Kovacevic NIS 2012 FINAL[1]

Транскрипт

1 dr Igor Kovačević Sektor energetike Snabdijevanje energijom i energetska sigurnost u Crnoj Gori TREĆI MEðUNARODNI CEDEF ENERGETSKI FORUM Snabdevanje energijom i energetska sigurnost u Jugoistočnoj Evropi Sadržaj prezentacije 1. Energetska politika (broj slajdova: 2) 2. Energetski sektor Crne Gore (3) 3. Proizvodnja energije iz domaćih izvora (4) 4. Razvoj energetske infrastukture (3) 5. Energetska efikasnost (2) 6. Zaključci (1) Fotonoponski paneli za punjenje vozila, Perast

2 1.1. Strateški i politički okvir Energetski sektor je prepoznat u Crnoj Gori (CG) kao značajna pokretačka snaga nacionalne ekonomije Energetska politika Crne Gore do godine (usvojena godina) definiše 3 glavna prioriteta: sigurnost snabdijevanja konkurentnost tržišta i održivi energetski razvoj Strategija razvoja energetike CG do godine (2007.), u toku godine pripremljen je Nacrt Strategije do godine Strategija energetske efikasnosti (2005. godine) i Akcioni plan za energetsku efikasnost godine U toku je izrada Programa razvoja i korišćenja OIE CG je ugovorna članica Energetske zajednice Kanjon rijeke Tare 1. Energetska politika 1.2. Zakonodavni okvir Zakon o energetici (2010.) transformacija energetskog sektora CG: proizvodnja, prenos i distribudija električne energije i gasa energetsku efikasnost u proizvodnji i distribuciji/prenosu energije uključujući visokoefikasnu kogeneraciju podsticaj za korišćenje domaćih resursa, posebno OIE za električnu energiju i toplotu konkurentnost tržišta energijom snabdijevanje energijom itd. Zakon o energetskoj efikasnosti (2010.) fokus na energetsku efikasnost u finalnoj potrošnji Regulativni okvir za obnovljive izvore energije (OIE) i Indikativni cilj energetske efikasnosti - 9 % do godine usvojen ( ) Zakonodavni okvir za biogoriva nije uspostavljen Crnogorski Katun 1. Energetska politika

3 2.1. Energetski sektor u Crnoj Gori Osnovni prirodni izvori energije : hidropotencijal, ugalj, biomasa, sunčevo zračenje, ostali OIE Proizvodni instalisani kapacitet električne energije 854 MW, vlasništvo i upravljanje EPCG dvije hidroelektrane (HE) Peručica i Piva, ~636 MW termoelektrana (TE) Pljevlja, ~218 MW Saradnja EPCG i Elektroprivrede Srbije o upravljanju HE Piva Uvoz ~30 % potrošnje električne energije i Kompletan uvoz nafte i naftnih derivata Nema infrastrutkure za gasa ili sistema za daljinsko grijanje (izuzetak Opština Pljevlja) Neefikasna distribucija energije i finalne potrošnje Hidroelektrana Piva 2. Energetski sektor CG 2.2. Energetski subjekti Regulatorna agencija za energetiku (ustanovljena godine) Crnogorski operator tržišta električne energije (2011. godine) Crnogorski elektroprenosni sistem AD (CGES) strateški partner Terna (ITA) Elektroprivreda Crne Gore AD (EPCG) (distribucija, snabdijevanje i proizvodnja električne energije) A2A (ITA) Relativno mali sistem sa oko potrošača neophodna modernizacija izdvajanje distribucije iz EPCG Rudnici uglja Pljevlja i Berane Dva glavna uvoznika nafte i naftinih Elektroenergetski sistem Crne Gore derivata 2. Energetski sektor CG

