Bor, Srbija GEOLOGIJA MINERALNIH LEŽIŠTA Andrea Čobić

Транскрипт

1 Bor, Srbija GEOLOGIJA MINERALNIH LEŽIŠTA Andrea Čobić

2 Sadržaj kolegija Ekonomski aspekt mineralnih ležišta Analitičke metode u istraživanjima mineralnih ležišta Teksture i strukture ruda Rudna ležišta: Ortomagmatska rudna ležišta Magmatsko-hidrotermalna mineralna ležišta Hidrotermalna mineralna ležišta Sedimentna i ležišta trošenja Wilsonov ciklus i metalogenija Rudna ležišta u Dinaridima Ciljevi: razumjeti procese nastanka mineralnih ležišta (kako, gdje, kad i zašto?) razumjeti osnovne analitičke metode razumjeti osnovne metode eksploatacije upotreba mineralnih ležišta kao indikatora specifičnih geodinamičkih procesa

3 Literatura Robb, L. (2005) Introduction to ore forming processes. Blackwell, 373 p. Evans, A.M. (1993) Ore Geology and Industrial Minerals: An Introduction. Blackwell Science, 389 p. Misra, K.C. (2000) Understanding Mineral Deposits. Springer, 845 p. Pohl, W.L. (2011) Economic Geology: Principles and Practice. Wiley, 680 p. Ridley, J. (2013) Ore Deposit Geology. Cambridge University Press, 409 p. Economic Geology ( Mineralium Deposita ( Ore Geology Reviews (

4 Test!!! Geokemija Mineralogija Procesi nastanka mineralnih ležišta Strukturna geologija Petrologija Regionalna geologija

5

6 Što je to geologija mineralnih ležišta? Cijeli niz različitih definicija mineralnog ležišta, odnosno rude Ruda je mineral ili smjesa minerala koji sadrže metal, manje ili više izmiješana s jalovinom, a može biti eksploatirana radi profita Ruda je materijal iz koje pridobivamo metal s ciljem postizanja profita. Rudni minerali minerali iz kojih se pridobiva metal (npr. galenit, halkopirit) opâki minerali (pirit, pirhotit) Mineralna ležišta nasuprot industrijskim mineralima (mineralni resursi) Industrijski minerali (mineralni resursi) su tvari koje se pojavljuju u prirodi, određene ekonomske vrijednosti, uključujući metalne rude, mineralna goriva, drago kamenje itd.

7 Industrijski minerali Metali Nemetali - galenit (PbS) - sfalerit (ZnS) - halkopirit (CuFeS 2 ) - bornit (Cu 5 FeS 4 ) - covellit (CuS) - rodokrozit (MnCO 3 ) - siderit (FeCO 3 ) - magnetit (Fe 3 O 4 ) - hematit (Fe 2 O 3 ) - pentlandit ((Fe,Ni) 9 S 8 - millerit (NiS) - cinabarit (HgS) - argentit (Ag 2 S) - zlato (Au) - halit (NaCl) - kalcit (CaCO 3 ) - kremen (SiO 2 ) - kaolinit (Al 2 Si 2 O 5 (OH) 4 ) - talk (Mg 3 Si 4 O 10 (OH) 2 )

8 Ruda čvrsta prirodna smjesa minerala ekonomske vrijednosti iz kojeg se obradom može ekstrahirati jedan ili više vrijednih sastavnih dijelova Jalovina nepoželjan materijal, mineral ili stijena, s kojima su rudni minerali uobičajeno prorasli Koncentrat rude Ruda Procesno postrojenje (drobljenje i separacija) Jalovina (jalovišta; eng. tailings, ore dumps)

9 Bitni čimbenici u eksploataciji mineralnih resursa koncentracija korisnog metala u rudi (uobičajeno se izražava kao postotak ili ppm) nusprodukti (Ag u Pb-Zn ležištima; Hg u Fe ležištima; U u Au ležištima, itd.) cijena metala mineraloška faza (i postojeće tehnologije) veličina i oblik zrna lokacija i infrastruktura utjecaj na okoliš porezna politika politički faktor

10 Geokemijski čimbenici Podjela na: plemeniti metali (zlato, srebro, platinska grupa - PGM) ne-željezoviti metali (Cu, Pb, Zn, Sn (bazni (eng. base) metali) i Al) željezo i ferolegure (Fe, Mn, Ni, Cr, Mo, W, V, Co) sporedni metali i polumetali (metaloidi) (Sb, As, Be, Bi, Cd, Mg, Hg, REE, Se, Ta, Te, Ti, Zr, itd.) energetski (eng. fissionable) metali (U, Th, Ra)

11 Kritične mineralne sirovine EU, 2014 USA, Medium term critical matrix ( )

12 Zlato Gold Price Per Ounce $ 1166,91 Gold Price Per Gram 37,52

13 Srebro Silver Price Per Ounce $ 13,95 Silver Price Per Gram 0,45

14 Željezo

15 Klasifikacijske sheme mineralnih ležišta

16

17

18

19 rudni i jalovinski minerali (Robb, p. 8-11; repozitorij) Kalcit