122 ACTA STOMATOLOGICA CROATICA Acta stomatol Croat. 2016;50(1): DOI: /asc50/2/4 IZVORNI ZNANSTVENI RAD ORIGINAL SCIENTIFI

Величина: px
Почињати приказ од странице:

Download "122 ACTA STOMATOLOGICA CROATICA Acta stomatol Croat. 2016;50(1): DOI: /asc50/2/4 IZVORNI ZNANSTVENI RAD ORIGINAL SCIENTIFI"

Транскрипт

1 122 ACTA STOMATOLOGICA CROATICA Acta stomatol Croat. 2016;50(1): DOI: /asc50/2/4 IZVORNI ZNANSTVENI RAD ORIGINAL SCIENTIFIC PAPER Marija Šimović 1, Ivan Pavušek 2, Senad Muhasilović 3, Marin Vodanović 3,4 Morfološki obrasci otisaka usnica u hrvatskoj populaciji Morphologic Patterns of Lip Prints in a Sample of Croatian Population 1 Privatna stomatološka ordinacija, Zagreb, Hrvatska Private dental practice, Zagreb, Croatia 2 Privatna stomatološka ordinacija, Sarajevo, Bosna i Hercegovina Private dental practice, Sarajevo, Bosnia and Herzegovina 3 Zavod za dentalnu antropologiju Stomatološkog fakulteta Sveučilišta u Zagrebu, Hrvatska Department of Dental Anthropology School of Dental Medicine University of Zagreb 4 Klinika za stomatologiju KBC-a Zagreb Dental clinic of the University Hospital Centre Zagreb Sažetak Uvod: Heiloskopija je istraživačka tehnika kojom se proučavaju uzdignuća i ulegnuća koja oblikuju karakterističan uzorak na vanjskoj površini usnica. Otisak usnica smatra se jedinstvenim i analogan je otisku prsta. Svrha: Željelo se odrediti tipove ragada na zdravim usnicama muškaraca i žena s pomoću otiska usnica u hrvatskoj populaciji, ustanoviti postoji li statistički značajna razlika između muškaraca i žena u tipovima ragada te ima li razlike između otisaka usnica muškaraca i žena. Ispitanici i postupci: U istraživanju je sudjelovalo 40 muških i 50 ženskih nasumično odabranih ispitanika iz hrvatske populacije. Uzorak ragada na usnicama klasificiran je metodom prema Tsuchihashiju. Rezultati: Istraživanje je pokazalo da većina žena u Hrvatskoj pripada tipu 2 (40 %), a slijedi tip 1 (34 %). Tipovi 3 (12 %), 4 (8 %) i 5 (6 %) su rjeđi. Većina muškaraca pripada tipu 3 (35 %) i tipu 2 (25 %) te malo njih tipu 4 (15 %), zatim slijede tipovi 5 (12,5 %) i 1 (12,5 %). Zaključak: Utvrđene su statistički značajne razlike između muškaraca i žena s obzirom na tipove ragada na usnicama. Zaprimljen: 25. travnja Prihvaćen: 1. lipnja Adresa za dopisivanje Marin Vodanović Sveučilište u Zagrebu Stomatološki fakultet Zavod za dentalnu antropologiju Klinika za stomatologiju KBC-a Zagreb Gundulićeva 5, HR Zagreb tel: vodanovic@sfzg.hr Ključne riječi otisak usana; heiloskopija; Tsuchihashi klasifikacija; forenzična stomatologija; Hrvatska Uvod Forenzična identifikacija je multidisciplinarni pristup koji uključuje stručnjake iz različitih područja forenzičnog patologa, forenzičnog antropologa, forenzičnog stomatologa, serologista, kriminalista i pravnika te prema potrebi i druge stručnjake. To postaje očito posebice u katastrofama s mnogo žrtava, poput ratova, prirodnih katastrofa itd (1 3). U takvim slučajevima, osim uobičajenih metoda identifikacije, često se moraju upotrijebiti druge, alternativne metode za utvrđivanje identiteta stradalih (4, 5). Heiloskopija (od grčkih riječi cheilos usne i skopein vidjeti) forenzična je istraživačka tehnika koja se bavi proučavanjem otisaka usnica, njihovih uzdignuća i ulegnuća koji oblikuju karakterističan uzorak na vanjskoj površini usana (6, 7). Otisci usnica imaju karakteristične obrasce pukotina (sulcus labiorum) u obliku uzvišenja i ulegnuća na labijalnoj sluznici u zoni prijelaza između unutarnje labijalne sluznice i vanjske kože (8). Mogu se uočiti već u šestom tjednu intrauterina života i od tada se njihov uzorak rijetko kad mijenja Introduction Forensic identification presumes a multidisciplinary approach. It brings together experts from different fields including forensic pathologists, forensic anthropologists, forensic odontologists, serologists, criminalists, lawyers or other professionals, if necessary. This becomes obvious especially in disasters including a large number of victims such as wars, natural disasters etc. (1-3). On such occasions, apart from the application of the usual methods of identification, some alternative methods have been proposed for establishing the identity of victims (4, 5). Cheiloscopy (from the Greek words cheilos - lips and skopein - see) is a forensic research technique that deals with the study of lip prints, their elevations and depressions that form a distinctive pattern on the outer surface of the lips (6, 7). Lip prints consist of patterns of cracks (sulci labiorum) in the form of elevations and depressions on the labial mucosa present in the transition zone between the inner labial mucosa and outer skin (8). They can be identified in the sixth

2 Šimović et al. Lip Prints in the Croatian Population 123 (9). Provjereno je da se usnice oporavljaju od malih trauma, upala ili herpesa, a veće traume, kao što su kirurški tretmani i stvaranje ožiljaka, mogu djelovati na veličinu i oblik te tako mijenjati morfologiju usnica (10). Otisci usnica su jedinstveni (11,12). Otisci usnica roditelja i djece te braće i sestara pokazuju neke sličnosti (13). Važnost heiloskopije povezana je s činjenicom da su otisci usnica različiti kod pojedinaca (6). Identifikacija pojedinaca jedan je od najizazovnijih dijelova suvremene forenzične medicine. Samim time, otisci usnica dobili su na važnosti u forenzičnoj stomatologiji (14). Utvrđivanje identiteta osobe može biti vrlo težak proces. Stomatološki pristup, otisci prstiju i usporedbe DNK, vjerojatno su najčešće tehnike u ovom kontekstu jer omogućuju brze i sigurne identifikacijske procese. Ali kako ne mogu uvijek biti od koristi, katkad je potrebno primijeniti drukčije i manje poznate tehnike (15). Pozitivna identifikacija živih ili umrlih osoba koja se koristi jedinstvenim osobinama i obilježjima zuba i čeljusti, temeljni je kamen forenzične stomatologije. Istražitelji često dobivaju informacije i dokaze zahvaljujući stomatologiji, antropometriji, otiscima prstiju i drugim tehnikama koje pomažu odrediti spol, dob i visinu. Danas se istražitelji mogu osloniti i na otisak usnica kao na način identifikacije mogućih osumnjičenika (7). Fischer je prvi godine opisao korištenje otisaka usnica u osobnoj identifikaciji i kriminalističkoj obradi (16). Otisak usnica zapravo je analogan otisku prsta (17). Ako je pronađen na mjestu zločina, može biti osnova za pretpostavke kao što su motiv zločina, broj ljudi uključenih u to zlodjelo, spol, korištenje kozmetičkih preparata, navike, profesionalne osobine i patološke promjene na samim usnicama (15). Forenzična znanost odnosi se na područja djelovanja koja se mogu iskoristiti u sudskom okruženju te ih opća i znanstvena zajednica prihvaća u razlučivanju istine od neistine (18). U sudskoj identifikaciji usna šupljina daje bezbroj mogućnosti. Otisci usnica važni su zbog jedinstvenosti i trajnosti (8). U praksi se otisak usnica također otkriva na prozorskome staklu, slikama, vratima, plastičnim vrećicama, opušcima itd. Pronalaženje otiska usnica nije teško. Zapravo, latentni otisci usnica lako se mogu vidjeti ako se koristimo fluorescentnim bojama (6). Postoje razne klasifikacije otisaka usnica, uključujući onu Martina Santosa, zatim Renaudovu i Afchar Bayatovu, ili onu Josea Marije Domingueza, ali stručnjaci se najčešće koriste Suzukijevom i Tsuchihashijevom (6). Otisci usnica klasificirani su u pet tipova (19). Svrha istraživanja jest analiza usnog crteža muškaraca i žena na području Hrvatske kako bi se stvorile pretpostavke za forenzičnu identifikaciju na temelju analize usnica. Cilj istraživanja je: odrediti tipove ragada na zdravim usnicama muškaraca i žena s pomoću otiska usnica u hrvatskoj populaciji, utvrditi postoji li statistički značajna razlika između muškaraca i žena u tipovima ragada, ustanoviti postoji li razlika između otiska usnica muškaraca i žena. week of intrauterine life and their pattern is rarely changed (9). Minor trauma such as inflammation or herpes, will not have a pronounced effect on the appearance of the lips and adjacent tissues, while greater trauma such as surgical treatments and scarring may affect the size and shape of the morphology of the lips (10). Lip prints are unique (11, 12). Lip prints of parents and children as well as those of brothers and sisters show some similarities (13). The importance of cheiloscopy is related to the fact that the lip prints are different in individuals (6). Identification of individuals is one of the most challenging parts of modern forensic medicine. Consequently, the analysis of lip prints has gained importance in forensic dentistry (14). Determining the identity of a person can be a very difficult process. Dental, fingerprint and DNA comparisons are probably the most common techniques used in this context, allowing fast and reliable identification process. However, since they may not always be beneficial, it is sometimes necessary to apply some less well-known techniques (15). The positive identification of living or deceased persons using the unique features and characteristics of the teeth and jaws is a corner stone of forensic dentistry. Researchers often receive information for possible use as evidence. They gather information from different branches of dentistry. In addition, anthropometry, fingerprinting and other techniques are used to determine the gender, age and height. Today, researchers can rely on lip imprints thus facilitating the identification of possible suspects (7). In 1902, Fischer was the first researcher who described the use of lip prints for personal identification and crime investigation (16). The imprint of lips is analogous to the fingerprint (17). The prints found at a crime scene can establish a scientific basis for identification. The assumption is that they would reveal the nature of crime, the number of people involved in it, the gender, the use of cosmetics as well as habits, occupational characteristics and the pathological changes of the lips themselves (15). Forensic science refers to scientific fields and disciplines that can be used in the court and have been generally accepted as reliable both by trial judges and by the relevant scientific community to distinguish truth from falsehood (18). In the process of identification, oral cavity allows countless possibilities. Lip prints are important because they are unique and do not change during the life of a person (8). In practice, the imprint of the lips can be found on the surface of the window, painting, doors, plastic bags, cigarette butts, etc. Finding lip prints is not difficult. In fact, latent lip prints can be easily viewed using a fluorescent dye (6). There are various classifications of lip prints: Martin Santos classification, Renaud classification, Afchar Bayat classification, Jose Maria Dominguez s classification. However, the classification made by Suzuki and Tsuchihashi is the most commonly used classification for recording the pattern on the lips. (6). Lip prints are classified into five types (19). The purpose of this research was to analyze the lip drawing of the Croatian men and women in order to create the preconditions for forensic identification based on the analysis of the lips. The aim of the research was: to determine the type

