Koordinatoru zdravstvenog vaspitanja

Транскрипт

1 Broj: 1335 Datum: god. Analiza zdravstvenog stanja stanovništva Podunavskog okruga za godinu I UVOD Analizirati zdravstveno stanje stanovništva, znači biti unapred svesno orijentisan ka njegovom poboljšanju i daljem unapređenju (1). Analiza zdravstvenog stanja stanovništva Podunavskog okruga za godinu podrazumevala je sagledavanje osnovnih demografskih i zdravstvenih pokazatelja u cilju dijagnostikovanja problema i potreba određenih kategorija stanovništva. Samo poznavanjem zdravstvenih problema i potreba stanovništva moguće je dobro organizovati zdravstvenu službu i planirati kvalitetnu zdravstvenu zaštitu. Sprovedena analiza zdravstvenog stanja stanovništva Podunavskog okruga bazirana je na rutinskim podacima demografske i zdravstvene statistike i predstavlja presek zdravstvenog stanja stanovništva u godini. II GEOGRAFSKE I DEMOGRAFSKE KARAKTERISTIKE PODUNAVSKOG OKRUGA 2.1. Geografske karakteristike Podunavski okrug se nalazi u severoistočnom delu Centralne Srbije i prostire na površini od 1223 km 2, između Južno-Banatskog okruga na severu, Braničevskog okruga na istoku, Pomoravskog na jugoistoku i Šumadijskog okruga na jugozapadu, kao i Grada Beograda na zapadu. Prema konfiguraciji zemljišta pripada brdsko-ravničarskoj regiji. Podunavski okrug administrativno je podeljen na tri opštine: Velika Plana, Smederevo- Grad i Smederevska Palanka. Ove administrativne celine imaju ukupno 59 naselja i to opština Velika Plana 13, grad Smederevo 28 i opština Smederevska Palanka 18 naselja Demografske karakteristike Na teritoriji Podunavskog okruga živi ukupno stanovnika (prema Proceni stanovništva od godine) sa prosečnom gustinom naseljenosti od 166 lica po 1 km 2 (tabela br.1). Broj stanovnika Podunavskog okruga se za godinu dana umanjio za 0.6%, jer je prema predhodnoj proceni iznosio stanovnika. 1

2 OPŠTINA/ OKRUG Karakteristika teritorije Podunavskog okruga je da u njegove tri opstine živi veliki broj raseljenih lica, tako da broj stanovnika sa raseljenim licima iznosi (raseljena lica čine 4,5% ukupnog broja stanovnika). U ovoj analizi većina pokazatelja zdravlja je izračunavana na broj stanovnika sa raseljenim licima, obzirom da ostvaruju zdravstvenu zaštitu na teritoriji Podunavskog okruga. Tabela 1. Starosna struktura i indikatori stanovništva Podunavskog okruga u godini STANOVNIŠTVO (procenjeno stanje ) Ukupno Na 1 km 2 Prosečna starost Indeks starenja Struktura stanovništva po dobnim grupama Predškols ka deca (0-6) Školoob avezni (7-18) Žene generativn o doba (15-49) Radno sposobni (15-64) Odrasli punoletn i 18 i više Očekivno trajanje života živorođ.dece Vel. Plana Smederevo Sm. Palanka Podunavski okrug Na teritoriji Podunavskog okruga, prema površini koju zauzima, najveći je Grad Smederevo sa 481 km 2 i stanovnika. Broj stanovnika grada Smederevo sa raseljenim licima iznosi , raseljena lica čine 5.9% stanovništva. Prema procenjenom broju stanovnika iz godine udeo stanovnika sa 65 i više godina (33459) u ukupnom broju stanovnika za Podunavski okrug (201908) iznosi 16.57% što pokazuje da populacija koja živi na teritoriji posmatranog okruga pripada staroj populaciji (udeo starih sa 65 i više godina preko 10.0%). Indeks starenja stanovništva za teritoriju Podunavskog okruga iznosi što je pokazatelj starenja nacije (indeks preko 40). Indeks starenja predstavlja odnos broja starog (60 i više godina) i mladog (0-19 godina) stanovništva. U odnosu na prošlu godinu, kada je iznosio , ovaj pokazatelj se uvećao Vitalne karakteristike Vitalne karakteristike Podunavskog okruga posmatrane su kroz prirodna kretanja stanovništva, odnosno rađanje i umiranje (natalitet i mortalitet) (tabela br.2). M Ž 2

3 Tabela 2. Prirodno kretanje stanovništva Podunavskog okruga u godini (Vitalni događaji) OKRUG / Br. stanov. Br. živorođ. Ukupan br. Br. umrle Stopa Stopa Prirodni Stopa Stopa Vitalni (procenjeno opš. OPŠTINA stanje dece u umrlih u odojčadi nata- mor- prira- prirodnog mortalit. indeks PODUNAVSKI od ) 2010.g g. u 2010.g. liteta taliteta štaj priraštaja odojčadi OKRUG Velika Plana Smederevo Smederevska Palanka Na teritoriji Podunavskog okruga, prema poslednjim zvaničnim podacima Republičkog zavoda za statistiku koji se odnose na godinu, za broj stanovnika bez raseljenih lica, beleži se niska stopa nataliteta od 8.6/1000 (manje od 15/1000), dok stopa opšteg mortaliteta iznosi 13.6/1000. Obzirom da je u ovoj godini bilo rodjeno malo manje dece nego u prošloj, vrednost stope nataliteta je smanjena za 0.5, dok je opšta stopa mortaliteta opala za 0.2. Pored navedenih indikatora posmatrani su još i veoma važni vitalni pokazatelji, kao što su stopa prirodnog priraštaja, odnosno razlika između živorođenih i umrlih na 1000 stanovnika u godini na teritoriji Podunavskog okruga i vitalni indeks koji predstavlja racionalnost prirodnog priraštaja. Stope prirodnog priraštaja u godini na pomenutoj teritoriji su veoma niske sa negativnim vrednostima u svim opštinama, gde je zabeleženo -7.8 promila u opštini Velika Plana kao najugroženijoj u ovom okrugu, sa vitalnim indeksom od Grad Smederevo ima najpovoljniji vitalni indeks, odnosno broj živorođenih u odnosu na 100 umrlih lica u godini iznosi 71.6, dok na nivou okruga vitalni indeks iznosi Smrtnost odojčadi kao veoma važan indikator zdravstvenog stanja stanovništva predstavlja važan pokazatelj dostupnosti zdravstvene zaštite, adekvatnosti i kvaliteta pruženih zdravstvenih usluga kao i nivoa socijalno-ekonomskog razvoja zemlje i na nivou okruga u godini iznosi 6.4 na 1000 živorodjenih Socio-ekonomski pokazatelji povezani sa zdravljem U godini prema zvaničnim podacima Republičkog zavoda za statistiku o broju zaposlenih u Republici Srbiji, u Podunavskom okrugu bilo je ukupno zaposlenih lica kojima je pružana zdravstvena zaštita u zdravstvenim ustanovama na ovoj teritoriji. Ovaj podatak govori o broju zaposlenih u privrednim društvima, preduzećima, 3

