Microsoft Word - I-III.doc

Транскрипт

1 REGIONALNA PRIVREDNA KOMORA PANČEVO REGIONAL CHAMBER OF COMMERCE AND INDUSTRY PANČEVO Srbija, Pančevo, Zmaj Jovina 1a Tel: + 381/13/ ; Fax: + 381/13/ rpkpancevo@komora.net Centar za tekuća privredna kretanja i strategijski razvoj INFORMACIJA O PRIVREDNIM KRETANJIMA NA PODRUČJU JUŽNOG BANATA U PERIODU I-III GODINE Maj, 2013.

2 S A D R Ž A J Strana Aktuelna kretanja 3 Ekonomska kretanja u Južnom Banatu Industrijska proizvodnja 5 Zarade 6 Nezaposlenost 7 Prilog: indeksi industrijske proizvodnje 9 2

3 AKTUELNA KRETANJA Perspektive svetske ekonomije * Međunarodni monetarni fond snizio je prognoze rasta globalne ekonomije za godinu na 3,3%, što je ispod januarskih prognoza od 3,5 odsto. Predviđa se da će budžetski rezovi usporiti rast američke privrede, i da će evrozona ostati u recesiji. Američka ekonomija će u ovoj godini ojačati za 1,9%, a u godini za tri odsto, budući da pokazuje znake oporavka tržište rada i nekretnina beleži napredak, a banke dodeljuju sve više kredita. Što se tiče evrozone, ona ostaje u recesiji sa padom od 0,3% u godini, dok se u godini očekuje blagi rast od 1,1%. Zemlje u razvoju bi trebale da u naredne dve godine ostvare najveći rast, pri čemu bi Kina trebalo da ojača za osam odsto u godini, dok bi Indija ostvarila rast od 5,7%. Prema istom saopštenju, Srbija bi u ovoj godini trebalo da zabeleži privredni rast od 2%, a inflacija se predviđa na nivou od 7,5%. Za ostale zemlje regiona, ta stopa je niža Crna Gora će zabeležiti privredni rast od 1,5 odsto, u Hrvatskoj i Bosni Hercegovini se očekuje rast BDP-a od jedan odsto, za Makedoniju se predviđa privredni rast od dva odsto, a za Albaniju 1,7%. Ekonomski razvoj Srbije Prema ocenama ekonomista Svetske banke, ekonomske prognoze za Srbiju u ovoj godini su blago optimistične i očekuje se privredni rast. Kvalitet ekonomske politike će uticati na to do koje mere će rast biti pozitivan. Objašnjavajući zašto se u ovoj godini očekuju pozitivni trendovi u Srbiji, ističu da je na ekonomska kretanja u protekloj godini značajan uticaj imala kombinacija faktora, negativnih jednokratnih poput hladne zime, suše, kao i recesije u zemljama evrozone, ali i oslabljen kvalitet ekonomske politike, rast budžetskog deficita, javnog duga, inflacije i privredne neizvesnosti. Evropska banka za obnovu i razvoj u svom izveštaju Regionalne ekonomske perspektive, navodi očekivanja o umerenom ubrzanju rasta bruto domaćeg proizvoda u regionu na 3,1% u godini, pri čemu se očekuje da će ekonomski rast Srbije iznositi 2,1%. Kako se navodi u izveštaju, ekonomija Srbije trenutno pokazuje niz slabosti, a zabeleženi pad BDP-a u godini posledica je niske domaće tražnje i uticaja krize u evrozoni na izvoz. Glavni izazovi pred Vladom Srbije su smanjenje fiskalnog deficita i smanjenje javnog duga koji je dostigao 60% BDP-a, što je znatno iznad zakonom dozvoljenog limita od 45%. Prema ocenama Evropske komisije iznetim u najnovijem izveštaju o ekonomskim tokovima 2013, za privredu Srbije, uprkos nizu negativnih trendova, predviđa se stabilizacija i lagani oporavak krajem ove i početkom sledeće godine. Osnov za ovu prognozu je otvaranje