3 124 Šimović i sur. Otisaka usnica u hrvatskoj populaciji Materijali i metode U istraživanju je sudjelovalo 50 žena i 40 muškaraca s područja Hrvatske. Svi su bili obaviješteni o svrsi i ciljevima istraživanja i zamoljeni da sudjeluju. Nakon potpisanoga informiranog pristanka, fotografirani su uz centimetarsku mjerku digitalnim aparatom Olympus µ-mini. Ispitanici su bili zamoljeni da pred zrcalom na usne nanesu crveni mat ruž (Catrice 080 My Red Card). Ruž je prije toga bio dezinficiran alkoholnim rupčićima Alkotip, te se pričekalo jednu minutu da se posuši. Slijedilo je preslikavanje otiska na 100-gramski bijeli papir tako da je ispitanik malo rastvorio usne, te laganim dodirom, najprije centralno, a zatim i lateralno, pritisnuo usnice na papir. Ruž se uklanjao suhim smotuljcima vate i vodom. Svi skupljeni uzorci prekriveni su prozirnom ljepljivom vrpcom i digitalno fotografirani. Pohranjeni su arhivu Zavoda za dentalnu antropologiju Stomatološkog fakulteta u Zagrebu, Hrvatska. Određivanje ragada usnica klasificiranih prema Yasuou Tsuchihashiju na pet tipova (19) obavljalo se odgovarajućim povećalom (povećanje od 3 ) na sljedeći način: tip 1 jasne vertikalne linije koje se prostiru po cijeloj usnici ili ne pokrivaju cijele usne (slika 1.) tip 2 razgranate linije (slika 2.) tip 3 ispresijecane linije (slika 3.) tip 4 retikularne linije (slika 4.) tip 5 linije koje nisu uvrštene ni u jednu skupinu od 1. do 4. (slika 5.) Hi-kvadrat test i Fisherova egzaktna metoda korišteni su za testiranje statistički značajne razlike između tipova ragada kod muškaraca i žena. Razina statističke značajnosti bila je postavljena na p < 0,05. of grooves on healthy lips of men and women by analyzing lip prints in a sample of Croatian population, to determine if there is a statistically significant difference between men and women in the types of grooves, to determine if there are any differences between male and female lip prints. Material and methods The study included 50 women and 40 men from Croatia. Respondents were informed about the purpose and objectives of the research and were subsequently asked to participate in it. After the signed informed consents were collected, lips were photographed with centimeter caliper using a digital camera Olympus μ mini. The respondents were asked to put a matte red lipstick on, ( Catrice 080 My Red Card ) using a mirror. The lipstick was treated with alcohol wipes ( Alkotip ) and left for 1 minute to dry. This was followed by taking lip prints on 100-gram white paper with a subject slightly opening his/her lips and lightly pressing centrally first, and then laterally on the paper. To remove lipstick, the respondents were offered dry cotton rolls and water. All collected samples were covered with a transparent adhesive tape and digitally photographed. The samples were stored in the Department of Dental Anthropology of the School of Dental Medicine University of Zagreb, Croatia. Lip print patterns were analyzed according to Tsuchihashi Classification by using a magnifying glass (increase in magnification of 3 ) (19). The grooves on lips were classified as follows: Type 1 - clear vertical lines that reach across the lip or do not cover the entire lip (Figure 1) Type 2 - branched lines (Figure 2) Type 3 - dotted lines (Figure 3) Type 4 - reticular lines (Figure 4) Type 5 - lines that do not belong to any group of 1-4 (Figure 5) The chi-square test and the Fisher s exact method were used for testing the statistical difference between male and female subjects and the types of groves. The level of significance was set at p< Slika 1. Tsuchihashijev tip 1 Figure 1 Tsuchihashi type 1 Slika 2. Tsuchihashijev tip 2 Figure 2 Tsuchihashi type 2 Slika 3. Tsuchihashijev tip 3 Figure 3 Tsuchihashi type 3 Slika 4. Tsuchihashijev tip 4 Figure 4 Tsuchihashi type 4 Slika 5. Tsuchihashi tip 5 Figure 5 Tsuchihashi type 5

