GRAD PIROT Turistička ponuda grada Pirota
Opšti podaci o Pirotu Grad Pirot jugoistok Srbije Površina teritorije - 1.232 km2 Broj naselja 72 Broj stanovnika - 57.911( prema popisu iz 2011.) Pirot administrativni centar Pirotskog Okruga, koga čine još opštine Bela palanka, Dimitrovgrad i Babušnica
Geografski položaj Grad Pirot smešten je u jugoistočnoj Srbiji, u pograničnoj zoni prema Republici Bugarskoj Nalazi se uz buduću trasu KORIDORA 10, na medjunarodnom putu E80
Turistički položaj Kada govorimo o položaju grada, možemo reći da se ovaj pravac ne uklapa u glavne turističke pravce Srbija i okolne zemlje čine velike napore da se koridorima preko svoje teritorije uključe u svetsku turističku cirkulaciju. Izgradnjom Koridora 10, odnosno kraka od Niša do Bugarske granice i dalje do Sofije, podstakla bi tranzit preko ove teritorije, što bi se pozitivno odrazilo i na turizam regije Prirodni koridor ( ranije poznatiji kao "Via militaris ), u današnje vreme takođe je iskorišćen za izgradnju magistralnih međunarodnih komunikacija. Železnička pruga i magistralni put E-80 predstavlja najkraću i najvažniju sponu između Zapadne i Srednje Evrope, sa jedne, i Bliskog i Srednjeg Istoka sa druge strane.
Udaljenost većih gradova od Pirota Pirot Niš ( 70 km) Pirot Beograd ( 305km) Pirot - Montana ( 132km) Pirot Sofija ( 87km )
PRIRODNE TURISTIČKE VREDNOSTI Geomorfološke turističke vrednosti Klima kao turistička vrednost Hidrografske turističke vrednosti Biogeografske karakteristike
Geomorfološke turističke vrednosti Kada govorimo o reljefu, posebno o Staroj planini kao najvećem potencijalu, zastupljeni su svi oblici reljefa od tektonskog do kraškog. Kao najvažnije celine Izdvajaju se masiv Stare planine, planina Vidlič i Visok izmedju njih.
Klima kao turistička vrednost Klima opštine Pirot i Stare planine definisana je kao kontinentalno planinska Karakteristike: sveža i kratka leta i duge i hladne zime Stara planina je 5 meseci pod snegom na visini iznad 1.700m Srednja godišnja temperatura vazduha u Pirotu iznosi 12 C.
Hidrografske turističke vrednosti Pirot i okolina imaju neujednačenu gustinu rečne mreže, obiluju površinskim i podzemnim vodenim tokovima. U prvom planu izdvajaju se reke, zatim jezera, izvori, vrela, potoci i močvare. Reka Nišava, najveća reka koja protiče kroz Pirot i deli grad na dva dela. Predstavlja potencijal za razvoj kupališnog i ribolovnog turizma Pirota.
...reke Stare planine... Visočica u srcu Stare planine, jedna od najlepših i najprivlačnijih reka. Prolazi kroz veoma interesantnu klisuru, gde postoje više izletišta koja se mogu kategorisati kao potencijalni turistički lokaliteti. U reci dominira potočna pastrmka ( salma truta ) i ima odlične terene za mušičarenje. Topodolska reka, pritoka Visočice i karakteristična planinska reka. Svojom klisurastom dolinom, čistom vodom, raznovrsnim predelima kroz koje teče, predstavlja poseban prirodni turisticki resurs. Svakako, ova planinska reka, uz ozbiljan razvoj ruralnog turizma mesta kroz koja protiče mogla bi se uvrstiti u ekoturisticku ponudu Pirota.
Zavojsko jezero Zavojsko jezero nalazi se 17 km severoistočno od Pirota, u dolini reke Visočice,. Po svom postanku predstavlja jedino jezero takve vrste u Srbiji. Nastalo je urvanjem zemljišta u kanjonu Visočice, 2km nizvodno od sela Zavoj po kome je i dobilo ime. Jezero je nastalo 1963. godine Nadmorska visina 612 m Najveća dubina - 70 m Dužina obalske linije - 40 km Snaga hidroakumulacije - 80MW
...najveći turistički potencijal!!! Zavojsko jezero se može pohvaliti skromnom turističkom infrastrukturom i smeštajnim kapacitetima. Do sada je na širem prostoru jezera, tačnije u selima koja gravitiraju Zavojskom jezeru kategorisano 10 objekata za smeštaj i prihvat turista, sa oko 30 ležajeva. Većina vikendica i plovnih objekata je u vlasništvu lokalnog stanovništva i koriste se za privatne potrebe. Nema uređenih plaža za kupanje, restorana I ugostiteljskih objekata, kao i nekih atrakcija na vodi.