Fiat-ovog pogona u Kragujevcu i znatno povoljnija sezona za srpsku poljoprivredu. Kao jedan od najvećih problema navodi se nezaposlenost, čija stopa iz godine u godinu neprekidno raste, a zbog najavljenih strukturnih reformi neefikasnih preduzeća u državnom i javnom vlasništvu, moguć je i njen dalji rast. Najnoviji makroekonomski pokazatelji za privredu Srbije * * Prema poslednjim raspoloživim podacima Republičkog zavoda za statistiku, bruto domaći proizvod, u cenama prethodne godine ( fleš procena ), realno je povećan u prvom kvartalu godine za 1,9% u odnosu na odgovarajući kvartal prethodne godine. Rast privredne aktivnosti nakon četiri uzastopna kvartala u kojima je BDP iskazivao realan pad, predstavlja indikator postepenog izlaska privrede iz recesije, koja je obeležila godinu. Potrošačke cene u martu godine u proseku su ostale na istom nivou kao prethodnog meseca. Međugodišnja martovska stopa inflacije značajno je opala i iznosi 11,2%, što je za 1,1 p.p. manje nego u februaru, i posledica je visoke baze iz prethodne godine. * Najnoviji izveštaj Međunarodnog monetarnog fonda, april 2013 * * Uvodnik iz publikacije Konjukturni trendovi Srbije PKS 3

4 Industrijska proizvodnja u Republici Srbiji u martu godine bila je veća za 0,8% u odnosu na odgovarajući mesec prethodne godine i za 3,5% u odnosu na prosek godine. Kumulativna industrijska proizvodnja za tri meseca tekuće godine povećana je za 5,2% u odnosu na isti period godine. Rast proizvodnje od 13,6% zabeležen je u sektoru snabdevanje električnom energijom, gasom, parom i klimatizaciji, dok su sektori, rudarstvo i prerađivačka industrija, imali pad proizvodnje od 7,0% i 2,1% respektivno. Obim proizvodnje u martu godine, u odnosu na mart godine, beleži rast kod 14 oblasti, čije učešće u strukturi industrijske proizvodnje iznosi 51% i pad kod 15 oblasti, koje u strukturi industrijske proizvodnje učestvuju sa 49%. Zalihe industrijskih proizvoda u martu godine veće su za 4,1% u odnosu na mart godine. Najveći rast zaliha evidentiran je u proizvodnji koksa i derivata nafte, duvanskoj industriji, proizvodnji ostalih saobraćajnih sredstava, hemijskoj industriji i industriji odevnih predmeta, dok su najviše opale zalihe računara, elektronskih i optičkih proizvoda i kože i proizvoda od kože. U oblasti poljoprivrede, potrošnja osnovnih prehrambenih proizvoda, prikazana po članu domaćinstva, je u padu i još uvek značajno zaostaje za potrošnjom u razvijenim zemljama Evrope. U Srbiji se najviše izdvaja za hranu i bezalkoholna pića 42,9%, za stanovanje 15,8% i za transport 7,91% - ova tri izdatka predstavljaju oko 67% prosečne i preko 72% minimalne potrošačke korpe. Promet robe u trgovini na malo u Republici Srbiji, u martu godine u odnosu na mart prethodne godine, ispoljio je tendenciju pada, i to za 17,5% u stalnim cenama, a u odnosu na prosek godine za 12,4%, dok je prema kumulativnim podacima za prva tri meseca tekuće u odnosu na isti period prethodne godine taj pad iznosio 11,9%. Podaci o turističkom prometu u prva tri meseca godine u odnosu na isti period godine pokazuju da je ukupan broj dolazaka turista povećan za 2,5%, dok je ukupan broj njihovih noćenja opao