4 Šimović et al. Lip Prints in the Croatian Population 125 Rezultati Analizirano je ukupno 90 osoba (50 žena i 40 muškaraca). U istraživanje su bili uključeni samo pojedinci sa zdravim usnicama i bez vidljivih znakova ranijih trauma. Istraživanje je pokazalo da većina žena pripada tipu 2 (40 %), a slijedi tip 1 (34 %). Tipovi 3 (12 %), 4 (8 %) i 5 (6 %) bili su znatno rjeđe zastupljeni. Većina muškaraca pripada tipu 3 (35 %) i tipu 2 (25 %), a malo njih tipovima 4 (15 %), 5 (12,5 %) i 1 (12,5 %), Tablica 1. Hi-kvadrat test, uz razinu pouzdanosti od 95 % (p < 0,05 i 4 stupnja slobode), pokazao je statistički značajnu razliku između muškaraca i žena s obzirom na tipove ragada. Možemo zaključiti da su varijable spol i tipovi ragada, ovisne. Fisherova egzaktna metoda (dvostrani test), uz razinu pouzdanosti od 95 % (p < 0,05, α = 0,05, z = 1,96 ) također je pokazala statistički značajnu razliku između muškaraca i žena s obzirom na tipove ragada. Results A total of 90 people (50 females and 40 males) participated in the study. The study included only individuals with healthy lips and those without any visible signs of previous trauma. The research showed that most women had lip prints Type 2 (40.0%), followed by Type 1 (34.0%). Type 3 (12.0%), Type 4 (8.0%) and Type 5 (6.0%) were much less frequent. Type 3 (35.0%) was the most common lip print pattern among males, followed by Type 2 (25.0%). A small number of men belonged to Type 4 (15.0%), Type 5 (12.5%) and Type 1 (12.5%), Table 1. The chi square test with 95% confidence level (p <0.05 and 4 degrees of freedom) showed a statistically significant difference between males and females regarding the types of grooves. It can be concluded that the variables of gender and groove types are dependent. The Fisher s exact method (twosided test) with 95% confidence level (p <0.05, α = 0.05, z = 1.96) also showed a statistically significant difference between males and females with regard to the types of grooves. Tablica 1. Distribucija tipova otisaka usnica Table 1 Distribution of lip prints types Tip Type N % N % N % N % N % Muškarci Men Žene Women N = broj analiziranih osoba number of subjects Rasprava Iako nije korisna za identifikaciju ako su dostupni samo skeletalni ostatci, heiloskopija može pružiti vrijedne pravne dokaze. Zbog sve više neriješenih kaznenih djela, kazneno pravo mora ozbiljno shvatiti bilo koju novu metodu koja osigurava dokaze za rješavanje zločina. Otisak usnica varira u različitim dijelovima usne kojim se utvrđuje da svaki pojedinac ima jedinstveni otisak usana, a ako postoji premortalni otisak, može se usporediti s postmortalnim u slučaju osobne identifikacije (20). Obično se osobna identifikacija obavlja usporedbom antemortalnih podataka s podatcima dobivenima tijekom obdukcije. Istraživanja i informacije o uzimanju otisaka usnica kao dokaza za osobnu identifikaciju i za kaznene istrage, u forenzičnoj su stomatologiji vrlo oskudna. Unatoč tomu što je dostupno nekoliko studija, proučavanje Tsuchihashija daje standardnu klasifikaciju različitih tipova otisaka usnica (21). Suzuki i Tsuchihashi klasificirali su otiske usnica u pet tipova prema obliku i smjeru ragada. Ta klasifikacija jedna je od najčešće korištenih za analizu uzoraka na usnicama (19). Primjena forenzične stomatologije u pravnim slučajevima dobila je zamah u razvijenim zemljama Europe i SADa tijekom 1950-ih i 1960-ih godina prošloga stoljeća (22). Heiloskopija je razmjerno novo područje među mnogobrojnim identifikacijskim alatima dostupnima forenzičarima. Iako heiloskopija može pružiti korisne informacije u forenzičnim slučajevima, još uvijek postoje ograničenja u korištenju otisaka usnica. Za procjenu otisaka usnica mora biti razvijena Discussion Although cheiloscopy is not useful for human identification in situations in which only skeletal remains are available, it can provide a valuable piece of legal evidence. As the number of unsolved criminal cases continues to increase, academics focusing on criminal law together with the experts working as practitioners in criminal law seriously consider any new method for gathering information and providing evidence which will be crucial to effective solving of crime. Lip print varies in different parts of the lip, which points to the fact that every individual has a unique print of his/her, lips. It is assumed that a pre-mortem lip print can be compared with the post-mortem lip print for personal identification (20). Personal identification is established by comparing ante-mortem data with data obtained from autopsy. Few studies are available on the use of lip prints as evidence in personal identification and criminal investigation in forensic dentistry. Despite a small number of available studies, the study of Tsuchihashi is the standard for classification of different types of lip prints (21). Suzuki and Tsuchihashi classified lip prints into five types according to the shape and course of grooves. This classification is the most widely used classification system for analyzing lip prints (19). The earliest accounts of the use of forensic dentistry in legal cases in the developed countries of Europe and the United States date to the 1950s and 1960s (22). Cheiloscopy is a relatively new field among the large number of identifica-

5 126 Šimović i sur. Otisaka usnica u hrvatskoj populaciji metoda standardizacije (7). Otisci usnica mogu se otkriti kao stratificirani tragovi s vidljivim elementima linija (brazdama). U tom slučaju trag ima oblik ispisa. Svojim svojstvima omogućuje individualno prepoznavanje ljudskoga bića. U slučaju da linije nisu jasne (samo oblik usnica je tiskan), individualna identifikacija čovjeka temeljena na tom tragu iznimno je teška (osim ako tragovi ne sadržavaju druga individualna obilježja, npr. ožiljke). U tom slučaju ispituje se tvar koja čini trag, npr. slina u kojoj se može tragati za DNK. Ako su usnice prekrivene ostatcima hrane ili kozmetike, a linije su tiskane nejasno, trag će imati oblik mrlja, a može se podvrgnuti kemijskom ispitivanju kako bi se ustanovilo koja tvar prekriva usnice. Vrijednost takva traga ovisit će o njegovoj vrsti. Tragovi s jasnim linijama i pojedinačnim elementima omogućuju identifikaciju pojedinačnoga ljudskog bića. Pronalaženje tragova nije teško. Tehnike koje se upotrebljavaju kod otisaka prstiju vrlo su dobre za tu svrhu. Najlakši način je korištenje praha i pričvršćivanje na foliju. Kako bi se potpuno iskoristile mogućnosti heiloskopije u forenzičnim istragama, obvezno je provesti daljnja istraživanja na različitim skupinama stanovništva te analizirati varijacije i uspostaviti bazu podataka. Također je vrlo važno standardizirati protokole (8). Randhawa, Narang i Arora utvrdili su da je u populaciji na sjeveru Indije kod žena najčešći tip 1 (59,48 %), a slijede tipovi 2 (12,54 %) i 3 (11,89 %). Kad je riječ o muškarcima, dominantan je tip 3 (41,52 %), a slijede tipovi 1 (37,71 %) i 4 (9,68 %). Hi-kvadrat test primijenjen pri testiranju usnog crteža pokazao je značajne razlike između muškaraca i žena s obzirom na tipove ragada (7). Ovo istraživanje pokazalo je da većina žena u Hrvatskoj pripada tipu 2 (40 %), a zatim slijedi tip 1 (34 %). Većina muškaraca pripada tipovima 3 (35 %) i 2 (25 %), a obradom podataka ustanovljeno je da postoji statistički značajna razlika između muškaraca i žena s obzirom na tipove ragada usnica. Zaključak Rezultati dobiveni ovim istraživanjem daju uvid u uzorke otisaka usnica u hrvatskoj populaciji. Utvrđeno je da se s pomoću otisaka usnica mogu razlikovati pojedinci, te da postoji statistički značajna razlika u učestalosti pojavljivanja pojedinih tipova ragada između muškaraca i žena. Osim toga, potvrđeno je da svaka osoba ima jedinstven usni crtež. tion tools available to the forensic expert. Although cheiloscopy can provide useful evidence in forensic cases, limitations still exist in the use of lip prints. A method of standardization need to be developed for assessment of lip prints (7). Lip prints can be detected as stratified surface traces with visible elements of lines (grooves). In such a case, the traces have the form of a print. Their features allow identification of specific individuals. If the lines are not clear (only a lip shape is printed) individual identification based on the lip print is very difficult, unless the trace contains other individual characteristics such as scars. In such cases, it is possible to examine the substance that makes a trace such as saliva in which it is possible to search for DNA. If the lips are covered with the remains of food or cosmetics and the lines are printed, an unclear trace will take the form of stains and can be subjected to chemical testing to determine which substance is covering the lip print. The value of the trace will depend on its type. Traces with clean lines and individual components are used to enable subsequent analysis and identification of human beings. It is not difficult to find the clue. Techniques used in fingerprints analysis can be employed for this purpose. By far the best way to detect traces is to use a powder and gently apply it to the foil. In order to fully utilize the potential role of cheiloscopy in forensic investigations, more research is needed on different population groups. In addition to this, variations need to be analyzed and a database should be set up. There is a great need to standardize protocols (8). Randhawa, Narang and Arora reported that women belonging to Type 1 (59.48 %) are predominant in population living in north India, followed by those belonging to Type 2 (12.54%) and Type 3 (11.89%). In men, Type 3 (41.52%) is predominant, followed by Type 1 (37.71%) and Type 4 (9.68%). The chi square test was applied when testing lip drawings. The results showed that there were significant differences between men and women with regard to the types of grooves(7). The results of this study showed that most women in Croatia belong to Type 2 (40%), followed by Type 1 (34%). Most men belong to Type 3 (35%) and Type 2 (25%). The statistical analysis of the data showed that there is a statistically significant difference between men and women with regard to the types of grooves. Conclusion The results of this study provide insight into patterns of lip prints in the Croatian population. The fact that lip prints can positively distinguish individuals and hence have potential use in human identification was confirmed. The results of our study show that there is a statistically significant difference in incidence of certain types of lip grooves between men and women. In addition, the fact that lip prints are unique to each individual was confirmed. Sukob interesa Nije ga bilo. Conflict of interest None declared

