CRNA GORA ZAVOD ZA STATISTIKU METODOLOŠKO UPUTSTVO IZDATE GRAĐEVINSKE DOZVOLE 46 METODOLOŠKO UPUTSTVO 46 Podgorica, 2012.
Sadržaj Pravni osnov... 3 METODOLOŠKE OSNOVE... 3 Cilj istraživanja... 3 Izvještajne jedinice... 3 Obuhvat... 3 Organizacija istraživanja... 3 Metodi prikupljanja podataka... 3 Definicije... 4 Povjerljivost podataka... 7 Diseminacija... 7 Usklađenost sa propisima EU... 7 Zavod za statistiku Crne Gore 2 Monstat
Pravni osnov za sprovođenje ovog statističkog istraživanja je Zakon o zvaničnoj statistici i sistemu zvanične statistike ( Sl. list Crne Gore, br. 18/12 od 30. 03. 2012). Cilj istraživanja METODOLOŠKE OSNOVE Kvartalni izvještaj o izdatim građevinskim dozvolama treba da obezbijedi podatke o građevinama čija je gradnja započeta (vrste građevina, njena veličina, lokacija, vrijednost i sl.) o investitoru, broju i površini stanova u zgradama za čiju su gradnju izdate građevinske dozvole. Izvještajne jedinice Izvještajne jedinice istraživanja o izdatim građevinskim dozvolama su: - Ministarstvo održivog razvoja i turizma Direktorat za građevinarstvo, - Sekretarijati lokalnih samouprava. Obuhvat Istraživanjem o građevinskim dozvolama obuhvataju se dozvole za sve vrste građevina opisanih u Klasifikaciji vrste građevina, tj. zgrade i ostale građevine. Istraživanjem je obuhvaćeno Ministarstvo nadležno za poslove građevinarstva i nadležni organi opština koji po Zakonu o izgradnji objekata ("Sl. list RCG br.55/00 čl. 32) izdaju građevinske dozvole, prijave početka radova i upotrebne dozvole (u daljem tekstu izvještajne jedinice). Organizacija istraživanja Prikupljanje podataka na nivou opštine vrši se u područnim odjeljenjima Zavoda za statistiku. Kontrola, unos, obrada i diseminacija podataka vrši se u sektoru Kratkoročnih indikatora. Podaci se prikupljaju putem obrasca koje Zavod za statistiku dostavlja preko svojih područnih odjeljenja Sekretarijatima svih opština i Ministarstvu za održivi razvoj i turizam. Metodi prikupljanja podataka Podaci za privredna društva prikupljaju se redovnim kvartalnim istraživanjem o građevinskim dozvolama (Građ-10). Obrasce i uputstva izvještajna jedinica dobija od nadležne statističke službe. Zavod za statistiku Crne Gore obavlja sve poslove pripreme za pravilno i uspješno sprovođenje istraživanja. U tu svrhu obavlja i sledeće poslove: izrada metodologije za istraživanje, izrada obrazaca, određivanje okvira za izbor izvještajnih jedinica, adresar izvještajnih jedinica, štampanje materijala za sprovođenje istraživanja, dostavljanje obrazaca područnim jedinicama koje vrše njihovu distribuciju u izabrana preduzeća. Područne jedinice prikupljaju materijal (izvještaje) i u definisanom roku iste šalju Zavodu za statistiku na obradu podataka. Da bi se povećala stopa odgovora upućuju se opomene poštom, mail-om ili telefonom. Nakon obrade podataka radi se računanska i logička kontrola. U slučaju nelogičnosti kontaktiraju se preduzeća radi provjere. Zavod za statistiku Crne Gore 3 Monstat
Definicije Za svaku građevinu za koju je dobijena građevinska dozvola u izvještajnom periodu popunjava se po jedan poseban upitnik GRAĐ-10. Svi podaci upisuju se u predviđena polja kao cijeli brojevi (bez decimala). Broj izdate građevinske dozvole i datum izdavanja građevinske dozvole - predstavljauju broj i datum izdavanja građevinske dozvole koja je izdata za objekat za koji se prijava početka rada odnosi. Investitor - je lice za čije potrebe se gradi objekat, odnosno lice koje finansira izgradnju objekta i na čije ime se izdaje građevinska dozvola. Ukoliko je investitor fizičko lice (građani pojedinci, preduzetnici) tada se na predviđenu crtu upisuje ime i prezime osobe i zaokružuje se šifra 1. Ukoliko je investitor pravno lice (preduzeće, država, lokalna samouprava, ustanove itd., bez obzira na vrstu svojine) tada se na predviđene crte upisuje naziv pravnog lica (firme) i sjedište i zaokružuje se šifra 2 i odgovarajući oblik svojine pravnog lica kao i matični broj preduzeća. Lokacija građevine Za građevine koje prema Klasifikaciji vrsta građevina pripadaju području 1, Zgrade, treba da se upiše naziv naselja. Za ostale građevine tj. građevine koje nijesu zgrade, ako može tačno da se odredi mjesto, treba da se upiše naziv. U protivnom ne upisuje se ništa. Potpun naziv i šifra građevine, prema Klasifikaciji vrsta