za 0,2%. Broj dolazaka domaćih turista je povećan za 2,0%, a broj njihovih noćenja je smanjen za 1,9%. Broj dolazaka inostranih turista je porastao za 3,3%, a broj noćenja za 4,3%. Ukupan broj zaposlenih u martu godine je procenjen na lica, pri čemu je njih imalo radni odnos u sektoru pravnih lica, dok se preostalih vode kao privatni preduzetnici i zaposleni kod njih. Ukupan broj nezaposlenih lica u martu godine iznosi , što je za 1,2% više nego u martu godine. Broj nezaposlenih lica koja na posao čekaju duže od godinu dana (dugotrajna nezaposlenost) dostigao je više od pola miliona i veća je za 3,7% u odnosu na mart prethodne godine. Prosečna zarada isplaćena u martu godine iznosi dinara i u odnosu na mart prethodne godine nominalno je porasla za 2,7%, dok je realno opala za 7,6%. Prosečna zarada bez poreza i doprinosa isplaćena u istom mesecu iznosi dinara, i u odnosu na mart godine nominalno je veća za 2,8%, a realno niža za 7,6%. Ukupna spoljnotrgovinska robna razmena Srbije za tri meseca tekuće godine iznosi 7.673,2 miliona USD, što je za 8,6% više u odnosu na isti period godine. Izvezeno je robe za 2.998,2 miliona USD, što je rast od 22,7% u odnosu na isti period prethodne godine, a uvezeno je za 4.675,0 miliona USD, što je rast od 1,1% u odnosu na prva tri meseca godine. Negativan saldo iznosi 1.676,9 miliona USD, što je manje za 23,1% u poređenju sa deficitom u periodu januar-mart godine, dok je pokrivenost uvoza izvozom povećana sa 52,8% na 64,1%. 4

5 EKONOMSKA KRETANJA U JUŽNOM BANATU INDUSTRIJSKA PROIZVODNJA Industrijska proizvodnja u Republici Srbiji u martu godine veća je za 0,8% u odnosu na mart godine i veća je za 3,5% u odnosu na prosek godine. Industrijska proizvodnja u periodu januar mart godine, u odnosu na isti period godine, veća je za 5,2%. Posmatrano po sektorima, u martu godine, u odnosu na mart godine, u sektoru Rudarstvo zabeležen je pad od 7,0%, u sektoru Prerađivačka industrija zabeležen je pad od 2,1%, a u sektoru Snabdevanje električnom energijom, gasom, parom i klimatizacija ostvaren je rast od 13,6%. U Vojvodini je u periodu januar- mart godine, u odnosu na isti period prethodne godine, došlo do rasta industrijske proizvodnje za 6,1% ( u sektoru Rudarstva je ostvaren rast od 14,6%, kao i u sektoru Prerađivačke industrije od 7,2%, dok sektor Snabdevanje el.energijom, gasom, parom i klimatizacija beleži pad od 40,6%). U istom periodu, na području Južnog Banata, evidentiran je rast industrijske proizvodnje od 39,4% u odnosu na januar-mart godine. Posmatrano po sektorima industrije: Rudarstvo +105,6% (eksploatacija sirove nafte i prirodnog gasa +27,9%) Prerađivačka industrija +39,2%. U okviru sektora Prerađivačke industrije, rast proizvodnje u periodu I-III godine, u odnosu na isti period prethodne godine, ostvaren je u sledećim oblastima : - Proizvodnja prehrambenih proizvoda + 7,3% - Proizvodnja pića + 69,7% - Proizvodnja kože i predmeta od kože + 31,1% - Proizvodnja drveta i proizvodi od drveta, osim nameštaja + 31,2% - Proizvodnja papira i proizvoda od papira + 3,5% - Štampanje i umnožavanje audio i video zapisa + 142,9% - Proizvodnja koksa i derivata nafte + 57,3% - Proizvodnja