6 Šimović et al. Lip Prints in the Croatian Population 127 Abstract Purpose: Cheiloscopy deals with the study of elevations and depressions which form a characteristic pattern on the external surface of the lips. Lip grooves are considered to be unique and analogous to the fingerprint. The aim of the research was to determine the type of grooves on healthy lips of men and women using lip prints in a sample of Croatian population, to determine whether there is a statistically significant difference between men and women in the types of grooves and to determine whether there are any differences between male and female lip prints. Material and methods: A randomly selected sample of Croatian population consisted of 40 male and 50 female subjects. The samples of lip grooves were classified according to Tsuchihashi classification. Results: The research has shown that most women in Croatia belong to Type 2 (40.0%), followed by Type 1 (34.0%), Type 3 (12.0%), Type 4 (8.0%), and Type 5 (6.0%) which is of less importance. Most Croatian men belong to Type 3 (35.0%) and Type 2 (25.0%). A small number of men belong to Type 4 (15.0%), Type 5 (12.5%) and Type1 (12.5%). Conclusion: There was a statistically significant difference between men and women regarding the types of lip grooves. Received: April 25, 2016 Accepted: June, Address for correspondence Marin Vodanović University of Zagreb School of Dental Medicine Department of Dental Anthropology University Hospital Centre Zagreb Gundulićeva 5, HR Zagreb, Croatia phone: vodanovic@sfzg.hr Key words Lip Prints; cheiloscopy; Tsuchihashi classification; Forensic Dentistry; Croatia References 1. Stimson PG, Mertz CA. Forensic dentistry. 1 st ed. Boca Raton: CRC Press; xvi, 301 p. p. 2. Brkić H. Forensic Science: 20 Years of Forensic Dentistry at the University of Zagreb, Acta Stomatol Croat. 2014;48(2): Ambarkova V, Galic I, Vodanovic M, Biocina-Lukenda D, Brkic H. Dental age estimation using Demirjian and Willems methods: Cross sectional study on children from the Former Yugoslav Republic of Macedonia. Forensic Science International. 2014; Ferreira S, Franco A, Fortes P, Gomes N, Estrela C. Dental Identification Through Endodontic Radiographic Records: a Case Report. Acta Stomatol Croat. 2014;48(2): NIJE U PUBMEDU 5. Brkić H, Strinović D, Kubat M. The Incidence of Dental Identifications from Mass Graves in Croatia. Acta Stomatol Croat. 1998;32(3): Costa VA, Caldas IM. Morphologic patterns of lip prints in a Portuguese population: a preliminary analysis. J Forensic Sci Sep;57(5): Randhawa K, Narang RS, Arora PC. Study of the effect of age changes on lip print pattern and its reliability in sex determination. J Forensic Odontostomatol Dec 1;29(2): Vats Y, Dhall JK, Kapoor A. Gender variation in morphological patterns of lip prints among some north Indian populations. J Forensic Dent Sci Jan;4(1): El Domiaty MA, Al-gaidi SA, Elayat AA, Safwat MD, Galal SA. Morphological patterns of lip prints in Saudi Arabia at Almadinah Almonawarah province. Forensic Sci Int Jul 15;200(1-3):179. e Rajendran R SB. Shafer s Textbook of Oral Pathology. 5 ed. New Delhi: Elsevier; Sivapathasundharam B, Prakash PA, Sivakumar G. Lip prints (cheiloscopy). Indian J Dent Res Oct-Dec;12(4): Whittaker DK MD. A Colour Atlas of Forensic Dentistry. 1 st ed. London: Wolfe Medical Publications; Leveque JL, Goubanova E. Influence of age on the lips and perioral skin. Dermatology. 2004;208(4): Ragab AR, El-Dakroory SA, Rahman RH. Characteristic patterns of lip prints in Egyptian population sample at Dakahlia Governorate. Int J Legal Med Mar;127(2): LVK R. Lip prints: An Overview in Forensic Dentistry. J Adv Dental Research. 2011;2(1): Kasprazak J. Possibilities of cheiloscopy. Forensic Sci Int. 1990;46(1-2): Caldas IM, Magalhaes T, Afonso A. Establishing identity using cheiloscopy and palatoscopy. Forensic Sci Int Jan 5;165(1): O Shaughnessy PE. Introduction to forensic science. Dent Clin North Am Apr;45(2):217-27, vii. 19. Tsuchihashi Y. Studies on personal identification by means of lip prints. Forensic Sci Jun;3(3): Prasad P, Vanishree. A comparison of lip prints between Aryans-Dravidians and Mongols. Indian J Dent Res Sep- Oct;22(5): Prabhu RV, Dinkar AD, Prabhu VD, Rao PK. Cheiloscopy: revisited. J Forensic Dent Sci Jan;4(1): Saraswathi TR MG, Ranganathan K. Study of lip prints. J Forensic Dent Sci. 2009;1(1):28-31.

KATUŠIĆ ANTONIO.pdf

KATUŠIĆ ANTONIO.pdf SVEUILIŠTE JOSIP JURAJ STROSSMAYER ELEKTROTEHNIKI FAKULTET OSIJEK Preddiplomski studij raunarstva PROGRAMSKI JEZIK RUBY ZAVRŠNI RAD Antonio Katuši OSIJEK, svibanj 2015. SVEUILIŠTE JOSIP JURAJ STROSSMAYER

Више

ISSN СТАТИСТИКА СТАНОВНИШТВА ГОДИШЊЕ САОПШТЕЊЕ POPULATION STATISTICS ANNUAL RELEASE 25. IV Број/No. 115/19 РОЂЕНИ И УМРЛИ У РЕПУБ

ISSN СТАТИСТИКА СТАНОВНИШТВА ГОДИШЊЕ САОПШТЕЊЕ POPULATION STATISTICS ANNUAL RELEASE 25. IV Број/No. 115/19 РОЂЕНИ И УМРЛИ У РЕПУБ ISSN 2490-2950 2018 ГОДИШЊЕ САОПШТЕЊЕ POPULATION STATISTICS ANNUAL RELEASE 25. IV 2019. Број/No. 115/19 РОЂЕНИ И УМРЛИ У РЕПУБЛИЦИ СРПСКОЈ BIRTHS AND DEATHS IN REPUBLIKA SRPSKA Благи раст броја живорођених

Више

ISSN СТАТИСТИКА СТАНОВНИШТВА ГОДИШЊЕ САОПШТЕЊЕ POPULATION STATISTICS ANNUAL RELEASE 25. IV Број/No. 121/18 РОЂЕНИ И УМРЛИ У РЕПУБ

ISSN СТАТИСТИКА СТАНОВНИШТВА ГОДИШЊЕ САОПШТЕЊЕ POPULATION STATISTICS ANNUAL RELEASE 25. IV Број/No. 121/18 РОЂЕНИ И УМРЛИ У РЕПУБ ISSN 2490-2950 2017 ГОДИШЊЕ САОПШТЕЊЕ POPULATION STATISTICS ANNUAL RELEASE 25. IV 2018. Број/No. 121/18 РОЂЕНИ И УМРЛИ У РЕПУБЛИЦИ СРПСКОЈ BIRTHS AND DEATHS IN REPUBLIKA SRPSKA Благи пад броја живорођених

Више

MAZALICA DUŠKA.pdf

MAZALICA DUŠKA.pdf SVEUČILIŠTE JOSIPA JURJA STROSSMAYERA U OSIJEKU ELEKTROTEHNIČKI FAKULTET Sveučilišni studij OPTIMIRANJE INTEGRACIJE MALIH ELEKTRANA U DISTRIBUCIJSKU MREŽU Diplomski rad Duška Mazalica Osijek, 2014. SADRŽAJ

Више

ISSN СТАТИСТИКА СТАНОВНИШТВА ГОДИШЊЕ САОПШТЕЊЕ POPULATION STATISTICS ANNUAL RELEASE 25. IV Број/No. 107/17 РОЂЕНИ И УМРЛИ У РЕПУБ

ISSN СТАТИСТИКА СТАНОВНИШТВА ГОДИШЊЕ САОПШТЕЊЕ POPULATION STATISTICS ANNUAL RELEASE 25. IV Број/No. 107/17 РОЂЕНИ И УМРЛИ У РЕПУБ ISSN 2490-2950 2016 ГОДИШЊЕ САОПШТЕЊЕ POPULATION STATISTICS ANNUAL RELEASE 25. IV 2017. Број/No. 107/17 РОЂЕНИ И УМРЛИ У РЕПУБЛИЦИ СРПСКОЈ BIRTHS AND DEATHS IN REPUBLIKA SRPSKA Благи раст броја живорођених

Више

F84 Zahtjev za priznavanje inostrane visokoškolske kvalifikacije (zaokružiti) Application for academic recognition of foreign higher qualification (ci

F84 Zahtjev za priznavanje inostrane visokoškolske kvalifikacije (zaokružiti) Application for academic recognition of foreign higher qualification (ci Zahtjev za priznavanje inostrane visokoškolske kvalifikacije (zaokružiti) Application for academic recognition of foreign higher qualification (circle) A. U SVRHU ZAPOŠLJAVANJA - STRUČNO PRIZNAVANJE /