4 ustanovama, zadrugama, organizacijama uključujući i zaposlene u malim privrednim društvima kao i preduzetnike (lica koja samostalno obavljaju delatnost i zaposleni kod njih). Broj zaposlenih na 1000 stanovnika u godini iznosio je lica, dok je u predhodnoj godini iznosio 207 zaposlenih na 1000 stanovnika Od prikazanog broja zaposlenih 35.8% bile su žene, a ostalo muškarci (64.2%). U posmatranom periodu na teritoriji ovog okruga bilo je ukupno nezaposlenih lica, prema podacima Nacionalne službe za zapošljavanje, odnosno 68.7 nezaposlenih lica na 1000 stanovnika. Broj nezaposlenih na 1000 stanovnika se smanjio u odnosu na predhodnu godinu. Od prikazanog broja nezaposlenih, 56.7% bile su žene. Prosečna zarada (svih sektora delatnosti) bez poreza i doprinosa po zaposlenom u godini u Podunavskom okrugu iznosila je dinara, ili 10.1% više nego predhodne. III. OPŠTI POKAZATELJI ZDRAVSTVENOG STANJA STANOVNIŠTVA Zdravstveno stanje stanovništva, kao preduslov ukupnog ekonomskog razvoja društva, predstavlja multidimenzionalnu karakteristiku populacije i uslovljeno je nizom faktora među kojima su: uslovi rada i življenja, fizička sredina i organizacija zdravstvene zaštite. Procena zdravstvenog stanja stanovništva predstavlja osnovu za identifikaciju prioriteta, preduzimanje određenih aktivnosti kao i preispitivanje postojeće zdravstvene politike, strategije i tehnologije u zdravstvenoj zaštiti (2). Najčešće korišćeni indikatori zdravstvenog stanja stanovništva su: opšti morbiditet, morbiditet od određenih bolesti, mortalitet, apsentizam i invalidnost Opšti morbiditet Opšti morbiditet kao indikator zdravstvenog stanja stanovništva na teritoriji Podunavskog okruga, u ovoj analizi, posmatran je putem Izveštaja o oboljenjima, stanjima i povredama na nivou domova zdravlja posmatranog okruga Morbiditet na nivou primarne zdravstvene zaštite Opšti morbiditet na nivou domova zdravlja Podunavskog okruga posmatran je u okviru službi za zdravstvenu zaštitu: male dece, školske dece, žena, opšte medicine, medicine rada i stomatologije. U godini na nivou svih domova zdravlja Podunavskog okruga registrovano je u pomenutim službama ukupno oboljenja, sa opštom stopom morbiditeta od na 1000 stanovnika. Prema broju korisnika zdravstvene zaštite na nivou okruga ( stanovnika sa raseljenim licima), može se zaključiti da su u proseku svakom stanovniku registrovana po 1.8 obolenja. U onosu na prošlu godinu, opšta stopa 4

5 obolevanja je opala, kao i prosečan broj obolenja po osobi (iznosila je 2028/1000 stanovnika). Najčešće registrovana oboljenja, stanja i povrede prema 10 MKB u Podunavskom okrugu na nivou primarne zdravstvene zaštite u godini, prikazana su na grafikonu broj 1. Grafik 1. Deset najčešćih grupa oboljenja po 10 MKB klasifikaciji registrovanih u Domovima zdravlja Podunavskog okruga godine 4.3% 4.8% 5.8% 5.9% 4.2% 10.1% 3.1% 2.9% 10.8% 35.6% X XIV IX XVIII XIII XIX XI XII IV I Deset vodećih grupa oboljenja po 10 MKB u Podunavskom okrugu u godini bile su: 1. Bolesti sistema za disanje (X grupa) (35.63%), 2. Bolesti mokraćno-polnog sistema (XIV grupa) (10.80%), 3. Bolesti sistema krvotoka (IX grupa) (10.13%), 4. Simptomi, znaci i patološki klinički i laborator. nalazi (XVIII grupa) (5.86%), 5. Bolesti mišićno-koštanog sistema i vezivnig tkiva (XIII grupa) (5.78%), 6. Povrede, trovanja i posledice delovanja spoljnih faktora (XIX grupa) (4.80%), 7. Bolesti sistema za varenje (XI grupa) (4.30%), 8. Bolesti kože i bolesti potkožnog tkiva (XII grupa) (4.24%), 9. Bolesti žlezda sa unutrašnjim lučenjem,ishrane i metabolizma (IV grupa) (3.12%). 10. Zarazne bolesti i parazitarne bolesti (I grupa) (2.93%). 5

6 Analizirajući morbiditet, odnosno obolenja registrovana u službama domova zdravlja Podunavskog okruga u godini, može se reći da ubedljivo prvo mesto zauzimaju Bolesti sistema za disanje sa 35.63%, kao i predhodne godine. U odnosu na redosled prošle godine, bolesti mokraćno-polnog sistema su izbile na drugo mesto, dok su bolesti sistema ktvotoka pale na treće mesto. Prema godišnjem Izveštaju o zaraznim i parazitarnim bolestima na teritoriji Podunavskog okruga u godini, prijavljeno je ukupno obolelih, od čega je 3 lica umrlo. U odnosu na predhodnu godinu, proj prijavljenih je porastao za 28.1%, što je posledica pre svega bolje evidencije i registracije ovih obolenja. Vodeće mesto među prijavljenim zaraznim bolestima za teritoriju posmatranog okruga su: influenca virus non identificatum, varičela i dijareja sa gastroenteritisom. Učestalost zaraznih bolesti u Podunavskom okrugu u godini prikazana je u tabeli 3. Tabela 3. Deset vodećih registrovanih zaraznih bolesti na teritoriji Podunavskog okruga u godini Rang. OBOLJENJE Broj obolelih u god. Index 1 Influenza, virus non identificatum Varicella Diarrhoea et gastroenteritis Tonsilitis acuta Scarlatina Toxiinfectio alimentarisintoxicatio Mononucleosis infectiosa TBC potvrđena bakteriološki i hist M.Lyme;boreliosis Meningitis virosa Ostale SVEGA Na teritoriji oba okruga u godini obolevanje od bolesti preventabilnih vakcinama bilo je zastupljeno sa 18 slučajeva i to: 1 od zaušaka, 7 od rubela, 10 od hepatita B, dok obolelih od morbila nije bilo. Prema zaključcima iznetim od strane komisije za kontrolu i praćenje kretanja zaraznih i parazitarnih bolesti, epidemiološka situacija zaraznih bolesti na teritoriji Braničevskog i Podunavskog okruga u godini bila je uobičajena. 6

7 3.1.2 Hronična nezarazna oboljenja Hronična nezarazna oboljenja kao bolesti savremenog doba, na žalost, u stalnom su porastu i zakonski podležu obaveznoj prijavi i odjavi prema Pravilniku o obrascu registra i načinu njegovog vođenja, obrascu prijave i postupku prijavljivanja i odjavljivanja određenih bolesti ("Sl. glasnik RS", br. 2/1980). U pomenuta oboljenja spadaju: rak i leukemija, endemska nefropatija, psihoze, šećerna bolest, reumatska groznica, progresivno mišićne distrofije, hemofilija, hronična insuficijencija bubrega, narkomanija, koronarne bolesti srca i opstruktivne bolesti pluća, a pored ovih u proteklom periodu od donošenja pomenutog Pravilnika, bila su praćena u pojedinim opštinama i sledeća oboljenja: cerebralna paraliza, multipla skleroza i cistična fibroza. Problem koji je prisutan kada su pomenute bolesti u pitanju u našoj sredini je isti kao i kod zaraznih bolesti neredovno prijavljivanje i odjavljivanje istih, kako od strane državnog, tako i privatnog sektora. Stoga podaci u postojećim registrima obolelih od hroničnih nezaraznih bolesti ne govore o prevalenci ovih oboljenja, već samo ukazuju na veličinu problema. Prema podacima sa kojima raspolaže Zavod za javno zdravlje Požarevac, mora se naglasiti da je u godini broj registrovanih hroničnih nezaraznih oboljenja prikazan kao zbir prispelih prijava/odjava ovih bolesti iz zdravstvenih ustanova i konstatovanih dijagnoza iz Potvrda o smrti lica koja su bolovala od hroničnih nezaraznih bolesti, bilo da su one osnovni ili prateći uzrok smrti. Zato dajemo prikaz registrovanih hroničnih nezaraznih oboljenja u godini sa teritorije Podunavskog okruga iz ova dva izvora podataka (tabela 4). Tabela 4. Prikaz broja registrovanih hroničnih nezaraznih oboljenja na teritoriji Podunavskog okruga u godini Registrovana hronična nezarazna obolenja Prijave iz zdravstvenih ustanova Izvor podataka Obrazac Potvrda o smrti Ukupno Rak i leukemija 517* Enedmska nefropatija Psihoze Šećerna bolest 267 ** Reumatska groznica Progresivne mišićne distrofije Hemofilija Hronična bubrežna insuficija