Etnografske turističke vrednosti Etnografskim turističkim vrednostima obično se podrazumevaju običaji, narodna nošnja, folklor, gostoljubivost, gastronomija, svetkovine, estetika i drugi elementi tradicionalnog i savremenog života ljudi. Domaća radinost i zanati na širem prostoru opštine Pirot imaju dugu, bogatu i raznovrsnu tradiciju. Zanati koji su se očuvali do današnjeg dana i koji mogu ući u turističku ponudu ovog prostora svakako su: ćilimarstvo i izrada kačkavalja.
Ćilimarstvo Pirota Pored mnogobrojnih studija o pirotskom ćilimu nisu još uvek utvrđeni njegovi počeci. Njegova unikatnost i originalnost ogleda se u kvalitetu i trajnosti, šarama i bojama, razboju na kome je izrađen. Jednu od najbogatijih zbirki ćilima Poseduje Muzej Ponišavlja u Pirotu, kao i Etnografski Muzej i Muzej primenjene umetnosti u Beogradu. Poslednjih godina izradom i prodajom originalnih ćilimova bave se preduzeća "Ponišavlje "iz Pirota i ćilimarska zadruga "Damsko scce iz Pirota.
Pirotski kačkavalj Svakako pored ćilima simbol i obeležje ovog grada je i kačkavalj. Početak proizvodnje kačkavalja započinje sedamdesetih godina XIX veka. U početku je kačkavalj izrađivan isključivo od ovčijeg mleka da bi se tek kasnije pravio i od kravljeg mleka ili mešanog (takozvani mešanac). Danas se proizvodnjom ovog pirotskog specijaliteta bavi Mlekarska škola Dr.Obren Pejić kao I Mlekara Visočica.
Peglana kobasica Jedan od najpopularnijih pirotskih proizvoda Ovaj specificni brend proizveden je koriscenjem najkvalitetnijih vrsta mesa Poseban nacin proizvodnje, bez termicke obrade i konstantnim peglanjem. Opstina Pirot i mali proizvodjaci ulažu ogromne napore kako bi se i ovaj proizvod zaštitio, kao jos jedan od prepoznatljivih brendova sa ovog prostora, tačnije iz Pirota.
Umetničke turističke vrednosti Kulturno- istorijski spomenici Brojni su kulturno-istirijski spomenici ovog prostora koji govore o prošlosti jednog vremena. Nalaze se na mestu nastanka ili se čuvaju u posebnim ustanovama. Postoje građevine i spomenici koji su stari nekoliko stotina godina. To su srednjovekovna utvrđenja, crkve, spomenici i stare kuće.
Najposećeniji spomenici kulture Temački manastir Sveti Đorđe, koji se nalazi 18 km severno od Pirota, a zove se po selu i reci Temska. Podignut je u drugoj polovini XVI veka. Živopis glavnog sela manastira je iz 1576. godine,a 1654 godine je dozidan današnji spoljni narteks. U toku XVII veka manastir je više puta stradao i bio obnavljan. Početkom 1994. godine Skupština opštine Pirot donela je odluku o privremenoj zaštiti okoline manastira Sveti Đorđe.
Jedinstvena pećinska crkva Pećinska crkva, crkva Svetog Petra i Pavla, kod sela Rsovci, na Staroj planini. Reč je o araktivnom srednjevekovnom spomeniku kulture sa ostatkom fresaka iz XIII veka. Pećina je smeštena desetak metara iznad nivoa reka, u steni. Na severnoj strani sačuvan je ostatak prvobitnog živopisa figura Hrista Mladenca. Freska Hristos Mladenac je gotovo jedinstvena u srpskom fresko slikarstvu. Isus je predstavljen kao mlad i ćelav. Crkva Sv.Pavla i Petra u Rsovcima proglašena je kulturnim dobrom i pod zaštitom je države od 1981. godine.