Више

PRILOG I. PONUDBENI LIST S DODACIMA ZA ZAJEDNICU PONUDITELJA I PODIZVODITELJE / APPENDIX I. BIDDING LIST WITH APPENDICES FOR JOINT BIDDERS AND SUB- CO

PRILOG I. PONUDBENI LIST S DODACIMA ZA ZAJEDNICU PONUDITELJA I PODIZVODITELJE / APPENDIX I. BIDDING LIST WITH APPENDICES FOR JOINT BIDDERS AND SUB- CO PRILOG I. PONUDBENI LIST S DODACIMA ZA ZAJEDNICU PONUDITELJA I PODIZVODITELJE / APPENDIX I. BIDDING LIST WITH APPENDICES FOR JOINT BIDDERS AND SUB- CONTRACTORS Predmet nabave / Subject of procurement:

Више

ANALIZE MASENOM SPEKTROMETRIJOM SEKUNDARNIH MOLEKULARNIH IONA ZA PRIMJENE U FORENZICI

ANALIZE MASENOM SPEKTROMETRIJOM SEKUNDARNIH MOLEKULARNIH IONA ZA PRIMJENE U FORENZICI ANALIZE MASENOM SPEKTROMETRIJOM SEKUNDARNIH MOLEKULARNIH IONA ZA PRIMJENE U FORENZICI Marko Crnac Fizički odsjek, PMF Mentor: dr. sc. Iva Bogdanović Radović Laboratorij za interakcije ionskih snopova Institut

Више

NN indd

NN indd PETAK, 13. STUDENOGA 2015. NARODNE NOVINE BROJ 124 STRANICA 27 PRILOG 1. STRANICA 28 BROJ 124 NARODNE NOVINE PETAK, 13. STUDENOGA 2015. PRILOG 2. PETAK, 13. STUDENOGA 2015. NARODNE NOVINE BROJ 124 STRANICA

Више

AM_Ple_LegReport

AM_Ple_LegReport 6.12.2018 A8-0417/158 Amandman 158 Uvodna izjava 21. (21) Studije, uključujući ispitivanja, koje poslovni subjekti podnose u sklopu zahtjeva za odobrenje na temelju sektorskih propisa Unije o hrani obično

Више

VRAČEVIĆ FRANJO.pdf

VRAČEVIĆ FRANJO.pdf SVEUČILIŠTE JOSIPA JURJA STROSSMAYERA U OSIJEKU ELEKTROTEHNIČKI FAKULTET Sveučilišni studij IZRADA PROJEKTA AKTIVNE ENERGETSKI NEOVISNE KUĆE Diplomski rad Franjo Vračević Osijek, 2015 godina. SADRŽAJ 1.

Више

Schönox Izjava o Svojstvima Izdanje Identifikacijski broj Verzija 2.1 HRN EN 13813: IZJAVA O SVOJSTVIMA Temeljem dodatka I

Schönox Izjava o Svojstvima Izdanje Identifikacijski broj Verzija 2.1 HRN EN 13813: IZJAVA O SVOJSTVIMA Temeljem dodatka I Izdanje 04.05.2015 Identifikacijski broj 116012901 Verzija 2.1 HRN EN 13813:2002 15 IZJAVA O SVOJSTVIMA Temeljem dodatka III Uredbe (EU) 305/2011 SCHÖNOX UNIPLAN 11 60 12 901 1. Tip proizvoda: Jedinstveni

Више

NN indd

NN indd BROJ 81 STRANICA 9 PRILOG 1. Obrazac PISK-1 Zahtjev za priznavanje inozemnih stručnih kvalifikacija Application for recognition of professional qualifications Žensko Female Muško Male of profession 3.

Више

TITLE

TITLE Travnik, 18.5.2017. Sveučilište Hercegovina Herzegovina University Institucionalni rani i predškolski odgoj i obrazovanje u BIH Institutional early and pre-school education in BIH Ograničenja obrazovnih

Више

46th Croatian & 6th International Symposium on Agriculture

46th Croatian & 6th International Symposium on Agriculture IZVORNI ZNANSTVENI RAD Smanjenje prinosa poljoprivrednih kultura u uvjetima bez navodnjavanja na području sjeveroistočne Bosne Univerzitet u Sarajevu, Poljoprivredno-prehrambeni fakultet, Zmaja od Bosne

Више

Adresa: Maršala Tita 9a/I Telefon: (033) Faks: (033) Web: Datum i vrijeme slanj

Adresa: Maršala Tita 9a/I Telefon: (033) Faks: (033) Web:   Datum i vrijeme slanj Adresa: Maršala Tita 9a/I Telefon: (033) 251-590 Faks: (033) 251-595 E-mail: ejn@javnenabavke.gov.ba Web: https://www.ejn.gov.ba Datum i vrijeme slanja obavještenja na objavu:27.6.2016. u 13:59 ISPRAVKA

Више

Adresa: Maršala Tita 9a/I Telefon: (033) Faks: (033) Web: Datum i vrijeme slanj

Adresa: Maršala Tita 9a/I Telefon: (033) Faks: (033) Web:   Datum i vrijeme slanj Adresa: Maršala Tita 9a/I Telefon: (033) 251-590 Faks: (033) 251-595 E-mail: ejn@javnenabavke.gov.ba Web: https://www.ejn.gov.ba Datum i vrijeme slanja obavještenja na objavu:27.6.2016. u 15:49 ISPRAVKA

Више

CONFIDA_Mesecni_Newsletter_SRB_JUL

CONFIDA_Mesecni_Newsletter_SRB_JUL BELGRADE ZAGREB LJUBLJANA VIENNA TIRANA SARAJEVO BANJA LUKA SKOPJE PODGORICA Your reference for Tax News in SERBIA July 2019. and international businesses with answers to key questions regarding tax regulations

Више

Mladen Pavičić: Grafičko računanje kvantno-mehaničkih nelinearnih jednadžbi Projekt: Kvantno računanje: paralelnost i vizualizacija ( )

Mladen Pavičić: Grafičko računanje kvantno-mehaničkih nelinearnih jednadžbi Projekt: Kvantno računanje: paralelnost i vizualizacija ( ) Mladen Pavičić: rafičko računanje kvantno-mehaničkih nelinearnih jednadžbi Projekt: Kvantno računanje: paralelnost i vizualizacija (02-09262-3160); voditelj: M. Pavičić Program: istrada i znanstvena vizualizacija

Више

4 CONTENTS 2 2 5 5 POD SOJOM U POVRŠINAMA NA RAZLIČITE VELIČINE U AP VOJVODINI 1 Bošnjak Danica, Rodić Vesna, Karapandžin Jelena 2 Rezime Veličina gazdinstva, iskazana raspoloživim poljoprivrednim zemljištem,

Више

Odabrana poglavlja iz programskog inženjerstva

Odabrana poglavlja iz programskog inženjerstva OPIPI odabrana poglavlja iz programskog inženjerstva distributed software developmentdsd Mario Žagar Kolegij OPIPI/DSD Sveučilište u Zagrebu Fakultet elektrotehnike i računarstva Mälardalen University

Више

Acta medica Medianae (2000) 6 (21-25) PRETHODNA SAOPŠTENJA MORBIDITET OD AKUTNOG INFARKTA MIOKARDA U POPULACIJI ROMA GRADA NIŠA Marko LAZOVIĆ, Svetlan

Acta medica Medianae (2000) 6 (21-25) PRETHODNA SAOPŠTENJA MORBIDITET OD AKUTNOG INFARKTA MIOKARDA U POPULACIJI ROMA GRADA NIŠA Marko LAZOVIĆ, Svetlan Acta medica Medianae (2000) 6 (21-25) PRETHODNA SAOPŠTENJA MORBIDITET OD AKUTNOG INFARKTA MIOKARDA U POPULACIJI ROMA GRADA NIŠA i Milomir RANĐELOVIĆ Klinika za kardiovaskularne holesti Kliničkog centra

Више

Master slide prezentacija

Master slide prezentacija Javnozdravstveni problem premalignih i malignih lezija vrata maternice u Republici Hrvatskoj Ante Ćorušić Zagreb,23. svibnja 2018. Cervical Cancer Second Most Frequent Cancer in Young European Women 1

Више

PowerPoint Presentation

PowerPoint Presentation Како ревизије сврсисходности пословања утичу на рад корисника јавних средстава у Србији? Налази ревизија сврсисходности пословања као средства за унапређење вредности добијене за уложен новац Београд,