8 Narkomanija Akutni koronarni sindrom 591** Opstruktivne bolesti pluća Multipla skleroza Cistična fibroza Dečija cerebralna paraliza SVEGA * Za maligne bolesti prikazan je broj registrovanih obolenja u Cenru za kontrolu bolesti, za godinu, poslednju kompletiranu i obradjenu. ** Za dijabetes i akutni koronarni sindrom uzet je podatak u prvoj koloni (prijave zdravstvenih ustanova) sa odeljenja epidemiologije, a u drugoj koloni nalazi se ukupan broj registrovanih bolesti iz potvrda o smrti. Analizirajući posmatrane bolesti, može se reći da su, na teritoriji Podunavskog okruga, najčešća hronična nezarazna oboljenja: maligne bolesti, akutni koronarni sindrom i šećerna bolest. Obzirom da maligna oboljenja, zbog posebnog sociomedicinskog značaja zahtevaju posebnu pažnju, na ovom mestu ćemo prikazati broj obolelih osoba i specifičnu stopu incidence od ove bolesti prema polu (broj novoobolelih M/broj muškog stanovništva*1000) na teritoriji Podunavskog okruga u godini koje je prikupio Zavod za javno zdravlje Požarevac (tabela 5). Podaci za obolele od malignih bolesti (rak i leukemija) preuzeti su iz Nacionalnog registra za rak (Can Reg 4) koje prikuplja Centar za kontrolu bolesti Zavoda za javno zdravlje Požarevac iz zdravstvenih ustanova na teritoriji Braničevskog i Podunavskog okruga. Naglašavamo da ove podatke kasnije upotpunjuje Institut za javno zdravlje Srbije prijavama iz zdravstvenih ustanova sa teritorije cele republike, tako da se zvanične stope incidence obolelih od malignih bolesti razlikuju od preliminarnih koje prikazujemo u tabeli broj 5. Kod prijavljivanja obolelih od malignih bolesti prisutan je problem podregistracije, tj. neredovno prijavljivanje i odjavljivanje istih, kako od strane državnog, tako i privatnog sektora. 8

9 Tabela 5. Prikaz broja registrovanih malignih bolesti u Podunavskom okrugu, prema podacima ZZJZ Požarevac za godinu OPŠTINA MUŠKI POL ŽENSKI POL broj obolelih stopa incidence broj obolelih stopa incidence opšti podaci o stanovništvu sa raselj. licima muški ženski VELIKA PLANA SMEDEREVO SM.PALANKA PODUNAVSKI OKRUG Posmatrajući stope incidence prema polu, uočava se da muškarci češće obolevaju od malignih oboljenja Apsentizam i invalidnost Apsentizam, odnosno privremena odsutnost sa posla, kao i invalidnost, odnosno svako ograničenje ili nemogućnost obavljanja neke aktivnosti zbog nedostatka na način koji se smatra normalnim za ljudsko biće, su veoma važni pokazatelji zdravstvenog stanja stanovništva. Nedostatak je objektivna pojava i može se dokazati medicinskim dijagnostičkim postupkom, dok je invalidnost relativna i zavisi od vrste i stepena oštećenja kao i od posla kojim se osoba bavi, odnosno veština koje su joj u poslu potrebne. Analiza ovih pokazatelja je veoma važna za zdravstvenu službu kako bi blagovremeno preduzela mere specifične prevencije na nivou primarne prevencije kao i mere lečenja i rehabilitacije obolelih lica (3). Prema podacima sa kojima raspolaže Zavod za javno zdravlje Požarevac iz Izveštaja o privremenoj nesposobnosti sprečenosti za rad u toku godine na teritoriji Podunavskog okruga registrovano je ukupno slučajeva apsentizma sa dana odsustvovanja sa posla. Stopu apsentizma računali smo, za potrebe ove analize na zaposlenih, prema podacima Republičkog zavoda za statistiku (tabela br. 6). 9

10 Red. br. Tabela 6. Prikaz o privremenoj nesposobnosti-sprečenosti za rad na teritoriji Podunavskog okruga u godini Uzrok nesposobnosti/ sprečenosti za rad Broj slučajeva Broj dana Stopa Bolesti i povrede van rada Povrede na radu Trudnoća i porođaj Nega člana porodice S V E G A Rezultati analize privremene sprečenosti za rad u Podunavskom okrugu pokazuju da je najveći broj pomenutih slučajeva, kao i najveći broj dana odsustvovanja sa posla u godini bio zbog bolesti i povreda van rada (86.7% slučajeva i 66.9% dana). Prema izračunatim stopama odsustvovanja sa posla za teritoriju Podunavskog okruga (65.24/100) u godini, može se reći da na svakih 100 radno-aktivnih stanovnika (od ukupno radnika) ima oko 65 odsustvovanja sa posla u toku godine (pri čemu moramo imati u vidu da je jedan radnik u toku godine mogao više puta ići na bolovanje, stoga je ova cifra ovako visoka). Stopa apsentizma u prošloj godini imala je nešto manju vrednost. Na osnovu prikazanih rezultata može se reći da je invalidnost i apsentizam problem sa kojim se suočavaju sve opštine Podunavskog okruga i koji značajno utiče na rezultate analize zdravstvenog stanja stanovništva Zdravstveno stanje pojedinih kategorija stanovništva U okviru analize zdravstvenog stanja stanovništva Podunavskog okruga posmatrani su: zdravstveno stanje predškolske dece, školske dece i omladine, odraslog stanovništva i žena, kao i stanje zdravlja usta i zuba svih kategorija stanovništva Zdravstveno stanje predškolske dece (od 0 do 6 godina) Na teritoriji Podunavskog okruga je u godini zdravstvenu zaštitu koristilo ukupno dece predškolskog uzrasta od 0 do 6 godina. U okviru službi za zdravstvenu zaštitu predškolske dece domova zdravlja Podunavskog okruga u godini registrovano je ukupno oboljenja sa stopom od /1000, odnosno svako dete je u proseku 6 puta u toku godine bilo bolesno. Stopa morbiditeta je u odnosu na prošlu godinu opala ( /1000). Vodeće grupe bolesti po MKB-10 registrovane u okviru službi za zdravstvenu zaštitu male i predškolske dece Podunavskog okruga u godini bile su: 10

