drn10-1.vp

Транскрипт

1 UDC ( ) 2008" Originalni nauåni rad Sowa Jovanoviã Jelena Lukiã FAKTORI KOJI UTIÅU NA BROJ RAZVEDENIH BRAKOVA, PO OPŠTINAMA U AP VOJVODINI U GODINI SAŸETAK: Broj razvedenih brakova kao fenomen, sve je interesantniji, pogotovo sada u vreme krize. Pitawe je šta dovodi do toga. Postoji niz faktora, koji bi mogli biti uzrokom razvoda, neki su merqivi, neki nisu, neki su ekonomske prirode, neki emotivne, sociodemografske, obiåajne itd. U ovom radu pokušali smo da prikaÿemo neke od tih faktora i da utvrdimo vezu izmeðu wih i broja razvedenih brakova. U analizi smo obuhvatili broj razvedenih brakova u opštinama AP Vojvodine, u godini. KQUÅNE REÅI: broj razvedenih brakova, broj zaposlenih ÿena, proseåna duÿina trajawa braka, broj izdrÿavane dece iz razvedenog braka, broj razvedenih brakova gde su supruÿnici iste nacionalnosti, broj razvedenih brakova gde su supruÿnici razliåite nacionalnosti U uvodnom delu navešãemo neke podatke o razvedenim brakovima, za nivo AP Vojvodine, iz kojih ãe se videti i razlog zašto smo izabrali baš ovu temu. Razvedeni brakovi ukupno Razvedeni brakovi na 1000 stanovnika Razvedeni brakovi na 1000 zakquåenih brakova ,26 1,24 1,21 1,05 1,22 1,23 1,27 223,56 226,73 216,04 203,58 232,26 230,34 244,77 Vidi se, dakle, da nakon godine dolazi do porasta broja razvedenih brakova i u odnosu na broj stanovnika, ali i u odnosu na broj sklopqenih brakova. Zanimalo nas je, da li, ako se ova pojava posmatra na nivou opština, ima nekih razlika, s obzirom da u AP Vojvodini postoje razliåiti regioni s aspekta nacionalne strukture, obiåaja,

2 46 ekonomskih karakteristika, sociodemografskih karakteristika itd. Zato ãemo u Prilogu, u tabeli 1. prikazati podatke o broju razvedenih brakova ukupno, odnos broja razvedenih brakova na 1000 stanovnika, i odnos broja razvedenih, prema broju sklopqenih brakova u AP Vojvodini po opštinama u godini. Veã iz ovih podataka moÿe se uoåiti da izmeðu okruga postoje znaåajne razlike. Najveãi broj razvedenih brakova u odnosu na 1000 stanovnika imamo u Severno-baåkom i Severno-banatskom okrugu, što se podudara i sa odnosom broja sklopqenih i razvedenih brakova. Najmawi broj razvedenih brakova imamo u Juÿno-baåkom i Sremskom okrugu. Podaci po opštinama imaju identiånu distribuciju, kao i podaci po okruzima. Najveãi broj razvedenih brakova (na 1000 stanovnika) imamo u opštinama: Subotica, Ada, Kawiÿa i Senta, a najmawi broj u opštinama: Inðija, Irig, Peãinci i Stara Pazova. Nakon ovih uvodnih zapaÿawa, preãi ãemo na ispitivawe nekih od faktora za koje pretpostavqamo da utiåu na ovu sliku, a mogu se kvantitativno izraziti. Ispitivali smo sledeãe faktore: broj zaposlenih ÿena po opštinama (tabela 2 u Prilogu); proseånu duÿinu trajawa braka po opštinama (tabela 2 u Prilogu); broj razvedenih brakova u kojima su supruÿnici iste i broj razvedenih brakova u kojima su supruÿnici razliåite nacionalnosti (tabela 2 u Prilogu); broj razvedenih brakova sa i bez dece, kao o broj izdrÿavane dece (tabela 3 u Prilogu) i distribuciju broja razvedenih brakova prema broju izdrÿavane dece (tabela 4 u Prilogu). Pre poåetka ove analize imali smo neka oåekivawa o rezultatima. Naime, oåekivali smo da ãe broj razvedenih brakova i broj zaposlenih ÿena biti u pozitivnoj korelacionoj vezi, tj. da ãe sa veãim brojem zaposlenih ÿena biti i više razvedenih brakova, jer zaposlewem ÿene stiåu samostalnost i nezavisnost i mawe su spremne i primorane da trpe loš brak. Oåekivali smo da ãe broj razvedenih brakova i proseåna duÿina trajawa braka biti u negativnoj korelacionoj vezi, tj. da duÿina braka ipak utiåe na to da što je brak trajao duÿe, teÿe se i razvodi, pa bi prema tome sa duÿim trajawem braka, trebalo da bude i mawe razvoda. Daqe, kod razvedenih brakova, s aspekta nacionalnosti supruÿnika, samo smo posmatrali odnos razvedenih brakova u kojima su supruÿnici iste ili razliåite nacionalnosti i tu unapred nismo imali nikakva oåekivawa, ali je nekako logiåno da se više rastavqaju supruÿnici razliåitih nacionalnosti, pošto se moÿda mawe razumeju zbog razliåite vere, obiåaja itd. Na kraju, kod analizirawa veze izmeðu broja razvedenih brakova i broja izdrÿavane dece, koja ostaju nakon razvoda, bez obzira da li su zajedniåka, ili su deca iz nekog od prethodnih brakova jednog od supruÿnika, ili su usvojena, oåekivali smo da ãe biti više razvedenih brakova bez dece, jer postojawe dece ipak obavezuje roditeqe da se o wima zajedno brinu, dakle i da ostanu u braku.