Више

SV 2 - blok WEB

SV 2 - blok WEB Stomatološki vjesnik Stomatological review Stomatološki vjesnik 2013; 2(2) ISSN 0350-5499 UDK 616.31 Izdavač / Publisher: Stomatološki fakultet Univerziteta u Sarajevu / Faculty of Dentistry, University

Више

Microsoft PowerPoint - PDPL FBF ZG spec 2011.ppt [Read-Only] [Compatibility Mode]

Microsoft PowerPoint - PDPL FBF ZG spec 2011.ppt [Read-Only] [Compatibility Mode] Farmaceutsko-biokemijski fakultet Poslijediplomski specijalistički studij Kolegij Biostatistika Predavanje i ostali podatci Statistička obradba podataka: uvodna razmatranja Mladen Petrovečki mi.medri.hr(e-prilozi

Више

Microsoft Word - reprint prelom1.doc

Microsoft Word - reprint  prelom1.doc Pretisci iz graditeljskog tiska VIESTI KLUBA INŽINIRA I ARHITEKTA IV. (1883), 1, 1-2 Prof. dr. sc. Dražen Aničić, dipl. ing. građ. redoviti član Akademije tehničkih znanosti Hrvatske SUSTAV JAVNIH STUBA

Више

7 TABAK.cdr

7 TABAK.cdr TV KOMODE TV stands Od pojave LCD televizora, teško je zamisliti dnevni boravak bez TV komode. TV komode su prilagođene specifičnim dimenzijama u kojima se izrađuju moderni televizori i pružaju savršen

Више

ISSN СТАТИСТИКА ОБРАЗОВАЊА ГОДИШЊЕ САОПШТЕЊЕ ШКОЛСКА ГОДИНА/SCHOOL YEAR почетак/beginning of 2018/2019 EDUCATION STATISTICS ANNUAL RELEASE П

ISSN СТАТИСТИКА ОБРАЗОВАЊА ГОДИШЊЕ САОПШТЕЊЕ ШКОЛСКА ГОДИНА/SCHOOL YEAR почетак/beginning of 2018/2019 EDUCATION STATISTICS ANNUAL RELEASE П ISSN 2490-2950 СТАТИСТИКА ОБРАЗОВАЊА ГОДИШЊЕ САОПШТЕЊЕ ШКОЛСКА ГОДИНА/SCHOOL YEAR почетак/beginning of 2018/2019 EDUCATION STATISTICS ANNUAL RELEASE Претходни подаци/preliminary data 1. IV 2019. Број/No.

Више

Dragi trkac i/ice, I ove godine imamo preporuku za vaš smještaj na Jahorini, ali ovog puta je to c ista eksluziva po STVARNO POSEBNIM cijenama u izuze

Dragi trkac i/ice, I ove godine imamo preporuku za vaš smještaj na Jahorini, ali ovog puta je to c ista eksluziva po STVARNO POSEBNIM cijenama u izuze Dragi trkac i/ice, I ove godine imamo preporuku za vaš smještaj na Jahorini, ali ovog puta je to c ista eksluziva po STVARNO POSEBNIM cijenama u izuzetnom hotelu Lavina s zvjezdice! Hotel ima izvrsnu hranu,

Више

Microsoft PowerPoint - PDPL FBF ZG SPEC uvodno 2013 I.ppt [Read-Only] [Compatibility Mode]

Microsoft PowerPoint - PDPL FBF ZG SPEC uvodno 2013 I.ppt [Read-Only] [Compatibility Mode] Farmaceutsko-biokemijski fakultet Poslijediplomski specijalistički studij Razvoj lijekova Kolegij Biostatistika Predavanje i ostali podatci Statistička obradba podataka: uvodna razmatranja Mladen Petrovečki

Више

84-Knjaz.indd

84-Knjaz.indd Damir Knjaz Vesna Alikalfić Željko Lukenda Davor Pavlović Tomislav Rupčić Originalni znanstveni rad PRILOG ANALIZI ULOGE RODITELJA KAO TEMELJA RAZVOJA DJETETA SPORTAŠA 1. UVOD Roditelji su oduvijek bili

Више

Jasna Kellner

Jasna Kellner 1 Broji. 19 Ne pričaj. 37 Reci "Hvala". 2 Ne kasni. (Budi točan.) 20 Ne razumijem. 38 Reci "Molim". 3 Čitaj. 21 Ne spavaj. 39 Sjedni dolje. 4 Crtaj 22 Ne varaj. 40 Slušaj i ponovi. 5 Razumiješ li? 23 Obriši

Више

No Slide Title

No Slide Title Statistika je skup metoda za uređivanje, analiziranje i grafičko prikazivanje podataka. statistika???? Podatak je kvantitativna ili kvalitativna vrijednost kojom je opisano određeno obilježje (svojstvo)

Више

PLAN IZLAŽENJA Naklada: 8 x Dvotjedno, svaki drugi ponedjeljak od Format: 21x21 cm Papir: 130g sjajni Tisak: 4x4, str.

PLAN IZLAŽENJA Naklada: 8 x Dvotjedno, svaki drugi ponedjeljak od Format: 21x21 cm Papir: 130g sjajni Tisak: 4x4, str. PLAN IZLAŽENJA Naklada: 8 x 10.000 Dvotjedno, svaki drugi ponedjeljak od 03. 06. - 09. 09. Papir: 130g sjajni Tisak: 4x4, 12-36 str. Distribucija: besplatno, hostese na ulazu u NP, na molu u Fažani PLANNED

Више

No type Здравствено, пензијско и инвалидско осигурање Health, pension and disability insurance 507

No type Здравствено, пензијско и инвалидско осигурање Health, pension and disability insurance 507 No type 507 Методолошка објашњења Methodological explanations... 509 ТАБЕЛЕ TABLES.1. Здравствено осигурање Health insurance...511.2. Расходи здравственог осигурања Health insurance expenditures...511.3.

Више

Методологиjа стручног и научног рада Рецензирање Милена Вуjошевић Jаничић Математички факултет, Београд

Методологиjа стручног и научног рада Рецензирање Милена Вуjошевић Jаничић   Математички факултет, Београд www.matf.bg.ac.rs/~milena Математички факултет, Београд Преглед 1 2 Преглед семинарских радова 1 семинарских радова 2 научних радова семинарских радова Аутори шаљу рад часопису или конференциjи Одређуjе

Више

PROJEKT „ISTRA BEZ KARIJESA”

PROJEKT „ISTRA BEZ KARIJESA” ISTRA BEZ KARIJESA Projekt preventivne stomatologije Istarskih domova zdravlja Zagreb, 28.8.2019. Kristijan Dujmenović, dr.med.dent. Ante Ivančić dr.med. Davorka Rakić dipl. med. sestra Karijes Karijes

Више

УНИВЕРЗИТЕТ У ПРИШТИНИ СА ПРИВРЕМЕНИМ СЕДИШТЕМ У КОСОВСКОЈ МИТРОВИЦИ МЕДИЦИНСКИ ФАКУЛТЕТ Мирјана М. Костић СТАТИСТИЧКЕ КАРАКТЕРИСТИКЕ УЗОРКА У КЛАСТЕР

УНИВЕРЗИТЕТ У ПРИШТИНИ СА ПРИВРЕМЕНИМ СЕДИШТЕМ У КОСОВСКОЈ МИТРОВИЦИ МЕДИЦИНСКИ ФАКУЛТЕТ Мирјана М. Костић СТАТИСТИЧКЕ КАРАКТЕРИСТИКЕ УЗОРКА У КЛАСТЕР УНИВЕРЗИТЕТ У ПРИШТИНИ СА ПРИВРЕМЕНИМ СЕДИШТЕМ У КОСОВСКОЈ МИТРОВИЦИ МЕДИЦИНСКИ ФАКУЛТЕТ Мирјана М. Костић СТАТИСТИЧКЕ КАРАКТЕРИСТИКЕ УЗОРКА У КЛАСТЕР РАНДОМИЗОВАНИМ СТУДИЈАМА: СИСТЕМАТСКИ ПРЕГЛЕД Докторска

Више

Нова школа број IX (2), 2014 Бијељина Наташа Бабић Универзитет у Новом Саду Факултет спорта и физичког васпитања Нови Сад Недељко Родић Универзитет у

Нова школа број IX (2), 2014 Бијељина Наташа Бабић Универзитет у Новом Саду Факултет спорта и физичког васпитања Нови Сад Недељко Родић Универзитет у Наташа Бабић Факултет спорта и физичког васпитања Нови Сад Недељко Родић Педагошки факултет Сомбор Соња Бабић Алпен-Адриjа Универзитет Клагенфурт Дарко Бауер Факултет спорта и физичког васпитања Нови Сад

Више

No type Здравствено, пензијско и инвалидско осигурање Health, pension and disability insurance 479

No type Здравствено, пензијско и инвалидско осигурање Health, pension and disability insurance 479 No type 479 Методолошка објашњења Methodological explanations... 481 ТАБЕЛЕ TABLES.1. Здравствено осигурање Health insurance...483.2. Расходи здравственог осигурања Health insurance expenditures...483.3.

