PROZORI adekvatna postavka dozvoljene vrijednosti U-koeficijenta Doc. dr Darija Gajić, dipl. ing. arh. Arhitektonsko-građevinsko-geodetski fakultet Univerziteta u Banjoj Luci
ENERGETSKI INTENZITET PPE/BDP kako nacija efikasno koristi energiju Odnos potrošnje primarne energije i BDP-a po stanovniku - podaci Svjetske banke za 2009. godinu, http://data.worldbank.org/indicator/eg.gdp.puse.ko.pp.kd
Adekvatna postavka dozvoljenih vrijednosti U-koeficijenata elemenata omotača stambenih zgrada u energetskim i ekonomskim uslovima Bosne i Hercegovine - izvod iz detaljnih analiza energetskih ušteda i cijene koštanja primjenjenih mjera pri obnovi cjelokupnog omotača reprezentativnih uzoraka postojećih stambenih zgrada grada Banjaluka - rezultati istraživanja primjenjeni u postavci novih U-koeficijenata za regiju Sjever u Pravilniku o minimalnim zahtjevima za energetske karakteristike zgrada Republike Srpske (Sl. Glasnik RS br. 30/15)
OPTIMIZACIJA TRANSPARENTNIH ELEMENATA OMOTAČA CILJ KONCEPT MJERE Održavanje i dobijanje toplote Izbjegavanje pregrijavanja Raspodjeljivanje (decentralizacija) ventilacije Korištenje dnevne svjetlosti toplotna izolacija od transparentnih elemenata omotača pasivno korištenje sunčevog zračenja minimiziranje ventilacionih gubitaka redukovanje dolaznog sunčevog zračenja prirodna ventilacija geometrijska optimizacija sistemi za dnevno osvjetljenje - odnos zastakljenja - kvalitet stakla - zastakljenje lođa - transparentna termoizolacija - vazduhopropusnost - specijalna stakla - sistemi zasjenčenja - ventilacija preko otvora (prozora) - odnos zastakljenja - raspored prozora prenošnje svjetlosti -reflektujući, preusmjeravajući -transparentno i translucentno
Adekvatna postavka dozvoljene vrijednosti U-koeficijenta prozora - za stambene zgrade prema klimatskoj zoni Sjever - - sagledano tržište materijala i proizvoda za transparentne elemente omotača u BiH, Evropi i Americi - istraženi reprezentativni uzorci postojećih stambenih zgrada grada Banjaluka, za određivanje karakterističnog postojećeg otvora/prozora, - rangiranje materijala i proizvoda za karakteristični prozor, u BiH, sa njihovim energetskim karakteristikama i cijenom koštanja
ODABIR ADEKVATNIH MATERIJALA I PROIZVODA ZA ENERGETSKU OPTIMIZACIJU TRANSPARENTNIH ELEMENATA OMOTAČA - PROZORA odabir jedinice zastakljenja U-koeficijent AGC Glass Europe 4mm na 6mm isti razmak 3,5% 4+12+4 ili 4+16+4 7% 4+16+*4 ili 4+16+4-37% 4+16+4 ili 4+16(90%Ar)+4-3,7% u zavisnosti od vrste prevlake U-koeficijenti Guardian 4+16+*4-1,3, 1,4 ili 1,6 15% 12,5% 21,4% smanjenje U-koeficijenta za 44% poveća cijenu za 96% Odnos U-koeficijenta i cijene bez PDV-a raznih jedinica termoizolacionog zastakljenja kod istog proizvođača u Bosni i Hercegovini (mart 2013. god.)
ODABIR ADEKVATNIH MATERIJALA I PROIZVODA ZA ENERGETSKU OPTIMIZACIJU TRANSPARENTNIH ELEMENATA OMOTAČA - PROZORA odabir cjelovitog prozora 20cm kutija za roletnu sa U=0,85 W/m²K 1,9-3,4 W/m²K 1,5-1,9 W/m²K 1,0-1,6 W/m²K Odnos U-koeficijenta i cijene sa PDV-om proizvođača prozora sa PVC okvirima (plava boja), drvenim (smeđa) i aluminijumskim (crna) okvirima na tržištu Bosne i Hercegovine (mart 2013.god.)