hemikalija i hemijskih proizvoda + 59,2% - Proizv. osnovnih farmac.proizv. i preparata + 38,9% - Popravka i montaža mašina i opreme + 19,6%. Ostale oblasti ovog sektora beleže pad proizvodnje u istom periodu: - Proizvodnja odevnih predmeta -42,0 % - Proizvodnja proizvoda od gume i plastike -1,3% - Proizvodnja proizvoda od nemetalnih minerala -20,0% - Proizvodnja osnovnih metala -21,3% - Proizvodnja metalnih proizvoda, osim mašina -32,1% - Proizv. mašina i opreme na dr.mestu nepomenute -56,5%. Podaci o industrijskoj proizvodnji po namenskim grupama, u periodu januar-mart godine, u odnosu na prosek godine, pokazuju da je ostvaren rast u oblastima: - Proizvodnja energije +21,9% - Intermedijarni proizvodi, osim energije +44,5% - Netrajni proizvodi za široku potrošnju +2,9% dok su kapitalni proizvodi imali pad od 79,4%. 5

6 ZARADE Ukupna prosečna bruto zarada u Republici Srbiji u martu godine iznosila je dinara. U odnosu na prosečnu bruto zaradu isplaćenu u februaru godine nominalno je niža za 4,3%, koliko iznosi i realni pad. U poređenju sa prosečnom zaradom iz marta prethodne godine, njen nominalan rast iznosi 2,7%, a u realnom iznosu je niža za 7,6%. Prosečna zarada bez poreza i doprinosa u Republici Srbiji, isplaćena u martu godine iznosila je dinara i u poređenju sa prosečnom zaradom bez poreza i doprinosa isplaćenom u prethodnom mesecu, nominalno, odnosno realno je niža za 3,9%. U odnosu na prosečnu zaradu bez poreza i doprinosa isplaćenu u martu godine, ovogodišnja martovska neto zarada je nominalno porasla za 2,8%, dok realni pad iznosi 7,6%. Najveće prosečne neto zarade u martu godine imali su zaposleni u delatnostima: proizvodnja duvanskih proizvoda, uslužne delatnosti u rudarstvu, reklamiranje i istraživanje tržišta, finansijske usluge, osim osiguranja i penzionih fondova. Najmanje prosečne neto zarade u martu isplaćene su u preradi drveta i proizvoda od drveta, osim nameštaja, kinematografskoj, televizijskoj i muzičkoj produkciji, iznajmljivanje i lizing, proizvodnja ostalih saobraćajnih sredstava, proizvodnja od kože i predmeta od kože. Odnos između najveće proizvodnja duvanskih proizvoda dinar i najmanje kinematografska, televizijska i muzička produkcija dinara prosečno isplaćene martovske neto zarade je 5,1 : 1. Prosečna bruto zarada u Vojvodini iznosila je dinara i imala je nominalan pad od 3,6% u odnosu na februar godine. Ukupna prosečna zarada bez poreza i doprinosa u Vojvodini u martu godine, iznosila je dinara i nominalno je niža za 3,3% u odnosu na prethodni mesec, dok je u periodu I-III u odnosu na isti period prethodne godine imala nominalni rast od 5,8%. Posmatrano po regionalnom principu, najveće prosečne zarade u martu godine imali su zaposleni u Beogradskoj, Borskoj, Južnobačkoj, Južnobanatskoj, Braničevskoj i Šumadijskoj oblasti, a najmanje zarade zaposleni u Pirotskoj, Topličkoj, Rasinskoj i Jablaničkoj oblasti. Odnos između najveće ( Bačka Palanka ) i najmanje ( Žabari ) prosečno isplaćene zarade u martu ove godine iznosi 2,8 : 1. Na području južnobanatskog regiona ukupna prosečna bruto zarada isplaćena u martu godine iznosi dinara. U odnosu na prosečnu zaradu isplaćenu u februaru