Више

n50

n50 N50LUSK Vodič za ažuriranje TV softvera TV Software Update Guide Hrvatski vodič za ažuriranje 1. Korak Provjerite ime modela na stražnjoj strani TV-a. Prije preuzimanja softvera za ažuriranje, molimo provjerite

Више

ISSN СТАТИСТИКА ОБРАЗОВАЊА ГОДИШЊЕ САОПШТЕЊЕ EDUCATION STATISTICS ANNUAL RELEASE 1. IV Број/No. 88/19 ОБРАЗОВАЊЕ У САОБРАЋАЈУ EDU

ISSN СТАТИСТИКА ОБРАЗОВАЊА ГОДИШЊЕ САОПШТЕЊЕ EDUCATION STATISTICS ANNUAL RELEASE 1. IV Број/No. 88/19 ОБРАЗОВАЊЕ У САОБРАЋАЈУ EDU ISSN 2490-2950 2018 СТАТИСТИКА ОБРАЗОВАЊА ГОДИШЊЕ САОПШТЕЊЕ EDUCATION STATISTICS ANNUAL RELEASE 1. IV 2019. Број/No. 88/19 ОБРАЗОВАЊЕ У САОБРАЋАЈУ EDUCATION IN TRAFFIC У 2018. години, 217 ауто-школa обављало

Више

No type Здравствено, пензијско и инвалидско осигурање Health, pension and disability insurance Статистички годишњак Републике Српске 2014 Statistical

No type Здравствено, пензијско и инвалидско осигурање Health, pension and disability insurance Статистички годишњак Републике Српске 2014 Statistical No type Статистички годишњак Републике Српске 2014 455 Методолошка објашњења Methodological explanations... 457 ТАБЕЛЕ TABLES.1. Здравствено осигурање Health insurance...459.2. Расходи здравственог осигурања

Више

Адреса: Maršala Tita 9a/I Телефон: (033) Факс: (033) Е-маил: Wеб: Датум и вријеме слања

Адреса: Maršala Tita 9a/I Телефон: (033) Факс: (033) Е-маил: Wеб:   Датум и вријеме слања Адреса: Maršala Tita 9a/I Телефон: (033) 251-590 Факс: (033) 251-595 Е-маил: ejn@javnenabavke.gov.ba Wеб: https://www.ejn.gov.ba Датум и вријеме слања обавјештења на објаву:1.12.2018. u 14:43 ОБАВЈЕШТЕЊЕ

Више

Acta 42-3.indd

Acta 42-3.indd ACTA STOMATOLOGICA CROATICA www.ascro.hr Acta Stomatol Croat. 2008;42(3):267-272. IZVORNI ZNANSTVENI RAD ORIGINAL SCIENTIFIC PAPER Hrvoje Brkić 1, Miroslav Miličević 2, Mladen Petrovečki 3 Forenzično određivanje

Више

Microsoft PowerPoint - Donacija-Zca [Compatibility Mode]

Microsoft PowerPoint - Donacija-Zca [Compatibility Mode] Donacija naučnih časopisa i knjiga Zenica, 16.05.2013 Humanost u akciji (HIA) je međunarodna neprofitna obrazovna organizacija koja obrazuje, inspirira i i povezuje studente i mlade profesionalce u globalnu

Више

84-Vilko.indd

84-Vilko.indd Vilko Petrić Originalni znanstveni rad TJELESNA I ZDRAVSTVENA KULTURA U FUNKCIJI RAZVOJA HRVATSKOG DRUŠTVA: ANALIZA TIJEKA RAZVOJA ANTROPOLOŠKIH OBILJEŽJA 1. UVOD Tjelesna i zdravstvena kultura obvezan

Више

HRVATSKI GEOGRAFSKI GLASNIK 78/2, (2016.) UDK 378.1:91](497.4) 913(5-12):378](497.4) DOI /HGG Original scientific paper

HRVATSKI GEOGRAFSKI GLASNIK 78/2, (2016.) UDK 378.1:91](497.4) 913(5-12):378](497.4) DOI /HGG Original scientific paper HRVATSKI GEOGRAFSKI GLASNIK 78/2, 101 120 (2016.) UDK 378.1:91](497.4) 913(5-12):378](497.4) DOI 10.21861/HGG.2016.78.02.04 Original scientific paper Izvorni znanstveni članak Received / Primljeno 2016-03-17

Више

MODUL 12

MODUL 12 ANKETAO MJERENJU @IVOTNOG STANDARDA U BiH MODUL 11 Nepoljoprivredne aktivnosti KOMENTARI 1 NIVO FBiH 11.3.1 Procentualni raspored stanovni{tva koje posjeduje nepoljoprivredna preduze}a i polu vlasnika

Више

Методологиjа стручног и научног рада Рецензирање Милена Вуjошевић Jаничић Математички факултет, Београд Преглед Садржаj 1 Рецензирање Пример рец

Методологиjа стручног и научног рада Рецензирање Милена Вуjошевић Jаничић Математички факултет, Београд Преглед Садржаj 1 Рецензирање Пример рец Методологиjа стручног и научног рада Рецензирање Милена Вуjошевић Jаничић Математички факултет, Београд Преглед Садржаj 1 Рецензирање 1 1.1 Пример рецензирања за конференциjу.............. 3 1.2.................

Више

PROGRAMIRANJE I PLANIRANJE RADA ŠKOLE PROCES Scenarij radionice Vera Muždeka Ministarstvo prosvjete Republike Srbije, Školska uprava u Kragujevcu, Srb

PROGRAMIRANJE I PLANIRANJE RADA ŠKOLE PROCES Scenarij radionice Vera Muždeka Ministarstvo prosvjete Republike Srbije, Školska uprava u Kragujevcu, Srb PROGRAMIRANJE I PLANIRANJE RADA ŠKOLE PROCES Scenarij radionice Vera Muždeka Ministarstvo prosvjete Republike Srbije, Školska uprava u Kragujevcu, Srbija mmuzdeka@ptt.rs Mila Todorović Ministarstvo prosvjete

Више

PowerPoint Presentation

PowerPoint Presentation Факултет организационих наука Центар за пословно одлучивање Системи за препоруку П8: Системи за препоруку Закључивање на основу случајева Системи за препоруку 2 Закључивање на основу случајева ПРОНАЂЕНО

Више

Adresa: Maršala Tita 9a/I Telefon: (033) Faks: (033) Web: Datum i vrijeme slanj

Adresa: Maršala Tita 9a/I Telefon: (033) Faks: (033) Web:   Datum i vrijeme slanj Adresa: Maršala Tita 9a/I Telefon: (033) 251-590 Faks: (033) 251-595 E-mail: ejn@javnenabavke.gov.ba Web: https://www.ejn.gov.ba Datum i vrijeme slanja obavještenja na objavu:19.1.2017. u 15:23 OBAVJEŠTENJE

Више

Microsoft Word doc

Microsoft Word doc UTJECAJ ISTROŠENOSTI RADNIH ELEMENATA MLINA NA TROŠKOVE ENERGIJE PRI USITNJAVANJU EFFECT OF WORN-OUT HAMMER MILL'S WORKING ELEMENTS ON GRINDING ENERGY COSTS V. Kušec, S. Pliesti, S. Jer inovi Stru ni lanak

Више

LD_Circ_2018_A_009_hr.fm

LD_Circ_2018_A_009_hr.fm REPUBLIKA HRVATSKA AIC Phone: +385 1 6259 373 +385 1 6259 589 +385 1 6259 372 +385 1 6259 374 AFS: LDZAYOYX Email: aip@crocontrol.hr URL: http://www.crocontrol.hr Hrvatska kontrola zračne plovidbe d.o.o.

