the region for collecting all instruments and information you need to develop innovative business projects and for promoting innovative processes in the Adriatic-Ioanian region. The platform (http://www.adriaticinnovationhub.com/) is divided into three sections: 1 2 3 Join Grow Fund the innovation ecosystem talents and courses your company The biggest network of Innovative SMEs and Startups, Science and Technology Parks, Incubators, Business Support Organizations, Regional Development Agencies, Universities, Clusters, Co-working Spaces, Research Centres, Mentors and Consultants. Innovation Hub This section provides a search engine of the innovation environment in the Adriatic area by listing its main stakeholders and initiatives in support of innovative SMEs and startups. Find talents for your business and discover the most useful training opportunities on entrepreneurship and innovation. Talents and course Here it is, an e-recruitment platform that automatically matches your profile with the job seekers/enterprises active in the Ionian Adriatic region that best fit to your needs. We provide links and information on the most important online and offline training courses on entrepreneurship and innovation. Meet Business Angels acting within the Ionian-Adriatic area. Discover all funding opportunities available for your disruptive business. Funding opportunities Check online if your SME or startup is ready for investment and get funds. You will find useful information about innovative funding sources available for you: crowd-funding opportunities, entrepreneurs/investors matchmaking platforms, Business Angel Networks, microcredit organizations, opportunities provided by the European Union and much more. 4

The Partners 18 partners coming from 8 Adriatic Countries The SMART INNO consortium is composed by 18 partners coming from 8 Adriatic Countries (Italy, Albania, Bosnia-Herzegovina, Croatia, Greece, Montenegro, Serbia, Slovenia). Such Consortium includes all relevant actors from different fields: regional authorities, chambers of commerce, innovation and technology transfer centres, regional development agencies, a University with scientific innovation capacities, a SME specialized in cluster organization and an NGO focusing on EU regional cooperation. www.smartinno.eu - info@smartinno.eu 3

The Project Smart Network and sustainable innovation cluster SMART INNO is a project co-funded by the European Union through the IPA Adriatic Cross-border Cooperation Programme 2007-2013. The project aims at fostering cooperation between stakeholders and policy makers to increase RDI capacity and creating mechanisms oriented to SMEs to support their RDI capacity to improve their competitiveness. The main goal of the SMART INNO project is to develop a smart networking system for monitoring and fostering research & innovation capacity in SMEs across Adriatic Region. The idea behind the project comes from the need to bridge the gap between the Adriatic regions and EU average in terms of RTDI investments and strengthen the regional cohesion within Ionic Adriatic macro region and within EU itself. The SMART INNO project aims to overcome existing weaknesses (e.g. low access to financing, lack of synergies among SMEs and R&I producers, policy makers and investors) by bridging demand and supply of innovation, putting into connection 17 regions of the 8 involved countries. 2

Smart Network and sustainable innovation cluster