4 2.3. Energetska potrošnja Bruto domaća potrošnja energije u periodu od je rasla 3,86 %/god Potrošnja finalne energije po sektorima (2010. godine): Saobraćaj 39 % Domaćinstva i usluge 36 % Industrija 24 % Finalna energetska potrošnja ~ 30 PJ (2010.) Veliki potrošači kao što je Industrija KAP (kombinat aluminijuma) i Željezara % eneretske potrošnje Potrošnja finalne energije po sektorima, (PJ) Poslije dugog niza godina, godina je bila prva godina u kojoj je bilans električne energije bio uravnotežen Povoljne hidrološke prilike Smanjenje potrošnje KAP Domaćinstva, trgovina, javna adm. i dr. Saobraćaj 2. Energetski sektor CG 3.1. Planovi za izgradnju elektrana Korišćenje uglja u pljevaljskom basenu TE Pljevlja II, instalisana snaga ~220 MW TE Maoče Kanjon Komarnice lokacija za izgradnju brane HE Komarnica Vlada je usvojila Nacrt detaljnog plana Akumulaciona HE Osnovne tehničke karakteristike: instalisana snaga 168 MW (2 84 MW) godišnja proizvodnja 232 GWh HE Morača Nacrt detaljnog prostornog plana 4 HE, ukupne instalisane snage 242 MW Godišnja proizvodnja GWh Istraživanje ugljovodonika crnogorskog pomorja 3. Proizvodnja energije iz domaćih izvora

5 3.2. Stvaranje ambijenta za korišćenje OIE Podsticaji za proizvodnju eletrične energije u Crnoj Gori Podsticajna cijena za električnu energiju proizvedenu u postrojenjima koja koriste OIE važi samo za postrojenja koja: su stekla status povlašćenog proizvoñača i doprinose ispunjenju nacionalnog cilja u skladu sa Programom korišćenja i razvoja OIE Status povlašćenog proizvoñača je definisan Zakonom o energetici i traje 12 godina Podsticajne cijene za električnu energiju proizvedenu u postrojenjima koja koriste OIE Postrojenja [c /kwh] 1 Male hidroelektrane od 3 GWh 10,44 od 3 15 GWh 7,44 iznad 15 GWh 5,04 2 Vjetroelektrane 9,60 3 Elektrane na čvrstu biomasu iz šumarstva i poljoprivrede 13,71 iz drvno-prerañivačke industrije 12,31 4 Solarne elektrane 15,00 Elektrane na čvrsti 5 deponijski otpad 9,00 6 Elektrane na gas iz otpada 8,00 Podsticaji za proizvodnju toplote 7 Elektrane na biogas 15,00 3. Proizvodnja energije iz domaćih izvora 3.3. Izgradnja elektrana koje koriste OIE Vjetroelektrane Dva ugovora o zakupu zemljišta i izgradnji vjetroelektrana su potpisana sredinom god. (VE Krnovo i VE Možura) Studija integracije vjetroelektrana u CGES Faza izrade tehničke dokumentacije VE Saglasnost za priključenje Elaborat o procjeni uticaja za životnu sredinu na vjetroelektranu VE Krnovo je završen Grañevinske dozvole u godini Mjerenje i istraživanje vjetropotencijala na moru Opština Pojedinačna snaga [MW] Broj vjetrogeneratora Lokacije dvije vjetroelektrane Instalisana snaga Proizvodnja [GWh] [MW] Možura Ulcinj Bar 2, ~97 Krnovo Nikšić Šavnik 2, ~ Proizvodnja energije iz domaćih izvora