Manifestacioni turizam Pirota Pirot grad poznat po svojim tradicionalnim i medjunarodnim manifestacijama koje se mogu iskoristiti u smislu turističke promocije grada Neke od važnih manifestacija koje treba posetiti: Sajam pirotske peglane kobasice 30.januar i 31.januar Sajam staroplaninskih jela, selo Temska druga subota u julu mesecu Medjunarodni Naučno istraživački kamp Stara planina,01 20. jul - Temska Medjunarodni Osveženje fest 13.avgust Ribolovački kotlić septembar mesec Medjunarodni folklorni festival avgust mesec Sajam suvenira - maj mesec Medjunarodno takmičenje u ribolovu, Zavojsko jezero 28. avgust Izložba vina i rakije, selo Izvor, 15.februar Jagnjijada, selo Krupac, maj mesec Festival sira i kackavalja, 15.oktobar
Smeštajni kapaciteti Seoska gazdinstva na Staroj planini, 13 sela, 31 kuća, 148 ležajeva Hotel Alma i Hotel Analux - novi hoteli u ponudi Hotel StarA, planinarski dom, Stara planina 12 soba, 43 ležajeva Konaci Vrelo, Stara planina 4 soba, 15 ležajeva nije u funkciji Garni Hotel SIN KOM, Pirot 19 soba, 52 ležajeva Hotel Gali, Pirot - 25 soba. 40 ležajeva Hotel Dijana, Pirot 10 soba, 20 ležajeva Prenoćište Tiha noć, Pirot 12 soba, 20 ležajeva
Trenutna turistička ponuda Ne postoji definisan turistički proizvod STARA PLANINA nova turistička destinacija TO Pirot bavi se promocijom postojeće turističke ponude u vrlo skromnim okvirima Postoji web sajt na adresi www.topirot.com, na kome postoji poseban segment seoski turizam. Rezervacija smeštaja vrši se preko TO Pirot. Novi Program paketi obilaska vodopada, manastira, kanjona.. Lovni i ribolovni paketi na Staroj planini... Manifestacioni turizam, posećenost manifestacija U turističkoj ponudi TO Pirot predstavljena su 8 izletišta u okolini Pirota, i to: Planinarski Dom, Vrelo, Temac, Sukovski manastir, Poganovo i Zavojsko jezero, planinski dom Dojkinci, kanjon reke Jerme Od kulturnih znamenitosti izdvajaju se: Tvrdjava Kale iz XIV veka, Narodni Muzej Ponišavlje, Manastir Sv. Djordje u selu Temska iz XIV veka, Pećinska crkva u selu Rsovci, na Staroj planini.
Park prirode Stara planina
Park prirode Stara planina
Водопад Пиљ Висина 64 метара Један од највиших водопада у Србији Налази у подножју врха Пиљ (1.467) Откривен тек 2002. године Састоји се из две каскаде Горњи и Доњи Пиљ
Водопад Чунгуљ Име добио по планинсом врху Чунгуљ Откривен 1996. године Висина водопада 42m
PEĆINSKA CRKVA, VODOPAD TUPAVICA, SLAVINJSKO GRLO
Pećinska crkva selo Rsovci
IZLETIŠTE VRELO Nadmorska visina 733m Коmpleks vikendica i radničko odmaralište Vizitor centar prezentacija prirodnog nasleđa Stare planine Ribnjak pastrmke Staze za šetnju, staze zdravlja
VODOPAD TUPAVICA Visina 15 metara Udaljen stotinak metara od puta Јedan od najlepših i najpristupačnijih vodopada na Staroj planini
KLISURA ROSOMAČKE REKE Rosomački lonci/slavinjsko grlo Reka pripada slivu Visočice Lako se stiže pešaka ili biciklom Prepuna malih lonaca ( virova)
Vizija turizma na Staroj planini prema Master planu Na osnovu rasporeda i kapaciteta sistema alpskog skijališta, na osnovu valorizacije pogodnosti terena za izgradnju neposredno u podnožju tog skijališta, kao i na osnovu mogućnosti racionalnog saobraćajnog pristupa, određene su lokacije turističkih centara, turističkih naselja i turističkih punktova i sela. Turistički rizort Jabučko ravnište -Budući kapacitet 23.061 jednovremenog skijaša, sa 32 žičare i medjusobnu vezu.