građevina - na crte ispod pitanja upisuje se kratak opis građevine iz kojeg se vidi njegova namjena po Klasifikaciji vrsta građevina. U predviđena polja upisuje se petomjesna šifra građevine iz Klasifikacije vrsta građevina. Za dozvole izdate za dogradnju šifra se određuje prema namjeni dograđenog dijela, a kod promjene namjene, objekat se razvrstava u onu podklasu koja odgovara njenoj novoj namjeni. Vrsta radova - odgovara se zaokruživanjem broja (šifre) kraj jednog navedenog odgovora. Novogradnja podrazumijeva izgradnju nove građevine na mjestu gdje prije nije bilo nikakve građevine ili je postojala ali je uklonjena. Novogradnjom se smatra i ponovna izgradnja, od temelja, zgrade koje su potpuno srušene zbog elementarnih nepogoda, ratnih razaranja i slično ili su bile toliko oštećene da su se morale potpuno srušiti. Novom izgradnjom puta ili željezničke pruge smatra se kompletno izgrađen donji ili gornji stroj s potpunim prosijecanjem nove trase ili s djelimičnim korišćenjem stare trase, pri čemu se potpuno mijenja donji stroj. Dogradnja podrazumijeva dogradnju novih djelova građevine (u horizontalnom ili vertikalnom smjeru) na postojećoj građevini. To su građevinski radovi kojima se dobijaju nove upotrebne cjeline uz postojeće građevine ili na postojećim građevinama, kao npr. potpuno novi stan ili poslovni prostor, ili npr. produženje postojećih saobraćajnica, vodovodnih, kanalizacionih i drugih cjevovoda ili komunikacionih vodova i sl. Ovdje se ne obuhvata proširenje postojećih građevina, npr. dogradnja pojedinih soba, ili poslovnih prostora, proširenje saobraćajnica ili druga proširenja kojima se obično povećava kapaciteta postojećih građevina. Rekonstrukcija je izvođenje građevinskih i drugih radova na postojećem objektu, kojima se: vrši nadogradnja, dogradnja, sanacija, zamjena instalacija uređaja, postrojenja i opreme; utiče na stabilnost i sigurnost objekta; mijenjaju bitni konstruktivni elementi; mijenja tehnološki proces; mijenja spoljni izgled koji je određen uslovima za uređenje prostora, utiče na bezbjednost susjednih objekata, saobraćaja i životne sredine, mijenja režim voda; osim konzervatorsko - restauratorskih radova; izgrađuje novi prostor uz ili na postojeći objekat i sa njim čine funkcionalnu cjelinu ili kojima se mijenja namjena objekta (pretvaranje) i sl. Zavod za statistiku Crne Gore 4 Monstat
Adaptacija je izvođenje radova na održavanju objekta i radovi koji nijesu od uticaja na stabilnost objekta, odnosno pojedinih njegovih djelova i ne smatraju se građenjem objekta. Adaptacija nestambenog prostora u nove stanove podrazumijeva promjenu namjene nestambenog prostora u stambeni. To su građevinski radovi kojima se postojećem prostoru u zgradi (npr. tavanski ili podrumski prostor koji do tada nije bio uređen za stanovanje, garaže, prostor u kojem se obavljala neka proizvodna ili uslužna djelatnost) mijenja namjena u jedan ili više stanova. Sanacija podrazumijeva građevinske i druge radove na postojećoj građevini kojima se popravljaju uređaji, postrojenja oprema, odnosno mijenjaju konstruktivni elementi građevine, kojima se ne utiče na bezbjednost susjednih objekata, saobraćaja i životne sredine i ne utiče na zaštitu prirodnog i nepokretnog kulturnog dobra, evidentiranje nepokretnosti, dobra koje uživa predhodnu zaštitu, njegove zaštićene okoline, osim konzervatorsko - restauratorskih radova. Vrijednost radova u hiljadama eura - Upisuje se podatak o planiranoj vrijednosti radova na građevini. Vrijednost radova upisuje se u hiljadama što znači da ako je planirano 2 000 000 treba upisati 2 000. Izvođač radova - na predviđene crte treba upisati naziv, sjedište, matični broj izvođača radova sa kojim je sklopljen ugovor o građenju. Građevinska veličina zgrade - odgovara se upisivanjem podataka o veličini zgrada u predviđene kućice. Za nove zgrade i obnavljanje urušenih zgrada podaci o veličini daju se za cijelu zgradu, a za dogradnju i promjenu namjene daju se podaci o veličini onog dijela građevine koji se dograđuje ili mijenja namjenu. Sistem građenja zgrade odgovara se zaokruživanjem broja pored jednog od ponuđenih odgovora. Tradicionalni sistem građenja karakteriše primjena tradicionalnih (klasičnih) građevinskih materijala kao što su: opeka, kamen, beton i sl. na tradicionalni (zanatski) način, a sa upotrebom samo osnovnih