11 1. Bolesti sistema za disanje (X grupa) (68.74%), 2. Bolesti kože i bolesti potkožnog tkiva (XII grupa) (5.25%), 3. Simptomi, znaci i patološki klinički i laborator. nalazi (XVIII grupa) (5.23%), 4. Zarazne bolesti i parazitarne bolesti (I grupa) (4.80%), 5. Bolesti uva i bolesti mastoidnog nastavka (VIII grupa) (4.68%), 6. Bolesti sistema za varenje (XI grupa) (3.58%), 7. Povrede, trovanja i posledice delovanja spoljnih faktora (XIX grupa) (2.36%), 8. Bolesti mokraćno-polnog sistema (XIV grupa) (1.62%), 9. Bolesti oka i pripojaka oka (VII grupa) (1.58%), 10. Bolesti krvi i bolesti krvotvornih organa i por. imuniteta (III grupa) (0.65%). Prema prikazanim rezultatima analize može se zaključiti da su kod predškolske dece na teritoriji Podunavskog okruga ubedljivo prvo mesto zauzele bolesti sistema za disanje sa udelom od 68.74%, kao i predhodne godine. Stopa obolevanja za bolesti sistema za disanje iznosila je /1000. Tabela 7. Prikaz najčešćih dijagnoza koje su registrovane u službi za zdravstvenu zaštitu predškolske dece na teritoriji Podunavskog okruga godine O K R U G Rang P O D U N A V S K I Dijagnoza Broj % od ukupnog broja dijagnoza 1 Akutne upale ždrela i krajnika Infekcije gornjih respiratornih puteva nespecifične lokalizacije Akutna zapaljenja bronhija i bronhiola Bolesti srednjeg uva i bolesti mastoidnog nastavka Akutna upala larinksa i traheja Prikazani rezultati pokazuju da su bolesi sistema za disanje, odnosno akutna upala grla i krajnika kao i infekcije gornjih disajnih puteva bili najveći problem kod male dece na teritoriji Podunavskog okruga u godini (tabela br. 7). 11

12 Zdravstveno stanje školske dece i omladine (od 7 do 18 godina) Na teritoriji Podunavskog okruga u godini registrovano je ukupno školske dece i omladine od 7 do 18 godina. U okviru službi za zdravstvenu zaštitu školske dece i omladine domova zdravlja Podunavskog okruga u godini registrovano je ukupno oboljenja sa stopom od /1000, odnosno svako školsko dete je u proseku 3 puta u toku godine obolelo. Stopa morbiditeta u odnosu na prošlu godinu je porasla ( /1000). Vodeće grupe bolesti po MKB-10 registrovane u okviru službi za zdravstvenu zaštitu školske dece i omladine Podunavskog okruga u godini bile su: 1. Bolesti sistema za disanje (X grupa) (57.27%), 2. Simptomi, znaci i patološki klinički i laborat. nalazi (XVIII grupa) (8.27%), 3. Povrede, trovanja i posledice delovanja spoljnih faktora (XIX grupa) (5.99%), 4. Bolesti kože i bolesti potkožnog tkiva (XII grupa) (5.81%), 5. Bolesti sistema za varenje (XI grupa) (4.34%), 6. Zarazne bolesti i parazitarne bolesti (I grupa) (3.89%), 7. Bolesti mokraćno-polnog sistema (XIV grupa) (2.79%), 8. Bolesti mišićno-koštanog sistema i vezivnig tkiva (XIII grupa) (2.28%), 9. Bolesti oka i pripojaka oka (VII grupa) (2.22%). 10. Bolesti uva i bolesti mastoidnog nastavka (VIII grupa) (1.95%), Prema predhodno prikazanim rezultatima analize, jasno se vidi da su kod školske dece i omladine u Podunavskom okrugu, bolesti sistema za disanje najčešće dijagnostikovana oboljenja, i da su ubedljivo na prvom mestu sa učešćem od 57.27%. Stopa obolevanja od bolesti sistema za disanje iznosi na 1000 školske dece. Prikazani rezultati pokazuju da su bolesti sistema za disanje, odnosno akutna upala grla i krajnika kao i gornjih disajnih puteva bili najveći problemi kod školske dece i omladine na teritoriji Podunavskog okruga u godini (tabela br.8). 12

13 Tabela 8. Prikaz najčešćih dijagnoza koje su registrovane u službi za zdravstvenu zaštitu školske dece i omladine na teritoriji Podunavskog okruga godine O K R U G Rang PO D U N A V S K I Dijagnoza Broj % od ukupnog broja dijagnoza 1 Akutne upale ždrela i krajnika Infekcije gornjih respiratornih puteva nespecifične lokalizacije Akutne upale bronhija i bronhiola Druge specifične, nespecifične i višestruke povrede Drugi simptomi, znaci i nenormalni klinički i laboratorijski nalazi Sistematski pregledi, koji su veoma dobar pokazatelj zdravstvenog stanja školske dece i omladine, sprovedeni su kod učenika osnovnih i srednjih škola na teritoriji Podunavskog okruga u godini, sa obuhvatom od 95.87% kod osnovaca i sa 92.84% kod učenika srednje škole, što predstavlja nešto veći obuhvat od prošlogodišnjeg (95.79% kod osnovaca i 90.57% kod srednjoškolaca) (tabela br.9). 13

14 Tabela 9. Prikaz registrovanih rezultata nakon sprovedenih sistematskih pregleda kod učenika osnovne i srednje škole Podunavskog okruga u godini Utvrđeno stanje Broj učenika osnovnih škola % Analiza dobijenih rezultata nakon sprovedenih sistematskih pregleda kod učenika koji žive na teritoriji Podunavskog okruga, pokazuje da su deformacije stopala, loše telesno držanje i loša telesna uhranjenost najčešće dijagnostikovani problemi kako kod učenika osnovnih škola, tako i kod učenika srednje škole Služba za zdravstvenu zaštitu žena OKRUG P O D U N A V S K I Na teritoriji Podunavskog okruga živi žena životne dobi sa 15 godina i više, koje ostvaruju zdravstvenu zaštitu u okviru službi za zdravstvenu zaštitu žena domova zdravlja ovog okruga. U godini, u okviru službi za zdravstvenu zaštitu žena Podunavskog okruga registrovano je ukupno oboljenja sa stopom od na Vodeće grupe bolesti po MKB 10 registrovane u okviru službi za zdravstvenu zaštitu žena Podunavskog okruga u godini bile su: 1. Bolesti mokraćno-polnog sistema (XIV grupa) (77.20%), 2. Trudnoća, rađanje i babinje (XV grupa) (17.36%), Broj učenika srednjih škola % Obuhvaćeno sistematskim pregledom Loše telesno držanje Loša telesna razvijenost Loša telesna uhranjenost Izražena deformacija kičme(lordoza,skolioza..) Deformacije grudnog koša Smetnje vida i motaliteta Oštećenje sluha Srčane mane Nedovoljna psihička razvijenost Govorne mane Deformacije stopala