3 47 ŠTA SU REZULTATI POKAZALI Broj razvedenih brakova i broj zaposlenih ÿena po opštinama zaista jesu u pozitivnoj korelacionoj vezi: koeficijent proste linearne korelacije, za vezu izmeðu ove dve pojave r 12 = 0,6829, potvrðuje znaåajnu vezu. Kod veze izmeðu broja razvedenih brakova i proseåne duÿine trajawa braka, nismo dobili ono što smo oåekivali. Naime, dobili jesmo negativnu korelaciju (što brak duÿe traje, ima mawe razvoda) ali je ona toliko mala r 12 = 0,210 da se moÿe smatrati zanemarqivom. Ovo ukazuje na rešenost supruÿnika na razvod kad brak doðe u krizu, bez obzira na trajawe braka. Proseåna duÿina trajawa braka je samo 13,0 godina, što nas dovodi do zakquåka da su deca iz razvedenog braka nakon toliko godina, u najgorim godinama za podnošewe takvog stresa. Opštine, u kojima do razvoda dolazi nakon najkraãeg vremena su: Baåki Petrovac, Opovo, Baå, Bela Crkva, Ÿitište, Sremska Mitrovica, a opštine u kojima je do razvoda došlo nakon najduÿeg trajawa braka su: Alibunar, Apatin, Beoåin, Irig Kawiÿa, Ÿabaq, Kovin, Mali Iðoš, Novi Kneÿevac, Titel i Åoka. Posmatrawe razvedenih brakova u kojima su supruÿnici iste ili razliåite nacionalnosti takoðe je dalo rezultate suprotne oåekivawima. U mnogonacionalnoj Vojvodini, gde je za oåekivati da ima mnogo više sklopqenih, pa i razvedenih brakova supruÿnika razliåitih nacionalnosti, analizirawem podataka po opštinama došlo se do zakquåka da je 77,38% razvedenih brakova, upravo onih u kojima su supruÿnici iste nacionalnosi, a samo 22,62% razvedenih brakova u kojima su supruÿnici razliåitih nacionalnosti. Od ovog proseka neke opštine odstupaju. Plandište, na primer, ima mawe razvedenih brakova u kojima su supruÿnici istih nacionalnosti, ali neznatno, ima opština, u kojima je odnos razvedenih brakova sa supruÿnicima iste nacionalnosti daleko veãi od proseka Vojvodine, kao što su: Baåka Topola, Kawiÿa, Panåevo, Peãinci, Ruma, Temerin. Ima i opština u kojima je 100% razvedenih brakova u kojima su supruÿnici iste nacionalnosti: Nova Crwa, Novi Beåej, Opovo, Baåki Petrovac, iako prema podacima posledweg popisa stanovništva 2002, nema opštine koja je bila stopostotno jednonacionalna. Na kraju dolaze deca, koja razvod roditeqa najteÿe podnose, i tu se pokazalo da ni ona ne utiåu na broj razvedenih brakova. U Vojvodini, se razvodi 1418 brakova (56,36%) u kojima ima dece, a 1098 brakova (43,64%) bez dece. Ovaj podatak sam po sebi govori, ne da postoji negativna korelaciona veza, tj. da sa postojawem veãeg broja dece dolazi do maweg broja razvoda, nego naprotiv, mnogo je veãi broj razvoda u kojima je bilo dece. Ovo moÿe da se tumaåi upravo zbog dece, i kao boqe dobar razvod, nego loš brak". Nešto boqa situacija je u nekim mawim opštinama: Alibunar, Beoåin, Irig, Senta, Temerin, dok je u opštinama: Beåej, Baåka Topola, Kula i u nekim mawim, kao što su Ÿitište, Opovo, Plandište procenat razvedenih brakova, u kojima je bilo