godine nominalno je opala za 7,1%, dok je u periodu januar-mart godine u odnosu na isti period prethodne godine, zabeležen nominalni rast od 6,8%. Prosečna zarada bez poreza i doprinosa isplaćena u martu godine iznosi dinara. Najviše prosečne zarade bez poreza i doprinosa, odnose se na grad Pančevo dinara i opštinu Vršac dinara, dok su najnižu zaradu zabeležile opštine Kovačica dinara, Plandište dinara i Alibunar dinara. Odnos najviše i najniže zarade u Regionu iznosi 1,7 : 1. 6

7 Zarade po zaposlenom - mart po opštinama i gradovima Nominalni indeksi Prosečna zarada III 2013 I-III 2013 II 2013 I-III 2012 Republika Srbija ,7 106,0 Vojvodina ,4 Južno-banatska oblast ,9 Alibunar ,8 Bela Crkva ,2 Vršac ,9 Kovačica ,8 Kovin ,5 Opovo ,4 Pančevo - grad ,3 Plandište ,2 105,8 106,8 101,7 109,3 106,4 111,9 104,5 122,1 106,2 112,3 Prosečna zarada bez poreza i doprinosa Prosecne zarade Republika Srbija Vojvodina Juzni Banat Beogradska obl. Pirotska obl. NEZAPOSLENOST Podaci o zaposlenosti Ukupan broj zaposlenih u Republici Srbiji u martu godine procenjen je na lica, što je za 0,2% više u odnosu na februar. Od ukupnog broja zaposlenih, procenjuje se da je njih imalo radni odnos zasnovan u sektoru pravnih lica, dok se ostalih vode kao privatni preduzetnici i zaposleni kod njih. Nezaposlenost Ukupan broj nezaposlenih lica na području Republike Srbije u februaru godine iznosio je , što je za 1,7% više u odnosu na februar prethodne godine. Na području Vojvodine je u istom mesecu evidentirano nezaposlena lica, što je blagi pad od 0,47% u odnosu na isti mesec godine. 7

8 Na teritoriji Južnog Banata na kraju meseca februara godine, registrovano je nezaposlenih lica, od čega je bilo žena ili 50,65%. Ukupan broj lica koja traže zaposlenje iznosi Nezaposlenost je u odnosu na prethodni mesec povećana za 1,0%, odnosno za 1,5% u odnosu na februar 2012.godine. U februaru godine ukupno je evidentirano novoprijavljeno lice na evidenciju. Od tog broja 651 lice prvi put traže zaposlenje, a preostalih lica prethodno je bilo u radnom odnosu. Najveće učešće u registrovanoj nezaposlenosti, prema dužini čekanja na zaposlenje, imaju lica koja na posao čekaju 1 2 godine (16,87%), zatim slede ona koja čekaju do 3-5 godina (13,25%), do 3 meseca (12,36%), preko 10 godina (10,96%), 3-6 meseci (10,12%), 2-3 godine (10,04%), od 5-8 godina (9,96%), 6-9 meseci ( 6,94% ), 9-12 meseci ( 5,31% ) i od 8-10 godina (3,85% ). Od ukupnog broja nezaposlenih lica, preko 12 meseci ( dugotrajna nezaposlenost ), na zaposlenje čeka lice ili 64,96%, od čega je 53,72% ili žena. Podaci o nezaposlenosti i zapošljavanju na nivou Okruga tokom februara 2013.god. - po grupama zanimanja Opštine Nezaposlena lica Novoprijavljeni Prijavljene potrebe za radnicima Zapošljavanje Zaposleni sa evidencije Južni Banat Poljoprivreda, proizv. i prerada hrane Šumarstvo i obrada drveta Geologija, rudarstvo i metalurgija Mašinstvo i obrada metala Elektrotehnika Hemija, nemetali i grafičarstvo Tekstilstvo i kožarstvo Komunalne, tapetarske i farbarske usluge Geodezija i građevinarsvo Saobraćaj Trgovina, ugostiteljstvo i turizam Ekonomija, pravo i administracija Vaspitanje i obrazovanje Društveno-humanistička zanimanja Prirodno-matematička zanimanja Kultura, umetnost i javno informisanje Zdravstvo, farmacija i socijalna zaštita Fizička kultura i sport Ostalo ( lične usluge, verska zanimanja i neraspoređeni ) Izvor : podaci Nacionalne službe za zapošljavanje, filijala Pančevo 8