15 3. Tumori (II grupa) (3.66%), 4. Zarazne bolesti i parazitarne bolesti (I grupa) (1.60%), 5. Bolesti krvi i krvotvotvornih organa i por. imuniteta (III grupa) (0.12%), 6. Bolesti kože i bolesti potkožnog tkiva (XII grupa) (0.04%), 7. Urodjene nakaznosti, defor. i hromos. nenormalnosti (XVII grupa) (0.01%), 8. Simptomi, znaci i patološki klinički i laborat. nalazi (XVIII grupa) (0.01%). Analiza zdravstvenog stanja žena koje žive na teritoriji Podunavskog okruga u godini je pokazala da bolesti mokraćno-polnog sistema zauzimaju ubedljivo prvo mesto sa 77.2%, dok su zabrinjavajuće treće mesto zauzeli tumori (3.66%). Stopa za bolesti mokraćno-polnog sistema u Podunavskom okrugu iznosila je /1000. Najčešće registrovane dijagnoze u okviru službi za zdravstvenu zaštitu žena domova zdravlja Podunavskog okruga prikazane su u tabeli broj 10. Tabela 10. Prikaz najčešćih dijagnoza koje su registrovane u službi za zdravstvenu zaštitu žena na teritoriji Podunavskog okruga godine O K R U G Rang P O D U N A V S K I Dijagnoza Broj % od ukupnog broja dijagnoza 1 Druga oboljenja polnomokraćnog puta Zapaljenje grlića materice Upale jajnika i jajovoda Poremećaji menstruacije Bolesti menopauze - klimakterijuma Prikazani rezultati pokazuju da su najveći zdravstveni problemi kod žena sa 15 i više godina života u Podunavskom okrugu godine bila druga obolenja polnomokraćnog puta, a zatim zapaljenje grlića materice i upale jajnika i jajovoda Zdravstveno stanje odraslog stanovništva Analiza zdravstvenog stanja odraslog stanovništva na teritoriji Podunavskog okruga rađena je na osnovu podataka dobijenih iz službi opšte medicine i medicine rada domova zdravlja sa teritorije posmatranog okruga. 15

16 Služba opšte medicine Na teritoriji Podunavskog okruga, zdravstvene usluge u okviru službi opšte medicine ostvarivalo je korisnika. U okviru službi opšte medicine domova zdravlja Podunavskog okruga u godini registrovano je ukupno oboljenja sa stopom od na1000, što znači da je u proseku, svaka odrasla osoba bolovala od 1.1 obolenja. Vodeće grupe bolesti po MKB-10 registrovane u okviru službi opšte medicine domova zdravlja Podunavskog okruga u godini bile su: 1. Bolesti sistema krvotoka (IX grupa) (21.62%), 2. Bolesti sistema za disanje (X grupa) (19.81%), 3. Bolesti mišićno-koštanog sistema i vezivnig tkiva (XIII grupa) (10.72%), 4. Povrede, trovanja i posledice delovanja spolj. faktora (XIX grupa) (6.25%) 5. Bolesti mokraćno-polnog sistema (XIV grupa) (5.61%) 6. Bolesti žlezda sa unutrašnjim lučenjem,ishrane i metabol. (IV grupa) (5.42%) 7. Duševni poremećaji i poremećaji ponašanja (V grupa) (5.42%), 8. Simptomi, znaci i patološki klinički i lab. nalazi (XVIII grupa) (5.08%) 9. Bolesti sistema za varenje (XI grupa) (5.07%), 10. Bolesti kože i bolesti potkožnog tkiva (XII grupa) (4.36%). Rezultati analize pokazuju da su u službi opšte medicine na prvom mestu registrovane bolesti sistema krvotoka sa 21.62%, čija stopa za godinu iznosi na 1000 korisnika. Najčešće registrovane dijagnoze u okviru službi opšte medicine Podunavskog okruga prikazane su u tabeli broj 11. Tabela 11. Prikaz najčešćih dijagnoza koje su registrovane u službi opšte medicine na teritoriji Podunavskog okruga godine O K R U G Rang P O D U N A V S K I Dijagnoza Broj % od ukupnog broja dijagnoza 1 Povišeni krvni pritisak (primarniesencijalni) Akutna zapaljenja ždrela i jednjaka Druga oboljenja leđa Druge specifične, nespecifične i višestruke povrede Druge specifične, nespecifične i višestruke povrede

17 Prikazani rezultati pokazuju da su visok krvni pritisak, akutna upala grla i krajnika, kao i druga oboljenja leđa, bili najveći zdravstveni problemi kod odraslog stanovništva na teritoriji Podunavskog okruga u godini Služba medicine rada Na teritoriji Podunavskog okruga u godini, prema podacima Republičkog zavoda za statistiku, registrovano je radno-aktivnih lica koja su koristila zdravstvene usluge u okviru službi medicine rada domova zdravlja pomenutog okruga. U okviru službi medicine rada domova zdravlja Podunavskog okruga u godini registrovano je ukupno oboljenja sa stopom od na 1000 korisnika. Vodeće grupe bolesti po MKB-10 koje su registrovane u okviru službi medicine rada Podunavskog okruga u godini bile su: 1. Bolesti sistema za disanje (X grupa) (20.59%), 2. Bolesti sistema krvotoka (IX grupa) (15.30%), 3. Bolesti mišićno-koštanog sistema i vezivnig tkiva (XIII grupa) (10.04%), 4. Simptomi, znaci i patološki klinički i lab. nalazi (XVIII grupa) (9.96%), 5. Bolesti sistema za varenje (XI grupa) (6.44%), 6. Bolesti oka i pripojaka oka (VII grupa) (6.22%), 7. Bolesti žlezda sa unutrašnjim lučenjem, ishrane i metabolizma (IV grupa) (6.13%). 8. Povrede, trovanja i posledice delovanja spolj.faktora (XIX grupa) (5.86%), 9. Bolesti mokraćno-polnog sistema (XIV grupa) (4.07%), 10. Duševni poremećaji i poremećaji ponašanja (V grupa) (3.58%), Analiza pokazuje da su kod radno-aktivnog stanovništva na teritoriji Podunavskog okruga ubedljivo najveći problem u godini bile bolesti sistema za disanje (20.59%), zatim bolesti sistema krvotoka (15.90%) i bolesti mišićno-koštanog sistema i vezivnog tkiva (10.04%). Stopa obolevanja za bolesti sistema disanja u Podunavskom okrugu u godini bila je na 1000 korisnika. Najčešće registrovane dijagnoze u okviru službi medicine rada Podunavskog okruga prikazane su u tabeli broj

18 Tabela 12. Prikaz najčešćih dijagnoza koje su registrovane u službi medicine rada na teritoriji Podunavskog okruga godine O K R U G Rang P O D U N A V S K I Dijagnoza Broj % od ukupnog broja dijagnoza 1 2 Povišeni krvni pritisak (primarniesencijalni) Drugi simptomi, znaci i nenormalni klinički i laboratorijski nalazi Akutna zapaljenja ždrela i krajnika Druga oboljenja leđa Poremećaji prelamanja svetlosti i prilagođavanja oka Analizirajući prikazane dijagnoze može se reći da su visok krvni pritisak, drugi simptomi, znaci i nenormalni klinički i laboratorijski nalazi, kao i akutna upala grla i krajnika bili najveći problemi kod radno-aktivnog stanovništva Podunavskog okruga u godini Služba stomatološke zdravstvene zaštite U okviru službe stomatološke zdravstvene zaštite tokom godine na teritoriji Podunavskog okruga registrovano je ukupno oboljenja sa stopom od na 1000 stanovnika. Stopa obolevanja u godini je nešto niža od prošlogodišnje (345.15/1000). Od ukupnog broja prikazanih oboljenja zuba na teritoriji Podunavskog okruga (71540), kod dece od 0 do 6 godina registrovano je 6159 oboljenja (stopa /1000), kod školske dece od 7 do 14 godina registrovano je oboljenja (stopa /1000), školske dece od 15 do 19 godina registrovano je oboljenja (stopa /1000), odraslih od 19 do 64 godine registrovano je oboljenja (stopa /1000) i kod starih lica sa 65 i više godina 5273 oboljenja (stopa 58.70/1000). 18