4 48 dece, veãi od proseka. Distribuciju broja razvedenih brakova prema broju izdrÿavane dece dali smo u Prilogu, u tabeli 4. Naravno, u Vojvodini, gde imamo nisku stopu nataliteta, najveãi broj razvedenih brakova imao je po jedno dete, wih åak 807, od ZAKQUÅAK Nameãu se sledeãi zakquåci: 1. Broj razvedenih brakova u pozitivnoj je korelacionoj vezi sa brojem zaposlenih ÿena; 2. Broj razvedenih brakova jeste u negativnoj korelacionoj vezi, ali zanemarqivoj, u odnosu na duÿinu trajawa braka; 3. Veãi je broj razvedenih brakova u kojima su supruÿnici iste, nego supruÿnici razliåite nacionalnosti i 4. Broj izdrÿavane dece ne utiåe na odluku supruÿnika da prekinu brak i razvedu se. LITERATURA Saopštewa Republiåkog zavoda za statistiku Republike Srbije o broju zakquåenih i razvedenih brakova. Saopštewa Republiåkog zavoda za statistiku Republike Srbije o broju zaposlenih godišwi prosek. Podaci dibijeni iz samog materijala o razvedenim brakovima koji nisu, niti ãe biti objavqeni. S t o j k o v i ã, M. (1995). Statistika za menaxere, Novi Sad: Univerzitet u Novom Sadu, Ekonomski fakultet Subotica.

5 49 PRILOG: Tabela 1. Broj razvedenih brakova u AP Vojvodini u godini, po opštinama i okruzima Opštine Razvedeni brakovi ukupno Razvedeni brakovi na 1000 stanovnika Razvedeni brakovi na 1000 zakquåenih AP Vojvodina ,27 244,77 Severno-baåki okrug 374 1,93 406,08 Baåka Topola 48 1,36 320,00 Mali Iðoš 7 0,56 159,09 Subotica 319 2,20 438,79 Sredwe-banatski okrug 254 1,35 297,30 Ÿitište 12 0,66 162,16 Zrewanin 201 1,59 315,05 Nova Crwa 5 0,45 166,67 Novi Beåej 46 1,84 528,74 Seåaw Severno-banatski okrug 292 1,88 383,71 Ada 44 2,44 550,00 Kawiÿa 63 2,39 500,00 Kikinda 93 1,49 286,15 Novi Kneÿevac 15 1,28 312,50 Senta 61 2,51 451,85 Åoka 16 1,29 340,43 Juÿno-banatski okrug 366 1,21 251,37 Alibunar 19 0,89 243,59 Bela Crkva 10 0,53 86,21 Vršac 80 1,51 340,43 Kovaåica 45 1,69 436,89 Kovin 20 0,55 128,21 Opovo 14 1,31 285,71 Panåevo 164 1,31 241,89 Plandište 14 1,18 341,46 Zapadno-baåki okrug 281 1,42 281,28 Apatin 38 1,25 238,99 Kula 30 0,66 128,21 Oxaci 46 1,45 270,59 Sombor 167 1,85 383,03 Juÿno-baåki okrug 611 1,01 168,13 Baå 19 1,26 237,50 Baåka Palanka 101 1,76 317,61 Baåki Petrovac 5 0,36 71,43 Beoåin 7 0,45 95,89 Beåej 83 2,13 384,26 Vrbas 48 1,09 208,70 Ÿabaq 4 0,15 28,78 Novi Sad grad 244 0,75 115,97 Srbobran 33 1,96 343,75 Sremski Karlovci 5 0,57 81,97