9 PRILOG: indeksi industrijske proizvodnje, mart Indeksi industrijske proizvodnje, po sektorima i oblastima Republika Srbija Vojvodina Južni Banat III I-III III 2013 I-III III I-III prosek 2012 I-III prosek 2012 I-III prosek I-III Industrija - ukupno 103,5 105,2 97,1 106,1 116,9 139,4 Energija 120,9 108,6 130,7 128,5 143,2 157,7 Intermedijarni proizvodi, osim energije 95,4 94,7 104,9 104,5 169,4 136,3 Kapitalni proizvodi 123,1 132,3 99,2 103,9 19,2 51,1 Trajni proizvodi za široku potrošnju 114,6 123,8 69,3 73,1 / / Netrajni proizvodi za široku potrošnju 87,3 101,7 82,8 99,9 99,1 137,2 Rudarstvo 105,2 107,8 111,4 114,6 130,4 205,6 Eksploatacija uglja 109,6 104,9 157,0 / 157,0 / Eksploatacija sirove nafte i prirodnog gasa 104,9 107,4 104,8 107,2 119,1 127,9 Eksploatacija ruda metala 103,5 117,0 / / / / Ostalo rudarstvo 72,7 104,1 182,8 166,5 / / Prerađivačka industrija 98,5 105,4 96,4 107,2 116,9 139,2 Proizv.prehrambenih.proizvoda 84,1 90,6 78,2 87,0 90,1 107,3 Proizvodnja pića 78,4 98,5 75,5 100,5 63,0 169,7 Proizvodnja duvanskih proizvoda 89,2 160,8 60,8 105,0 / / Proizvodnja tekstila 95,9 104,2 89,9 103,6 / / Proizvodnja odevnih predmeta 113,7 99,3 111,5 94,0 79,3 58,0 Proizvodnja kože i predmeta od kože 69,0 82,7 70,0 80,6 127,0 131,1 Prerada drveta i proizvodi od drveta, osim nameštaja 102,2 98,2 117,8 142,7 113,2 131,2 Proizvodnja papira i proizvoda od papira 102,1 102,5 100,6 98,8 99,8 103,5 Štampanje i umnozavanje audio I video zapisa 97,0 116,4 102,1 114,0 305,5 242,9 Proizv. koksa i derivate nafte 135,2 147,8 136,8 149,2 144,0 157,3 Proizv.hemikalija i hemijskih proizvoda 129,0 112,7 156,4 126,9 223,5 159,2 Proizv.osnovnih farmaceut.proizvoda i preparata 99,6 136,7 99,9 138,7 100,2 138,9 Proizv.proizvoda od gume i plastike 89,2 96,4 117,7 112,7 109,5 98,7 Proizv.proizvoda od nemetalnih minerala 81,0 94,3 72,2 87,9 36,1 80,0 Proizv. osnovnih metala 73,4 59,3 96,7 99,5 90,1 78,7 Proizv.metalnih proizvoda, osim mašina 108,1 114,5 85,8 93,2 88,4 67,9 Proizv.računara. elektronskih I optičkih proizv 51,1 36,3 135,1 83,3 / / Proizv.električne opreme 97,3 97,4 63,4 88,9 / / Proizv. mašina i opreme na dr.mestu nepomenute 78,7 99,7 54,1 76,5 10,9 43,5 Proizv.motornih vozila i prikolica 218,1 347,7 150,0 133,1 / / Proizv.ostalih saobraćajnih sredstava 35,7 12,5 90,2 48,3 / / Proizvodnja nameštaja 109,1 121,8 52,4 66,5 / / Ostale prerađivačke delatnosti 101,1 95,2 81,6 102,9 / / Popravka i montaza mašina i opreme 88,1 100,5 118,1 128,4 124,4 119,6 Snabdevanje el.energ, gasom, parom i klimatizacija 121,0 103,7 120,7 59,4 / / Snabdevanje el.energ, gasom, parom i klimatizacija 121,0 103,7 120,7 59,4 / / Izvori: - Republički zavod za statistiku ( Saopštenja ) - PKS, Konjukturni trendovi Srbije - Mesečni statistički bilten, Nacionalna služba za zapošljavanje, filijala Pančevo Sekretar Centra Daliborka Ivanović, dipl.ecc. 9