19 Tabela 13. Prikaz najčešćih dijagnoza koje su registrovane u službi stomatološke zdravstvene zaštite na teritoriji Podunavskog okruga godine O K R U G Rang P O D U N A V S KI Dijagnoza Broj % od ukupnog broja dijagnoza 1 Kvar zuba (Karijes) Bolesti srži zuba i okolnog tkiva vrha zuba Poremećaji razvoja i nicanja zuba Zapaljenje desni i bolesti okoline zuba Druge bolesti zuba i potpornog tkiva Rezultati analize pokazuju da su u Podunavskom okrugu najčešće registrovane dijagnoze u stomatološkoj zdravstvenoj zaštiti u godini bile: zubni karijes, bolesti pulpe zuba i tkiva oko vrha zuba i poremećaji razvoja i nicanja zuba, kao i u predhodnoj godini (tabela br.13) Bolnički morbiditet Bolnički morbiditet, kao veoma važan pokazatelj zdravstvenog stanja stanovništva na teritoriji Podunavskog okruga posmatran je putem Izveštaja o hospitalizaciji bolnički lečenih lica stacionarnih ustanova. Na teritoriji Podunavskog okruga stacionarnu zdravstvenu zaštitu stanovništvu obezbeđuju Opšta bolnica Smederevo i Opšta bolnica Stefan Visoki Smederevska Palanka. Bolničko lečenje na teritoriji Podunavskog okruga u godini, sa brojem zaposlenih zdravstvenih radnika, kapacitetom, opterećenošću, zauzetošću i prosečnom dužinom lečenja prikazano je u tabeli

20 Tabela 14. Stacionarno lečenje na teritoriji Podunavskog okruga u godini Podunavski okrug Ukupno Broj zaposlenih od toga lekara od toga tehničara Broj postelja Broj lečenih Broj b.o. dana Prosečna dužina lečenja Zauzet. postelja u % Broj umrlih Smederevo ,9 57,5 552 Sm.Palanka ,5 75,5 497 Svega ,6 65, Prema dobijenim rezultatima, stopa hospitalizacije u godini u Opštoj bolnici Smederevo bila je hospitalizovanih na 1000 stanovnika, a u Opštoj bolnici Smederevska Palanka 89.82/1000 stanovnika. Na nivou okruga u ove dve bolnice stopa hospitalizacije je iznosila na 1000 stanovnika, što je nešto manja vrednost od prošlogodišnje (96.38/1000 stanovnika). Analizirajući starosnu strukturu stacionarno lečenih lica u godini u opštim bolnicama Podunavskog okruga, može se reći da od ukupnog broja lečenih najveći procenat pripada osobama sa 65 i više godina (31.61%), dok najmanji procenat od ukupnog broja lečenih pripada kategoriji od 7 do 18 godina (6.37%). Prema osnovnom razlogu hospitalizacije, rezultati analize pokazuju da je najveći broj lica na teritoriji Podunavskog okruga bio hospitalizovan zbog Bolesti sistema krvotoka (14.25%), Trudnoće, radjanja i babinja (12.71%), kao i zbog tumora (11.10%). Grafik 2. Najčešće grupe bolesti po MKB-10 bolnički lečenih lica u opštim bolnicama Podunavskog okruga godine % 12.71% % 10.2% 10.04% IX XV II XI XIV 20

21 PODUNAVSKI OKRUG Prikaz vodećih grupa bolesti u bolnicama na teritoriji Podunavskog okruga dat je u tabeli broj 15. U Opštoj bolnici Smederevo najveći broj hospitalizovanih bio je zbog Bolesti sistema krvotoka, (13.52%), kao i Opštoj bolnici Smederevska Palanka (15.17%). Ove grupe bolesti u obe bolnice bile su medju vodećim i prošloj godini. Tabela 15. Prikaz vodećih grupa bolesti u bolnicama Podunavskog okruga u godini OKRUG Opšta bolnica Grupa bolesti po 10 MKB Broj hospitalizovanih % od ukupnog broja lečenih SMEDEREVO SMEDEREVSKA PALANKA IX - I00-I99 ( Bolesti sistema krvotoka) II - C00-D48 (Tumori) XI - K00-K93 (Bolesti sistema za varenje) IV - E00-E90 (Bolesti žlezda sa unutrašnjim lučenjem, ishrane i metabolizma) V - F00-F99 (Duševni poremećaji i poremećaji ponašanja ) IX - I00-I99 ( Bolesti sistema krvotoka) XIV- N00-N99 (Bolesti mokraćno-polnog sistema) X - J00-J99 (Bolesti sistema za disanje) XI - K00-K93 (Bolesti sistema za varenje) II - C00-D48 (Tumori) Najčešće utvrđene dijagnoze, kao osnovni razlog bolničkog lečenja, u opštim bolnicama Podunavskog okruga prikazane su u tabeli broj 16. Ako se isključi razlog hospitalizacije zbog porođaja (Partus spontaneus capite i Partus sectione caesarea selectivus), najčešći razlozi hospitalizacije su predstavljeni u tabeli koja sledi. 21

22 Tabela 16. Prikaz vodećih dijagnoza bolesti koje su stacionarno lečene u opštim bolnicama Podunavskog okruga godine Rang Dijagnoze lečenih lica K40.9 Hernia inguinalis unilateralis, non specificata H25.0 Cataracta senilis incipiens C34.9 Neoplazma malignum bronchi et pulmonis A09 Diarrhoea et gastroenteritis, causa Broj I63 Infarctus cerebri N72 Cervicitis uteri R10 Dolor abdominalis et pelvicus N40 Hiperplasia prostate PODUNAVSKI OKRUG OPŠTA BOLNICA SMEDEREVO OPŠTA BOLNICA SM.PALANKA % od ukupnog br. lečenih Dijagnoze lečenih lica I63.3 Infractus cerebri propter trombosim F06.9 Disordo mentalispropter damnum et Posmatrajući IX grupu po MKB-10, odnosno Bolesti sistema krvotoka, kao vodeću u ukupnom broju stacionarno lečenih kako u Opštoj bolnici Smederevo tako i u Opštoj bolnici Smederevska Palanka, prikazali smo najčešće dijagnoze pomenute grupe u tabeli broj 17. Tabela 17. Prikaz najčešćih dijagnoza vodećih grupa bolesti po MKB-10 za opšte bolnice Podunavskog okruga u godini Broj % od ukupnog br. lečenih 22