6 3.3. Izgradnja elektrana koje koriste OIE (nast.) Male hidroelektrane Ugovorena izgradnja 38 malih hidroelektrana (mhe) na osnovu potpisanih ugovora o koncesiji ( cca 100 MW) Grañevinske dozvole za 8 mhe Proizvodnja se očekuje u periodu godine Istraživanja i mjerenja vodotoka: 45 vodotoka za izgradnju mhe (1 god) Katastar malih vodotoka mhe do 1 MW Bioenergija Potencijal za daljinsko grijanje i drvna goriva Izrada Akcionog plana za korišćenje biomase Lokacije vodotoka na kojima su dodjeljene koncesije za izgradnju mhe Poboljšanje statističkih podataka potrošnje 3. Proizvodnja energije iz domaćih izvora 4.1. Prenosni sistem Podmorski kabal Italija Crna Gora Veza izmeñu tržišta Jugoistočne Evrope i Zapadne Evrope Tehničke karakteristike: 375 km podmornog kabla 1000 MW kapaciteta HVDC bipolarni kabal, 2x500 MW Investicija 700 M Projekat se razvija u saradnji sa TERNA (Italija) i CGES, Ugovor o projektu potpisan u novembru 2010 Početak korišćenja Saradnja u oblasti razvoja projekta/ata regionalnog/ih gasovoda 4. Razvoj energetske infrastrukture

7 4.1. Prenosni sistem (nast.) Interkonekcije i prenosni vodovi u Crnoj Gori Prenosni sistem godine Crna Gora kao energetsko čvorište Jugoistočne Evrope Vod 400 kv Podgorica-Tirana je završen godine Vod 400 kv crnogorska obala - Pljevlja 90 M investicija Detaljni prostorni plan završen godine Trafostanica Brezna 400/110 kv za priključenje VE Krnovo i HE Komarnica Interkonekcije sa Srbijom i/ili BiH 4. Razvoj energetske infrastrukture 4.2. Distributivni sistemi energije Distribuirani proizvoñači Studija priključenja i rada distribuiranih izvora na elektroenergetski sistem CG Metodologija i preporuke za priključenje distribuiranih izvora na elektroenergetski sistem Razvoj elektroenergetskog sistema u ruralnim područjima sa značajnim potencijalom OIE Primjer: Bistrica (BE) Planirano 8 mhe Instalisana snaga 10,2 MW Priključenje mhe na vodotoku Bistrica na EES Priključak na postojeću mrežu, Izgradnja mikro sistema daljinskog grijanja na bioenergiju investicija (biomasu 1,7 M i biogas) 4. Razvoj energetske infrastrukture

8 5.1. Energetska efikasnost u proizvodnji, prenosu i distribuciji Rekonstrukcija i modernizacije TE Pljevlja: Podignuta pogonska spremnost i sigurnost snabdijevanja Povećanje instalisane snage na 218,5 MW i ekološka sanacija... Modernizacija HE Piva i II faza modernizacije HE Perućica TE Pljevlja Projekat ugradnje novih elektronskih brojila, Pametna brojila: ukupne vrijednosti 43,5 miliona eura Od početka godine ugrañeno je novih brojila plan ugradnje je brojila Smanjenje/gašenje potrošnje velikih potrošača 5. Energetska efikasnost 5.2. Mjere energetske efikasnosti u zgradama Vlada Crne Gore korsiti kredit Svjetske banke za implementaciju mjera energetske efikasnoti u javnim zgradama ( ) Primjer Osnovna škola Bosko Buha, Pljevlja Glavni grad Podgorica: 50 % subvencija za instalaciju termoizolacionih fasada Smanjuje komunalne nnaknade za objekte koji koriste solarne sisteme 5. Energetska efikasnost

9 Zaključci Energetski sektor je prepoznat kao razvojna šansa za ekonomiju Crne Gore Povećanje sigurnosti snabdijevanja i energetske sigurnosti je nužno kroz: Povećanje proizvodnih kapaciteta, izgradnjom elektrana Korišćenjem domaćih i različitih primarnih, obnovljivih, izvora energije Razvojem energetske instrastrukture, a prije svega razvojem prenosne elektroenergetske mreže Povećanjem energetske efikasnosti u o proizvodnji, o prenosu i distribuciji i o finalnom korišćenju energije Predstavljene su aktivnosti koje Crna Gora čini da bi povećala povećala svoju i doprinjela energetskoj sigurnosti Jugoistočne Evrope 6. Zaključci Igor Kovačević Ministarstvo ekonomije icosrle@hotmail.com