Више

Microsoft PowerPoint - 06__Balenovic_2017_3D-FORINVENT-1st-Workshop-JASKA.pptx

Microsoft PowerPoint - 06__Balenovic_2017_3D-FORINVENT-1st-Workshop-JASKA.pptx Prezentacija projekta HRVATSKI 3D-FORINVENT ŠUMARSKI INSTITUT CROATIAN FOREST RESEARCH INSTITUTE 1. Radionica 3D-FORINVENT Prezentacija projekta 1 st Workshop 3D-FORINVENT Project Presentation Uporaba

Више

Угоститељство Hotels and restaurants 20 Методолошка објашњења Извори и методе прикупљања података Подаци о угоститељству прикупљени су редовним тромје

Угоститељство Hotels and restaurants 20 Методолошка објашњења Извори и методе прикупљања података Подаци о угоститељству прикупљени су редовним тромје Методолошка објашњења Извори и методе прикупљања података Подаци о угоститељству прикупљени су редовним тромјесечним и годишњим извјештајима од предузећа која обављају угоститељску дјелатност. Обухватност

Више

Adresa: Maršala Tita 9a/I Telefon: (033) Faks: (033) Web: Datum i vrijeme slanj

Adresa: Maršala Tita 9a/I Telefon: (033) Faks: (033) Web:   Datum i vrijeme slanj Adresa: Maršala Tita 9a/I Telefon: (033) 251-590 Faks: (033) 251-595 E-mail: ejn@javnenabavke.gov.ba Web: https://www.ejn.gov.ba Datum i vrijeme slanja obavještenja na objavu:19.12.2017. u 14:31 OBAVJEŠTENJE

Више

SVEUČILIŠTE U ZAGREBU

SVEUČILIŠTE U ZAGREBU Etičko povjerenstvo Sveučilišni odjel zdravstvenih studija Ruđera Boškovića 31, 21000 Split SVEUČILIŠTE U SPLITU Sveučilišni odjel zdravstvenih studija Mjesto: Datum: TEMELJNI OBRAZAC ZA PRIJAVU ZNANSTVENOG

Више

1

1 UPITNIK O ORGANIZACIJI, PROIZVODIMA I O ŽELJENOJ PROCEDURI OCJENJIVANJA USKLAĐENOSTI SA DIREKTIVOM ZA OPĆA MEDICINSKA POMAGALA 93/4/EEC MDD* * Direktiva 93/4/EEC za opća medicinska pomagala (MDD) je izmjenjena

Више

Microsoft Word - CroDiab Registar 2008.doc

Microsoft Word - CroDiab Registar 2008.doc HRVATSKI ZAVOD ZA JAVNO ZDRAVSTVO Zagreb, Rockefellerova 7. - SVEUČILIŠNA KLINIKA VUK VRHOVAC Dugi dol 4a, Zagreb IZVJEŠĆE ZA 2008. Nacionalni registar osoba sa šećernom bolešću CroDiab National Diabetes

Више

Microsoft Word - CroDiab Registar 2009.doc

Microsoft Word - CroDiab Registar 2009.doc HRVATSKI ZAVOD ZA JAVNO ZDRAVSTVO Zagreb, Rockefellerova 7. - SVEUČILIŠNA KLINIKA VUK VRHOVAC Dugi dol 4a, Zagreb IZVJEŠĆE ZA 2009. Nacionalni registar osoba sa šećernom bolešću CroDiab National Diabetes

Више

Наставно-научном већу Факултета медицинских наука Универзитета у Крагујевцу (Свака рубрика мора бити попуњена) (Ако нема података, рубрика остаје праз

Наставно-научном већу Факултета медицинских наука Универзитета у Крагујевцу (Свака рубрика мора бити попуњена) (Ако нема података, рубрика остаје праз Наставно-научном већу Факултета медицинских наука (Свака рубрика мора бити попуњена) (Ако нема података, рубрика остаје празна али назначена) I ПОДАЦИ О КОНКУРСУ, КОМИСИЈИ И КАНДИДАТИМА 1. Одлука о расписивању

Више

PRILOZI Instrukciji za otvaranje, vođenje i gašenje deviznih i dinarskih računa u platnom prometu, za klijente pravna lica nerezidente

PRILOZI Instrukciji za otvaranje, vođenje i gašenje deviznih i dinarskih računa u platnom prometu, za klijente pravna lica nerezidente SOLEMN DECLARATION BY THE LEGAL REPRESENTATIVE(s) FOR OPENING A CORPORATE ACCOUNT (Offshore Companies and other Companies where for which it is not possible to determine ownership structure) ZVANIČNA IZJAVA

Више

ES01-KA Vodic za ucenje Modul 4: Strategije za osmišljavanje i procenu planova ličnog razvoja 1

ES01-KA Vodic za ucenje Modul 4: Strategije za osmišljavanje i procenu planova ličnog razvoja 1 2016-1-ES01-KA204-025061 Vodic za ucenje Modul 4: Strategije za osmišljavanje i procenu planova ličnog razvoja 1 1. UVOD Ovaj modul ima za cilj da obezbedi strategije za osmišljavanje i procenu ličnog

Више

Microsoft Word - 21Prom1,16.doc

Microsoft Word - 21Prom1,16.doc 21-1. PRIJEVOZ PUTNIKA I ROBE TRANSPORT OF PASSENGERS AND GOODS Željeznički prijevoz Railway 1) 1) roba, tis. t 2) 2) Cestovni prijevoz Road roba, tis. t 3) 3) Cjevovodni Pipeline irano nafte i plina,

Више

348 ACTA STOMATOLOGICA CROATICA Acta stomatol Croat. 2018;52(4): DOI: /asc52/4/9 IZVORNI ZNANSTVENI RAD ORIGINAL SCIENTIF

348 ACTA STOMATOLOGICA CROATICA   Acta stomatol Croat. 2018;52(4): DOI: /asc52/4/9 IZVORNI ZNANSTVENI RAD ORIGINAL SCIENTIF 348 ACTA STOMATOLOGICA CROATICA Acta stomatol Croat. 2018;52(4):348-357. DOI: 10.15644/asc52/4/9 IZVORNI ZNANSTVENI RAD ORIGINAL SCIENTIFIC PAPER Vesna Borić, Lidija Štefić Prvih pedeset godina časopisa

Више

Pasta za zube bez fluora – dobrobiti i nedostatci koje trebate znati

Pasta za zube bez fluora – dobrobiti i nedostatci koje trebate znati Kreni zdravo! Stranica o zdravim navikama i uravnoteženom životu https://www.krenizdravo.rtl.hr Pasta za zube bez fluora - dobrobiti i nedostatci koje trebate znati Fluor je česti sastojak u pastama za

Више

In accordance with Article 33 Paragraph 2 Item 4 of the Listing Rules of the Belgrade Stock Exchange j.s.c. Belgrade, NIS j.s.c. Novi Sad announces RE

In accordance with Article 33 Paragraph 2 Item 4 of the Listing Rules of the Belgrade Stock Exchange j.s.c. Belgrade, NIS j.s.c. Novi Sad announces RE In accordance with Article 33 Paragraph 2 Item 4 of the Listing Rules of the Belgrade Stock Exchange j.s.c. Belgrade, NIS j.s.c. Novi Sad announces REPORT ON COMPANY BODY'S SESSION 126th NIS j.s.c. Board

Више

Diferenciranje i integriranje pod znakom integrala math.e Vol math.e Hrvatski matematički elektronički časopis Diferenciranje i integriranje pod

Diferenciranje i integriranje pod znakom integrala math.e Vol math.e Hrvatski matematički elektronički časopis Diferenciranje i integriranje pod 1 math.e Hrvatski matematički elektronički časopis Diferenciranje i integriranje pod znakom integrala analiza Irfan Glogić, Harun Šiljak When guys at MIT or Princeton had trouble doing a certain integral,

Више

No Slide Title

No Slide Title Akreditacija laboratorijskih pretraga - sadašnjost ili budućnost? Dr. sc. Sonja Perkov, spec.medicinske biokemije Klinički zavod za medicinsku biokemiju i laboratorijsku medicinu, Kliničke bolnice Merkur

Више

Adresa: Maršala Tita 9a/I Telefon: (033) Faks: (033) Web: Datum i vrijeme slanj

Adresa: Maršala Tita 9a/I Telefon: (033) Faks: (033) Web:   Datum i vrijeme slanj Adresa: Maršala Tita 9a/I Telefon: (033) 251-590 Faks: (033) 251-595 E-mail: ejn@javnenabavke.gov.ba Web: https://www.ejn.gov.ba Datum i vrijeme slanja obavještenja na objavu:7.2.2019. u 10:21 OBAVJEŠTENJE

Више

Microsoft PowerPoint - CUC prezentacija [Read-Only]

Microsoft PowerPoint - CUC prezentacija [Read-Only] Tiskani i elektronski časopisi konkurencija ili nadopuna Priča iz stomatologije Marin Vodanović & Hrvoje Brkić PRIJENOS INFORMACIJA 20. stoljeće stoljeće revolucije u komunikaciji i prijenosu informacija

Више

januar siječanj JANUARY Greške se mogu ispraviti. Even if you make a mistake, you can fix it.

januar siječanj JANUARY Greške se mogu ispraviti. Even if you make a mistake, you can fix it. januar siječanj JANUARY 2020. Greške se mogu ispraviti. Even if you make a mistake, you can fix it. Naslov: Probudi, pokreni, promijeni! Izdavač: TPO Fondacija Ilustracije i dizajn: Neven Misaljević Štampa:

Више