23 Rang I20.0 Angina pectoris non stabilis 4 5 I50.0 Insufficientia cordis congestiva I64 Apoplexia cerebri ut haemorrhagia sive I42.0 Cardyomyopathia congestiva I10 Hipertensio arterialis essentialis P O D U N A V S K I O K R U G OPŠTA BOLNICA SMEDEREVO OPŠTA BOLNICA SM. PALANKA Najčešće dijagnoze IX grupe po 10 MKB klasifikaciji (vodeća grupa) Broj I63 Infarctus cerebri 161 % od ukupnog broja lečenih iz IX grupe Najčešće dijagnoze IX grupe po 10 MKB klasifikaciji (vodeća grupa) I63.3 Infarctus cerebri propter trombosim I10 Hipertensio arterialis essentialis I42 Cardiomyophatia Broj % od ukupnog broja lečenih iz IX grupe I20 Angina pectoris U Opštoj bolnici Smederevo, najveći broj hospitalizovanih bilo je zbog zastojne slabosti srca a u Opštoj bolnici Smederevska Palanka najveći broj bolnički lečenih lica bio je hospitalizovan zbog infarkta mozga Bolnički letalitet Posmatrajući ukupni letalitet opštih bolnica na teritoriji Podunavskog okruga (broj lica umrlih u bolnici na 100 lečenih) u godini, može se reći da je na nivou posmatranog okruga navedeni indikator iznosio 5.4, što predstavlja identičnu vrednost prošlogodišnjoj. Ukupni letalitet bolnice u Opštoj bolnici Smederevo iznosio je 5.1 lica umrlih na 100 lečenih, dok je ukupni letalitet bolnice u Opštoj bolnici Smederevska Palanka u posmatranom periodu iznosio 5.8 lica na 100 bolnički lečenih. Na nivou Podunavskog okruga, najveći broj lica koja su bolnički lečena, umrla su zbog bolesti sistema krvotoka (43.85%), zatim od simptoma, znakova i patološki kliničkih i laboratorijski nalaza (24.2%) i zbog tumora (18.88%). Zabrinjava činjenica da je grupa XVIII MKB-10 Simptomi, znaci i patološki klinički i laboratorijski nalazi izbila na drugo mesto, što govori o nedovoljno kvalitetnom odredjivanju uzroka smrti u bolnicama Podunavskog okruga. Najčešće utvrđene dijagnoze, kao osnovni razlog bolničkog letaliteta, u opštim bolnicama Podunavskog okruga prikazane su u tabeli broj 18. Tabela 18. Prikaz vodećih dijagnoza umrlih lica koja su stacionarno lečena u opštim bolnicama Podunavskog okruga godine 23

24 PODUNAVSKI OKRUG Rang OPŠTA BOLNICA SMEDEREVO OPŠTA BOLNICA SM.PALANKA Dijagnoze umrlih lica Broj % od ukupnog br. umrlih Dijagnoze umrlih lica Broj % od ukupnog br. umrlih 1 I50.0 Insuffitientio cordis congestiva R09.2 statisis respiratoria I64 Apoplexia cerebri ut heamorragia sive I46 Institio cordis I50.1 Insuffitientia ventriculi sinistri 27 C34.9 Neoplasma malignum 4.89 bronchi et pulmonis R99 Mors alia, causa non specificata I63 Infarctus cerebri C34.9 Neoplasma malignum bronchi et pulmonis 3.4 Mortalitet C34 Neoplasma malignum bronchi et pulmonis Podaci sa kojima smo izračunavali mortalitet, kao veoma važan indikator zdravstvenog stanja stanovništva i koji pripada pokazateljima «negativnog» zdravlja, odnosno pokazateljima smrtnosti u populaciji, odnose se na poslednje dostupne podatke iz godine. Na teritoriji Podunavskog okruga posmatrani su: opšta stopa mortaliteta, specifična stopa mortaliteta po polu lica od 20 do 49 godina, specifična stopa mortaliteta bolesti sistema krvotoka i tumora, stopa mortaliteta odojčadi, stopa maternalnog mortaliteta, stopa mortaliteta dece od jedne do navršene četvrte godine života, stopa smrtnosti dece do pet godina života i proporcionalni mortalitet dece do pet godina života (tabela 19). Tabela 19. Pokazatelji «negativnog» zdravlja na teritoriji Podunavskog okruga u godini 24

25 OPŠTINA Opšta stopa mortaliteta Spec. stopa mortaliteta M godina života Spec. stopa mortaliteta Ž godina života Spec. stopa mortaliteta bol. sist. krvotoka Spec. stopa mortaliteta tumora Stopa maternalnog mortaliteta Stopa mortaliteta odojčadi Stopa mortalitet a dece od 1 do navršene 4. godine života Stopa mortaliteta dece do 5 godine života Proporcion alni mortalitet dece do 5 godina života Velika Plana Smederevo Smederevska Palanka Podunavski okrug Opšta stopa mortaliteta je nešto niža od prošlogodišnje, opala je od na Do ovoga je došlo zbog izračunavanja pokazatelja negativnog zdravlja na broj stanovnika sa raseljenim licima. Specifične stope mortaliteta od bolesti krvotoka i od tumora su manje u odnosu na predhodnu godinu, kao i stopa mortaliteta odojčadi iz istog razloga. U godini nije bilo maternalne smrtnosti. Analiza mortaliteta za godinu na teritoriji Podunavskog okruga je pokazala da prosečno trajanje života na pomenutoj teritoriji iznosi godine, što je malo manje od prošlogodišnje vrednosti (72.0) godine. Grafik 3. Vodeći uzroci smrti po MKB-10 na teritoriji Podunavskog okruga, prema poslednjim raspoloživim podacima iz godine. 25

26 2.7% 3% 3.4% 3.7% 1.2% 0.5% 2.3% 1.3% 0.8% IX II XI XIV XIX 20.4% 63.2% X VI XVIII IV V ostale grupe Prema uzroku smrti po MKB-10, u godini na teritoriji Podunavskog okruga, najveći broj lica je umro od: bolesti sistema krvotoka, grupa IX (1742 lica ili 63.23%), od tumora, grupa II (593 lica ili 21.52%) i od bolesti sistema za varenje, grupa XI (79 lica ili 2.87%). IV SPROVEDENE MERE I AKTIVNOSTI NA TERITORIJI PODUNAVSKOG OKRUGA GODINE U CILJU ZAŠTITE, OČUVANJA I UNAPREĐENJA ZDRAVLJA STANOVNIŠTVA I PREVENCIJE BOLESTI 4.1 Sprečavanje i suzbijanje bolesti Na teritoriji Podunavskog okruga u toku godine sprovedene su mere primarne prevencije u cilju očuvanja zdravlja i sprečavanja i suzbijanja oboljenja. Mere sprečavanja i suzbijanja oboljenja, odnosno mere specifične prevencije se sprovode kao: vakcinacija, dezinfekcija, dezinsekcija i asanacija Vakcinacija Vakcinacija je veoma specifična mera prevencije jer štiti samo vakcinisane osobe od oboljenja protiv kojih su vakcinisane. Na teritoriji Podunavskog okruga u godini sprovedena je imunizacija protiv određenih zaraznih bolesti (tuberkuloze, dečije paralize, difterije, tetanusa, pertusisa, morbila, rubele, parotitisa, hepatitisa B i oboljenja izazvanih haemophilus influenzae tip b (tabela 20). Tabela 20. Prikaz sprovedene imunizacije stanovništva na teritoriji Podunavskog okruga protiv određenih zaraznih bolesti u godini 26

27 Red.broj V A K C I N A Broj planiranih Broj vakcinisanih % 1. TBC ,1 Broj vakcinisanih ,8 2. OPV revakcinacija u 2. god ,9 revakcinacija u 7. god ,1 revakcinacija u 14. god ,5 Broj vakcinisanih ,8 3. DTP revakcinacija u 2. god ,9 revakcinacija u 7. god ,2 revakcinacija u 14. god ,8 Broj vakcinisanih ,5 4. MMR revakcinacija u 7. god ,5 revakcinacija u 12. god ,5 5. Hepatitis B Vakcinacija u 1. god. (sa 3 doze) Vakcinacija u 12. god. (sa 3 doze) , ,8 6. Hib Broj vakcinisanih ,8 7. Tetanus Broj revakcinacija u 30. godini Broj revakcinacija u 40. godini Broj revakcinacija u 50. godini Broj revakcinacija u 60. godini , , , ,5 Prema prikazanim podacima o sprovedenoj imunizaciji u godini na teritoriji Podunavskog okruga, možemo reći da su vakcinacije kao i revakcinacije sprovedene uspešno, osim vakcinacija protiv Hepatitisa B u 12. godini života koja je realizovana sa ukupnim obuhvatom od 61.8% u odnosu na planirane vrednosti (u godini je iznosila samo 17.08%) i revakcinacije MMR vakcinom u 12. godini života koja je ostvarena sa obuhvatom od 24.5%. Revakcinacija protiv tetanusa na teritoriji Podunavskog okruga u periodu januardecembar godine, realizovana je u veoma malom obimu u svim prikazanim životnim dobima (30., 40.,50. i 60. godini), jer se obavlja u praksi uglavnom po ekspoziciji (tabela br. 20). 27