Pirot iz ugla turističkog mesta Kategorija ostalih turističkih mesta, potrebna ogromna ulaganja Prezentacija turističkih potencijala na medjunarodnim sajmovima i manifestacijama Skromni smeštajni kapaciteti u gradu Obeležavanje i stavljanje u funkciji prirodnih i kulturnih potencijala Organizacija turističkih manifestacija Turizam na selu ( 2012. 214 noćenja, 2013. 1050, 2014.- 2500 noćenja, 2015.-1000 ) UG žena sa sela, plasman proizvoda u većim hotelima Programi obilaska vodopada ( 80% piroćanaca ne zna za postojanje istih) Programi obilaska manastira i crkava Lovni i ribolovni paketi Omladinski turizam, kampovi, sportsko avanturističke manifestacije Mreža prodaja suvenira Turistički vodiči i lokalni turistički pratioci Formiranje turističkog info centra Pirot Spremni projekti za novi poziv IPA Strategija razvoja turizma opštine Pirot
Planovi, proglami i projekti... Rekonstrukcija karaule Dojkinci projekat prekogranične saradnje sa Bugarskom ( vrednost projekta 208.000 eura, grad Pirot i TO Pirot) trenutni izgled - budući izgled Turistički info centar Pirot proširenje prostorija (spreman za realizaciju) Naučno istraživački centar Temsko spreman za realizaciju Rekonstrukcija tvrdjave Kale, zona A1 i A11 Vertikalna saobraćajno-turistička signalizacija Mobilne aplikacije grada i Stare planine
... Uredjenje plaža na Zavojskom jezeru Završetak projekta rekonstrukcija stare škole u Pakleštici Rekonstrukcija škole u selu Vlasi SRP Jerma Putna i turistička Infrastruktura Putni pravac brana-mrtvački most Topli do Topli do- Babin zub 10 km Završetak putnog pravca do sela Gostuša Putni pravac Pirot Mirkovci Jabučko ravnište Karaula 01.maj Jelovica lovni turizam
ODRŽIVI TURIZAM IPA 2016 Neki od specifičnih ciljeva i aktivnosti koje se mogu finansirati Podrška očuvanju prirodnog, kulturnog i istorijskog nasleđa u funkciji turizma, uključujući i restauraciju objekata nasleđa i održavanje tradicionalnih predela Unapređenje integracije između različitih vidova službe saobraćaja i jednostavnost upotrebe od strane turista signalizacija Obezbediti širok pristup turističkih informacija javnom sektoru Izrada planova upravljanja teritorijom zajedničkih turističkih područja Razvoj male infrastrukture u turističkim mestima ( sanacija pristupnih puteva, mali granični prelazi, dogradnja, nadogradnja, unapređenje javne komunalne mreže u mestima i sl.) Dodatna tehnička infrastruktura manjeg obima u tur.mestima ( igrališta, rekreativni i sportski objekti, uređenje, osvetljenje i sl.) Eko staze, biciklističke staze, staze zdravlja, jahanja, penjanja i sl... Osnivanje info centara, gis platformi, zajedničke platforme za on line rezervacije... Zaštita geografskog porekla lokalnih tradicionalnih proizvoda... SPISAK NIJE KONAČAN...!
Zaključak i preporuke Turisticka organizacija Srbije, kao i lokalna turisticka organizacija treba da imaju ključnu ulogu u pokretanju i afirmaciji ekoturističkih proizvoda i modela svih vidova turizma Pirota i okoline, kao i početnu edukaciju lokalnog stanovništva. Uz Turisticku organizaciju Srbije, Turističku organizaciju Pirota i JP Srbijašume kao staraoca Parka prirode Stara planina, stvorile bi se institucionalne predpostavke za intenzivniji razvoj turizma Stare planine, kao najvećeg potencijala, a samim tim i opštine Pirot, kao budućeg turističkog centra
Preporuke za dalji razvoj i mogućnost za prekograničnu saradnju Izrada Strategije razvoja turizma opštine Pirot za period 2017 2022. godina Uredjenje komunalne i turističke infrastrukture u selima Razvoj i uspostavljanje turističkih atrakcija na prostoru Stare planine Markacija i uspostavljanje vertikalne-saobraćajne turističke signalizacije na svim putnim pravcima, android aplikacija PP Stara planina Kapaciteti za razvoj edukativno rekreativnog turizma Seoski turizam veća saradnja javnog, privatnog I civilnog sektora Pomoc umrežavanju lokalnih proizvođača hrane i zanatlija Edukacija I usavršavanje Manifestacioni turizam, tranzitni i kongresni turizam Lov i ribolov, verski turizam, sportski turizam ( odlična infrastruktura) Regionalna saradnja I povezivanje IPA fondovi što veći kapacitet iskorišćenosti i saradnja sa Bugarskom