prefabrikata (monta, i drugi nosači nadvratnici i nadprozornici i sl.). Pod polumontažnim sistemom podrazumijeva se svaki sistem kod koga su međuspratne konstrukcije sa nadvratnicima i nadprozornicima i drugi noseći elementi, kao i pregradni zidovi izgrađeni od prefabrikovanih elemenata koji se ugrađuju uz minimum mokrih procesa na samom objektu. U ovu grupu spadaju i objekti sa čeličnom nosećom konstrukcijom i ostalim pomenutim elementima. Pod montažnim sistemom podrazumijeva se svaki sistem kod koga su svi konstruktivni i pregradni zidovi, kao i međuspratna konstrukcija izgrađeni od polufabrikovanih elemenata bez finalne obrade zidnih i plafonskih površina, sa montažom finalno obrađenih prozora i vrata, a bez kompletno ugrađenih elemenata instalacija, sanitarne opreme i drugih djelova. Veličina zgrade, prema broju spratova - u predviđena polja upisuje se broj etaže ispod i iznad zemlje. U prvo polje, ispod zemlje, upisuje se broj spratova ispod nivoa srednje kote okolnog terena. U drugo polje, iznad zemlje, upisuje se najviša etaža iznad srednje kote okolnog terena. Tako npr. ako zgrada ima samo prizemlje upisuje se 00, ako ima prizemlje i prvi sprat, upisuje se 01, za prizemlje prvi i drugi sprat 02 itd. Instalacije u zgradi - zgrada ima instalacije vodovoda, kanalizacije, centralnog grijanja i gasa ako su instalacije predviđene u čitavoj zgradi ili dijelu zgrade. Za zgrade koje se dograđuju ili im se mijenja namjena odgovara se samo za dograđeni odnosno adaptirani dio. Zavod za statistiku Crne Gore 5 Monstat
Za vodovod se odgovara sa ima ukoliko su u zgradi predviđene instalacije bez obzira da li će one biti priključene na javni vodovod, na hidrofor i sl. Odgovor nema daje se kada u zgradi nijesu predviđene vodovodne instalacije. Za kanalizaciju odgovor ima daje se kada su u zgradi predviđene kanalizacione cijevi bez obzira da li će biti priključene na javnu kanalizacionu mrežu ili na septičku jamu i sl. Za centaralno grijanje odgovor ima zaokružuje se kada je u zgradi predviđeno centralno grijanje iz javne toplane, zajedničke kotlarnice u zgradi ili je etažno centralno grijanje pojedinih stanova ili poslovnih prostorija. Za lift odgovor ima daje se ukoliko je bar u jednom ulazu zgrade predviđen jedan ili više liftova. Odgovor nema daje se ako u zgradi nije predviđen lift. Da li ima stanova u zgradi - Odgovor da zaokružuje se ako se u zgradi, bez obzira na njenu pretežnu namjenu, namjerava sagraditi (dograditi ili dobiti promjenom namjene) bar jedan stan. Odgovor ne zaokružuje se ako u zgradi nije predviđen nijedan novi stan. Korisna površina poslovnog prostora u m² - upisuje se površina poslovnog prostora (prodavnice, kancelarije, ordinacije) mjerena unutar zidova. Isključuju se korisne površine stanova i drugih zajedničkih prostorija koje služe korisnicima stanova, kao i površine kotlarnica, ostava, liftova, stepeništa i slično. Podaci o stanovima - u odgovarajuća polja upisuje se broj i površina stanova predviđenih u zgradi ukupno i prema vrsti stana. Broj stanova koji imaju kuhinju - u odgovarajuća polja upisuje se broj stanova sa kuhinjom površine 4 m² i više i broj stanova sa kuhinjom čija je površina manja od 4m². Povjerljivost podataka Prema Zakonu o statistici i statističkom sistemu Crne Gore član 54. agregati ekonomskih jedinica smatraju se povjerljivim ukoliko se sastoje od najmanje tri jedinice, a udio jedne jedinice u agregatu prelazi 85% ukupnog iznosa. Diseminacija Publikovani podaci dostupni su korisnicima u Kvartalnom saopštenju o izdatim građevinskim dozvolama, Statističkom godišnjaku, na Web-u i aplikaciji za Android uređaje. U zavisnosti od zahtjeva i opremljenosti korisnika podaci se dostavljaju poštom, faxom ili e-mailom. Usklađenost sa propisima EU Istraživanje o građevinskim dozvolama u Crnoj Gori je usklađeno sa Regulativom Evropske unije br. 1165/98, Klasifikacijom djelatnosti NACE Rev.2 i Klasifikacijom vrste građevina (Classification of Types of Construction CC 1997). Zavod za statistiku Crne Gore 6 Monstat
Izdaje i štampa Zavod za statistiku Crne Gore (MONSTAT) 81000 Podgorica, IV Proleterske br. 2, telefon (+382) 20 230-811, faks (+382) 20 230-814 Metodologiju pripremila: Radojka MARTINOVIĆ Tel. +382-20-230 805 contact@monstat.org Tehnička urednica: Radmila Šišević Zavod za statistiku Crne Gore 7 Monstat