28 V SPROVEDENE MERE I AKTIVNOSTI NA TERITORIJI PODUNAVSKOG OKRUGA GODINE U CILJU ZAŠTITE, OČUVANJA I UNAPREĐENJA ŽIVOTNE SREDINE U toku godine, od strane Odelenja za higijenu i zaštitu životne sredine Zavoda za javno zdravlje Požarevac, vršen je higijensko-sanitarni nadzor vodnih objekata kao i kontrola higijenske ispravnosti vode za piće, prema Programu zaštite od zaraznih bolesti i prema Pravilniku o higijenskoj ispravnosti vode za piće, na teritoriji svih opština Podunavskog okruga. Na teritoriji Podunavskog okruga postoje 4 centralna gradska vodovoda, 19 seoskih vodovoda i 116 javnih vodnih objekata za lokalno snabdevanje vodom koji su pod stalnom kontrolom/nadzorom Zavoda za javno zdravlje Požarevac. Pored navedenih objekata postoje i pojedinačni ili individualni bunari koji se kontrolišu na zahtev njihovih vlasnika. Na 4 centralna gradska vodovoda na teritoriji Podunavskog okruga priključeno je ukupno 56.48% stanovništva. Kod svih pomenutih objekata sprovodi se redovno dezinfekcija i ispitivanje higijenske ispravnosti vode. U godini uzeta su 72 uzorka na bakteriološki pregled, i svi su bili ispravni. Ovaj broj uzoraka nije promenjen u odnosu na godinu sa napomenom da je vodovod Radinac kontrolisao ZZJZ Ćuprija, dok je vodovod Smederevska Palanka kontrolisao ZZJZ Kragujevac. Isti broj uzoraka (72) pregledan je na fizičko-hemijsku ispravnost, od čega su 10 uzorka (13.88%) bila neispravna. Fizičko-hemijsku neispravnost imao je gradski vodovod u Velikoj Plani (6 uzorka od uzetih 24). Razlog fizičko-hemijske neispravnosti bili su nitrati (NO3). U svim gradskim vodovodima na teritoriji Podunavskog okruga u godini, na sva 72 uzoraka kontrolisan je rezidualni hlor, pri čemu je kod svih uzetih uzoraka vrednost rezidualnog hlora bila od 0.2 do 0.5 mg/l. Na teritoriji Podunavskog okruga postoji 19 seoskih vodovoda na koje je priključeno ukupno 12.51% stanovništva. U godini na pomenutim objektima sprovedeno je 6 redovnih i 8 povremenih dezinfekcija, dok kod 5 seoska vodovoda nije rađena dezinfekcija jer su bili ispravni. U godini bilo je 16 redovnih ispitivanja higijenske ispravnosti vode seoskih vodovoda, dok u 3 seoska vodovoda nije bilo kontrole higijenske ispravnosti. Od ukupnog broja uzetih uzoraka (38) na bakteriološki pregled, 10 uzoraka (26.30%) bili su neispravni zbog prisustva koliformnih bakterija fekalnog porekla, a na fizičko-hemijskom pregledu 9 uzoraka (23.70%) je bilo neispravno zbog prisustva nitrata i amonijaka. Od ukupnog broja uzetih uzoraka 2 su kontrolisana na rezidualni hlor, pri čemu je kod svih uzetih uzoraka vrednost rezidualnog hlora bila od 0.2 do 0.5 mg/l. Na teritoriji Podunavskog okruga postoje 116 javnih vodnih objekata sa kojih se snabdeva 12.2% stanovništva. U toku godine utvrđeno je da kod 61 vodnog objekta stanje zadovoljava, a kod 55 ne zadovoljava. Na njima je sprovedeno ukupno 100 redovnih i 3 povremene kontrole higijenske ispravnosti vode, dok kod 13 javnih vodnih 28

29 objekata nije bilo ispitivanja higijenske ispravnosti vode. Urađen je bakteriološki pregled na 224 uzorka i utvrđena neispravnost kod 86 uzoraka (38.40%) zbog prisustva koliformnih bakterija fekalnog porekla. Na istom broju uzoraka izvršen je fizičkohemijski pregled i utvrđena neispravnost kod 116 uzoraka (45.89%) zbog prisustva nitrata. Prema godišnjem izveštaju o zaraznim i parazitarnim bolestima na teritoriji Podunavskog okruga postoje 3 gradske deponija smeća, kod kojih je dosta urađeno na poboljšanju stanja, ali još uvek sve imaju higijensko-sanitarne nedostatke, samim tim ugrožavaju okolno zemljište, podzemne vode i vazduh. Seoske deponije smeća su praktično brojna smetlišta van sela, a ima i odlaganja smeća u vodotoke i lagerovanja u dvorištima. VI ZAKLJUČAK Analiza zdravstvenog stanja stanovništva Podunavskog okruga sprovedena je godine na osnovu podataka demografske i zdravstvene statistike. Na osnovu dobijenih rezultata može se zaključiti: 1. Prema procenjenom broju stanovnika iz godine udeo stanovnika sa 65 i više godina (33450) u ukupnom broju stanovnika za Podunavski okrug, bez raseljenih lica (201908) iznosi 16.58% što pokazuje da populacija koja živi na teritoriji posmatranog okruga pripada staroj populaciji (udeo starih sa 65 i više godina preko 10.0%). Ovaj pokazatelj ima približno istu vrednost kao u predhodnoj godini. 2. Na teritoriji Podunavskog okruga prema poslednjim publikovanim podacima iz godine, beleži se niska stopa nataliteta od 7.4/1000 (manje od 15/1000), dok je stopa opšteg mortaliteta visoka i iznosi 12.7/1000. Obzirom da je u ovoj godini bilo rodjeno manje dece nego u prošloj, vrednost stope nataliteta je porasla za 1.5, dok je opšta stopa mortaliteta porasla za Stope prirodnog priraštaja u godini na teritoriji Podunavskog okruga su veoma niske sa negativnim vrednostima u svim opštinama, gde je zabeležena stopa od -7.8 u opštini Velika Plana kao najugroženijoj u ovom okrugu. 4. Prema broju korisnika zdravstvene zaštite na nivou okruga sa raseljenim licima ( stanovnika), može se zaključiti da je u proseku svakom stanovniku registrovano po 1.8 obolenje u godini. U onosu na prošlu godinu, opšta stopa obolevanja je opala, kao i prosečan broj obolenja po osobi. 5. Vodeće grupe bolesti za lečena lica na primarnom nivou zdravstvene zaštite na teritoriji Podunavskog okruga u godini bile su: bolesti sistema za disanje, bolesti mokraćno-polnog sistema i bolesti sistema krvotoka. 29