ODABIR ADEKVATNIH PARAMETARA ZA ENERGETSKU OPTIMIZACIJU ELEMENATA OMOTAČA ZGRADA ELEMENTI OMOTAČA U-koef. W/(m²K) ZID 0,3 PROZOR 1,6 KROV kosi / ravni 0,3 / 0,2 POD 0,3 Odnos cijene obnove omotača (EUR) i potrošnje energije za grijanje nakon obnove omotača (kwh/m²) reprezentativnog uzorka (2013.) TRAJNOST / TEHNIČKI VIJEK TRAJANJA TERMOIZOLACIONOG STAKLA 50 godina EN 1279-5:2005 - Glass in buildings insulating glass units MORA OBEZBIJEDITI TRAJANJE NAJMANJE 25 GODINA ELEMENTI OMOTAČA ZGRADE NORVEŠKA NJEMAČKA EKONOMSKI VIJEK TRAJANJA (U GODINAMA) MIN. MAX. OMOTAČ ZGRADE U CJELINI 30 20 60 IZOLACIJA 30 - - PROZORI 30 25 40 TERMOIZOLACIONO STAKLO - 20 35 ZAPTIVNA MASA 5 - - RAVNI KROVOVI - 20 40 KOSI KROVOVI - 40 60 ZAVRŠNI SLOJ NA FASADI - 30 60
ODABIR ADEKVATNIH PARAMETARA ZA ENERGETSKU OPTIMIZACIJU ELEMENATA OMOTAČA ZGRADA VREMENSKI PERIOD OD 30 GOD. EKONOMSKI ŽIVOTNI VIJEK MJERA NA OMOTAČU CIJENA TOPLOTNE ENERGIJE 0,068 EUR/kWh Prikaz ekonomske isplativosti energetske optimizacije omotača reprezentativnog uzorka, pojedinačnih mjera i svih mjera zajedno (2013.) STVARNA KAMATNA STOPA ZA BIH 4,3% nominalna kamatna stopa 7,6% stopa inflacije 3,2%
ODABIR ADEKVATNIH PARAMETARA ZA ENERGETSKU OPTIMIZACIJU ELEMENATA OMOTAČA - PROZORA - najveći efekat uštede energije i isplativosti mjera, ako se obnovi cjelokupni omotač a preko energetske i ekonomske analize d c b Uf = 1,3 W/m²K Ug = 1,4 W/m²K - (4+16(100% vazduh)+*4) Ψg = 0,07 W/mK g = 0,63 e f h i - dvokrilni prozor 180x140cm Uw = 1,57 W/m²K d k j l BAS EN ISO 10077-1 Thermal performance of windows, doors and shutters, Calculation of thermal transmittance, Part 1-General
ZAKLJUČAK - najpovoljnija dozvoljena vrijednost U-koeficijenta za otvore na omotaču stambenih zgrada (prozore i balkonska vrata) na području Bosne i Hercegovine za oblast (regiju) Sjever je Uw = 1,60 W/m²K - materijali/proizvodi za energetsku optimizaciju omotača moraju posjedovati certifikat o usklađenosti proizvoda, na kojem bi trebali biti navedeni, osim fizičkih i tehničkih karakteristika i uslovi u kojima je materijal ispitan. - Evropska unija sa deklaracijama proizvoda o uticaju na životnu sredinu (EPD- Environmental Product Declaration) ukazuje da će biti neophodno za adekvatnu ekološku analizu istražiti koliki je utrošak primarne energije (neobnovljive) i potencijal globalnog zagrijavanja za građevinske materijale koji se proizvode u Bosni i Hercegovini Materijali iz Evropske unije koji posjeduju ekološke deklaracije, a na tržištu su Bosne i Hercegovine, moraju se ponovo analizirati na području Bosne i Hercegovine, zbog udaljenosti proizvodnog pogona i potencijalnog enormnog utroška energije za transport istog.
ZAHVALJUJEM VAM NA PAŽNJI! Doc. dr Darija Gajić, dipl. ing. arh. Arhitektonsko-građevinsko-geodetski fakultet Univerziteta u Banjoj Luci dgajic@aggfbl.org