6 50 Temerin 52 1,84 300,58 Titel 10 0,61 135,14 Sremski-okrug 328 1,00 202,47 Inðija 41 0,84 173,73 Irig 7 0,61 127,27 Peãinci 17 0,78 171,72 Ruma 59 1,04 215,33 Sremska Mitrovica 100 1,21 224,72 Stara Pazova 35 0,49 106,38 Šid 69 1,92 379,12 Tabela 2. Broj razvedenih brakova po opštinama AP Vojvodine, i neki od faktora za koje pretpostavqamo da se mogu okvalifikovati kao uzrok razvoda Opštine Razvedeni brakovi ukupno Broj zaposlenih ÿena Proseåna duÿina trajawa braka Broj razvedenih brakova gde su supruÿnici iste nacionalnosti Broj razvedenih brakova gde su supruÿnici razliåite nacionalnosti AP Vojvodina , (77,38%) 569 (22,62%) Ada , Alibunar , Apatin , Baå , Baåka Palanka , Baåka Topola , Baåki Petrovac , Bela Crkva , Beoåin , Beåej , Vršac , Ÿabaq , Ÿitište , Zrewanin , Inðija , Irig , Kawiÿa , Kikinda , Kovaåica , Kovin , Kula , Mali Iðoš , Nova Crwa , Novi Beåej , Novi Kneÿevac , Novi Sad grad , Opovo , Oxaci , Panåevo , Peãinci , Plandište , Ruma , Senta ,

7 51 Seåaw Sombor , Srbobran , Sremska Mitrovica , Sremski Karlovci , Stara Pazova , Subotica , Temerin , Titel , Vrbas , Åoka , Šid , Tabela 3. Distribucija broja razvedenih brakova prema broju izdrÿavane dece i broj izdrÿavane dece AP Vojvodina Broj razvedenih brakova Broj razvedenih brakova sa decom Broj razvedenih brakova bez dece Broj izdrÿavane dece AP Vojvodina (56,36%) 1098 (43,64%) 2135 Ada Alibunar Apatin Baå Baåka Palanka Baåka Topola Baåki Petrovac Bela Crkva Beoåin Beåej Vršac Ÿabaq Ÿitište Zrewanin Inðija Irig Kawiÿa Kikinda Kovaåica Kovin Kula Mali Iðoš Nova Crwa Novi Beåej Novi Kneÿevac Novi Sad grad Opovo Oxaci Panåevo Peãinci Plandište Ruma Senta Seåaw

8 52 Sombor Srbobran Sremska Mitrovica Sremski Karlovci Stara Pazova Subotica Temerin Titel Vrbas Åoka Šid Tabela 4. Distribucija broja razvedenih brakova prema broju izdrÿavane dece Opština Broj razvedenih brakova Broj razvedenih brakova prema broju izdrÿavane dece i više Nijedno Nepoznato AP Vojvodina Ada Alibunar Apatin Baå Baåka Palanka Baåka Topola Baåki Petrovac Bela Crkva Beoåin Beåej Vršac Ÿabaq Ÿitište Zrewanin Inðija Irig Kawiÿa Kikinda Kovaåica Kovin Kula Mali Iðoš Nova Crwa Novi Beåej Novi Kneÿevac Novi Sad grad Opovo Oxaci Panåevo Peãinci Plandište Ruma Senta Seåaw Sombor

9 53 Srbobran Sremska Mitrovica Sremski Karlovci Stara Pazova Subotica Temerin Titel Vrbas Åoka Šid FACTORS INFLUENCING THE NUMBER OF DIVORCED MARRIAGES, ACCORDING TO MUNICIPALITY IN THE AUTONOMOUS PROVINCE OF VOJVODINA IN 2008 by Sonja Jovanoviã, Jelena Lukiã Summary The number of divorced marriages, as a phenomenon, is becoming more and more interesting, specially now, at the time of crisis. The question is what leads to this phenomenon. There is a series of factors which could be the cause of divorce; some of them are measurable, some of them are not, some are of economic nature, some are emotional, some sociodemographic, some related to customs etc. This paper tried to present some of these factors and to establish the relation between them and the number of divorced marriages. The analysis included the number of divorced marriages in the municipalities of the Autonomous Province of Vojvodina in 2008.